13
Ema Antiokia sia solok Barnabas no Saulus
Baa oras nia, ema waꞌin fiar baa Yesus tiꞌan iha kota Antiokia. Maromak nalo sia naꞌin hira baa makoꞌan. Naꞌin hira tenik nanorin ema. Sia hotu-hotu mak neꞌe:
Barnabas,
Simeon (mak ema bolu ‘Manek Metan’),*a: Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘Niger.’ Neꞌe naꞌak ‘metan’, lale, ‘nakukun’.
Lukius (nosi kota Kirene),
Menahem (mak ema nawaꞌi hori sei kiꞌik namutuk no Naꞌi Herodes),b: Naꞌi Herodes neꞌe, ema natene nodi naran Herodes Antipas. Nia mak noꞌo Yohanis, Mak Sarani Ema. Niakaan ama, naran Herodes Boot. Nia mak naruka hoꞌo lawarik oan sia, baa oras Yesus moris iha Betlehem. Naꞌi Herodes mak noꞌo Yakobus, no mate tan ular aat naa isin, ema natene nia nodi naran Herodes Agripa.
no Saulus.
Loron ida, sia nalirin aan nodi libur malu atu loꞌu-sudur baa Naꞌi Maromak. Oras nia, Kmalar Lulik katak baa sia naꞌak, “Boi hola Barnabas no Saulus! Sia musti nalaꞌok serwisu mak Haꞌu atu klatan baa sia.”
Sia nalirin aan nodi namulak hotu tiꞌan, sia rai liman baa Barnabas no Saulus, foti sia rua baa nalaꞌok Naꞌi Maromak Niakaan serwisu.
Barnabas no Saulus baa rai Siprus
4-5 Hotu Maromak Kmalar Lulik solok Barnabas no Saulus baa laꞌo nasirin rai. Sia baa nahuluk kota ida iha tasi tehen naran Seleukia. Yohanis moos baa no sia (nia mak ema moos bolu naꞌak Markus). Toꞌo nebaa, sia saꞌe roo tasi baa rai Siprus. Hotu sia tuun iha kota ida naran Salamis. Iha nia, sia tama baa uma hamulak Yahudi atu nanorin Naꞌi Maromak Manfatin.
6-8 Nunia hotu, sia laꞌo tuli nosi leo baa leo, toꞌo kota ida naran Pafos iha rai Siprus rohan balu. Gubernur ida naran Sergius Paulus nein iha kota nia. Nia neꞌe kakutak diꞌak. Oras nia rona nola Barnabas no Saulus mai, nia naruka ema baa bolu sia, tan nia beer basuk atu rona Naꞌi Maromak Manfatin.
Mais iha kota nia moos noo ema Yahudi ida naran Baryesus (niakaan naran seluk tuir lia Yunani naꞌak ‘Elimas’). Nia, makaer aitahan kukun nodi tolek ema naꞌak nia Maromak makoꞌan. Tan nia la nakara gubernur fiar baa Yesus, nia sasuku gubernur nebee keta rona baa Barnabas no Saulus.
Mais Maromak Kmalar Lulik babilan Saulus (ema moos bolu nia naꞌak Paulus). Nia naklosu matan fuan nodi natutuk makaꞌas baa ema nia, hotu dale naꞌak, 10 “Elimas! O neꞌe, diabu ain-liman. O beꞌur teen! O sakar lia diꞌak hotu-hotu. Toꞌo wainhira o maleꞌuk Naꞌi Maromak dalan loos?! Manawa ona! 11 Rona! Naꞌi Maromak atu kastikar o! Okaan matan atu delek, hotu o la bele maree sa-saa toꞌo loron hira sia.”
Paulus dale hotu nunia, Elimas moos matan delek kedas. Nia laꞌo le-lemas, buka ema nadaek nia.
12 Naree Elimas kona kastikar nunia, gubernur blaar karin. Oras nia rona Barnabas no Paulus nanorin lia nosi Yesus, Nia neon monu kedas. Hotu nia moos fiar baa Yesus.
Paulus no Barnabas nodi Lia Diꞌak baa kota Antiokia iha rai Pisidia
13 Nunia hotu, Paulus sia laꞌo nela kota Pafos iha rai Siprus. Sia saꞌe roo tasi, hakur baa balu, toꞌo kota Perga iha rai Pamfilia. Toꞌo nebaa, sia tuun. Hotu Yohanis Markus laꞌo nela sia, fila nikar Yerusalem. 14 Nosi Perga, Paulus no Barnabas laꞌo rai baa kota Antiokia iha rai Pisidia.
Sia toꞌo nebaa kona baa ema Yahudi siakaan loron boot. Hotu sia moos baa tuir namulak iha uma hamulak Yahudi. 15 Baa oras nia, ema leno hakerek nosi Bei Musa no Maromak makoꞌan seluk sia. Leno hotu tiꞌan, uma hamulak ulun sia nusu baa Paulus no Barnabas naꞌak, “Ama sia! Kalo emi hakara hanorin ami, ami husu hodi hakneter, nebee emi dale hakbiit amikaan neon.”
Paulus dale baa ema Yahudi iha Antiokia
16 Rona nola uma hamulak ulun sia nusu nunia, Paulus soruk baa oin. Nia natadan nodi liman, nebee hotu-hotu no-nook. Hotu nia katak naꞌak, “Mamaluk ema Israꞌel sia, no emi hosi klubun seluk sia mak beer tuir Naꞌi Maromak. Haꞌu kusu nebee emi taꞌan tilun, rona baa haꞌu lai.
17 Hori uluk fohon, Naꞌi Maromak boi nola ema Israꞌel siakaan bei uluk. Sia nein iha rai Mesir mak lahoos siakaan rain. Mais Naꞌi Maromak natuun manek no dame baa sia iha nia, toꞌo siakaan husar-binan bea tuꞌan. Hotu Naꞌi Maromak nodi Niakaan beran boot, nasai sia nosi Mesir.Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 1:7, 12:51 18 Hotu sia moris lori baa-mai iha fatin fuik sia toꞌo tinan haat nulu. Masik sia ulun fatuk nohuun moos, Naꞌi Maromak naterus aan nalaꞌok sia.Sura Renu Israꞌel 14:34; Hanoin Hikar Dalan Moris 1:31 19 Nosi ikus, Nia nabeꞌo dodok ema klubun hitu iha rai Kanaꞌan. Hotu Nia faꞌe siakaan rain nia, dadi bein sasoin bodik bei uluk sia.Hanoin Hikar Dalan Moris 7:1; Yosua 14:1 20 Sia moris nunia toꞌo tinan atus haat lima nulu.
Nunia tiꞌan, Naꞌi Maromak foti ema makotu lia sia atu naliku sia. Nosi ikus, Nia foti makoꞌan ida naran Samuel bodik sia.Ema Makotu Lia 2:16; 1 Samuel 3:20 21 Mais baa oras nia, bei uluk sia nakara tebes atu nanaꞌi baa naꞌin ida. Tan lia nia, Naꞌi Maromak foti ema ida nosi hunun Benyamin, nalo baa naꞌin. Ema nia, Kis oan naran Saul. Saul kaer ukun toꞌo tinan haat nulu.1 Samuel 8:5, 10:21 22 Nosi ikus, Naꞌi Maromak natuun nikar nia, seluk nodi Isai oan naran Daud. Naꞌi Maromak dale nosi Daud nia naꞌak, “Isai oan Daud neꞌe, kona baa Haꞌukaan neon. Nia nanis atu nalo tuir Haꞌukaan hakaran hotu-hotu.”1 Samuel 13:14, 16:12; Kananuk Sia 89:20 23 Baa oras nia, Naꞌi Maromak nameno solok Daud husar-binan ida atu sori ema Israꞌel sia. Oras neꞌe, haꞌu kakara katak baa emi hotu-hotu kaꞌak, Daud husar-binan mak Naꞌi Maromak nameno nia, Nia mak Yesus.”
Paulus nanorin naꞌak Yesus mak Kristus
24 Hotu Paulus dale natutan naꞌak, “Yesus sei la nahuu dauk Niakaan serwisu, ema ida naran Yohanis baa katak ema Israꞌel sia, nebee sia soe lakon siakaan salan. Hotu sia musti simu sarani, dadi tadak naꞌak sia diꞌa-diꞌak tiꞌan no Naꞌi Maromak.Markus 1:4; Lukas 3:3 25 Oras Yohanis niakaan serwisu kreꞌis mohu oan, nia katak baa ema naꞌak, ‘Keta haneo haꞌak, haꞌu neꞌe, Ema nia mak Naꞌi Maromak nameno atu solok mai. Hanoin diꞌa-diꞌak! Emi sei hein tenik ema ida atu mai. Nia boot liu haꞌu, toꞌo dadi niakaan ata dei moos, haꞌu la kfatan.’Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘katuꞌu atu kore niakaan kaso talin moos, haꞌu la kfatan’. Lia neꞌe naꞌak, hanesa baa Yesus, Yohanis noran isin lolon ema kiꞌik dei. Leno iha hakerek Mateus 3:11; Markus 1:7; Lukas 3:16; Yohanis 1:20,27.
26 Mamaluk sia! Emi mak Abraham husar-binan no emi hosi klubun seluk mak beer Naꞌi Maromak. Rona haꞌu lai! Naꞌi Maromak katak lia neꞌe, tan Nia nakara atu sori ita, nebee ita moris tuir Niakaan dalan. 27 Hori uluk, Naꞌi Maromak naruka kedan Niakaan makoꞌan sia nakerek lia nosi Ema mak Nia atu solok mai. Ema Yerusalem no siakaan ulun sia, leno lia nia dala waꞌin tiꞌan. Sura loron boot, sia tama baa uma hamulak, leno lia nia. Mais sia la natene naꞌak, Ema mak Naꞌi Maromak nameno kedan nia, mak Yesus. Sia buka dalan atu taa ukun mate baa Nia. Mais lia neꞌe natoꞌo saa mak Maromak makoꞌan sia nakerek nela tiꞌan. 28 Masik sia la noo lia tatuur atu nodi nahonu Nia moos, sia baa nusu Gubernur Pilatus, nebee noꞌo Nia.Mateus 27:22-23; Markus 15:13-14; Lukas 23:21-23; Yohanis 19:15 29 Gubernur moos simu. Hotu sia nedi noꞌo Nia baa ai karuus, toꞌo mate. Mais lia neꞌe moos natoꞌo saa mak Maromak makoꞌan sia nakerek nela tiꞌan. Hotu, sia natuun Niakaan maten nosi ai karuus, nodi baa nakoi.Mateus 27:57-61; Markus 15:42-47; Lukas 23:50-56; Yohanis 19:38-42 30 Mais Naꞌi Maromak nodi Niakaan beran nalo Nia moris nikar.
31 Moris nikar tiꞌan, Nia natadu aan dala waꞌin baa Niakaan ema sia. Sia nia mak mai bele no Nia nosi rai Galilea baa Yerusalem. Oras neꞌe, sia moos dadi saksiin bodik ita ema Israꞌel.”Kristus Klosan Lian 1:3
Paulus nanorin naꞌak Maromak makoꞌan nakerek kedan lia Yesus
32-33 Hotu Paulus dale natutan tenik naꞌak, “Nuneꞌe! Haꞌu ko Barnabas mai hosi rai dook atu katak lia ida baa emi nuneꞌe: lia mak Naꞌi Maromak nameno kedan baa bei uluk sia, oras neꞌe lia nia dadi tiꞌan. Naꞌi Maromak nalo Yesus moris nikar tiꞌan. Iha Kananuk tonun nomer rua, Naꞌi Maromak naruka ema nakerek kedan lia Yesus naꞌak,
‘O neꞌe, Haꞌukaan Oan.
Ohin loron neꞌe, Haꞌu kfoti O atu kaer ukun.’Kananuk Sia 2:7
34 Hori uluk Naꞌi Maromak nameno atu nalo Ema nia moris nikar. Hotu, Ema nia la mate tenik ona. Tan lia nia, Maromak naruka makoꞌan nakerek kedan lia Yesus naꞌak,
‘Uluk Haꞌu kamate menon ko Daud atu katuun matak-malirin baa nia.
Oras neꞌe Haꞌu moos kamate menon nia ko O, tan O neꞌe, Daud husar-binan.’Yesaya 55:3
35 Noo tenik Kananuk ida naꞌak,
‘Naꞌi Maromak la nabusik Niakaan Ema Moon isin lolon dodok iha rate.’Kananuk Sia 16:10
36-37 Lia isin nuneꞌe: Ema Moon nia lahoos Naꞌi Daud, mais ema ida seluk. Naꞌi Daud nalo lia diꞌak waꞌin bodik niakaan renu sia, hotu nia mate. Ema nakoi nia tiꞌan. Niakaan maten moos dodok ona. Hodi nunia ita bele hatene haꞌak, Ema Moon nia lahoos Naꞌi Daud, mais ema seluk mak Naꞌi Maromak nalo moris nikar, toꞌo Niakaan isin lolon la dodok iha rate.
38-39 Mamaluk sia, rona diꞌa-diꞌak! Ema Moon nia, mak Yesus! Kalo ita fiar baa Nia, nanis Nia kasu itakaan salan. Masik ita haruꞌi aan tuir Ukun-Badu Bei Musa hotu-hotu moos, ita la biit. Naꞌi Maromak nanis nafoli ita naꞌak, ema maksalan. Mais, kalo ita fiar baa Yesus, Naꞌi Maromak nafoli ita naꞌak, ema loos. 40-41 Tan nunia, emi musti hanoin diꞌa-diꞌak. Keta toꞌo lia saa mak Maromak makoꞌan sia katak tiꞌan nia, kona baa emi. Tan sia nakerek nela naꞌak,
‘Sintidu, ema mak naleuk Haꞌu!
Tan Haꞌu neꞌe, Maromak. Haꞌu kalo lia mak nalo ema blaar.
Masik ema nalore tiꞌan lia nia baa emi moos, emi la simu.
Sintidu! Nosi ikus emi hetan kastikar toꞌo mate.’Habakuk 1:5
Tan lia nia, hanoin diꞌa-diꞌak mamaluk sia. Lia mak haꞌu katak neꞌe, keta firuk lakon, hanesan ema maleuk teen sia. Haꞌukaan dalen, toꞌo neꞌe dei.”
42 Dale hotu nunia, Paulus no Barnabas nariik atu laꞌo nela uma hamulak nia. Mais ema nia sia nusu nebee domiku oin, sia mai nikar nalore tenik lia Yesus nia. 43 Sia rua sai nosi uma hamulak, ema waꞌin moos sai tuir sia. Paulus no Barnabas foo lia tateꞌan baa sia naꞌak, “Naꞌi Maromak laran diꞌak tebes baa ita. Tan nunia, emi musti fiar metis baa Nia.”
Ema Yahudi sia la simu Paulus no Barnabas
44 Domiku oin, kona baa ema Yahudi siakaan loron boot, ema hotu-hotu mak iha kota nia tomak, kreꞌis mai hotu atu rona Naꞌi Maromak Manfatin. 45 Baa oras ema Yahudi sia naree ema waꞌin mai rona Paulus nunia, sia hirus. Hotu, sia sakar Paulus dalen, hotu dale nahaat nia.
46 Mais Paulus no Barnabas la nakiduk kois. Sia katak naꞌak, “Rona! Naꞌi Maromak loke uluk dalan bodik ita ema Yahudi, nodi foo Niakaan Manfatin baa ita. Tebes! Mais emi la simu Niakaan Manfatin nia. Tan baa nia, emi la fatan moris nima-nimak ho Nia. Oras neꞌe ami atu hodi Manfatin nia baa ema nosi klubun seluk sia. 47 Naꞌi Maromak duꞌuk mak naruka nunia hori uluk. Nia nodi Bei Yesaya nakerek nosi ita ema Yahudi naꞌak,
‘Haꞌu kfoti emi ema Yahudi, dadi hanesan badut bodik ema nosi klubun seluk sia,
nebee emi haroma dalan mai baa Haꞌu,
nebee Haꞌu ksori sia kosi siakaan salan.
Emi musti hatudu dalan nia baa ema iha raiklaran tomak.’ ”Yesaya 42:6, 49:6
48 Baa oras ema lahoos Yahudi sia rona Paulus dale nunia, sia neon diꞌak tebe-tebes. Sia katak naꞌak, “Tonu-haboot Naꞌi Maromak! Ami foti-hahaas Maromak Manfatin!” Baa oras nia moos, ema mak Naꞌi Maromak boi hori uluk atu moris nima-nimak no Nia, sia hotu-hotu fiar baa Naꞌi Yesus.
49 Hodi nunia, Maromak Manfatin keke nosi ibun baa ibun iha rai nia tomak.
50 Iha kota nia noo ema boot sia, feto no mane. Sia naꞌin hira beer Naꞌi Maromak. Mais ema Yahudi ulun sia mai sasuku sia, toꞌo sia teꞌur nasai Paulus no Barnabas nosi siakaan rain. 51 Oras sai, Paulus no Barnabas nakbaas nela ahukresan nosi ain atu dadi tadak naꞌak, ema iha kota nia la simu sia. Hotu, sia rua seꞌi kotuk, laꞌo nela kota nia baa kota ida seluk, naran Ikonium.Mateus 10:14; Markus 6:11; Lukas 9:5, 10:11
52 Mais ema mak tuir Yesus iha kota Antiokia, sia neon diꞌak lo-loos, tan Kmalar Lulik nakbiit siakaan neon.

*13:1 a: Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘Niger.’ Neꞌe naꞌak ‘metan’, lale, ‘nakukun’.

13:1 b: Naꞌi Herodes neꞌe, ema natene nodi naran Herodes Antipas. Nia mak noꞌo Yohanis, Mak Sarani Ema. Niakaan ama, naran Herodes Boot. Nia mak naruka hoꞌo lawarik oan sia, baa oras Yesus moris iha Betlehem. Naꞌi Herodes mak noꞌo Yakobus, no mate tan ular aat naa isin, ema natene nia nodi naran Herodes Agripa.

13:17 Ema Israꞌel Sai Nosi Mesir 1:7, 12:51

13:18 Sura Renu Israꞌel 14:34; Hanoin Hikar Dalan Moris 1:31

13:19 Hanoin Hikar Dalan Moris 7:1; Yosua 14:1

13:20 Ema Makotu Lia 2:16; 1 Samuel 3:20

13:21 1 Samuel 8:5, 10:21

13:22 1 Samuel 13:14, 16:12; Kananuk Sia 89:20

13:24 Markus 1:4; Lukas 3:3

13:25 Hakerek Moon lia Yunani naꞌak ‘katuꞌu atu kore niakaan kaso talin moos, haꞌu la kfatan’. Lia neꞌe naꞌak, hanesa baa Yesus, Yohanis noran isin lolon ema kiꞌik dei. Leno iha hakerek Mateus 3:11; Markus 1:7; Lukas 3:16; Yohanis 1:20,27.

13:28 Mateus 27:22-23; Markus 15:13-14; Lukas 23:21-23; Yohanis 19:15

13:29 Mateus 27:57-61; Markus 15:42-47; Lukas 23:50-56; Yohanis 19:38-42

13:31 Kristus Klosan Lian 1:3

13:32-33 Kananuk Sia 2:7

13:34 Yesaya 55:3

13:35 Kananuk Sia 16:10

13:40-41 Habakuk 1:5

13:47 Yesaya 42:6, 49:6

13:51 Mateus 10:14; Markus 6:11; Lukas 9:5, 10:11