24
Buka feen bodik Isak
1 Abraham otas naruk toꞌo katuas basuk. MAROMAK daka nia diꞌa-diꞌak, toꞌo nia moris manek no dame. 2-3 Noo Abraham klosan ida, mak nia fiar. Ema nia naliku Abraham sasoin sia. Dala ida, Abraham bolu nola klosan nia, hotu naꞌak, “Rona diꞌa-diꞌak! Haꞌu kusu o marai aan*Hakerek Ibrani naꞌak ‘tau o liman baa haꞌukaan kelen huun leet’. Hodi nunia sia nalo lia ‘harai aan’. modi Maromak naran, tan Nia mak naseꞌi laleꞌan no raiklaran! O mameno maꞌak, o la mola feto nosi ema Kanaꞌan neꞌe, atu malo baa haꞌukaan oan Isak feen. 4 Mais, o musti baa haꞌukaan familin sia iha haꞌukaan uma huun. Buka mola feto ida iha nia bodik haꞌukaan oan.”
5 Rona nola nunia, klosan nia nusu Abraham naꞌak, “Diꞌak, ama! Mais, kalo feto nia la noꞌuk tuir mai, haꞌu kmusti ko ama oan baa nola malu iha nebaa ka, nunabee?”
6 Abraham nataa naꞌak, “Manoin diꞌa-diꞌak! Masik nunabee moos, o la bele modi haꞌukaan oan baa! 7 Manoin! MAROMAK makaer beran iha laleꞌan. Nia mak nodi haꞌu sai tiꞌan kosi haꞌukaan uma huun, nalaꞌo haꞌu toꞌo rai neꞌe. Nia moos namate menon no haꞌu naꞌak, ‘Haꞌu klatan to-tomak rai neꞌe bodik okaan husar-binan.’ Dadi, lalika mataꞌuk! Baa ona! Tan Maromak nanis naruka Niakaan makbukar laleꞌan mai loke dalan bodik o, nebee o bele masoru feto mak atu dadi baa haꞌukaan oa feen. 8 Mais, kalo feto nia la noꞌuk mai, o makbois mosi harai aan neꞌe. Surak o la modi haꞌukaan oan baa.”
9 Hotu, Abraham klosan nia narai aan tuir mohu Abraham hakaran.
10 Hotu, klosan nia boi nola kuda unta matan sanulu. Nia tula naha kabaas oi-oik baa. Hotu, nia baa Nahor niakaan kota iha Mesopotamia.†Iha lia Ibrani, fatin nia naran ‘Aram-Naharaim’. Baa oras neꞌe, fatin nia iha rai Siria lorokaras.
11 Toꞌo kota nia, nia kesi kuda unta sia nanawa kole iha kota diꞌin, kreꞌis baa wee knuuk ida. Oras nia, loro malirin tiꞌan. Baa oras nia, oa feto sia mai nakonu wee iha wee knuuk nia. 12 Naree nunia, klosan nia moos namulak naꞌak, “MAROMAK, mak haꞌukaan ama boot Abraham niakaan Maromak! Tulun loke dalan, nebee haꞌu ketan sotir diꞌak. Manoin Ama mamenon bodik haꞌukaan ama boot. Nebee haꞌu kbele ketan Isak sasudin. 13 Naꞌi Maromak! Haꞌu kariik iha wee knuuk diꞌin neꞌe! Feto nosi kota neꞌe, mai nakonu wee iha neꞌe. 14 Dadi, haꞌu kakroꞌan nuneꞌe: kalo haꞌu kdale ko feto ida kaꞌak, ‘Bete! Tulun matuun okaan lolo, foo haꞌu kemu lai.’ Kalo feto nia nataa naꞌak, ‘Ama memu ona! Haꞌu moos karoo okaan kuda unta sia,’ lia nia dadi tadak naꞌak, feto nia mak Naꞌi Maromak boi dadi baa Isak feen! Tuir tadak nunia, haꞌu kbele katene kaꞌak, Naꞌi Maromak natudu dadiꞌak bodik haꞌukaan ulun Abraham.”
Abraham klosan nasoru Ribka
15-16 Oras Abraham klosan nia sei namulak, feto ida moos mai. Feto nia naran Ribka. Nia, Abraham alin Nahor no feen Milka, siakaan bein oan. Ribka aman naran Betuel. Ribka nia, sei feto lawarik mak kabaas tebe-tebes. Nia tuun baa wee knuuk nia, kuru nakonu lolo, hotu saꞌe nikar.
17 Oras Ribka saꞌe toꞌo leten, Abraham klosan moos nalai baa, hotu nusu naꞌak, “Bete. Tulun foo haꞌu kemu lai!”
18 Rona nola nunia, Ribka nataa naꞌak, “Memu baa, ama!” Nia moos natuun lai-lais lolo, foo wee baa klosan nia. 19 Nemu notu tiꞌan, Ribka dale naꞌak, “Mabusik haꞌu mak kuru wee bodik kuda unta sia, nebee sia nemu toꞌo bosu.” 20 Hotu, Ribka fui wee resin baa kuda unta hemun fatik. Hotu, nia kuru wee saꞌe-tuun nodi naroo kuda unta nia sia hotu-hotu toꞌo bosu. 21 Abraham klosan nariik no-nook mana feto nia serwisu. Nia nanoin baa-mai naꞌak, “Feto neꞌe mak Naꞌi Maromak boi ka?”
22 Kuda unta sia nemu toꞌo bosu tiꞌan, klosan nia nola fafutar mean nosi naha mak nia nodi. Nia foo karabu inun mean no riti mean rua, tau baa feto nia liman karuk-kwana.‡Hakerek Moon lia Ibrani naꞌak ‘karabu inun mean nia todan syekel balun ida. Neꞌe naꞌak ‘gram neen’. Riti mean rua nia, todan ‘syekel sanulu’. Neꞌe naꞌak ‘gram atus ida sanulu resin haat’. 23 Hotu, nia nusu naꞌak, “Bete aman, naran see? Haꞌu kbele toba heik iha bete aman uman ka?”
24 Feto nia moos nataa naꞌak, “Haꞌukaan ama, naran Betuel. Haꞌukaan bei mane, naran Nahor. Bei feto, naran Milka. 25 Iha amikaan uman, noo toba fatik bodik ama sia. Hae moos waꞌin bodik kuda unta sia.”
26 Rona nola nunia, klosan nia loꞌu-sudur baa MAROMAK 27 nodi nakroꞌan naꞌak, “Tonu-kaboot Naꞌi Maromak! Nia loke dalan baa haꞌu, toꞌo haꞌu kbele kasoru haꞌukaan ulun Abraham familin sia. Hodi nunia, Maromak nalaꞌok tiꞌan Niakaan mamenon bodik haꞌukaan ulun Abraham.”
28 Hotu, feto nia nalai fila lai-lais. Toꞌo uma, nia dale baa ema uma isin, saa mak dadi ohin nia. 29-30 Ribka naan, naran Laban. Oras Laban naree naha mean sia, no rona Ribka dalen, nia nalai sai lai-lais baa nasoru klosan mak sei nariik no kuda unta sia iha wee knuuk nia. 31 Hotu, Laban dale baa klosan nia naꞌak, “Ama! MAROMAK nalaꞌo ama diꞌa-diꞌak toꞌo neꞌe tiꞌan! Keta mariik iha luan dei! Mai tama ona. Ami hadiꞌa keꞌan tiꞌan. Hahaak bodik kuda unta sia moos, waꞌin basuk.”
Abraham klosan tama nusu Ribka
32 Rona nola nunia, klosan nia tuir Laban tama baa Betuel uman. Laban sia moos natuun tuꞌan naha nosi kuda unta sia. Hotu, sia tau hae. Sia moos nodi wee fasi ain foo baa klosan no niakaan ema sia. 33 Oras sia nadiꞌa haan tiꞌan, klosan nia katak naꞌak, “Ita atu haa ona, mais haꞌu kusu leet ida atu katak sain lia ida neꞌe lai.”
Laban nataa naꞌak, “Ama katak baa dei.”
34 Klosan nia moos dale naꞌak, “Haꞌu neꞌe, emikaan bei Abraham klosan. 35 MAROMAK natuun tiꞌan matak-malirin waꞌin baa haꞌukaan ulun nia, toꞌo soi liu resik. Maromak natuun baa nia mean-mutin, ata feto, ata mane, no bibi no karau waꞌin basuk, nuꞌu karau baka, kuda unta, kuda keledai, bibi no bibi malae. 36 Baa oras haꞌukaan ulun sia feen-laꞌen otas tiꞌan, ina Sara nahoris oa mane ida, foo baa haꞌukaan ulun Abraham. Oan nia mak atu simu aman sasoin hotu-hotu. 37 Foin da-dauk neꞌe, haꞌukaan ulun Abraham naruka haꞌu karai aan kaꞌak, ‘Haꞌu la kola feto Kanaꞌan bodik niakaan oan Isak. 38 Mais, haꞌu kmusti kola feto nosi niakaan familin duꞌuk, dadi baa niakaan oan feen.’
39 Mais, haꞌu kusu baa haꞌukaan ulun kaꞌak, ‘Kalo feto nia la noꞌuk tuir haꞌu, nunabee?’
40 Hotu, nia nataa naꞌak, ‘Haꞌu ktuir MAROMAK hakaran nohuun. Tan baa nia, nanis Nia naruka makbukar laleꞌan mai buka dalan bodik o, nebee o bele metan feto ida nosi haꞌukaan familin duꞌuk, atu dadi baa haꞌukaan oan feen. 41 Mais, kalo haꞌukaan familin sia dudu, lale, sia la noꞌuk nabusik feto nia mai neꞌe, o makbois mosi harai aan nia.’
42 Dadi, ohin haꞌu toꞌo wee knuuk nia, haꞌu kamulak iha neon laran kaꞌak, ‘MAROMAK, mak haꞌukaan ulun Abraham niakaan Maromak. Tulun loke dalan, nebee haꞌukaan dalan neꞌe netan sotir diꞌak. Nebee kasoru Isak sasudin. 43 Naꞌi Maromak, haꞌu kariik iha wee knuuk diꞌin neꞌe. Feto sia nosi kota neꞌe mai nakonu wee iha neꞌe. Dadi, haꞌu kusu nuneꞌe: kalo haꞌu kdale ko feto ida kaꞌak, “Bete! Tulun matuun lolo, foo haꞌu kemu lai,” 44 hotu feto nia nataa naꞌak, “Ama memu baa! Haꞌu moos atu karoo ama niakaan kuda unta sia,” lia nia dadi tadak naꞌak feto nia mak Naꞌi Maromak boi tiꞌan, dadi haꞌukaan ulun oan Isak feen!’
45 Haꞌu ksei kamulak nunia, bete Ribka mai nodi lolo atu nakonu wee iha wee knuuk nia. Oras nia foin saꞌe baa leten, haꞌu kusu kedan kaꞌak, ‘Bete! Foo haꞌu kemu lai.’ 46 Hotu, nia moos natuun lai-lais lolo, nodi naꞌak, ‘Ama memu baa! Haꞌu moos atu karoo ama niakaan kuda unta sia.’ Rona nunia, haꞌu moos kemu. Haꞌukaan kuda unta sia moos nemu.
47 Hotu, haꞌu kusu kaꞌak, ‘Bete aman, naran see?’
Nia moos nataa naꞌak, ‘Haꞌukaan ama, naran Betuel. Haꞌukaan bei mane, naran Nahor. Bei feto, naran Milka.’ Rona Ribka dalen nia, haꞌu moos tau karabu baa inun, no riti mean rua baa liman karuk-kwana.
48 Hotu, haꞌu kloꞌu-sudur baa Maromak kaꞌak, ‘Tonu-kaboot Naꞌi Maromak! Tan Naꞌi Maromak loke dalan baa haꞌu tiꞌan, toꞌo haꞌu kbele kasoru haꞌukaan ulun Abraham familin sia iha neꞌe. Haꞌu moos bele kasoru haꞌukaan ulun oan Isak sasudin.’ 49 Dadi, oras neꞌe, kalo ama sia nadomi haꞌukaan ulun Abraham, katak malorek baa haꞌu. Kalo lale moos, katak malorek. Nebee haꞌu kbele katene, haꞌu kmusti kalo saa.”
Ribka familin sia simu Isak
50 Rona nola nunia, Laban no Betuel dale naꞌak, “Kalo MAROMAK babilan nunia tiꞌan, ita atu dale saa tenik? 51 Bete Ribka iha neꞌe. Mola nia modi baa. Nebee dadi bei Abraham oa feen, tuir MAROMAK babilan.”
52 Rona tiꞌan lia nunia, Abraham klosan nia sudur toꞌo rai, sera dodan baa MAROMAK. 53 Hotu, nia foti sai naha mean mutin no tais kabaas sia, foo baa Ribka. Nia moos foo sasolok folin todan sia baa Ribka inan no Ribka naan. 54 Hotu, sia hotu-hotu tuur naa dahur. Abraham klosan no niakaan ema sia moos toba iha nia. Awan seisawan, sia nadeer. Hotu, klosan nia katak baa ema uma naꞌin sia naꞌak, “Kalo bele, oras neꞌe ami fila baa amikaan ulun ona.”
55 Mais Ribka inan no Ribka naan katak naꞌak, “Hakara fila lai-lais baa saa? Habusik Ribka nein no ami loron sanulu sia lai! Foin hodi nia baa.”
56 Mais klosan nia nataa naꞌak, “Adeei! Keta saseni haꞌu! MAROMAK tulun haꞌu tiꞌan, toꞌo kasoru tiꞌan haꞌukaan ulun oan feen. Dadi, ina sia habusik ami ona, nebee ami fila baa hasara lia baa haꞌukaan ulun lai.”
57 Sia nataa naꞌak, “Nuneꞌe! Ita husu kokon baa Ribka duꞌuk. Nia nakara, nunabee?”
58 Hotu, sia bolu Ribka nodi nusu naꞌak, “Ribka! Oras neꞌe, loos o dei. O makara tuir kedan mo ema neꞌe ka, nunabee?”
Hotu, Ribka nataa naꞌak, “Kakara.”
Ribka no Isak nola malu
59-60 Hotu, sia nabusik Ribka tuir Abraham klosan sia. Ata feto mak naliku Ribka hori sei kiꞌik no ata feto seluk sia moos atu tuir Ribka. Ribka familin sia naloon foo matak-malirin baa nia naꞌak, “Ribka! Ami haloon, nebee Naꞌi Maromak nalo o mahoris oan waꞌin lear, toꞌo okaan husar-binan dadi maliun-maliun. Ami moos haloon, nebee okaan husar-binan sia natoba nola funu!”
61 Hotu, Ribka no ata feto sia nahulin naha. Nahulin hotu, sia saꞌe kuda unta tuir kedan Abraham klosan sia.
62 Oras nia, Isak nein iha rai Negeb. Nia foin fila nosi wee knuuk iha Beer Lahai Roi. 63 Loraik ida, nia sai nosi batane, laꞌo nola anin. Nia foti oin, titu naree kuda unta sia laꞌo lolok mai.
64 Baa oras Ribka naree nola Isak, nia tuun lai-lais nosi kuda unta. 65 Nia nusu baa Abraham klosan nia naꞌak, “Ama! Ema mak laꞌo nebaa nia, see ida?”
Klosan nia nataa naꞌak, “Nia, mak haꞌukaan ulun oan.” Rona nola nunia, Ribka foti nola tais oan, taka sara oin.
66 Toꞌo tiꞌan, klosan nia nasara lia hotu-hotu baa Isak. 67 Hotu, Isak no Ribka nola malu. Isak natama Ribka baa inan Sara batanen. Isak nadomi Ribka tebe-tebes, toꞌo Isak la duun susar ona baa inan mamaten.
*24:2-3 Hakerek Ibrani naꞌak ‘tau o liman baa haꞌukaan kelen huun leet’. Hodi nunia sia nalo lia ‘harai aan’.
†24:10 Iha lia Ibrani, fatin nia naran ‘Aram-Naharaim’. Baa oras neꞌe, fatin nia iha rai Siria lorokaras.
‡24:22 Hakerek Moon lia Ibrani naꞌak ‘karabu inun mean nia todan syekel balun ida. Neꞌe naꞌak ‘gram neen’. Riti mean rua nia, todan ‘syekel sanulu’. Neꞌe naꞌak ‘gram atus ida sanulu resin haat’.