Esi̱teeli̱
Kwanjula
Kitabo kya Esi̱teeli̱ ki̱bu̱ghi̱yʼo ngoku Banai̱saaleeli̱ baabaagha babakwete haa bulemo kandi bali mu ehanga lya Paasiya. Kitabo eki ki̱bu̱ghi̱yʼo ngoku Luhanga aabaju̱ni̱ye ku̱lu̱gha mu ngi̱ghu̱ yabo oghu aateghekagha kubahwelekeeleli̱ya. Nankabha li̱i̱na lya Luhanga batali̱ku̱mi̱i̱ye mu kitabo kini, bhaatu kyoleki̱ye majima ngoku Luhanga aacunguuye Bayu̱daaya kwitibuwa.
Oghu akahandiika kitabo kini tabamumani̱ye. Bhaatu kusighikila haa mulingo ghwa mu̱bu̱ghe ghwa Kihebbulaayo oghu baakoleeseei̱ye kukihandiika, bahandi̱i̱ki̱ baa bitabo bakani̱ye bakughilagha bati kitabo kini kikahandiikuwa myaka bi̱ku̱mi̱ bbinaa Ki̱li̱si̱to atakabyahuwe.
1
Ki̱ghenu̱ kya mukama Ahaswelo
1 Bini niibiyo byabaayʼo obu mukama Ahaswelo aabaagha alemi̱ye masaja ki̱ku̱mi̱ abili na musanju̱ ghʼomu bukama bwa Paasiya. Akaba alemi̱ye kyalo kyona ku̱lu̱gha Bu̱hi̱ndi̱ ku̱hi̱ka Eti̱yopi̱ya.*1:1 Ehanga lya Eti̱yopi̱ya baalighilamu dhee Ku̱u̱si̱. 2 Bhaatu bwile obu mukama Ahaswelo akaba alemi̱ye kyalo eki kyona anali mu kibugha kyamaani̱ kya Susa. 3 Mu mwaka ghwakasatu ghwa bu̱lemi̱ buwe, aakolela ki̱ghenu̱ banyolo be boona, baheeleli̱ya be, bakulu baa mahe ghaa Paasiya na Meedi̱ya, bantu aba bahu̱ti̱i̱ye na balemi̱ baa masaja ghe abaabaaghʼo.
4 Mukama Ahaswelo aakola ki̱ghenu̱ eki haabwa bilo ki̱ku̱mi̱ na kinaanaa naabbala kwoleka bantu boona buguudha na ki̱ti̱i̱ni̱sa kya bukama buwe. 5 Obu ki̱ghenu̱ eki kyahooyʼo, mukama oghu aakolela ki̱ghenu̱ bantu boona aba bahu̱ti̱i̱ye na aba batahu̱ti̱i̱ye, abaabaagha mu kibugha kyamaani̱ kya Susa. Ki̱ghenu̱ eki kyamala bilo musanju̱ kandi kyaba mu jighati̱ ya kikaali kya mukama. 6 Ki̱ghenu̱ eki hambali kyabaagha, hakaba haliyo kateni̱ sya langi̱ ya bbu̱lu̱lu̱ na njelu, basi̱dhodhookeei̱ye haa mpaghi sya mabaale sisemeeye kandi basi̱bohi̱ye haa mpete sya siliva na mighuwo eghi ekoleeu̱we mu lughoye lusemeeye na hu̱u̱ji̱ sya langi̱ ya papo. Bakaba bataaye malili ghaa feeja na siliva hambali baali̱ye mabaale ghaa muhendo ghasemeleeye kimui. 7 Baaha bantu byakunuwa mu biikopo bya mbaghani̱ja bya feeja kandi bu̱li̱ kimui ki̱koleeu̱we mu mulingo ghwakiyo. Mukama oghu aaleka bantu aba baanuwa haa vi̱i̱ni̱ yee ekani̱ye ngoku babbali̱ye. 8 Bhaatu mukama aalaghila ngoku kunuwa vi̱i̱ni̱ kutali kwa kuhambi̱li̱ja muntu kandi aaghambila baheeleli̱ya bʼomu kikaali kiye kuha muntu vi̱i̱ni̱ eghi abbali̱ye kunuwa.
9 Bwile obu mukamaakali̱ Vasi̱ti̱ aakolela dhee bakali̱ baanakiye ki̱ghenu̱ mu kikaali kya mukama Ahaswelo.
10 Haa kilo kyamusanju̱ kya ki̱ghenu̱ eki, obu mukama Ahaswelo aanooye vi̱i̱ni̱ naatamiila aadheedhuwa kwonini kandi aabilikila bakulu baa baheeleli̱ya be musanju̱ abaamu̱heeleli̱yagha: Mehumani̱, Bbi̱ju̱ta, Halabbona, Bbiguta, Abbaguta, Jeta na Kalukasi. 11 Aabalaghila kumuleetela mukamaakali̱ Vasi̱ti̱ alu̱weete sipeewa yee ya bukamakali̱, niikuwo bantu boona na banyolo be babone ngoku mukali̱ wee asemeeye, nanga akaba ali mulungi kwonini kandi muntu weena oghu aamubonagha, aabbalagha kuukala amu̱loli̱ye. 12 Bhaatu obu baheeleli̱ya aba baaghambiiye mukamaakali̱ Vasi̱ti̱ eki mukama aalaghiiye, aabhenga kwisa. Kintu eki kyasaalila mukama oghu kwonini.
13 Du̱mbi̱ eebu̱u̱li̱yʼo baakalimagheji abaamuhanuulilagha kandi abaabaagha bamani̱ye bilaghilo byona na ku̱twi̱la bantu misango, nanga bwile bwona niibo eebu̱u̱li̱yaghʼo kumughambila kya kukola. 14 Basaasa aba niibo bani: Kali̱seni̱, Setali̱, Adimata, Talasi̱i̱si̱, Melesi̱, Mali̱sena na Memukani̱. Basaasa musanju̱ aba baasanga-sangaanagha na mukama oghu bwile bwona kandi bakaba bali banyolo bakulu mu bukama bwa Paasiya na Meedi̱ya.
15 Aaghila basaasa aba ati, “Si̱ye mukama Ahaswelo, naatu̱mi̱ye baheeleli̱ya banje ewaa mukamaakali̱ Vasi̱ti̱, niimulaghila kwisa hambali ndi, bhaatu aabhenga kukola eki naamulaghiiye! Kusighikila haa kilaghilo, mbiki tubhonganuuwe kumukolʼo?”
16 Memukani̱ aakuukamu mu maaso ghaa mukama oghu na banyolo be ati, “Mukamaakali̱ Vasi̱ti̱ taasobeleei̱ye mukama enkaha, bhaatu aasobeleei̱ye balemi̱ na basaasa boona abali mu masaja ghaa bukama bwa Ahaswelo. 17 Bu̱li̱ mukali̱ mu bukama bwawe akutandika kughaya eba wee akaaku̱u̱ghu̱wa eki mukamaakali̱ Vasi̱ti̱ aakoli̱ye. Akughila ati, ‘Mukama Ahaswelo aalaghiiye mukamakali̱ Vasi̱ti̱ kwisa hambali ali, bhaatu aabhenga.’ 18 Obwalo bakali̱ baa banyolo bʼomu Paasiya na Meedi̱ya, baku̱u̱ghu̱wa eki mukamaakali̱ aakoli̱ye kandi bakughambila beebabo. Bakali̱ boona abasweuwe bʼomu bukama bwawe bwona bakuleka ku̱hu̱ti̱ya beebabo kandi eki kikuleka beebabo baakale basaaliluuwe bakali̱ baabo.
19 “Mukama wanje, nkyabaaye ki̱ku̱dheedhi̱ye, otʼo kilaghilo Vasi̱ti̱ kutatodha kwisa mu maaso ghaawe. Oleke kihandiikuwe mu bilaghilo bya Banapaasiya na Banameedi̱ya niikuwo kitagubha kuhinduluwa. Du̱mbi̱ oswele mukamakali̱ onji oghu aku̱ku̱hu̱ti̱ya kusaali̱ya Vasi̱ti̱. 20 Nahabweki bakaakulangilila kilaghilo kya mukama eki mu bukama buwe bwona, bu̱li̱ mukali̱ aku̱hu̱ti̱ya eba wee muguudha kedha munaku.”
21 Kihanuulo eki kyadheedha mukama oghu na banyolo be kandi aakola ngoku Memukani̱ aabu̱ghi̱ye. 22 Du̱mbi̱ mukama oghu aatuma bbaluwa esi mu masaja ghʼomu bukama buwe bwona, ngabu̱gha ngoku basaasa bali na bu̱toki̱ kulema bakali̱ baabo na baana baabo. Aalaghila bu̱li̱ bbaluwa kuhandiikuwa mu mu̱bu̱ghe ghwa bantu hambali bakughitwala.