31
Yakobbo naaluka ewaa Labbaani̱
Yakobbo aaghu̱wa ngoku baana baa Labbaani̱ baabu̱ghagha bati, “Olole Yakobbo aatwete bintu bya eseetu̱we kandi buguudha obu ali na buwo bwona abu̱u̱hi̱ye mu bintu bya eseetu̱we.” Kandi Yakobbo aakenga ngoku Labbaani̱ atakwete kumutwalikani̱ya ngoku aamutwalikani̱yagha haaku̱du̱bha.
Du̱mbi̱ Mukama aaghila Yakobbo ati, “Okuuke ewaa so waawe hamui na nganda syawe, si̱ye nkuukala naawe.”
Nahabweki Yakobbo aabilikila Lakeeli̱ na Leei̱ya kwisa hambali aali̱i̱si̱li̱yagha bisolo biye. Aabaghila ati, “Naaboone eseenu̱we aatandi̱ki̱ye kuntwalikani̱ya kunji. Bhaatu Luhanga wa tita akuukalagha nanje. Enu̱we bombi mumani̱ye ngoku naakolelagha eseenu̱we na maani̱ ghanje ghoona. Ti̱ mulole ngoku angobeleei̱ye mu kunsasula, aakeehi̱ya musaala ghwanje milundi eku̱mi̱. Bhaatu Luhanga taamu̱si̱mi̱lani̱i̱ye kunkolʼo kabhi koona bbaa. Obu Labbaani̱ aaghilagha ati, ‘Bisolo ebi bilakabyalagha biibhitanga bilabaagha byawe,’ du̱mbi̱ niibiyo byakabyalagha. Kandi obu aaghilagha ati, ‘Bilakabyalagha bughondo bilabaagha byawe,’ niibiyo byakabyalagha.” Nahabweki Luhanga aayʼo eseenu̱we bisolo biye byona, aabimpa.
10 “Kilo kimui, mu bwile bwa bisolo kwema, nkaloota ntu̱u̱li̱ sya mbu̱li̱ esili na bigalagala, siibhitanga, hamui na siibughondo nsi̱i̱mi̱li̱ya mu bu̱hi̱yo. 11 Malai̱ka wa Luhanga ambilikila mu ndooti̱ ati, ‘Yakobbo.’ Nanje naamukuukamu nti, ‘Ndi hani.’
12 “Angila ati, ‘Olole elughulu ntu̱u̱li̱ sya mbu̱li̱ syona esiliyeyo nsi bhitanga, bughondo, na sya bigalagala sikwete kwi̱mi̱li̱ya mu bu̱hi̱yo. Naabbali̱ye kukwoleka siyo nanga naaboone ebi Labbaani̱ akwete kukukola. 13 Ni̱i̱syoni Luhanga oghu akakubonekela e Bbeeseeli̱ hambali waasi̱mbi̱ye mpaghi ya ebaale eghi waasi̱i̱ghi̱yʼo mafu̱ta kandi waalahila kundami̱yagha. Endindi oomuke oghende ewaanu mu nganda syawe.’ ”
14 Du̱mbi̱ Lakeeli̱ na Leei̱ya baakuukamu Yakobbo bati, “Ti̱ buuye tuli na bugwetuwa bwona haa etungo lya eseetu̱we? 15 Buuye taatu̱koli̱ye nga banamahanga? Nanga akamala ku̱tu̱lu̱ghi̱i̱si̱ya kandi aaliya byona ebi aatu̱ngi̱ye ku̱lu̱gha mu etu̱we. 16 Ti̱ bintu bini byona ebi Luhanga aakuhaaye ku̱lu̱gha ewaa eseetu̱we, mbyatu na baana baatu. Kwesi̱ okole eki Luhanga aakughambiiye.”
17 Du̱mbi̱ Yakobbo aani̱i̱ni̱ya bakali̱ be na baana be haa ngamila.*31:17 Bini ni bisolo ebi bantu aba baakoleesi̱yagha nga matoka na magaali̱ kuheeka bintu byabo. 18 Du̱mbi̱ aaghenda ewaabo Kanaani̱ hamui na bintu biye byona ebi aabaagha atungiiye e Padanalaamu. 19 Obu Labbaani̱ aabaagha aghendi̱ye kughemba ntaama siye byoha, Lakeeli̱ aabha bisasani̱ bya bihongano bya ese wee. 20 Du̱mbi̱ Yakobbo aaghenda ki̱bi̱so, ataghambiiye Labbaani̱ Munaalaamu ngoku balimaghenda. 21 Aatwala bu̱li̱ kintu kyona eki aabaagha nakiyo. Aaghenda na bantu be boona baabhasuka maasi ghaanamu̱li̱to li̱i̱na lyagho Efulaati̱, mbaghenda mu kyalo kya bwena kya Gi̱li̱yaadi̱.
Labbaani̱ naakwama Yakobbo
22 Haa kilo kyakasatu, niibuwo Labbaani̱ aamani̱ye ngoku Yakobbo hamui na bantu be boona baaghendi̱ye. 23 Du̱mbi̱ Labbaani̱ na bantu be baakwama Yakobbo kumala bilo musanju̱ ku̱hi̱ki̱ya obu baamusangi̱ye mu kyalo kya bwena kya Gi̱li̱yaadi̱. 24 Du̱mbi̱ Luhanga aabonekela Labbaani̱ Munaalaamu mu ndooti̱, aamughila ati, “Weelinde, otatodha ku̱bu̱ghʼo Yakobbo kintu kyona kibhi.”
25 Yakobbo akaba akweye weema yee mu kyalo kya bwena kya Gi̱li̱yaadi̱. Obu Labbaani̱ aamu̱ki̱dhi̱i̱yeyo, du̱mbi̱ naye aakwelʼo weema yee na bantu aba aabaagha nabo. 26 Du̱mbi̱ Labbaani̱ aaghila Yakobbo ati, “Mbiki waakoli̱ye ebi? Haabwaki nuwanji̱lu̱ki̱ye kuleeta eni baana banje otangambiiye ngʼoghu oti okabahu̱nga haa bulemo? 27 Haabwaki nuwaalu̱ki̱ye? Hakili nguli wangambiiye niikuwo nkulagha kulungi, nku̱helekeeleli̱ya na bilimbo, buuciki-ciki, hamui na du̱ngu̱. 28 Okaleka ntaaghu̱wa baasukulu banje na bahala banje mu ki̱ku̱bha kandi mbalagha kulungi. Majima kuwo eki ni kintu kya butaami̱ waakoli̱ye! 29 Ndi na bu̱toki̱ bwa kukukola kubhi, bhaatu eso Luhanga aabu̱ghi̱ye nanje mu ndooti̱ ati ntagubha kukukolʼo kintu kyona ki̱bhi̱i̱hi̱ye. 30 Uwe waatu̱u̱yemu kughenda nanga waaboone obhonganuuwe kughenda ewaanu. Ti̱ haabwaki nuwaabhi̱ye bihongano byanje?”
31 Yakobbo aamukuukamu ati, “Nkaba noobahi̱ye nanga nkaba nkimani̱ye nti okunjiyʼo bahala baawe na ki̱ku̱bha.” 32 Yakobbo eye akaba atamani̱ye ngoku Lakeeli̱ aniiye ali na bihongano ebi. Du̱mbi̱ aaghila ati, “Kaakuba osanga muntu weena muli etu̱we oghu ali nabiyo, aatibuwe. Nahabweki oose olole mu bintu byatu bini byona, kaakuba osangamu kintu kyawe, okiiyemu.” 33 Du̱mbi̱ Labbaani̱ aataha mu weema ya Yakobbo, ya Leei̱ya, hamui na sya basyana be Ji̱li̱pa na Bbi̱i̱la, ataasangamu kantu. Haakumaliilila aataaha mu ya Lakeeli̱. 34 Lakeeli̱ eye akaba naamali̱ye ku̱bi̱sa bisasani̱ bya bihongano ebi mu kasau kaa ngamila yee kandi akaba abisitamiiye. Labbaani̱ aataha mu weema ya Lakeeli̱ omu, aatandika kubibbala, bhaatu taagu̱bhi̱ye kubibona bbaa. 35 Lakeeli̱ aaghila ese wee ati, “Tita, otasaaliluwa haabwanje kubhenga kwemilila. Ndi mu nsonga syatu sya kikali̱, niikiyo ki̱leki̱ye ntaamilila mu maaso ghaawe.” Labbaani̱ eeyongela kubbala haala bhaatu taaboone na kantu bbaa.
36 Du̱mbi̱ Yakobbo aasaaliluwa, aabu̱u̱li̱ya Labbaani̱ ati, “Naakoli̱ye musango ki? Kandi nkilaghilo ki naatu̱u̱ye ekikuleka nompiigha otiyo? 37 Buuye obu waalolakaki̱ye mu bintu byanje byona, oli na kintu kyawe kyona eki waasangi̱yemu? Ti̱ kilakaba kilimu, okileete mu maaso ghaa bantu baawe nanje hani, niikuwo batu̱twi̱lemu si̱ye naawe.
38 “Endindi naakala naawe kumala myaka 20. Ti̱ ntaama yaawe kedha mbu̱li̱ nʼemui tayakwi̱si̱i̱ye kandi tanaaliiye na mpaha syawe sya ntaama. 39 Tanaakuleeteeye kisolo eki kinyama kihutaai̱ye, nkasi̱i̱ma naafweluwa. Niibuwo waaghila oti nkusasule ebi baabhi̱ye ntangaali̱ kedha mukilo.
40 “Nkabona-bona ewaawe, ntangaali̱, musana ghwa mpuulagha, ti̱ mukilo, tanaaghwesaghilagha nanga mpeu. 41 Olole, nkabona-bona ntiyo kumala myaka maku̱mi̱ abili ninali mu maka ghaawe. Myaka eku̱mi̱ nʼenaa niikuwo ompe bahala baawe babili, na myaka enji mukaagha niikuwo ompe bisolo bini nga musaala ghwanje. Ti̱ waatodha waakeehi̱ya musaala ghwanje milundi eku̱mi̱. 42 Nguli Luhanga wa baatita, Ebbulahi̱mu̱ na I̱saka ataabaagha nanje, wangubaaye ombhi̱ngi̱ye ntali na kantu. Bhaatu Luhanga aabona bu̱koli̱ bwanje hamui na ngoku naaboona-boone ewaawe, du̱mbi̱ eso mukilo aakutanuka.”
Labbaani̱ naakola ndaghaano na Yakobbo
43 Labbaani̱ aakuukamu Yakobbo ati, “Bakali̱ aba oli nabo aba mbahala banje, baana aba baabyaye mbaasukulu banje, bisolo ebi oli nabiyo ebi mbyanje na bu̱li̱ kantu koona aka oboone nkanje. Buuye nkole ki obwalo haabwa bahala banje hamui na baana baabo aba? 44 Wiise tukole ndaghaano niikuwo etubeele nga buukai̱so haagati yaatu.”
45 Du̱mbi̱ Yakobbo aakwata ebaale aalisimba nga mpaghi ya kuusukilaghʼo. 46 Aaghila bantu be ati, “Mukumaani̱ye mabaale.” Nahabweki baakumaani̱ya ntuumo ya mabaale kandi baaliila haai-haai na ntuumo eghi. 47 Labbaani̱ aaluka ntuumo eghi li̱i̱na lya Yagala Sahu̱du̱sa.31:47 Li̱i̱na Yagala Sahu̱du̱sa mu Lulamai̱ki̱ likumani̱i̱si̱ya ntuumo ya buukai̱so. Na Yakobbo aalighilamu Galeedi̱.31:47 Li̱i̱na Galeedi̱ mu Luhebbulaayo likumani̱i̱si̱ya ntuumo ya buukai̱so.
48 Labbaani̱ aaghila ati, “Ntuumo ya mabaale eghi ni buukai̱so haagati yanje naawe.” Niikiyo kyaleki̱ye baakighilamu Galeedi̱. 49 Baatodha baakighilamu bati Mijipa elikumani̱i̱si̱ya “Ngbaali.” Labbaani̱ aaghila ati, “Mukama akuukala naalola haagati yaatu ntwaghendi̱ye bu̱li̱ muntu ewe. 50 Kaakuba okola kubhi bahala banje, kedha oswela bakali̱ banji, nankabha si̱ye ntamani̱ye, okimanye oti Luhanga niiye kai̱so kandi aku̱loli̱ye.”
51 Labbaani̱ aatodha aaghila ati, “Olole ntuumo ya mabaale eghi, hamui na mpaghi eni eghi naasi̱mbi̱ye haagati yanje naawe. 52 Ntuumo ya mabaale eni hamui na mpaghi eni niibiyo buukai̱so bwatu kwoleka ngoku ntaakughisaala kwisa ewaawe kukukolʼo kabhi koona, kedha uwe kughisaala kwisa ewanje kunkolʼo kabhi koona. 53 Oleke Luhanga wa Ebbulahi̱mu̱, Naholi̱, hamui na esebo atu̱twi̱lemu si̱ye naawe.” Du̱mbi̱ Yakobbo aalahila Luhanga oghu ese wee I̱saka aalami̱yagha. 54 Du̱mbi̱ Yakobbo aasala kihonguwa, aakihongela mu kyalo kya bwena kandi aabilikila bantu be boona, baaghenda kuliya. Obu baamali̱ye kuliya, baalalayo.
55 Nkyambisi ya kilo ekyalabhi̱yʼo, Labbaani̱ aaghuwa baasukulu be na bahala be mu ki̱ku̱bha, aabaha mu̱gi̱sa, du̱mbi̱ aakuukayo ewe.

*31:17 31:17 Bini ni bisolo ebi bantu aba baakoleesi̱yagha nga matoka na magaali̱ kuheeka bintu byabo.

31:47 31:47 Li̱i̱na Yagala Sahu̱du̱sa mu Lulamai̱ki̱ likumani̱i̱si̱ya ntuumo ya buukai̱so.

31:47 31:47 Li̱i̱na Galeedi̱ mu Luhebbulaayo likumani̱i̱si̱ya ntuumo ya buukai̱so.