Kitabo kya
Bacu̱
Kwanjula
Kitabo kya Bacu̱ kikahandiikuwa mulangi̱ Samwi̱li̱, bhaatu omui haa bakwami̱li̱li̱ be niiye akakisaalilamu. Kikahandiikuwa haai myaka 1050 Ki̱li̱si̱to atakabyahuwe.
Kitabo kini ki̱bu̱ghi̱yʼo ebyabaayʼo mu bwile bwa myaka 350, ku̱lu̱gha haa ku̱ku̱wa kwa Yosuwa ku̱hi̱ka haa ku̱ku̱wa kwa Samu̱sooni̱. Banai̱saaleeli̱ baakolagha na maani̱ kuukala mu ehanga lyabo lihyaka, bhaatu bataatunga bu̱si̱nge nanga kulami̱ya baaluhanga banji. Eki kyaleka Luhanga aabasindikila bantu bʼomu mahanga aghalabhaane nabo kubalu̱mba. Bwile obu bwona beebembeli̱ aba baaghilaghamu bacu̱, baalema Banai̱saaleeli̱. Bacu̱ aba bakaba bali beebembeli̱, baasilikale kandi bacu̱ngu̱li̱ baa Banai̱saaleeli̱. Mulimo ghwa bacu̱ aba ghukaba ghuli kubhinga ngi̱ghu̱ mu ehanga lya I̱saaleeli̱ kandi kuleetamu bu̱si̱nge. Obu bwile bwa bacu̱ kulema bwahooyʼo, mulangi̱ Samwi̱li̱ aalema Banai̱saaleeli̱. Haanu̱ma ya Samwi̱li̱, baatunga mukama wabo wʼoku̱du̱bha Saulo.
Kitabo kya Bacu̱ ki̱bu̱ghi̱yʼo ebi Banai̱saaleeli̱ baasaaliiyemu: kujeemela kwabo Luhanga, ngoku Luhanga aabafubilagha, ngoku bantu aba baaliliililagha Luhanga kubakoonela kandi ngoku aacuuyemu kubajuna.
Kitabo kini ki̱bu̱ghi̱yʼo munu bwesighibuwa bwa Luhanga, ku̱gu̱mi̱si̱li̱ja kuwe haa bantu be kandi ngoku aabbali̱ye kubajuna nankabha mbaakolagha bintu bi̱bhi̱i̱hi̱ye. Butumuwa bwa kitabo kini bwoleki̱ye ngoku Luhanga ali mu̱cu̱ kandi mu̱cu̱ngu̱li̱ wa bantu be.
1
Kukwata nsi ya Kanaani̱
Haanu̱ma ya ku̱ku̱wa kwa Yosuwa, Banai̱saaleeli̱ baabu̱u̱li̱ya Mukama bati, “Ni ntu̱la ki haa ntu̱la syatu eghi eku̱du̱bha kughenda ku̱lu̱mba Banakanaani̱?”
Mukama aakuukamu ati, “Ntu̱la ya Yu̱da aaniiyo yaahikila, nanga niibo naahaaye nsi eghi.”
Bantu baa ntu̱la ya Yu̱da baaghila baa ntu̱la ya Si̱mi̱yooni̱ bati, “Mwise mutukoonele kulwana na Banakanaani̱ abaakaaye mu kyalo eki Luhanga aatuhaaye. Naatu tukubakoonela kukwata kyalo kyanu.” Nahabweki bantu bʼomu ntu̱la ya Si̱mi̱yooni̱ baaghenda nabo. Bantu baa ntu̱la ya Yu̱da baaghenda kulwana kandi Mukama aaleka baasi̱ngu̱la Banakanaani̱ na Bapeleeji̱. Baata basaasa mutwalo ghumui ghwa ngi̱ghu̱ syabo e Bbejeki̱. Baasanga mukama Adoni̱-bbejeeki̱ mu kibugha kya Bbejeeki̱, baalwana naye kandi baasi̱ngu̱la Banakanaani̱ na Bapeleeji̱. Adoni̱-bbejeki̱ aaluka, bhaatu baamuhuma kandi baamukwata, baamujombʼo byala byabusaasa byʼomu ngalo na bighele byabusaasa byʼomu maghulu. Adoni̱-bbejeki̱ aaghila ati, “Bakama nsanju̱ aba bajombi̱yʼo byala byabusaasa byʼomu ngalo na bighele byabusaasa byʼomu maghulu, baakalagha mbakoma-koma bulaghalikuwa obwalaghalikagha hansi ya meeja yanje. Eki naabakoli̱ye niikiyo Luhanga ankoli̱ye.” Baamutwala e Yelusaalemu hambali aakwi̱li̱i̱ye.
Basaasa bʼomu ntu̱la ya Yu̱da baalu̱mba kibugha kya Yelusaalemu kandi baakikwata. Baata bantu abaabaaghamu na kihiyo kandi booki̱ya kibugha eki. Niibuwo basaasa bʼomu ntu̱la ya Yu̱da baaghendi̱ye kulwana na Banakanaani̱ abaakaaye mu kyalo kya bwena kya Negeebbu, na bʼomu kiigbete. 10 Bantu baa Yu̱da baaghenda kulwana na Banakanaani̱ abaabaagha baakaaye mu Hebbu̱looni̱, eghi bantu baadu̱bhagha kughilamu Ki̱li̱yaati̱-alaba. Baasi̱ngu̱la ntu̱la esatu sya baasukulu baa Anaki̱: ya Basesaai̱, ya Bahi̱maani̱ na ya Batalumaai̱.
Oti̱neeli̱ naakwata kibugha kya Debbi̱li̱
(Yosuwa 15:13-19)
11 Obu bantu baa ntu̱la ya Yu̱da baalu̱ghi̱ye Hebbu̱looni̱, baaghenda kulwana na bantu abaakaaye mu kibugha kya Debbi̱li̱, (eki baaghilaghamu Ki̱li̱yaati̱-sefeeli̱). 12 Kelebbu aaghila ati, “Muntu weena oghu akulwana kandi naakwata kibugha kya Ki̱li̱yaati̱-sefeeli̱, nkumuha muhala wanje Aki̱sa amuswele.” 13 Oti̱neeli̱ mutabani̱ wa Kenaji̱, muto wa Kelebbu, aakwata kibugha eki. Du̱mbi̱ Kelebbu aamuha muhala wee Aki̱sa kumuswela. 14 Haa kilo baakwatagha mpete, Aki̱sa aaghila Oti̱neeli̱ ati asabe nkyame siye kumuha musili. Du̱mbi̱ Aki̱sa aasu̱ndu̱ka haa ndogooi̱ yee. Kelebbu aamu̱bu̱u̱li̱ya ati, “Okubbala biki?” 15 Aki̱sa aamukuukamu ati, “Gutu ompe mu̱gi̱sa nanga wampaaye nsi ya Negeebbu eghi yoomi̱ye, ompe nsulo sya maasi.” Nahabweki Kelebbu aamuha nsulo sya elughulu na nsulo sya eku̱wa.
Bu̱si̱ngu̱li̱ bwa ntu̱la ya Yu̱da na Bbenjami̱i̱ni̱
16 Baasukulu baa nkyame sya Musa, wʼomu ntu̱la ya Banakeeni̱, baalu̱gha na bantu baa Yu̱da kibugha kya Yeli̱ko, kibugha ekyabaaghamu mba, baaghenda mu elungu lyʼomu ntu̱la ya Yu̱da elili Negeebbu haai na kibugha kya Aladi̱, baakalayo na bantu baayo. 17 Bantu bʼomu ntu̱la ya Yu̱da baaghenda na bantu bʼomu ntu̱la ya Si̱mi̱yooni̱, baasi̱ngu̱la Banakanaani̱ abaakalagha mu kibugha kya Jefaati̱ kandi baahwelekeeleli̱ya kwonini kibugha eki. Baakiluka li̱i̱na Holu̱ma.*1:17 Li̱i̱na Holu̱ma likumani̱i̱si̱ya kuhwelekeelela kwonini. 18 Bantu baa Yu̱da baatodha baakwata Gaja, Asi̱kelooni̱ na Eku̱looni̱ na byalo ebilabhaane na bibugha ebi. 19 Mukama aakoonela bantu baa Yu̱da kutwala kyalo kya bwena, bhaatu bataagubha kubhinga bantu abaakaaye mu kiigbete, nanga bakaba bali na bigaali̱ bya byoma. 20 Kibugha kya Hebbu̱looni̱ baaghiha Kelebbu kusighikila ngoku Musa aabu̱ghi̱ye. Kelebbu aabhingamu ntu̱la sya batabani̱ basatu baa Anaki̱. 21 Bhaatu bantu baa ntu̱la ya Bbenjami̱i̱ni̱ bataabhinga Bayebu̱si̱ abaabaagha baakaaye mu Yelusaalemu, nahabweki Bayebu̱si̱ banaakaaye mu Yelusaalemu na bantu baa ntu̱la ya Bbenjami̱i̱ni̱ ku̱hi̱ki̱ya endindi.
Kukwata Bbeeseeli̱
22 Baasukulu baa Yojeefu̱ nabo dhee baaghenda baalu̱mba kibugha kya Bbeteeli̱ kandi Mukama aabakoonela kukikwata. 23 Bantu aba baatuma bambega kughenda kubega kibugha kya Bbeteeli̱ eghi bantu baadu̱bhagha kughilamu Lu̱u̱ji̱. 24 Bambega aba baabona musaasa naalu̱gha mu kibugha eki, baamughila bati, “Otwoleke kihanda eki̱ghendi̱ye mu kibugha eki, tukukughilila kisa.” 25 Musaasa oghu aabooleka kihanda eki kandi bantu bʼomu ntu̱la ya Efulahi̱mu̱ na ya Manase baata na kihiyo bantu boona abaabaagha mu kibugha eki, kuuyʼo musaasa oghu na ka yee. 26 Musaasa oghu aaghenda mu nsi ya Bahi̱ti̱, aakwelayo kibugha kandi aakiluka li̱i̱na Lu̱u̱ji̱. Eli niiliyo li̱i̱na lyakiyo ku̱hi̱ki̱ya endindi.
Bantu aba Banai̱saaleeli̱ bataabhi̱ngi̱ye
27 Bantu baa ntu̱la ya Manase bataagubha kubhinga bantu abaabaagha baakaaye mu bibugha Bbeti̱-saani̱, Tanaki̱, Dooli̱, I̱bbu̱li̱yaamu, Mi̱gi̱do, na byalo ebilabhaane na bibugha ebi. Banakanaani̱ beeyongela kuukala mu nsi eghi. 28 Obu Banai̱saaleeli̱ beeyongeeye kuba baamaani̱, baatandika kuhambi̱li̱ja Banakanaani̱ kubakolela, bhaatu bataagubha kubabhingamu Banakanaani̱ aba boona.
29 Bantu baa ntu̱la ya Efulahi̱mu̱ bataabhinga Banakanaani̱ abaabaagha baakaaye mu kibugha kya Gejeli̱, bhaatu baakalamu nabo.
30 Bantu baa ntu̱la ya Jabbu̱looni̱ bataabhinga Banakanaani̱ abaakalagha mu bibugha ya Ki̱ti̱looni̱ na Nahalaali̱. Baakala hamui na bantu aba kandi baahambi̱li̱ja kubakolela milimo.
31 Bantu baa ntu̱la ya Aseli̱ bataabhinga bantu abaakalagha mu bibugha bya Ako, Si̱dooni̱, Ahalaabu, Aki̱ji̱bu̱, Heli̱ba, Afeki̱ na Lehobbu̱. 32 Bantu baa ntu̱la ya Aseli̱ baakala na Banakanaani̱ nanga tabaabhi̱ngi̱ye bantu aba mu nsi eghi.
33 Bantu baa ntu̱la ya Nafutaali bataabhinga bantu abaakaaye mu maatau̱ni̱ Bbeti̱-semesi̱ na Bbeti̱-anati̱, baakala na Banakanaani̱ aba kandi baahambi̱li̱ja bantu aba kubakolela milimo.
34 Bamooli̱ baahambi̱li̱ja bantu baa ntu̱la ya Daani̱ kuukala mu kyalo kya bwena, bataabasi̱i̱mi̱lani̱ya kukota haa kiigbete. 35 Bamooli̱ beeyongela kuukala haa mwena Helesi̱ na mu maatau̱ni̱ Aiyalooni̱ na Saali̱bbi̱mu̱. Baasukulu baa Yojeefu̱ aba baafooka baamaani̱ kusaali̱ya bantu aba. Baatandika kubahambi̱li̱ja kubakolela.
36 Mutaano ghwa Bamooli̱ ghwatandikila Seela, ghwasaalila Akulabbi̱mu̱ kandi ghwakoma elughulu.

*1:17 1:17 Li̱i̱na Holu̱ma likumani̱i̱si̱ya kuhwelekeelela kwonini.