Makulu Ghasemeeye ghaa Yesu Ki̱li̱si̱to agha
Yohaana
Aahandi̱i̱ki̱ye
Kwanjula
Yohaana akaba ali omui mu beeghesebuwa eku̱mi̱ na babili baa Yesu. Akahandiika kitabo kini kukoonela bombi Bayu̱daaya na bantu banji ku̱hi̱ki̱li̱ja Yesu. Eye taabu̱ghi̱yʼo makulu ghaa bwomi̱i̱li̱ bwa Yesu, bhaatu mu ki̱i̱kalo kyʼeki akabu̱ghʼo byakuswekani̱ya bikani̱ye ebi Yesu aakoli̱ye kandi na ebi Yesu eegheeseei̱ye. Bini byoleka ngoku Yesu ataabaagha muntu kwonkaha bhaatu akaba dhee ali Luhanga.
Mu kitabo kini akatandika nooleka ngu Yesu niiye akaba ali Kighambo kya Luhanga, kandi ati ku̱ku̱wa kwa Yesu kukuba kihonguwa ekikuuyʼo bantu baa munsi bibhi byabo. Yohaana aahandi̱i̱ki̱ye ati Yesu niiye Masiya oghu baalangiliiye kwisa kuwe mu Ndaghaano Nkulu. Asobolooye mu bikani̱ye ngoku Yesu aaku̱ndi̱ye beeghesebuwa be kandi na bighambo biye byakubagu̱mi̱ya aabaghambiiye lwagholo obu baabaagha batakamukwete (nsuula 13—17). Haakumaliilila kwa kitabo kini abu̱ghi̱yʼo ngoku Yesu aatwi̱li̱bu̱u̱we musango kandi aabambuwa, kandi ngoku aahu̱mbu̱u̱ki̱ye mu baku̱u̱ye kandi aabonekela beeghesebuwa be milundi ekani̱ye.
1
Ki̱li̱si̱to niiye Kighambo
Mu ntandiko hakaba haliyo Kighambo, kandi Kighambo oghu akaba ali hamui na Luhanga, kandi akaba ali Luhanga. Akaba ali na Luhanga mu ntandiko. Kighambo oghu niiye Luhanga aakoleeseei̱ye kuhanga bintu byona. Niiye majima akahanga bu̱li̱ kintu kyona. Niiye akuleka bantu babe boomi̱i̱li̱ bilo nʼebilo, kandi niiye kyeleeli̱ kwoleka bantu ngoku Luhanga ali. Kyeleeli̱ kikaaku̱bbeni̱yagha mu mweli̱ma kandi mweli̱ma taghukutangagha kyeleeli̱ eki ku̱bbeni̱ya.
Luhanga aatuma mutumuwa wee, li̱i̱na liye Yohaana.* 1:6 Yohaana oghu ni Yohaana Mubati̱ji̱. Akaasa kuha buukai̱so obukwetʼo kyeleeli̱ oghu, niikuwo haabuwe bantu boona bagubhe ku̱hi̱ki̱li̱ja butumuwa obu. Yohaana oghu eye taabaagha kyeleeli̱ oghu bbaa, eye akaba ali kai̱so wa kyeleeli̱ oghu.
Kyeleeli̱ kyamajima oghu aku̱bbeni̱yagha haa bu̱li̱ muntu weena niiye aasagha munsi. 10 Nankabha naabaagha munsi, mu bantu aba Luhanga aamu̱koleeseei̱ye kuhanga, bantu aba tabamani̱ye ngoku Luhanga aliiye akamutuma. 11 Nankabha naasi̱ye mu bantu be boonini, banamu̱nji̱ mu bantu be aba bakamubhenga. 12 Bhaatu boona abaamwebali̱i̱ye kandi baamu̱hi̱ki̱li̱ja, akabaha bu̱toki̱ bwa kufooka baana baa Luhanga. 13 Tabaafooki̱ye baana be haabwa bubyalilanuwa bwa muntu kedha haabwa kweghomba kwa mubili, kedha haabwa kubbala kwa muntu, bhaatu Luhanga eenini niiye akabafoola kuba baana be.
14 Kighambo oghu aafooka muntu kandi aasa aakala naatu. Twabona ngoku ali na ki̱ti̱i̱ni̱sa kya Ese wee, nanga niiye Mwana wee omui enkaha. Ali na ngughuma sikani̱ye kandi naabu̱gha majima ghonkaha.
15 Yohaana Mubati̱ji̱ oghu akaasa naaheela Yesu buukai̱so naaghila ati, “Oghu niiye naaghambagha obu naabaghi̱li̱ye nti, ‘Oghu akwisa haanu̱ma yanje ansaai̱ye bu̱toki̱, nanga eye akabʼo hambele si̱ye ntakabaayʼo.’ ” 16 Haabwa eye kuba na bu̱li̱ kintu kyona, akuukakalagha naatuha mi̱gi̱sa haabwa ngughuma siye. 17 Luhanga akatuha bilaghilo biye kukwamila mwa Musa, bhaatu aatughilila ngughuma kandi majima kukwamila mwa Yesu Ki̱li̱si̱to. 18 Taaliyo muntu nʼomui munsi oghu aalaboone Luhanga, kuuyʼo Mwana wee Omui Enkaha oghu akuukalagha haai naye, niiye akutwolekagha ngoku Luhanga Ese wee ali.
Yohaana Mubati̱ji̱ naabu̱ghʼo Yesu
(Matayo 3:1-12; Maliko 1:1-8; Luka 3:1-18)
19 Bini niibiyo Yohaana aabu̱ghi̱ye obu Bayu̱daaya baatu̱mi̱ye bamui mu bahongi̱ na Baleevi̱, ku̱lu̱gha Yelusaalemu, ku̱mu̱bu̱u̱li̱ya bati, “Nuuwe ani̱?” 20 Aabakuukamu majima ghoonini ati, “Taani̱i̱si̱ye Ki̱li̱si̱to.” 1:20 Ki̱li̱si̱to ni kighambo kya Lu̱gi̱li̱ki̱, Masiya ni kighambo kya Luhebbulaayo, byombi byamani̱i̱si̱yagha Mukama oghu Luhanga aakomi̱ye kulema.
21 Baatodha baamu̱bu̱u̱li̱ya bati, “Buuye nuuwe Eli̱ya?”
Aabakuukamu ati, “Bbaa.”
Baatodha baamu̱bu̱u̱li̱ya bati, “Buuye nuuwe mulangi̱ baaghi̱li̱ye bati akwisa?”* 1:21 Kyabilaghilo 18:15-22
Aabakuukamu ati, “Bbaa.”
22 Haakumaliilila baamughila bati, “Buuye nuuwe ani̱? Tukubbala otughambile ngoku ekweyetagha niikuwo tube na kyakughambila abaatu̱tu̱mi̱ye?”
23 Yohaana oghu aabakuukamu naabaghambila bighambo ebili mu kitabo kya mulangi̱ I̱saaya ati, “Ni̱i̱si̱ye elaka lya oghu akwisa naalangilila mu elungu ati, ‘Mweteekani̱li̱je kwisa kwa Mukama; ngoku mulangi̱ I̱saaya aabu̱ghi̱ye!’ ”* 1:23 I̱saaya 40:3
24 Bamui mu bantu aba baatu̱mi̱ye aba abaabaagha bali Bafali̱saayo, 25 baabu̱u̱li̱ya Yohaana bati, “Obu olaba otali Ki̱li̱si̱to, kedha Eli̱ya, kedha mulangi̱ oghu baaghi̱li̱ye bati akwisa, okubati̱jagha bantu nangaaki?”
26 Aabakuukamu ati, “Si̱ye nkubabati̱jagha na maasi, bhaatu mu enu̱we muntu oghu mutamani̱ye abalimu. 27 Niiye oghu akwisa andabhi̱ye kandi tani̱hi̱ki̱ye na kuba mu̱heeleli̱ya wee.”
28 Ebi byona bikabʼo e Bbetaniya luhande lweli̱ lwa maasi Yolodaani̱ hambali Yohaana aabati̱ji̱lagha bantu.
Yesu niiye Kyana kya Ntaama
29 Kilo ekyalabhi̱yʼo obu Yohaana aaboone Yesu naasa hambali ali, aaghila bantu aabaaghʼo ati, “Mulole Kyana kya Ntaama wa Luhanga bakuhonga niikuwo aghanile bantu bibhi byabo! 30 Oni niiye naaghambagha obu naabaghi̱li̱ye nti, ‘Oghu akwisa haanu̱ma yanje ansaai̱ye bu̱toki̱, nanga eye akabʼo hambele si̱ye ntakabaayʼo.’ 31 Nanje neenini nkaba ntamumani̱ye ngoku aliiye Ki̱li̱si̱to, bhaatu kighendeleluwa ekyaleki̱ye naasa kandi naabati̱ja bantu ni̱nkoleesi̱ya maasi niikuwo bantu baa I̱saaleeli̱ bagubhe kumanya ngoku oghu naaghambagha oghu aasi̱ye.”
32 Niibuwo Yohaana Mubati̱ji̱ aabu̱ghi̱ye naaha buukai̱so haa Yesu naaghila ati, “Nkabona Mwoyo Ahi̱ki̱li̱i̱ye naalu̱gha mu eghulu naamu̱su̱ndʼo nga ki̱i̱bbi̱mbo aakala naye. 33 Nanje nkaba ntamumani̱ye nguli oghu akantuma kubati̱ja atangambiiye ati, ‘Oghu akubati̱ja bantu na Mwoyo Ahi̱ki̱li̱i̱ye ni oghu okubona Mwoyo Ahi̱ki̱li̱i̱ye naasʼo kuukala naye.’ 34 Ti̱ obu naaboone kuwo, naakimanya ngoku oghu aaniiye Mwana wa Luhanga.”
Yesu naakoma beeghesebuwa be bʼoku̱du̱bha
35 Kilo ekyalabhi̱yʼo Yohaana na beeghesebuwa be babili bakaba bali hambali Yohaana aabati̱ji̱lagha. 36 Obu aaboone Yesu naasaala, aaghila bantu ati, “Mulole Kyana kya Ntaama wa Luhanga oghu bakuhonga niikuwo Luhanga aghanile bantu bibhi byabo!”
37 Obu beeghesebuwa baa Yohaana babili aba baaghu̱u̱ye naabu̱gha atiyo, du̱mbi̱ baalu̱ghʼo Yohaana, baakwamilila Yesu. 38 Obu Yesu eegaai̱ye aababona bamukwamiliiye, aabaghila ati, “Mukubbala ki?”
Baamukuukamu bati, “Mwegheesi̱ya, okughenda kuukala haa?”
39 Aabakuukamu ati, “Mwise mulolʼo.”
Sikaba sili nga saaha eku̱mi̱ sya lwagholo. Yesu hamui na beeghesebuwa aba baaghenda, baabona hambali aaghendagha kuukala, kandi baakala naye kilo eki.
40 Omui mu bantu babili abaaghu̱u̱ye ebi Yohaana aabu̱ghi̱ye, kandi baakwamilila Yesu, hakaba halimu Andeleya waani̱na Si̱mooni̱ Peetelo. 41 Eki Andeleya aadu̱bhi̱ye kukola obu aaboone Yesu, akaghenda kughambila waani̱nawee Si̱mooni̱ ati, “Twaboone Masiya” (ekikumani̱i̱si̱ya Ki̱li̱si̱to). 42 Du̱mbi̱ Andeleya aaleeta waani̱nawee Si̱mooni̱ oghu hambali Yesu ali.
Obu Yesu aaboone Si̱mooni̱ oghu aamulola, aamughila ati, “Uwe Si̱mooni̱ mutabani̱ wa Yohaana ku̱lu̱gha endindi balakughilaghamu Peetelo.” 1:42 Mu Lu̱gi̱li̱ki̱ baghambi̱ye bati Keefa elyamani̱i̱si̱yagha Peetelo.
Yesu naabilikila Fi̱li̱po na Nasanai̱li̱
43 Kilo ekyalabhi̱yʼo Yesu aatu̱wamu kughenda mu di̱si̱tu̱li̱ki̱ti̱ ya Galilaaya. Obu aaki̱dhi̱yeyo, aabona Fi̱li̱po, aamughila ati, “Onkwame.”
44 Fi̱li̱po naye akaba aakaaye e Bbetesai̱da hambali Andeleya na waani̱nawee Peetelo baabaagha baakaaye. 45 Fi̱li̱po niiye akasangaana Nasanai̱li̱, aamughambila ati, “Twaboone Yesu wʼomu tau̱ni̱ ya Najaaleeti̱, mutabani̱ wa Yojeefu̱, oghu Musa hamui na balangi̱ baahandi̱i̱ki̱yʼo bati akwisa.”
46 Nasanai̱li̱ aabu̱u̱li̱ya Fi̱li̱po ati, “Najaaleeti̱! Haliyo kintu kilungi kyona ekugubha ku̱lu̱gha e Najaaleeti̱?”
Fi̱li̱po aamukuukamu ati, “Weenini wiise omwelolele.”
47 Obu Yesu aaboone Nasanai̱li̱ naamwebinga hambali ali, aaghila abaabaaghʼo ati, “Mulole Munai̱saaleeli̱ wamajima oghu ataaku̱bu̱ghagha kisubha kyona.”
48 Nasanai̱li̱ aabu̱u̱li̱ya Yesu ati, “Uwe waammani̱ye oti̱ya?”
Yesu aamukuukamu ati, “Obu waabaagha ositami̱ye mu nti̱na ya kiti mu̱ti̱i̱ni̱ Fi̱li̱po atakaasi̱ye kukughambila, si̱ye naasangu̱u̱we nkuboone.”
49 Niibuwo Nasanai̱li̱ aaghi̱li̱ye Yesu ati, “Mwegheesi̱ya, nuuwe oghu Mwana wa Luhanga kandi Mukama wa I̱saaleeli̱!”
50 Yesu aamukuukamu ati, “Waahi̱ki̱li̱i̱je si̱ye haabwa kukughambila kwonkaha nti naakuboone ositami̱ye mu nti̱na ya kiti mu̱ti̱i̱ni̱? Bhaatu okweyongela kubona ebisaai̱ye haa eki.” 51 Yesu eeyongela kughila Nasanai̱li̱ ati, “Mbaghambiiye majima ghoonini, mulibona eghulu li̱i̱ghu̱li̱ki̱ye kandi na baamalai̱ka baa Luhanga mbani̱i̱na kandi mbasu̱ndu̱ka hambali Mwana wa Muntu ali.”* 1:51 Kubanja 28:10-17

*1:6 1:6 Yohaana oghu ni Yohaana Mubati̱ji̱.

1:20 1:20 Ki̱li̱si̱to ni kighambo kya Lu̱gi̱li̱ki̱, Masiya ni kighambo kya Luhebbulaayo, byombi byamani̱i̱si̱yagha Mukama oghu Luhanga aakomi̱ye kulema.

*1:21 1:21 Kyabilaghilo 18:15-22

*1:23 1:23 I̱saaya 40:3

1:42 1:42 Mu Lu̱gi̱li̱ki̱ baghambi̱ye bati Keefa elyamani̱i̱si̱yagha Peetelo.

*1:51 1:51 Kubanja 28:10-17