Pɔle Ná-Sɛʋɛi Velesiɛi
É Teʋeni
É Teʋeni
Kolɛnte Nuiti Ma
Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti
Sɛʋɛ velesiɛi nii teʋegai Kolɛnte nuiti ma, Keelai Pɔle ɠa é sɛʋɛni, é zo kona ʋuulɔɔlugɔ maazu lɔɔlugɔi ma, é li puulɔɔlugɔ maazu lɔzita (55-56) ɠɛɠala leʋegai ma Yesu zɔlɔɔgai ʋoluma (1:1). Pɔle ná-sɛʋɛ felegɔiti su, niiti ti ade yea, ti leʋegai Kolɛnte Egilisii ma, tɔ ɠa é ga felesiɛi. Faaɠwɛ nu wolaiti ti ɠɛ Pɔle sɛʋɛi taɠili teʋeni dɛ mɔunpa Kolɛnte Egilisii ma, nii su vaiti gola ɓaani. Naama zɛʋɛi ma ɓuɠa go nɔpɛ ge la mɔ ná, kɛlɛ Pɔle ɓɔɛʋɛ é ʋilɛ ba (2:3-4). Kɛɛʋɛ eɠɛ Pɔle sɛʋɛi nii ɠɛɛʋɛ, siɛgi zu é ɠɛni la Masedoane (2:13).
Kolɛnte nuiti ta-zɛʋɛi velesiɛi ɠa yɛ, tɔɔzei toɠa ga sɛʋɛi nii é ɓɔɛzu é lo nu ná-faa ɓɔɠɔɓɔɠɔ ba, daavegɛ ɓalaa ga faiti ta nu yiiziɠa. Pɔle ná-koozunɛɛi ɠulaʋɛ kɛlɛma, siɛgi zu é Tite ná-poluvaawo pagɔi mɛnini da, é lo Kolɛnte Egilisii ʋa. Niima zɛʋɛi zu, ada kala kiteiti kaazu ná, é lo kula ani vai ʋa, ʋelei Minazeɠe Niinɛi pɔ la, ma un ge daa ma mɛɛ ga ʋɛ Pɔle deveiti feezu ná, ga kula aniiti gaalɛba vai é ʋa ɠɛ ga kpɔba kidaaleʋe nuiti bɛ, ti Zeluzalɛme (8:1—9:15). Kɛɛʋɛ eɠɛ zɛɛ ɠeelaiti ti zeɠeai kamaʋolu, ti lɔ Egilisii zu, ti ɠɛni ʋoluzeizu goo maaɠaali vaiti ti ba, ti ɠɛni nui tanigaa ɠisu é lo Pɔle ʋa, nii a kɛ ti ʋa ɠɛ ga totuɠɔiti tiya ɓɔɠɔgoi. Naama nuiti ti ɠɛni inɛinɛgi lɔɔzu nuiti ziima, é lo Pɔle ɠɛɛ vai ʋa ga keelai. Naa ɠa tanisu é kɛai sɛʋɛi ɠaaɓelasuʋɛ Pɔle ti wooɠaaʋotegai la ná ga zɛbɛ, tɔɔzei zobogi ʋa nii é sɔlɔɔgai ga é ɠɛ ga Yesu Kilista ná-keelai.
Unsosuʋɛ
1. Pɔle ná-sɛʋɛi lɔɔzeiʋɛ ga é Egilisii luʋɔ (1:1-7).
2. Naa ʋoluma Pɔle sɛʋɛi ɠɛɛni, é lo suvaayɛ fai ʋa, ta pilɛ sɔlɔɔ fai Kilista zu, naa ʋɛɛ zɔɠɔzuɓɛtɛ vai ʋa (1:8—7:16).
3. Naa ʋoluma Pɔle kalagi veeni, é lo kula aniiti faa ʋa, nii maanɛai é ve kidaaleʋe nuiti zea, ti Zeluzalɛme (8:1—9:15).
4. Gaaɓelasu, Pɔle ná-goozuɠulagi woni, é lo tosuʋɛ ʋa ga keelai, naa ʋolu é kitoosui ɠɛ ná-siɛi vaa zu, é ʋaazu bosu (10:1—13:13).
1
Tuʋɔ gooiti
1 Nɛ̀i gè ga Pɔle, nà ga Yesu Kilista ná-keelai, GALA ziimai maaʋele ma, gá ade-ɠɛɛloin Timɔte, gá wo luʋɔsu, wɔi wo GALA ná-Egilisii zu Kolɛnte taazuʋɛ, wa GALA ná-nuiti pɛ ti Akayi yooi zu ná pɛ. 2 Ade-Ɠɛɛ GALA ta de-Maliɠii Yesu Kilista ti zaalai la wo ma, ti ziilɛigi ve wo ʋɛ.
Pɔle GALA ná-mamagi
3 Mamagi ɠa de-Maliɠii Yesu Kilista Kɛɛɠɛ GALA bɛ, maawɔinɠai pɛ ma Ɠɛɛɠɛi, ta iɲɔdɔɔi pɛ ma ƓALAGI, 4 nii é gi iɲɔdɔɔzu kidaaʋiligi pɛ su, naa ɠa a kɛ, iɲɔdɔɔi gá ɓɔɠɔi gi sɔlɔɔsu GALA zea, gi zoo gi naati iɲɔdɔɔ, niiti ta ɠɛ kidaaʋiligi ma zii tanɔpɛ su. 5 Mazɔlɔɔ ʋelei gi ʋɔɔpɛɛzu la Kilista ná-kpɔlɔ wolaiti ba, zenɔ ɠana gi iɲɔdɔɔ wolai zɔlɔɔsu da Kilista ya. 6 Ni gá ɠɛna kidaaʋiligi zu, naa ɠa ga wo iɲɔdɔɔi ta kizogi zɔlɔɔ. Gá iɲɔdɔɔi zɔlɔɔna, naa ɠa ga wo iɲɔdɔɔi zɔlɔɔ, nii a zobo fe wo ʋɛ, wo ziɛ naama ɓɔlɔi ma ziiti bu, niiti ti zeizu gi ma. 7 Naa ɠa é ba, gi ɠitogɛ wo ʋa kpaan, mazɔlɔɔ gi kwɛɛ gi ɠɛ, ʋelei wo ʋɔɔpɛɛzu la gá-ɓɔlɔiti ba, zenɔ ɠana wo ʋɔɔpɛɛzu la gá-iɲɔdɔɔi ʋa, nii gi sɔlɔɔsu.
8 Mazɔlɔɔ kɛ̀ɛleaiti, gi la wɔinni ga wo yɛ gá-ɠidaaʋiligi ɠwɛɛtalai zu, é zeelini gi ma Azi yooi zu. É wuini gi ma gola, é ɓudɛ gi-zɛbɛi ɓelagi maazu, gi-ɠi ge la mɔ ɠɛni gi-yɛnvui ʋolu pɛ. 9 Gi laani da ga saai ɠɛni niina leveni gi ma ga ɠite. Naa zeelini gi ma, naa ɠa a kɛ, gi mina la ɓɔɠɔ la, kɛni gi la GALA da, é gɔvɛiti fuluzu su, é ti wuzeɠe. 10 Tɔun ka é gi ɠizoni saai naa ma zii ma, toɠa gi ɠizo ma ʋolu. Gaamazu, gi ɠitogɛ ba ga toɠa gi ɠizosu ma ʋolu. 11 Wa ɓɔɠɔi ɓalaa wo ɓɔni gi ʋa ga GALA falii. Naa ma, GALA ka nuɓusɛ mɔinmɔingi naati ta-ƓALA falii ɠaaʋote gi ʋɛ, é zaalai la gi ma, ma mɔinmɔin ge ɗa mama gá-vaa zu.
Pɔle ná-siɛi zeɠe vai ma
12 Nii gá zoo ɓɔɠɔ maamusɛzu la, naa ɠa é ga gá-ɠisiɛi ɠa ɓɔɛzu gi ʋɔ ga gá ziɛzu eteai zu, ta wa ɓɔɠɔɓɔɠɔgi wo letemazu, ga ɲadedai ta sɔɓelamalai, niiti ti zeɠezu GALA pɔ, GALA ná-zaalai ɠa é losu gi luɠɔ, é la ga eteai ná-ɠimalai. 13 Gá-zɛʋɛiti su, gi la faa ɠili sɛʋɛzu, gi ʋa teʋe wo ma, kɛni nii wo kalasu, wo ɗa gaaɠa. Nà ɠisiɛzu ga wa kwɛɛ ga pagɔ, 14 eɠɛʋelei wo tago ɠaaɠaa la niizu, ga Maliɠii Yesu ná-foloi, gá ɠɛ ga wa-ɓɔɠɔ maamusɛi ma ungi, eɠɛʋelei wo la ga gɔnɔi.
15 Gè laani naa la, naa ɠa gè deveni la ga mɔunpa gè li dɛ wo ʋɔ bɛ, naa ɠa a kɛ wo tɔnɔgi zɔlɔɔ daa ɠɛ fele. 16 Gè deveni ga gè ʋa wo ʋɔ bɛ, gè leʋe, gè li Masedoane. Nà ɠalena ma, gè wo ɠa, wa ɓɔ bà gè zeeli Zudé yooi zu. 17 Siɛgi zu gè naa leveni la, wooʋalada vaa ɠana gè kɛɛni ɓaa? Ɓaa nà-deveiti ti ɠɛa ga nuɓusɛ leveiti, gè ʋa ɗa ɠɛ ma: «Ungo,» naa ʋolu «Ɓa-o»? 18 Gaama ʋe ga GALA ka ga wooɠɛɠila GALAGI, wooi gi daazeelini wo ma, é la ɠɛni ɠɛɛni ga «ungo, ɓaagi». 19 Mazɔlɔɔ GALA Doun Zunui Yesu Kilista, nii gi ná-fai laazeelini wo ma, nɔ̀un nà-o, Silase-o, Timɔte-o, é la ɠɛni ɠɛɛni ga «ungo, ɓaagi». Kɛlɛ tɔun zea, ti pɛ ti ɠɛni ga «ungoi». 20 Mazɔlɔɔ GALA ná-minazeɠegi pɛ daazeeliʋɛ ga Yesu maaʋele. Deɠɛmu da bosu ga tɔun maaʋele ga «amina», nii a kɛ lɛbiyai ve GALA bɛ. 21 Gi ʋɛɛ wo ʋa, GALA ka é ade ɠiliai Kilista ʋa kpe, é yiimazeɠe ga adeye. 22 GALA ka é yeeʋogi ʋilɛgai ade ʋa, ga de ɠɛ ga nɔnɔiti, é ná-Zɛnvu Ɲadegai ʋu ade-yiimaʋɛti ga faanɛɛiti ti ʋaazu naati ma ʋoogi.
23 Kɛlɛ GALA ka ga nà-zeelei, ga wo maazasa faa ɠa é kɛa, gè la mɔ ɠaleni ma la Kolɛnte. 24 Ma zobo ge la gi ya ga gi zei wa-ɠidaaleʋei unda, kɛlɛ gá pɔ ade botii ɠɛ ʋɔɔma, é ɠɛ ga wa-ɠoozunɛɛi, tɔɔzei wa loni kpaan kidaaleʋei zu.