Daniyɛle
Ná-Sɛʋɛi
Sɛʋɛi lɔɔzeizuʋɛ ma woo mɔungiti
Daniyɛle Ná-Sɛʋɛi ɠa GALA goo wo nui Daniyɛle ná-eteai zu vaiti suɠulazu, naa ʋɛɛ faawokɛɛyeeluɠɔ ɠulakɛlɛmaiti ba é ti ɠaani, siɛgi zu ti ɠɛni la duɔlai zu ʋelei zu Ɓaɓilɔne. Toɠa ɓɔɛzu ɓalaa é lo Daniyɛle ta bɔɔla saʋagɔiti ta-wooɠɛɠiladai ʋa, naa ʋɛɛ GALA gooiti ba, é lo zii ɠiligiti, ta eteai ʋa. É zo kona undɔzita dɔɔlugɔi (605) ma, é zeeli kona undɔɔlugɔ puusaʋagɔ maazu lɔɔlugɔ (535) ɠɛɠala ma, aisa Yesu Kilista ʋa zɔlɔɔ, faiti ti leʋegai naama ziɛgi zu, naati ka sɛʋɛi nii ti zuɠulazu. Naama yeeɠɛɠalai zu Daniyɛle botii ɠɛɛni masa seizu naanigɔ ná-yeeɠɛɠala zu Ɓaɓilɔne. Ʋelei nuɓusɛi ná-kisiɛi la pɔlɔma, kaaʋɛ ga Daniyɛle ɠa é sɛʋɛi nii zɛʋɛai yeeɠɛɠalai zu é ɠɛni la Ɓaɓilɔne. Tanigaa ti ɠɛ sɛʋɛi ʋaalobazuʋɛ ɠilagilagi ɠɛɛʋɛ yeeɠɛɠalaiti su, niiti ti la ga faa ɠila.
Daniyɛle Ná-Sɛʋɛi ɠɛɛʋɛ nii a kɛ Izilayɛle nui niiti ti ɠɛni kula zou ʋa ʋelei zu, ta zɔiti ti ʋaazu zɔlɔɔsu ʋelela ʋelei yeeɠɛɠalaiti su, kito ge ve tiya, siɛgi zu yeeɠɛɠala ɓaaɓaagiti ti ʋaazu la. GALA ge dɛɛʋɛ ga ná-zobogi ɠa masagiti ta ziiti pɛ maazu ga faiti maaʋele ti leʋegai Daniyɛle ná-eteai zu, ta GALA gooiti é ti woni é lo ʋelela ʋelei ʋa. Naa ɠa kpɔba ɠɛɛzu GALA Daawoo Zɛʋɛi zu ga nu GALA ná-masadai ɠaaɠa ga pagɔ Minazeɠe Niinɛi zu. Mesi ná-fai wogɛ ma yeeluɠɔ (7:13-14). Daniyɛle ná-kulakɛlɛmaiti é lo etea ɠaaɓela foloiti ba, Yesu ɓɔɛni é lo naati ba (Mat 24:15; Mak 13:14), ta ma vaiti ta ɠaazu Kulakɛlɛma Zɛʋɛi zu. Daniyɛle ɠɛni ɠidaazu GALA gooiti bu, niiti Zelemi ti woni (9:1-3).
Unsosuʋɛ
1. Daniyɛle ta bɔɔlaiti ti ɠɛai ma Ɓaɓilɔne, Neɓukadenɛzaal ná-masadai ma yeeɠɛɠalai laawu (1:1—4:34).
2. Masagi Ɓɛlesazaal ná-kulakɛlɛmai ʋoluwo fai Daniyɛle ʋɛ (5:1-30).
3. Daniyɛle ʋili fai zala yeɠei zu Daliyuse ná-masadai ma yeeɠɛɠalai laawu (6:1-29).
4. Kulakɛlɛmai niiti GALA ge ti lɛɛni ga Daniyɛle, é lo ʋelela ʋele vaiti ba (7:1—12:13).
a. Daniyɛle ʋelela ʋele vaiti ma ɠulakɛlɛma felegɔiti suɠulani, é ʋɛɛ ti-ʋoluʋɛti ba (7:1—8:27).
b. Daniyɛle GALA falini ná-nuɓusɛiti bɛ, tama é gooɠaaʋotegi zɔlɔɔ geezuɠeelai Gaɓiliyɛle ya (9:1-27).
ɓ. Gaɓiliyɛle ʋelela ʋele vaiti kulani kɛlɛma, naa ʋɛɛ yeeɠɛɠala ɠaaɓelagiti ba (10:1—12:13).
1
Daniyɛle ta bɔɔla saʋagɔiti
ti ɠɛai ma Ɓaɓilɔne
ti ɠɛai ma Ɓaɓilɔne
1 Zuda masagi Yeɠoyakime ná-masadai ma ɠona saʋasiɛi, Ɓaɓilɔne masagi Neɓukadenɛzaal ʋaani, é Zeluzalɛme zei kɛlɛ su, é so. 2 Maliɠii Yeɠoyakime lɔɔni zeezu, é pɛɛ GALA sei ʋɛlɛi wu zɔɔlaiti gilazuʋɛ ʋa. É liini ga kɔɔ luɔiti Ɓaɓilɔne yooi zu, é sɔɔlaiti pu ná-kɔɔɠɔ gani pɛlɛi wu, naavolo makɛsuʋɛ.
3 Neɓukadenɛzaal devei veeni ná-botiɠɛ nuiti ta-ɠundiɠii Asapenaze ya ga é yeelo zinipoi tanigaa ʋa Izilayɛle nuiti saama, niiti ti ɠulaai masa pɛlɛyeɠei wu, ɓaa seizumaanɛ pɛlɛyeɠeiti bu. 4 Nɛɛʋuzu maa la nɛɛni é ʋa ɠɛ zinipoi naati ba, ti maanɛɛʋɛ ti ɠɛ ga zaalamaiti, ti laavegai ga ɠimalai ta keleɠelegi ta kalagi, ta zoo ti botii ɠɛ masagi ná-pɛlɛi wu, ta nu ɠa zoo ti ɠalasu ga Ɓaɓilɔne nuiti daawooi ta ta-zɛʋɛiti. 5 Masagi deveni ga folo-o-folo, ti ɗa naama laamianigi ta naama lɔɔi ma zii nɔ ve ti ya, nii é ɠɛni veezu tɔ ɓɔɠɔi ya, ti ti ɠala kona saʋagɔ laawu. Naama ɠonagiti ta ɓena, ta lɔ niina masagi ná-botii zu.
6 Niiti ti yeeloni ti ʋa Zuda ná-bolodai zu, Daniyɛle ta Ɠanania, naa ʋɛɛ Misayɛle ta Azalia ʋa, ti ɠɛni naati saama. 7 Masagi ná-botiɠɛ nu wolaiti ta-ɠundiɠii daasei niinɛiti pɛɛni ti ʋa. É Daniyɛle laasei pɛɛni ga «Ɓɛlɛtasaal», é Ɠanania laasei pɛɛ ga «Sadalake», é Misayɛle laasei pɛɛ ga «Mesake», ta é Azalia laasei pɛɛ ga «Aɓɛde-Nego».
8 Daniyɛle deveni yiimaʋɛ ga é la ɓɔɠɔ ɠɔzɔa ga masagi ná-daamianigi, ta dɔɔi nii masagi ɠɛni kpɔlezu. É botiɠɛ nu wolaiti ta-ɠundiɠii maanɛɛnɛni ga naa mina da mɛɛ ga kɛni é ɓɔɠɔ ɠɔzɔ ga daamianigi naama ziiti. 9 GALA ge vaani bu ga Daniyɛle zaalai ta maawɔinɠai zɔlɔɔ botiɠɛ nu wolaiti ta-ɠundiɠii ya. 10 Botiɠɛ nu wolaiti ta-ɠundiɠii ɠɛni Daniyɛle ma: «Nà luazu màliɠii masagi ʋa, é lɔɔzei devei ʋa é bogai wa-laamiani fai ta wa-ɓɔɔle ɗɛi vai zu, é mina ʋa é ʋa ɓe ɠaazu ʋagɔ ʋɛtɛsu wo ʋa ga zɔɔma zinipoiti kɛʋele, naa ɠa ɠɛɛna, wo maaʋele ma, masagi ɠa nɔ̀ungi leʋe.»
11 Daniyɛle ɠɛni zunui naa ma, nii botiɠɛ nu wolaiti ta-ɠundiɠii tɔ ɓɔɠɔi ta Ɠanania ta Misayɛle ta Azalia ta-wɛlɛma vai ɠalivaani ma: 12 «Soma è gi ʋoluɠula, gɛi gi ga ɗa-wotiɠɛ nuiti, folo puugɔ laawu, ti ɗa nɔ daamiani kpulukpulugiti fe gi ya gi ɗa mi, ta kpɔɔle ɗɛi nɔ. 13 Naa ʋoluma, ɗa gi-ɠaazuɠɔlɔgiti ta zinipoi zɔiti gaazuɠɔlɔgiti pɛtɛ niina, niiti ti masagi ná-daamianigiti miizu, ɗa gi zo niina, gɛi gi ga ɗa-wotiɠɛ nuiti, eɠɛʋelei ɗa kaa la.»
14 É yeezeini naa wu nii ti falini ma, é ti ʋoluɠula folo puugɔ laawu. 15 Folo puugɔiti kpegai ma, ti-ɠɔlɔgiti ti wola vizɔni, ti lɔtɔ, ti leʋe zinipoi zɔiti ba, niiti ti ɠɛni masagi ná-daamianigiti miizu. 16 É zo názu ma niina, zunui nii é ɠɛni ti makɛsu, naa ɓena ta-laamianigiti ta ta-lɔɔi zeɠe ɓɔɠɔ ʋɛ, é ɗa daamiani kpulukpulugiti nɔ ve ti ya. 17 GALA ge faaɠwɛgi, ta sɛʋɛ ɠwɛgi, ta ɠimalai veeni zinipo naanigɔi naati bɛ. Naa pɛ poluma, Daniyɛle zooni kulakɛlɛmaiti kpein poluʋɛ ɠaaɠaazu ta segiti.
18 Kona saʋagɔiti kpegai ma, nii masagi Neɓukadenɛzaal boni ga ti li ga tiye pɔ, botiɠɛ nu wolaiti ta-ɠundiɠii liini ga tiye pɔ bɛ. 19 Masagi yɛpɛni ti pɛ pɔ. Naama zinipoiti kpein saama, tanɔpɛ ge la zɔlɔɔni é ʋa ɠɛ ga Daniyɛle ɠɛʋele ta Ɠanania, ta Misayɛle, ta Azalia. Naa ɠa é kɛɛni niina ti lɔɔni masagi ná-botii zu. 20 Fai kpein é loni ɠimalai ʋa ta faaɠwɛgi é lo naa kpein ba, niiti masagi ɓena ti ɠaazaɠa ti ma, é ti ɠaani ga ti vizɔgɛ ná zeizu ɠɛ puu, é leʋe molikula nuiti ba, ta kpaamaazu zoɠoiti kpein ba, ti ɠɛni ná-masadai ma yooi kpein su.
21 Ʋele ɠana Daniyɛle yɛni la, eyɛsu masagi Siluse ná-kona mɔungi lɔɔzei.