1 Ngaa ni̱ gahui Jesús ganꞌanj sij quij gu̱ꞌnaj Olivos.

2 Ni̱ ngaa guere̱ngaꞌ ango güi, ni̱ ganꞌanj ga̱tu ru̱huaꞌ yún sij chruhua nuhui nico. Ni̱ gaꞌna̱ꞌ daranꞌ ni ngüi̱ rian sij. Ngaa ni̱ ganꞌanj ga̱ne sij. Ni̱ digyán sij rian ni ngüi̱ gaꞌna̱ꞌ daj. 3 Ngaa ni̱ nicaj ni tsínj digyán si-ley Moisés nga̱ ni tsínj fariseo ꞌngo̱ yunꞌunj xa̱na gaꞌna̱ꞌ ni sij. Ni̱ gani ni sij unj da̱ni ni sij nga̱ Jesús. Ni̱ nariꞌ ni sij yunꞌunj xa̱na daj hué gue̱ hora ngaa gaꞌmi unj nga̱ ꞌngo̱ tsínj. Ni̱ sé nica̱ unj huin tsínj daj. 4 Ngaa ni̱ gataj ni sij gunun Jesús:

―Maestro, yunꞌunj nan ꞌyaj squi̱raꞌ nga̱ ango sij. Ni̱ daꞌngaꞌ daj ꞌyaj nu̱ngüej sij nariꞌ ni únj. 5 Ni̱ aꞌninꞌ si-ley Moisés sun sisi̱ ga̱ꞌuiꞌ néꞌ yej yunꞌunj xa̱na ꞌyaj daj. Ngaa ni̱ da̱j gui̱ꞌyaj néꞌ, ruhua manꞌán re̱ꞌ únj. 6 ―Daj gataj ni sij xiꞌí si huin ruhua ni sij si ga̱ꞌmi Jesús ꞌngo̱ nuguanꞌ nun hua sa̱ꞌ xiꞌí si-ley Moisés. Ngaa ni̱ ga̱ꞌue ga̱ꞌmi gaquinꞌ ni sij xiꞌí Jesús, ruhua ni sij.

Sani̱ nitu Jesús, ni̱ gaxi̱ꞌi sij garun sij rian yoꞌój nga̱ raꞌa sij. 7 Ni̱ ri̱an nico̱ꞌ huaj nachínj snanꞌanj ni síꞌ sij, ni̱ naxu̱man Jesús. Ni̱ gataj sij:

―Tsínj nitaj si daꞌui gaquinꞌ, ni̱ hué síꞌ ga̱ꞌuiꞌ sini yej unj. ―Daj gataj Jesús gunun ni síꞌ.

8 Ngaa ni̱ gaꞌ nitu ru̱huaꞌ yún Jesús. Ni̱ garun sij rian yoꞌój.

9 Ni̱ ngaa gunun ni tsínj daj si gataj Jesús, ni̱ gahuin na̱ꞌaj ni sij, guiꞌyaj si-nu̱guanꞌ síꞌ. Ngaa ni̱ gaxi̱ꞌi ni sij gahui ni sij ganꞌanj go̱ꞌngo ni sij. Asi̱j sini ganꞌanj ni tsínj achij. Ni̱ da ru̱cu ganꞌanj ni tsínj hua lij daj. 10 Ngaa ni̱ naxu̱man Jesús, ni̱ gataj sij gunun yunꞌunj daj:

―Xicaꞌuīj, ni̱ a̱ ganꞌanj ni tsínj gaꞌmi gaquinꞌ xiꞌí re̱ꞌ sisi̱ ga̱huín re̱ꞌ castigo, ataj ni sij únj. ―Gataj Jesús rian yunꞌunj xa̱na daj.

11 Ngaa ni̱ gataj yunꞌunj xa̱na daj:

―Ni̱ a̱ ꞌngo̱ tsínj nitaj si aꞌmi da Señor. ―Daj gataj unj.

Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Ni̱ si̱ guiꞌyaj manꞌānj castigo manꞌán re̱ꞌ mánj. Güi̱j ni̱ si̱ nanica̱j ru̱huaꞌ yún re̱ꞌ gui̱ꞌyáj re̱ꞌ gaquinꞌ ga̱ mánj.

12 Ngaa ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús gunun ni sij:

―Huēj huin ꞌngo̱ yanꞌa̱n xigui̱n chruhua xungüi̱ nan. Tsínj nicoꞌ manꞌānj, ni̱ si̱ gachej sij rian hua ru̱miꞌ mánj. Sani̱ xigui̱n sa̱ꞌ chruhua niman sij, gui̱ꞌyā. Ni̱ ga̱ne ni̱ganj sij nga̱ Yanꞌanj. ―Daj gataj Jesús.

13 Ngaa ni̱ gataj ni tsínj fariseo gunun Jesús:

―Aꞌmí re̱ꞌ güenda xiꞌí manꞌán re̱ꞌ. Xiꞌí daj ni̱ nitaj si níꞌyanj si aꞌmí re̱ꞌ mánj. ―Daj gataj ni sij.

14 Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Nu̱nj si aꞌmī güenda xiꞌí manꞌānj, sani̱ xa̱ngaꞌ níꞌyanj nuguanꞌ aꞌmī xiꞌīj. Daj si niꞌīnj ni̱ a̱ ꞌnāj, ni̱ niꞌīnj ni̱ a̱ ga̱nꞌān. Sani̱ nun niꞌi a ni é re̱ꞌ ni̱ a̱ ꞌnāj, ni̱ nun niꞌi a ni é re̱ꞌ ni̱ a̱ ga̱nꞌān nej. 15 Sani̱ axa̱ꞌ ni é re̱ꞌ, ni̱ aꞌmi gaquinꞌ ni é re̱ꞌ rian ni ngüi̱ da̱j rúnꞌ ani ruhua ni ngüi̱ ma̱n chruhua xungüi̱ gaquinꞌ nan. Sani̱ nitaj si aꞌmi gaquinꞌ manꞌānj rian ni ngüi̱ mánj. 16 Ni̱ sisi̱ aꞌmī gaquinꞌ rian ni ngüi̱, ni̱ duguꞌna̱j hua si guiꞌyā. Daj si sé urīnj huin si guiꞌyā daj. Sani̱ chrē si gaꞌníj gaꞌnāj ꞌngo̱ ani ruhuaj ngāj. 17 Ni̱ ataj ni̱ca si-ley ni é re̱ꞌ sisi̱ uyan aꞌmi hui̱j testigo daj, ni̱ xa̱ngaꞌ si-nu̱guanꞌ nu̱ngüej síꞌ. 18 Hué manꞌānj huin testigo xiꞌí manꞌānj. Ni̱ chrē si gaꞌníj gaꞌnāj huin ango testigo daj. ―Daj gataj Jesús.

19 Ngaa ni̱ nachínj snanꞌanj ni sij Jesús. Ni̱ gataj ni sij:

―Ni̱ a̱ nne chréj re̱ꞌ únj. ―Gataj ni sij.

Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Nun niꞌi a ni é re̱ꞌ manꞌānj. Ni̱ nun niꞌi a ni é re̱ꞌ chrē nej. Ni̱ sisi̱ guiniꞌi a ni é re̱ꞌ manꞌānj, ni̱ hué daj guiniꞌi ni é re̱ꞌ chrē nej aj. ―Daj gataj Jesús.

20 Hué ni nuguanꞌ nan gaꞌmi Jesús ngaa digyán sij rian ni ngüi̱ ma̱n chruhua nuhui nico rian aꞌuiꞌ ni sij sanꞌanj rian Yanꞌanj. Sani̱ ni̱ a̱ ꞌngo̱ ni tsínj nun gui̱daꞌa síꞌ. Daj si achin gui̱sij güi gui̱daꞌa ni sij síꞌ.

21 Ngaa ni̱ gataj ru̱huaꞌ yún Jesús rian ni tsínj israelita:

―Ga̱nꞌān nánj. Ni̱ na̱noꞌ a ni é re̱ꞌ manꞌānj. Ni̱ ga̱huiꞌ a ni é re̱ꞌ xiꞌí si daꞌui ni é re̱ꞌ gaquinꞌ. Rian ga̱nꞌān, sani̱ si̱ gaꞌue ga̱nꞌanj án re̱ꞌ mánj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.

22 Ngaa ni̱ gataj ni tsínj israelita gunun ni dugüiꞌ ni sij:

―Asi̱ ani ruhua sij da̱gahuiꞌ sij manꞌan sij sisi̱ ataj sij sisi̱ si̱ gaꞌue ga̱nꞌanj néꞌ rian ga̱nꞌanj sij, ataj sij níꞌ. ―Daj gataj ni síꞌ.

23 Ngaa ni̱ gataj Jesús gunun ni sij:

―Ni tsínj ma̱n ni̱caꞌ nan huin a ni é re̱ꞌ. Sani̱ manꞌānj ꞌna̱ꞌ xataꞌ. Ni̱ tsínj ma̱n chruhua xungüi̱ huin a ni é re̱ꞌ. Sani̱ nitaj si huīnj chruhua xungüi̱ nan mánj. 24 Hué xiꞌí daj gatā gunun a ni é re̱ꞌ sisi̱ ga̱huiꞌ ni é re̱ꞌ xiꞌí si daꞌui a ni re̱ꞌ gaquinꞌ. Daj si sisi̱ nun gu̱xuman ruhua ni é re̱ꞌ sisi̱ huēj huin Cristo, ni̱ hua nia̱n ga̱huiꞌ ni é re̱ꞌ ngaa ga gue̱ daꞌui a ni é re̱ꞌ gaquinꞌ. ―Daj gataj Jesús gunun ni tsínj israelita.

25 Ngaa ni̱ nachínj snanꞌanj ni sij Jesús. Ni̱ gataj ni sij:

―Ni̱ u̱n tsínj huín re̱ꞌ únj. ―Daj gataj ni sij.

Ni̱ gataj Jesús:

―Asi̱j sini ya̱n ni̱ hua gatā gunun ni é re̱ꞌ u̱n tsínj huīnj. 26 Hua nico nuguanꞌ ga̱tā gu̱nun ni é re̱ꞌ. Ni̱ hua nico nuguanꞌ natāj xiꞌí si-ga̱quinꞌ ni é re̱ꞌ nej. Aꞌmi xa̱ngaꞌ si gaꞌníj gaꞌnāj. Ni̱ si natāj gunun ni ngüi̱ ma̱n chruhua xungüi̱, ni̱ hué nuguanꞌ nan huin si unūnj rian si gaꞌníj gaꞌnāj. ―Daj gataj Jesús.

27 Sani̱ nun gara daꞌngaꞌ ruhua ni sij sisi̱ gaꞌmi Jesús xiꞌí chrej sij. 28 Xiꞌí daj ni̱ gataj Jesús gunun ni sij:

―Ngaa do̱coꞌ a ni é re̱ꞌ xataꞌ manꞌānj huīnj daꞌníj ni ngüi̱, ni̱ gui̱niꞌi ni é re̱ꞌ sisi̱ huēj huin Cristo aj. Ni̱ gui̱niꞌi a ni é re̱ꞌ sisi̱ nitaj si ꞌyā güenda manꞌānj. Sani̱ maan si aꞌmī urin si digyán chrē riānj. 29 Nne si gaꞌníj gaꞌnāj ngāj. Nitaj si duna chrē urīnj mánj. Daj si yaꞌyoj ꞌyā si aranꞌ ruhua chrē. ―Gataj Jesús.

30 Ngaa gaꞌmi Jesús nuguanꞌ daj, ni̱ guxuman ruhua nico ni tsínj daj niꞌyaj ni sij síꞌ.

31 Ngaa ni̱ gataj Jesús gunun ni tsínj israelita guxuman ruhua niꞌi sij:

―Sisi̱ ꞌngo̱ da̱gahuin ni é re̱ꞌ si-nu̱guanꞌānj, ngaa ni̱ ga̱huin xa̱ngaꞌ a ni é re̱ꞌ ni tsínj nicoꞌ manꞌānj. 32 Ni̱ gui̱niꞌi ni é re̱ꞌ nuguanꞌ xa̱ngaꞌ. Ngaa ni̱ ga̱huin níꞌnij rian án re̱ꞌ, gui̱ꞌyaj nuguanꞌ xa̱ngaꞌ daj. ―Daj gataj Jesús.

33 Ngaa ni̱ gataj ni sij:

―Hué ni únj huin daꞌni̱ siꞌni̱ tsínj gu̱ꞌnaj Abraham. Ni̱ nitaj a̱man guiꞌyaj sun yu̱n ni únj mánj. Da̱j huin si atáj re̱ꞌ sisi̱ si̱ guiꞌyaj sun yu̱n únj únj. ―Daj gataj ni sij gunun Jesús.

34 Ni̱ gataj Jesús:

―Xa̱ngaꞌ atā gu̱nun a ni é re̱ꞌ sisi̱ daranꞌ ni ngüi̱ ꞌyaj gaquinꞌ, ni̱ naꞌue ga̱ꞌninꞌ ruhua ni sij si ꞌyaj ni sij gaquinꞌ. Ni̱ ꞌyaj sun yu̱n ni sij rian gaquinꞌ daj. 35 Ni̱ ꞌngo̱ tsínj ꞌyaj sun yu̱n rian xuruꞌue, ni̱ naꞌue ga̱ne ni̱ganj sij ducuá xuruꞌue mánj. Sani̱ tsínj huin daꞌníj xuruꞌue daj, ni̱ nne ni̱ganj síꞌ ducuá chrej síꞌ. 36 Hué dan ni̱ sisi̱ riqui daꞌníj Yanꞌanj sisi̱ ga̱huin níꞌnij ni é re̱ꞌ rian gaquinꞌ, ngaa ni̱ hua yya xa̱ngaꞌ sisi̱ sé tsínj ꞌyaj sun yu̱n rian gaquinꞌ huin a ni é re̱ꞌ ga̱ mánj.

37 ’Ni̱ niꞌīnj sisi̱ ni é re̱ꞌ huin daꞌni̱ siꞌni̱ xíꞌ Abraham. Sani̱ huin ruhua ni é re̱ꞌ da̱gahuiꞌ ni é re̱ꞌ manꞌānj xiꞌí si naꞌuej ruhua á re̱ꞌ sisi̱ ga̱tu si-nu̱guanꞌānj chruhua niman án re̱ꞌ aj. 38 Aꞌmi manꞌānj sisi̱ guiniꞌīnj rian nne chrē. Sani̱ ꞌyaj ni é re̱ꞌ da̱j rúnꞌ gataj chrej a ni é re̱ꞌ rian án re̱ꞌ aj. ―Daj gataj Jesús.

39 Ngaa ni̱:

―Xi ni únj huin tsínj gu̱ꞌnaj Abraham. ―Gataj ni sij.

Sani̱ gataj Jesús:

―Sisi̱ huin xa̱ngaꞌ á re̱ꞌ daꞌníj xíꞌ Abraham, ngaa ni̱ gui̱ꞌyaj á re̱ꞌ da̱j rúnꞌ guiꞌyaj síꞌ. 40 Sani̱ nu̱nj si gatā gunun ni é re̱ꞌ nuguanꞌ xa̱ngaꞌ huin nuguanꞌ digyán Yanꞌanj riānj, sani̱ huin ruhua ni é re̱ꞌ da̱gahuiꞌ ni é re̱ꞌ yūnj. Sani̱ sé daj guiꞌyaj quij Abraham mánj. 41 Uyan ꞌyaj ni é re̱ꞌ da̱j rúnꞌ ꞌyaj chrej a ni é re̱ꞌ. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.

Xiꞌí daj ni̱ gataj ni sij:

―Sé ni únj huin daꞌníj gaquinꞌ mánj. Sani̱ hua urin chrej ni únj huin Yanꞌanj. ―Gataj ni sij.

42 Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Sisi̱ xa̱ngaꞌ Yanꞌanj huin chrej a ni é re̱ꞌ, ni̱ ga̱huin ꞌi̱ ruhua á re̱ꞌ ni̱ꞌyaj á re̱ꞌ yūnj. Daj si gahui manꞌānj rian nne Yanꞌanj. Ni̱ gaꞌnāj chruhua xungüi̱ nan. Sé si gaꞌnāj güenda manꞌānj. Sani̱ gaꞌnāj xiꞌí si Yanꞌanj gaꞌníj gaꞌnāj.

43 ’Naꞌue ga̱ra daꞌngaꞌ ruhua á re̱ꞌ nuguanꞌ aꞌmī xiꞌí si naꞌuej ruhua á re̱ꞌ gu̱nun a ni é re̱ꞌ nuguanꞌ aꞌmī rian án re̱ꞌ. 44 Chrej ni é re̱ꞌ huin sichre. Ni̱ huin ruhua á re̱ꞌ gui̱ꞌyaj á re̱ꞌ da̱j rúnꞌ huin ruhua gui̱ꞌyaj chrej a ni é re̱ꞌ. Ni̱ asi̱j sini ya̱n ꞌngo̱ huin sichre ꞌngo̱ si dagahuiꞌ níman. Nitaj a̱man ga ni̱ca si-nu̱guanꞌ sichre mánj. Ni̱ nitaj a̱man gaꞌmi xa̱ngaꞌ sichre mánj. Ni̱ ngaa aꞌmi yya̱ sichre, ni̱ si-nu̱guanꞌ manꞌan sichre aꞌmi. Daj si snanꞌanj sichre daj. Ni̱ chrej ni ngüi̱ aꞌmi snanꞌanj huin sichre aj.

45 ’Sani̱ ri̱an aꞌmi xa̱ngaꞌ manꞌānj, ni̱ nun xu̱man ruhua á re̱ꞌ si aꞌmī mánj. 46 Ni̱ a̱ ꞌngo̱ ni é re̱ꞌ si̱ gaꞌue ga̱taj sisi̱ daꞌuīj gaquinꞌ mánj. Ni̱ sisi̱ aꞌmi xangāj, ni̱ u̱n sin huin ni̱ naꞌue gu̱xuman ruhua á re̱ꞌ gui̱niꞌi a ni é re̱ꞌ si-nu̱guanꞌānj únj. 47 Ni̱ tsínj nicoꞌ Yanꞌanj, ni̱ unun yya sij si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj. Sani̱ nitaj si nicoꞌ a ni é re̱ꞌ Yanꞌanj mánj. Xiꞌí daj naꞌuej ruhua á re̱ꞌ gu̱nun a ni é re̱ꞌ si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj mánj. ―Daj gataj Jesús gunun ni tsínj israelita.

48 Ngaa ni̱ gataj ni sij:

―Xa̱ngaꞌ nuguanꞌ gaꞌmi ni únj sisi̱ huín re̱ꞌ ꞌngo̱ tsínj samaritano. Ni̱ nu̱n nane̱ xi̱ꞌi nimán re̱ꞌ nej. ―Daj gataj ni sij gunun Jesús.

49 Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Nitaj nane̱ xi̱ꞌi nu̱n nimānj mánj. Nu̱n yanꞌān chrē aj. Sani̱ nitaj si nun yanꞌanj án re̱ꞌ yūnj mánj. 50 Nitaj si ꞌyaj sūnj sisi̱ ga̱ꞌmi sa̱ꞌ ni ngüi̱ xiꞌīj. Sani̱ Yanꞌanj huin ruhua sisi̱ ga̱ꞌmi sa̱ꞌ ni ngüi̱ xiꞌīj aj. Ni̱ na̱guiꞌyaj yya Yanꞌanj xiꞌí ni ngüi̱. 51 Xa̱ngaꞌ atā gu̱nun a ni é re̱ꞌ sisi̱ tsínj gu̱nun sa̱ꞌ si-nu̱guanꞌānj, ni̱ nitaj a̱man ga̱huiꞌ sij mánj. ―Daj gataj Jesús.

52 Yuꞌuj daj gataj ni tsínj israelita gunun Jesús:

―Yya̱j ni̱ hua niꞌi yya ni únj sisi̱ nu̱n nane̱ xi̱ꞌi chruhua nimán re̱ꞌ. Daj si gahuiꞌ tsínj gu̱ꞌnaj Abraham nga̱ daranꞌ ni tsínj gaꞌmi si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj asi̱j ná. Ni̱ atáj re̱ꞌ: “Sisi̱ gu̱nun sa̱ꞌ ꞌngo̱ tsínj daj si-nu̱guanꞌ re̱ꞌ, ni̱ si̱ gahuiꞌ sij mánj.” Daj atáj re̱ꞌ. 53 Asi̱ huin achíj re̱ꞌ daj nga̱ xi ni únj Abraham, ruhuá re̱ꞌ níꞌ. Gahuiꞌ síꞌ ni̱ hué daj gahuiꞌ ni tsínj gaꞌmi si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj. Ni̱ u̱n tsínj huín re̱ꞌ, ruhuá re̱ꞌ únj. ―Daj gataj ni sij gunun Jesús.

54 Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Sisi̱ ga̱taj manꞌānj sisi̱ tsínj sa̱ꞌ huīnj, ni̱ nitaj si níꞌyanj si-nu̱guanꞌānj mánj. Sani̱ aꞌmi sa̱ꞌ chrē xiꞌīj. Ni̱ hué manꞌan án re̱ꞌ ataj sisi̱ Danꞌanj ni é re̱ꞌ huin chrē aj. 55 Sani̱ nun niꞌi a ni é re̱ꞌ chrē mánj. Sani̱ manꞌānj ni̱ niꞌīnj chrē aj. Ni̱ sisi̱ ga̱tā sisi̱ nun niꞌīnj chrē, ni̱ huīnj ꞌngo̱ tsínj nne̱, da̱j rúnꞌ huin ni é re̱ꞌ. Sani̱ xa̱ngaꞌ niꞌīnj chrē. Ni̱ ꞌyā da̱j rúnꞌ ataj si-nu̱guanꞌ chrē aj.

56 ’Gahuin nia̱ꞌ ruhua xi ni é re̱ꞌ tsínj gu̱ꞌnaj Abraham xiꞌí si ganaꞌuij síꞌ güi ga̱ꞌnaꞌ manꞌānj chruhua xungüi̱ nan. Ni̱ guiniꞌi síꞌ si gaꞌnāj. Ngaa ni̱ gahuin nia̱ꞌ yya ruhua sij aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.

57 Ngaa ni̱ gataj ni sij:

―Achin gui̱sij re̱ꞌ hui̱j xia chiꞌ yoꞌ. Ni̱ asa̱ꞌ ga̱ꞌue ga̱taj re̱ꞌ sisi̱ hua guiniꞌí re̱ꞌ Abraham únj. ―Gataj ni sij.

58 Ni̱ gataj Jesús:

―Xa̱ngaꞌ atā gu̱nun a ni é re̱ꞌ sisi̱ ngaa achin ga̱ꞌnga Abraham, ni̱ hua nnēj aj. ―Daj gataj Jesús.

59 Yuꞌuj daj ni̱ guidaꞌa ni sij yej ga̱ꞌuiꞌ ni sij Jesús, ruhua ni sij. Sani̱ guixíj hui̱ Jesús manꞌan sij. Ni̱ gahui síꞌ nuhui nico daj. Ni̱ gachin síꞌ scanij ni sij ganꞌanj síꞌ.