6
Judío masã na soowʉari nʉmʉ sauru nicã Jesú buꞌerã trigore tʉ̃ꞌrẽꞌque niꞌi
(Mt 12.1-8; Mr 2.23-28)
Niꞌcã nʉmʉ judío masã na soowʉari nʉmʉ nicã, Jesú trigo wesepʉ yʉꞌrʉacã, cʉ̃ buꞌerã trigore wejetʉ̃ꞌrẽ, sãꞌquẽwee, te perire baꞌacãrã niwã. Fariseo masã na tojo weecã ĩꞌarã, narẽ sẽrĩtiñaꞌcãrã niwã:
—¿Deꞌro weerã marĩ soowʉari nʉmʉrẽ daꞌradutitimicã, mʉsã tojo weeti? nicãrã niwã.
Jesú narẽ yʉꞌticʉ niwĩ:
—Mʉsã dʉporocjʉ̃ wiogʉ Davi cʉ̃ meꞌrãcjãrã meꞌrã ʉjaboarã na weeꞌquere buꞌepã. Na aꞌtiro weecãrã niwã. Õꞌacʉ̃ wiꞌipʉ sãjãa, pã́ “Õꞌacʉ̃ ye niꞌi” níꞌquere, narẽ baꞌadutitiꞌquere baꞌacãrã niwã. Cʉ̃ meꞌrãcjãrã quẽꞌrãrẽ dʉcawaacʉ niwĩ. Paꞌia diaꞌcʉ̃rẽ te pã́ baꞌata basiocaro nimiwʉ̃. Yʉꞌʉ buꞌerã tere baꞌarã, yʉꞌrʉnʉꞌcãrã mejẽta weema nígʉ̃, tojo nicʉ niwĩ.
Narẽ ninemocʉ niwĩ Jesú:
—Yʉꞌʉ Õꞌacʉ̃ macʉ̃ masʉ̃ weronojõ upʉtigʉ soowʉari nʉmʉ dutise nemorõ dutimasĩꞌi, nicʉ niwĩ.
Jesú omocã bʉꞌawiaꞌcʉre yʉꞌrʉoꞌque niꞌi
(Mt 12.9-14; Mr 3.1-6)
Jesú ape nʉmʉ na soowʉari nʉmʉ nicã, judío masã nerẽrĩ wiꞌipʉ sãjãa, narẽ buꞌecʉ niwĩ. Topʉ niꞌcʉ̃ omocã diacjʉ̃camocã bʉꞌawiaꞌcʉ nicʉ niwĩ. Moisé dutiꞌquere buꞌeri masã, tojo nicã fariseo masã Jesure ĩꞌacoꞌtecãrã niwã. Na, ¿marĩ soowʉari nʉmʉrẽ yʉꞌrʉogʉsari cʉ̃? nírã, tojo weecãrã niwã. Cʉ̃ yʉꞌrʉocã, weresãta basiorosaꞌa nírã, tojo ĩꞌacãrã niwã. Jesú na wãcũsere ĩꞌamasĩgʉ̃, omocã bʉꞌawiaꞌcʉre aꞌtiro nicʉ niwĩ:
—Wãꞌcãnʉꞌcã, wijatia masã decopʉ, nicʉ niwĩ.
Cʉ̃ tojo nicã, omocã bʉꞌawiaꞌcʉ wãꞌcãnʉꞌcã, wijaticʉ niwĩ. Cʉ̃ tojo weecã, Jesú fariseo masã mejẽcã wãcũrãrẽ aꞌtiro nicʉ niwĩ:
—Mʉsãrẽ apeyenojõ sẽrĩtiñaꞌse cʉoꞌo. Marĩ soowʉari nʉmʉ nicã ¿añusere weeroʉati o ñaꞌase peꞌere weeroʉati? ¿Yʉꞌrʉosere ʉati o wẽjẽcõꞌase peꞌere ʉati? nicʉ niwĩ.
10 Beꞌro Jesú nipeꞌtirã to nirãrẽ ĩꞌatoja, omocã bʉꞌawiaꞌcʉre nicʉ niwĩ:
—Mʉꞌʉ ya omocãrẽ sĩ́oña.
Cʉ̃ tojo nicã tʉꞌogʉ, sĩ́ocʉ niwĩ. Maata yʉꞌrʉonoꞌca omocã tojacaro niwʉ̃. 11 Cʉ̃ tojo weecã ĩꞌarã, fariseo masã, Moisé ojaꞌquere buꞌeri masã uayʉꞌrʉa waꞌacãrã niwã. Tojo weerã “Marĩ ¿deꞌro weerãsari ãꞌrĩrẽ?” ni aꞌmerĩ sẽrĩtiñaꞌcãrã niwã.
Jesú cʉ̃ buꞌerã docere beseꞌque niꞌi
(Mt 10.1-4; Mr 3.13-19)
12 Jesú te nʉmʉrĩrẽ ʉ̃rʉ̃gʉ̃pʉ cʉ̃ pacʉre ñubuegʉ waꞌacʉ niwĩ. Topʉre ti ñamirẽ ñubueboꞌreacʉ niwĩ. 13 Boꞌrequeꞌaca beꞌro cʉ̃ buꞌesere siruturã pãjãrãrẽ pijiocʉ niwĩ. Pijio, na waꞌtero nirã́ docere besecʉ niwĩ. Narẽ “Yé quetire werecusiari masã yʉꞌʉ besecṹúꞌcãrã nirãsaꞌa”, nicʉ niwĩ. 14 Aꞌticʉrã nicãrã niwã: Simó, beꞌro Jesú cʉ̃rẽ Pedro pisucʉ niwĩ. Apĩ cʉ̃ acabiji André nicʉ niwĩ. Tojo nicã Santiago, Juã, Felipe, Bartolomé nicãrã niwã. 15 Ãpẽrã Mateo, Tomás, Santiago Alfeo macʉ̃, apĩ Simó wãmetigʉ celote curuacjʉ̃ nicãrã niwã. 16 Apĩ Juda Santiago acabiji nicʉ niwĩ. Tojo nicã Juda Iscariote, beꞌropʉ Jesure cʉ̃rẽ ĩꞌatuꞌtirãrẽ oꞌoacjʉ quẽꞌrã nicʉ niwĩ.
Jesú pãjãrã masãrẽ buꞌeꞌque niꞌi
(Mt 4.23-25)
17 Jesú ʉ̃rʉ̃gʉ̃pʉ níꞌcʉ cʉ̃ besecṹúꞌcãrã meꞌrã tigʉ dʉꞌpocã́pʉ dijacʉ niwĩ. Topʉ dijagʉ, niꞌcã pa añurĩ papʉ tojaqueꞌacʉ niwĩ. Topʉ pãjãrã cʉ̃ buꞌesere siruturã nicãrã niwã. Ãpẽrã masã quẽꞌrã pãjãrã Judea diꞌtacjãrã, Jerusalẽ́cjãrã, pajiri maa sumuto nise macãrĩ Sidṍ, Tirocjãrã nicãrã niwã. Na nipeꞌtirã Jesú buꞌesere tʉꞌorã waꞌacãrã niwã. Tojo nicã na ye dutire yʉꞌrʉodutirã waꞌacãrã niwã. 18 Ãpẽrã wãtĩa sãjãnoꞌcãrã quẽꞌrã waꞌacãrã niwã. Jesú na quẽꞌrãrẽ yʉꞌrʉocʉ niwĩ. 19 Cʉ̃ tutuaro meꞌrã nipeꞌtirã dutitirãrẽ yʉꞌrʉocʉ niwĩ. Tojo weerã nipeꞌtirã cʉ̃rẽ ñeꞌeñaꞌsĩꞌrĩcãrã niwã.
Eꞌcatise queti, eꞌcatiya marĩse queti niꞌi
(Mt 5.1-12)
20 Jesú ʉ̃rʉ̃gʉ̃pʉ dijáca beꞌro cʉ̃ buꞌerãrẽ ĩꞌa, nicʉ niwĩ:
—Mʉsã pajasecʉorã Õꞌacʉ̃ wiogʉ nirõpʉ waꞌarãsaꞌa. Tojo weerã eꞌcatiya.
21 »Noꞌo niꞌcãrõacãrẽ ʉjaboarãnojõ beꞌropʉre yapirãsaꞌa. Tojo weerã eꞌcatiya.
»Noꞌo niꞌcãrõacãrẽ utirãnojõ beꞌropʉre bujirãsaꞌa. Tojo weerã eꞌcatiya.
22 »Mʉsã yʉꞌʉ Õꞌacʉ̃ macʉ̃ masʉ̃ weronojõ upʉtigʉre ẽjõpeocã, masã aꞌtiro weerãsama. Mʉsãrẽ ĩꞌatuꞌtirãsama. Na meꞌrã nimiꞌcãrãrẽ cõꞌawĩrõmʉjãrãsama. Mʉsãrẽ bujicãꞌa, yabirãsama. Mʉsãrẽ “Ñaꞌarã nima”, nirãsama. Narẽ tojo weenoꞌrã eꞌcatiya. 23 Mʉsã ʉꞌmʉsepʉ pajibutiaro eꞌcatise bocarãsaꞌa. Tojo weerã na tojo weeri curare ʉpʉtʉ waro eꞌcatiyʉꞌrʉnʉꞌcãña. Dʉporocjãrãpʉ quẽꞌrã Õꞌacʉ̃ ye quetire weremʉꞌtãrĩ masãrẽ mʉsã ñecʉ̃sʉmʉa mejãrõta weecãrã niwã.
24 »Mʉsã peje cʉorã peꞌe aꞌti turi cjase diaꞌcʉ̃rẽ wãcũnʉrʉ̃, eꞌcatitojaꞌa. Tojo weero mʉsãrẽ ñaꞌa nirõsaꞌa.
25 »Mʉsã niꞌcãrõacã baꞌa yapirãnojõ eꞌcatitojaꞌa. Tojo weero mʉsãrẽ ñaꞌa niꞌi. Beꞌropʉre ʉjaboarãsaꞌa.
»Mʉsã niꞌcãrõacãrẽ eꞌcati bujirãnojõrẽ ñaꞌa niꞌi. Beꞌropʉre bʉjawetirã utirãsaꞌa.
26 »Aꞌti ʉmʉcocjãrã añurõ ucũnoꞌrãrẽ ñaꞌarõ waꞌarosaꞌa. Dʉporopʉ “Õꞌacʉ̃ ye queti wererã niꞌi” nisoori masãrẽ mʉsã ñecʉ̃sʉmʉa mejãrõta añurõ diaꞌcʉ̃ narẽ ucũcãrã niwã.
Marĩrẽ ĩꞌatuꞌtirãrẽ maꞌidutise niꞌi
(Mt 5.38-48; 7.12)
27 »Noꞌo ye cjasere tʉꞌosĩꞌrĩrãnojõrẽ aꞌtiro nigʉ̃ti. Mʉsãrẽ ĩꞌatuꞌtirãrẽ maꞌiña. Mʉsãrẽ ñaꞌarõ weerãrẽ añurõ weeya. 28 Mʉsãrẽ ñaꞌarõ ucũrãrẽ “Narẽ añurõ waꞌato”, niña. Mʉsãrẽ ñaꞌarõ tuꞌti, bujicãꞌrãrẽ na ye niatjere sẽrĩbosaya. 29 Niꞌcʉ̃ mʉꞌʉrẽ niꞌcã pãꞌrẽ diapoapʉ paacã, ape pãꞌrẽ dʉꞌsari pãꞌrẽ peꞌere majãminʉꞌcã, paadutiya tja. Noꞌo niꞌcʉ̃ mʉꞌʉ yaro suꞌtiro buꞌicjãrõrẽ ẽꞌmacã, mʉꞌʉ ya camisa quẽꞌrãrẽ tuweeoꞌoya. 30 Nipeꞌtirã mʉsãrẽ sẽrĩrãrẽ oꞌoya. Noꞌo mʉsã yere miacã, “Wiapa”, niticãꞌña. 31 Mʉsãrẽ ãpẽrã añurõ weemeꞌrĩcã ʉasaꞌa. Mʉsã quẽꞌrã tojota narẽ añurõ weemeꞌrĩcãꞌña.
32 »Mʉsãrẽ mairã diaꞌcʉ̃rẽ maꞌírã, ¿ñeꞌenojõ añuse wéérã weebosaʉ? Ñaꞌarã quẽꞌrã tojota na meꞌrãcjãrãrẽ maꞌisama. 33 Mʉsãrẽ añurõ weerã́ diaꞌcʉ̃rẽ añurõ wéérã, ¿ñeꞌenojõ peꞌere añuse weebosaʉ? Ñaꞌarã quẽꞌrã narẽ añurõ weerã́ diaꞌcʉ̃rẽ mejãrõta añurõ weesama. 34 Mʉsã ãpẽrãrẽ apeyenojõ wasorã, “Na wiarãsama” nirã́ diaꞌcʉ̃rẽ oꞌocã, wapamarĩsaꞌa. Ñaꞌarã quẽꞌrã mejãrõta ãpẽrã ñaꞌarãrẽ na wiarãsama nírã, wasosama. 35 Mʉsã yʉꞌʉre ẽjõpeorã peꞌe mʉsãrẽ ĩꞌatuꞌtirãrẽ maꞌiña. Narẽ añurõ weeya. Na apeyenojõ wasocã, wasose wapa “Apeyenojõ dʉcayurãsama” nirṍ marĩrõ narẽ wasoya. Tojo weecã, Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ peje añuse oꞌogʉsami. Cʉ̃ ʉꞌmʉsepʉ nigʉ̃́ põꞌrã nirãsaꞌa. Cʉ̃́marĩcã queoro weetirãrẽ, tojo nicã ñaꞌarõ weeri masãrẽ pajañaꞌyugʉ, añurõ weesami. 36 Tojo weerã marĩ pacʉ pajañaꞌrõnojõ mʉsã quẽꞌrã nipeꞌtirãrẽ pajañaꞌña.
Ãpẽrãrẽ “Mʉsã ñaꞌarã niꞌi” niticãꞌña nise niꞌi
(Mt 7.1-5)
37 »Mʉsã ãpẽrãrẽ “Na ñaꞌarã nima”, ni ĩꞌabeseticãꞌña. Tojo weecã, Õꞌacʉ̃ quẽꞌrã mʉsãrẽ besesome. Tojo nicã ãpẽrãrẽ “Ñaꞌabutiaꞌa, buꞌiri daꞌreroʉaꞌa”, niticãꞌña. Tojo weecã, Õꞌacʉ̃ quẽꞌrã mʉsãrẽ tojo nisome. Ãpẽrãrẽ acobojoya. Õꞌacʉ̃ quẽꞌrã mejãrõta mʉsãrẽ acobojogʉsami. 38 Ãpẽrã apeyenojõ moorãrẽ oꞌoya. Tojo weecã, Õꞌacʉ̃ quẽꞌrã mʉsãrẽ oꞌogʉsami. Mʉsãrẽ niꞌcã ajuro ñadioca ajuro, añurõ muꞌmuyʉꞌrʉri ajuro weronojõ oꞌogʉsami. Mʉsã ãpẽrãrẽ oꞌoꞌcaronojõta Õꞌacʉ̃ mʉsãrẽ oꞌogʉsami, nicʉ niwĩ Jesú.
39 Jesú cʉ̃ buꞌerãrẽ aꞌte queose oꞌocʉ niwĩ:
—Niꞌcʉ̃ ĩꞌatigʉ apĩ ĩꞌatigʉre tʉ̃awãꞌcãmasĩtisami. Na pʉarãpʉta noꞌo nirĩ copepʉ bʉrʉsãjãbosama. 40 Niꞌcʉ̃ buꞌegʉ cʉ̃rẽ buꞌegʉ nemorõ masĩyʉꞌrʉnʉꞌcãtisami. Cʉ̃ buꞌetuꞌajaca beꞌropʉ cʉ̃ quẽꞌrã cʉ̃rẽ niꞌcãrõwijigʉsami.
41 »Mʉsã basu ñaꞌarã nimirã, ¿deꞌro weerã mʉsã acaweregʉre “Ñaꞌagʉ̃ nimi”, niti? Ãpẽrãrẽ “Mʉsã ñaꞌarã niꞌi” nise dʉporo marĩ ye peꞌere ĩꞌamʉꞌtãrõʉaꞌa. 42 Mʉsã aꞌte weronojõ nibosaꞌa. Mʉsã acaweregʉre “Mʉꞌʉ ya capeapʉ cãꞌpoꞌcaroacã niꞌi”, nibosaꞌa. Mʉsã ya capeapʉ pajiri poꞌcaro ĩꞌatimirã, mʉsã acaweregʉre “Capeapʉ niseacãrẽ miicõꞌarãti”, nímasĩtisaꞌa. Mʉsã tojo wéérã, weetaꞌsari masã niꞌi. Mʉsã ye caperipʉ nisere miicõꞌamʉꞌtãña. Tojo wééca beꞌropʉ mʉsã acaweregʉ cãꞌrõacã caperipʉ nise peꞌere miicõꞌamasĩrãsaꞌa, ni queose oꞌocʉ niwĩ Jesú.
Yucʉgʉre tigʉ dʉca meꞌrã ĩꞌamasĩnoꞌsaꞌa nise niꞌi
(Mt 7.17-20; 12.34-35)
43 Jesú aꞌtiro werenemocʉ niwĩ:
—Ne niꞌcãgʉ̃ yucʉgʉ añuse dʉcaticjʉ ñaꞌase dʉcatitisaꞌa. Ñaꞌase dʉcaticjʉ quẽꞌrã añuse dʉcatitisaꞌa. 44 Nipeꞌtise yucʉpagʉ te dʉca meꞌrã ĩꞌamasĩnoꞌsaꞌa. Potagʉ ne higuera wãmetise dʉcatitisaꞌa. Pota cʉose quẽꞌrã ne ʉꞌse dʉcatitisaꞌa. 45 Masʉ̃ añugʉ̃ añuse wãcũse cʉoyugʉ, añurõta ucũsami. Apĩ ñaꞌagʉ̃ peꞌe cʉ̃ wãcũse ñaꞌase niyucã, ñaꞌarõ ucũsami. Marĩrẽ ñaꞌase púúturo, ñaꞌaseta marĩ ucũse wijaꞌa. Añuse nicã, añuseta wijaꞌa.
Mejẽcã diaꞌcʉ̃ wiꞌseri yeenʉꞌcãse queose niꞌi
(Mt 7.24-27)
46 »¿Deꞌro weerã yʉꞌʉre “Yʉꞌʉ wiogʉ” nimirã, yʉꞌʉ dutiro weeweti? 47 Noꞌo yʉꞌʉ tiropʉ aꞌti, yʉꞌʉ ucũsere tʉꞌo, beꞌro yʉꞌʉ dutiro queoro weegʉ́ aꞌtiro weronojõ nimi. 48 Niꞌcʉ̃ wiꞌi weegʉtigʉ, diꞌtapʉ seꞌesãjã, ʉ̃tãgãrẽ bocasami. Beꞌro tiga buꞌipʉ yeenʉꞌcãmʉjãsami. Beꞌro dia puꞌeejacã, ti wiꞌipʉ aco oꞌmapõtẽocã, aꞌmeñaꞌtisaꞌa. Ti wiꞌi ʉ̃tãgãpʉ yeenʉꞌcãca wiꞌi niyuro, tojo waꞌasaꞌa. 49 Apĩ yʉꞌʉ buꞌeꞌquere tʉꞌomigʉ̃, tere queoro weetigʉ, aꞌtiro weronojõ nimi. Wiꞌi weegʉtigʉ, ne poꞌpeapʉ yeenʉꞌcãmʉjãtiro marĩrõ weesami. Beꞌro dia puꞌeejacã, ti wiꞌire aco oꞌmapõtẽo, oꞌmapĩꞌabʉrocãꞌsaꞌa. Ti wiꞌi ne cãꞌrõ dʉꞌsanʉꞌcãtisaꞌa, nicʉ niwĩ Jesú.