BIGYIGHILI bi BANTUMU
OSOMO
Wu me mukaana wu a myele wu ósono Luke. Wu a nsomo, « Nsia Yimbwe yi ósono Luke». Mukaana wu li mu osuo esala ki ósi bantumu. Mu wu a nsomo, nde ásuo bu báburu Yiisu, bu óli bumweẽ bu nde ŋa nsie yi, lipfu li nde, ya bu ásighili nde ŋa kara li ba bápki mu ogye ku yulu.
Mukaana wu li mu osuo bu ógweghe Yiisu, wu áagyene ku yulu, Mufulu kundaa binduono bi nde mpaala bye binama litumu li nde lili masini (1.8). Mu obo, bantumu básuo bumpughulu mu osighili o Yiisu mu lipfu ku Yerusaleme. Kimini li ómwehẽ mfwunu a bakwuru ba ba-Dzwife nde lísi kuulu Nsia yi Mbwe yitsaŋama mu Yude lwohono, mu Samari, ya bvulu-bvulu ku Noore tee ku Antyose. Mu mandagha mamo, Piere, Dzake, Dzã, Dzake mbwee a Yiisu ya Poole báasi esala kii elagha. Lo mu bo bwohono, Poole ábvulusala. Esala e nde émoŋono mu libwunu li ábala nde ku etsulu e nsie kii Adzi li lisala, ku nsie a ba-Ngereke ya emvulu-ngughu ku nto yi a Wesete, mu matala ma ákabuludzye nde mu okabulutsala Nsia yi Mbwe. Mukaana wu ásini mu saba li Poole wu áali mu boloko ku Rome ya li mu osuo ti mandagha ma Nzaami ya Mufulu ka bakughu odzahaba bye o.
Mukaana wu bakughu okaba nde bu:
- Obaana mu etsughu ki ógyene Yiisu ku yulu tee mu etsughu kii Pantekote (1–2).
- Bumpughulu bu bantumu ya kimini li bámono bo ku Yerusaleme (3–7).
- Nsia yi Mbwe yitsaŋama mu Samari (8).
- Poole gyiŋi mayele (9).
- Baara baala ka bali ba-Dzwife o, basomo mu libwunu (10–11).
- Badzwi Dzake ya bapaha Piere mu boloko (12).
- Midzye mi Poole mimi nsomo mu oyitsala Nsia yi Mbwe (13–14).
- Emvuŋunu ki bantumu ku Yerusaleme (15).
Midzye mi Poole mimi myele mu oyitsala Nsia yi Mbwe (16–18).
- Midzye mi Poole mimi mitere mu oyitsala Nsia yi Mbwe (19–21).
- Poole mu boloko (22–26).
- Poole ku Rome (27–28).
1
Mufulu a Ngili wu básiini a bantumu
Ndughu a me Tofile, mu mukaana a me wu a nsomo, me aandyele mandagha mwohono ma óbaana Yiisu osa ya oluo, tee mu etsughu ki áseŋene nde mu okumu ku yulu, ŋa mbihi a ŋa ámana otswa nde mikele mu Mufulu a Ngili, kundaa bantumu ba ásuolo nde. Ŋa mbihi a mpara yi ámono nde, nde ákamoŋono kundaa bo ya mu bilyimi bilagha, nde ákasuo kundaa bo ti nde li mweẽ. Mu bitsughu makwumu-mana (40), nde ákabulumoŋono kundaa bo ya ákabulubili mu mi mitala Empu e Nzaami. Etsughu nga-emõ, nde bu ákadza emõ ya bo, nde átswi bo mukele wu: «Ka limara mu Yerusaleme o, lo likebe mi oosiini a be Taara, mimye mi liigyughu be kundaa me ti: Dzã aaboghoro mu madza, lo be, mu mana bitsughu sa baboghoro be mu Mufulu a Ngili.»
Bágyene a Yiisu ku yulu
Obo me buulu, babo ba bábvuŋunu, báfwulu kundaa nde ti: «Mfumu, ngu mu matala ma we aabvurulu Emfumu e Isarayele?» Nde ábvuhulu kundaa bo ti: «Ka yili ndagha a be o mu osoolo matala ya ena bi ókuru Taara mu litumu li ndeme, lo be sa ligyagha lileene ŋa akala oogya Mufulu a Ngili mu be, ya be sa likala bampughulu ba me mu Yerusaleme, [mu] Yude lwohono, mu Samari, tee ku osughu nsie.»
Bu amana obili obo, nde áseŋene mu okumu ku yulu ŋaala bo bwohono mu okamono nde, ya edzi éfughu nde ŋa mihi mi bo. 10 Ŋaala bo áli nkini mu okatala ku yulu, ku ákagye nde, babaghala buolo ba bálaha binkuru bi bipeŋeme bágyi ŋa bele a bo, 11 ya bályele kundaa bo ti: «Basi Ngalile, mu emakye be liitemene oŋo mu okatala ku yulu? Yiisu wu, wu oogyene a Nzaami ku yulu ŋa mihi mi be, sa ayabvughuru si ti bwunu a bu liimono be nde mu ogye ku yulu.»
Bakyihi Matiase ŋa ebini kii Yuda
12 Mu obo, bantumu bábvughuru ku Yerusaleme, obaana ku Munguo wu a mi-Olibve, wu li ŋa bele a Yerusaleme, mu etiiri ki bágwi muswa mu odzyara etsughu kii Sabate*1.12 etiiri ki bágwi muswa mu odzyara etsughu kii Sabate áli ku bele a kilometere mumõ.. 13 Bo bu bayabvughuru, básomo mu ngwumu yi a ku yulu, omo mu báli a bo epfu ki okabvuŋunu. Mu bo óli a Piere, Dzã, Dzake ya Andere, Filipe, Toma, Baretelemi, Matye, Dzake mwana a Alafe, Simõ mu-Nzelote ya Yuda mwana a Dzake. 14 Bo bwohono babo, bási mukama mu mukolo mumõ mu okasamana, emõ ya bakaha, ya Mari ngughu a Yiisu, ya bambwee ba Yiisu ba babaghala.
15 Mu bitsughu bibye, mpwumu a banga-a-kana yi áali ŋa ebini ekye yíli ku bele a nkama ya makwumu-muolo (120) ma baara. Piere átemene ŋa kara li bo ya ályele ti: 16 «Baana ba taara a me, áli bubwe ti, mandagha ma áli olyele Mufulu a Ngili mu Mukaana a Nzaami mu muŋma a Dabvide mu nkooro a Yuda makeele, nde wu ákighiri mumbiri a babo ba básyimi Yiisu. 17 Nde aali mumõ ŋa kara li bihi, ya nde aabagha kaba lili esala ki. 18 Nde bu abagha mufuru wuulu ka li wu a nsumu o, nde swumu nseghe. Nde aabwi kii mapfumunu, bala li nde liibughulu ya biini bi nde biitsaŋama. 19 Ya baara bwohono baba Yerusaleme basoolo ndagha oyo. Mu obo, bo baakata nseghe oyo mu ndiŋi yi bula bu bo ti: “Akeledama”, mbaala ti, “nseghe yi makili”. 20 Ankoho, básono mu mukaana wu Bikwumu ti:
“Nyaã nzo a nde yikala mukaŋana,
ya mbwuru anyaã okala munsa yo!”»
«Ya báfiri sono ti:
“Nyaã mbwuru mukimi asala esala e nde”.»
21 «Mu obo, bafaana osuolo mbwuru mukimi ŋa kara li baara ba bákabulugye ya bihi, mu matala mwohono maala Mfumu Yiisu ákabulugye ŋa kara li bihi, 22 obaana ŋa óboghoro nde Dzã, tee mu etsughu ekye ki bámaha nde ŋa kara li bihi. Mbwuru munde, emõ ya bihi, faana okala mpughulu mu osighili o Yiisu ŋa kara li ba bákpi.»
23 Básuo baara buolo: Dzodzefe wu bákata Barasabase, wu bálughu Yusutuse, ya Matiase. 24 Ya bo bwohono básamana ya bályele ti: «Mfumu, we wu soolo mikolo mi baara bwohono, suo bihi mu bo bansa buolo ba, nande we áasuolo, 25 mpaala agwolo ebini mu esala ki buntumu ki, ki oosihi Yuda mu ogye ku ebini kii ndaa nde.» 26 Ŋa nseele, bo báti empa kiili1.26 Mat 27.35; Mar 15.24; Luk 23.34; Dzã 19.24. nga-a-bwehe me wu aagwolo, ya eti ébwi ŋa ndaa Matiase, ya básohobo nde mu kaba li bantumu kwumu ya mumõ (11).

*1:12 1.12 etiiri ki bágwi muswa mu odzyara etsughu kii Sabate áli ku bele a kilometere mumõ.

1:26 1.26 Mat 27.35; Mar 15.24; Luk 23.34; Dzã 19.24.