7
• • • • •
C'jara' jnimlaj sacerdote cawra xbij tzra Esteban: —¿Le ktzitzij jnecbij jtestig chawa? Esteban xumaj rij tzij cuq'uin e k'toy tak tzij y cawra xbij chca: —Ach-i' je ix nwinak ruq'uin ixix je ix principal-i', ixconjelal je ix aj Israel, tewc'axaj je xtenbij chewa. Jnimlaj Dios arja' xuc'ut ri' chwech kawma' Abraham ojer tak c'c'o na pMesopotamia tak q'uemjana tba chpam tnamet Harán. Cawra xbij ja' Dios tzra Abraham: —Tey-a' cana atnamet y que'ay-a' cana awch'alal perc c'ola jun tnamet quenc'ut chawech, tzra' jat wa'. Ja' Abraham xel ta pMesopotamia abar ec'ol wa' je' wnak aj Caldeos nbixa chca, y xba chpam tnamet Harán y tzra' xec'je' chwa'. Tak xcoma redta' Abraham xta'k ta ja' Abraham rmal Dios wawe' chpam tnamet abar okc'ol wa' camic ajoj ok tnamet Israel. Per next jun ulew xuya' ta tzra wawe' per nexte jtz'it. Per Dios c'ola xtzujuj cana tzra y cawra xbij: —Abraham, nerla' na jun k'ij tak anen xtenjach tnamet pnak'a' y pquek'a' awiy amam chka'. Cara' xbij ja' Dios tzra mesque jara' tiemp ja' Abraham majo'n rlec'wal. Y cawra xbij tzra chka': —Je' awiy amam nquec'je' na cji' cient juna' chpam jun tnamet y tzra' nquetaj wa' pen y lowlo' pquek'a' jle' chic wnak jme e cwinak ta. Per anen c'ola jun nimlaj juicio quentak ela chquij j-e' wnak je nquebnowa lowlo' chca. C'jara' nquesak'pix ta awiy amam y nquerkaja chpam tnamet je xtenjach pquek'a', y wawe' ra' nqueya' wa' nuk'ij. Cara' xbij ja' Dios tzra. Ja' Dios c'ola jun chuminem xchumsaj ruq'uin Abraham, chuminem rxin circuncisión cara' nbixa tzra. Ja' Abraham c'ola jun ch'it rlec'wal xec'je'a, Isaac rubi'. Tak xuban waxki' k'ij alexnak ac'al xuban circuncidar. Y cara' xuban chic Isaac chka' tak xoca acha, c'ola jun rlec'wal xec'je'a Jacob rubi', chka' xuban circuncidar. Y cara' xuban chic Jacob chka' tak xoca acha, xeq'ue'a e cbeljuj rlec'wal, j-e' c'ara' xe'oca ttixel kxin ajoj ok tnamet Israel. Xqueban jmul j-e' rlec'wal Jacob congan xk'utluja canm tzrij jun quechak' rubi' José rmal c'ara' tak xecc'ayij ela pquek'a' jle' chic wnak. Ja' José xec'mar ela chpam tnamet Egipto per Dios c'ola ruq'uin. 10 Dios xet-owa rxin chpam je' lowlo' je xk'ax wa', xuya' rna'oj rmal c'ara' tak congan wen xtz'e'ta ja' José rmal Faraón rey rxin Egipto. Ja' Faraón xucsaj José gobernador rxin Egipto y xuya' tzra chka' ch-ja' npe'a tzrij njelal rmibil jc'ola pruchoch. 11 Jara' k'ij c'ola jun nimlaj wyejal xwankera ptak tnamet jc'ola precwent Egipto y chka' jc'ola precwent Canaán, congan quetjon pen wnak rmal. J-e' kti't kawma' mesquier chic necneya cmal nak nquetaj. 12 Tak xerkaja rbixic ruq'uin Jacob chc'ola trigo chpam tnamet Egipto arja' xerutak ela rlec'wal che nequelk'o' trigo. Jara' tak xeba nabey mul. 13 Tak xeba chic pe rcamul, tak xe'ekaja cawra xbixa chca rmal José: —Anen c'ara' en echak'. Jrey rxin Egipto tzra' xutkij wa' che aj Israel ja' José. 14 C'jara' José xutak rc'amric Jacob jredta' ruq'uin je rch'alal chka', e setenticinco che conjelal. 15 Cara' c'a rbanic tak xec'je'a Jacob chpam tnamet Egipto, y tzra' chpam tnamet Egipto xcom wa' y tzra' xecom wa' conjelal rlec'wal jxe'oca ttixel kxin ajoj ok tnamet Israel. 16 Tak xk'axa q'uiylaj tiemp xec'mar ta cbakil y xe'ermu'ka chpam panteón jc'ola chpam tnamet Siquem. Jara' panteón je lk'on cana rmal comnak Abraham, com ja' Abraham relk'on cana panteón tzan pak chca rlec'wal jun acha Hamor rubi'. 17 Tak xyamer nerla' k'ij tak nbantaja cumplir je rtzujun cana Dios tzra Abraham congan xeq'uiya j-e' aj Israel chpam tnamet Egipto. 18 Jara' tiemp gobierno rxin Egipto xoca pruk'a' jun chic rey jmajo'n rutkin ta njelal nak rebnon cana José. 19 Jara' rey xuch'ob jun mellaj na'oj chquij tnamet Israel jec'ola chpam tnamet Egipto perc xelsaj jun orden cawra nbij: —Tak nque'alexa clec'wal aj Israel ch'tak al-i' pors nqueya' cana queyon ch-utz c'ara' nquecoma. Cara' nbij jara' orden. 20 Chpam jara' tiemp xalex wa' Moisés. Ja' Moisés jun ac'al ajni'la xtz'e'ta rmal Dios. Je redta' rute' x-oxi' ic' xecq'uettzij pcuchoch. 21 C'jara' mtcajo' chumni xqueya' cana. Per c'ola jun rmi'al rey rxin Egipto arja' xusic' ela Moisés y xuc'om ela pruchoch. Arja' xq'uettzina rxin, xuban tzra ajni' ch'it ral. 22 Ja' Moisés xtijoj ri' tzrij njelal tijonem cxin aj Egipto. Tak ntzijona congan nbekaja pnawá' je nbij y njelal achnak necwina nuban. 23 Tak cawnak chic rjuna' Moisés xuban jmul xuch'ob che nquerk'ijla' ch'tak aj Israel y cara' xuban. 24 Tak xekaja cuq'uin c'ola jun aj Israel xutz'et congan lowlo' nba'na tzra rmal jun aj Egipto. C'jara' xuto' aj Israel y xuya' rec'xel tzra aj Egipto y xcamsaj. 25 Y cawra xuch'ob kaja pranm: —Conjelal aj Israel nch'obtaj c'ala' cmal che Dios entakyon ta che que'enelsaj ela libre pquek'a' aj Egipto. Per j-e' aj Israel mesquier nch'obtaja cmal. 26 Pe rcab k'ij chic ec'ola e c-e' aj Israel xerutz'et quemjon ch'oj. Ja' nrajo' nquerujach y cawra xbij chca: —¿Nak tzra tak neban ch'oj? Per xe ewinak c'a ewi'. Cara' xbij chca. 27 Per acha kas nnakona xumin Moisés y cawra xbij tzra: —¿Nak xbina chawa che atet ncatebnowa mandar kxin? ¿Nak xbina chawa che atet ncatek'towa tzij chkij? 28 ¿Lnawajo' cnacamsaj chic anen ajni' xaban tzra aj Egipto iwir? 29 Ja' Moisés tak xc'axaj chcara' xbixa tzra, xnanmaj ela y q'ue c'nat xba wa' chpam jun tnamet Madián rubi'. Chpam jara' tnamet Madián xec'je' wa', chquecjol jle' wnak jme aj Israel ta xec'je' wa'. Chpam jara' tnamet xec'le' wa' y tzra' xe'alex wa' e c-e' rlec'wal. 30 Cawnak juna' tekaja Moisés chpam tnamet Madián tak pjun k'ij xwankera jun ángel chwech chpam jun chkilaj ulew jc'ola chenkaj ruq'uin jyu' rbin-an Sinaí. Tzra' c'ol wa' jmoc xulquiej congan nebc'owa chpam k'ak' y chpam xwanker wa' ángel. 31 Ja' Moisés congan xel ta ranm tzrij. Com c'ola rgan nutzu' rmal c'ara' xki'l pona más ruq'uin. Tak chek q'uenjlal xc'axaj rukul Dios y cawra xbixa tzra rmal Dios: 32 —Anen en Dios cxin awti't awma', en Dios rxin Abraham, en Dios rxin Isaac, en Dios rxin Jacob. Cara' nbixa tzra, congan xberbeta y nxibej chic ri' nutz'et. 33 Cawra xbix chic jmul tzra rmal Kajaw Dios: —Telsaj axjab com ulew apalben jara' santlaj ulew rxin Dios. 34 Anen netz'ton bien jlowlo' jquemjon rtijic netnamet pquek'a' aj Egipto y newc'axan ok'ej jquemjon rbanic. Camic enkanak ta wawe' che cto'ic. Camic tchumij awi' com catnutak ela chpam tnamet Egipto. Cara' xbixa tzra Moisés rmal Dios. Cara' xbij Esteban y xumaj chic rbixic nic'aj tzij y cawra xbij: 35 —Ja' Moisés majo'n cgan aj Israel tzrij com j-e' xcawra necbij tzra: —¿Nak xbina chawa che atet ncatebnowa mandar kxin? ¿Nak xbina chawa che atet ncatek'towa tzij chkij? Per ja' Moisés, Dios xetkowa rxin ch-utz c'ara' ja' nebnowa mandar cxin y ch-utz c'ara' chka' ja' net-owa cxin pquek'a' aj Egipto. Ja' Dios c'ola jun ángel xutak ta che rto'ic Moisés jara' xwankera chpam k'ak' tak c'ola jmoc xulquiej congan nebc'owa. 36 Ja' Moisés xelsan ta cxin kti't kawma' chpam Egipto y congan nmak tak milagro xuban che clasic. C'ola milagro xuban chpam Egipto, c'ola milagro xuban tzra nimlaj mar rbin-an quiek mar y c'ola milagro xuban tzra cawnak juna' tak xerc'aj tnamet rxin Dios chpam chkilaj lwar. 37 Ja' mism Moisés cawra xbij chca rtnamet Dios: —Kajaw Dios nutak tna jun profeta che nquixruto' ajni' xuban chwa anen tak xenrutak ta ewq'uin. Jara' profeta aj Israel, kas tey-a' c'a ewexquin tzrij nak xtbij chewa. Cara' xbij ja' Moisés chca. 38 Ja' mism Moisés c'ola chquecjol rtnamet Dios tak xquemol qui' chpam chkilaj lwar abar ec'o wa', y tzra' c'ola jun ángel xtzijona ruq'uin pe rwá' jyu' rbin-an Sinaí. Je xbixa tzra Moisés rmal ángel jara' xbixa chca kti't kawma' chka'. C'ola jle' tzij xbixa tzra rec'mon ta utzlaj c'aslemal rxin Dios jara' xtz'ibaj cana ch-utz c'ara' ajoj nokocwina nekc'axaj camic. 39 Per j-e' kti't kawma' majo'n xecnimaj ta Moisés, j-e' c'ola cgan xemloj pe chta jmul chpam Egipto. 40 Com cawra xecbij tzra Aarón: —Que'abna' jle' tioxa' je nquec'an chic kxin, com Moisés jxelsan ta kxin chpam Egipto abar le tzra' xoc wa' camic. Cara' xecbij. 41 C'jara' xquemaj rbanic jun rechbal wajquex. Tak xec'choja cmal xectzujuj jle' chcop chwech, jara' jun sacrificio. Congan jun nimlaj quicotemal xqueban rmal jxecwankersaj ruq'uin quek'a'. 42 Per Dios xeruya' cana rmal c'ara' tak xeyojtaja, xe chwech ch'umil nquexque' chwa'. Cara' xqueban ajni' ctz'iban cana ojer je' profeta rxin Dios jcawra nbij: —Ixix ix tnamet Israel, tak xixc'je'a cawnak juna' chpam chkilaj lwar ¿le chenwech anen xetzujuj wa' chcop rxin sacrificio? 43 Per mcara' ta xeban, per jxeban ixix xruk'ij je' tioxa' xeya' jxewankersaj ruq'uin ek'a'. Xe rc'ulibal Moloc xetelej ruq'uin rechbal jun ch'umil je rbin-an Renfán. Rmal c'ara' tak quenbij chewa, c'ola jun lwar quixnutak el wa' jmás na c'nat chwech Babilonia. Cara' xbij Dios tzra retnamet. 44 Je kti't kawma' tak xebina chpam chkilaj lwar, j-e' xec'ana ruchoch Dios tz'um ruq'uin tziak ocnak. Chpam quey-on wa' tz'lem tak abaj abar tz'iban wa' rley Dios. Tak xqueban ruchoch Dios ncara' xqueban tzra ajni' c'tun chwech Moisés rmal Dios. Com Moisés xyataja tzra che xutz'et nabey mul nak nba'na tzra ruchoch Dios tak q'uemjana tumaj rij. 45 J-e' kti't kawma' tak xe'oc ta wawe' chpam tnamet jtzujun chca rmal Dios ne cc'an chquij ruchoch Dios tak Josué c'ayona cxin. Tak xe'oca chpam tnamet ec'o chic jle' wnak chpam per ja' Dios xelsan ela cxin ch-utz c'ara' j-e' kti't kawma' nec'je' cana chpam. Cara' c'a xqueban y ruchoch Dios wawe' xec'je' cwa' q'ue pe rtiemp rey David. 46 David congan utz xtz'e'ta rmal Dios, ja' xrajo' ta xuban jun rtemplo Dios je Dios rxin Jacob. 47 Per mja' ta David xebnowa rtemplo Dios com c'ola jun rlec'wal rubi' Salomón jara' xebnowa. 48 Per nimlaj Dios majo'n nca'tzin ta tzra xtec'je' ta chpam je' templo je bnon cmal wnak. Com ajni' tz'ibtanak cana rmal jun profeta jcawra nbij: 49 —Ja' caj ocnak ntz'ulibal y rwech ruch'lew rexlanbal wkan. ¿Le nc'atzina neban jun wuchoch nech'ob ixix? ¿Le nc'atzina chwa anen che nechumij jun lwar abar quenxle'n wa'? 50 ¿Manen tc'a xenwankersana caj ruq'uin ruch'lew? Cara' nbij ja' Dios. 51 Ixix majo'n egan ruq'uin je nrajo' ranm Dios, xe ix junam cuq'uin wnak jmajo'n cutkin ta rwech Dios com majo'n neya' ta c'as tzra rtzojbal noca ptak ewanm next c'a ptak ewexquin chka'. Y majo'n neya' ta c'as che Espíritu Santo nc'ana ewxin. Ajni' xqueban ewti't ewma' ojer ncara' neban chic ixix camic chka'. 52 Com j-e' next jun chca mquita xqueban lowlo' chca je' profeta. Xeccamsaj je' profeta jxeyowa rbixic che npe na Cristo je bnoy rbeyal rxin Dios. Y tak xpeta Cristo ixix xejach pquek'a' wnak je nquetzelana rxin y xec'utuj cmic tzrij. 53 Cara' c'a xeban, je rley Dios, mesque n-ángel xyowa chewa per majo'n nenimaj ta. Cara' xbij Esteban chca e k'toy tak tzij.
• • • • •
54 Tak xecc'axaj je xbixa chca rmal Esteban congan xek'utluja rmal, kas neccach'ch'ej quey rmal cyiwal. 55 Per Esteban nojnak Espíritu Santo pranm, kas xch'ulchij caj y xuc'ut ri' Dios chwech, xutz'et Jesús chka' prejquenk'a' Dios pa'l wa'. 56 —Tetz'ta' mpa', camic quentz'et caj jaktanak y quentz'et Jesucristo Rlec'walxel jxoca alxic kuq'uin pa'la prejquenk'a' Dios. Cara' xbij Esteban. 57 Per congan xquemaj rakic quechi', xectz'apij quexquin y xeyictaja tzrij Esteban per ne che conjelal. 58 Xquechap ela, xquelsaj ela chpam tnamet y xquemaj rcamsic tzan abaj. J-e' testigo jxetz'kowa tzij tzrij xecjalla' cana quetziak ch-utz c'ara' nquecwina nqueq'uiek abaj. Je' quetziak xechjalbex cana rmal jun c'jol rubi' Saulo. 59 Esteban kas majtanak rq'uiekxic tzan abaj xumaj rij jun oración: —Wajaw Jesús, pnak'a' quenjach wa' wanm. 60 C'jara' xexque'a, xurak ruchi' y cawra xbij: —Wajaw, kas quenwajo' anen mquita xtaya' rec'xel je nqueban chwa. Tak xbitaja rmal xwar kaja.