8
Kolomongo Awili 8-9 POLLONE KIRASINGE KORINI YEMBOMANDO “KOLEA JUDIA DISIRIKI KIRASINGE YEMBO MOLEMELEMA KOU MONE SIENGI LIKU MAKU TANGI.” NIRIMU UNGU TE*Judia disiriki lierimu kolea awili Jerusalleme yemboma kou-mone liku tapondoko singe teringi mele ungu mare Lipe Mundorumu Yema 14:17, Romo 15:25-27, Ou Korini 16:1-3. Liku tapondoko kou mone siringimunge ungu pulumu isipe: Oli awisili lo naa omba ena terimu-ne kolea awili Jerusalleme engele lierimu kulu aku siku Kirasinge yembo Judia ulsukundu moloringimene Kirasinge yembo Jerusalleme moloringime liku tapondoringi.
8:1-15 “Kolea Judia Disiriki Moloringi Kirasinge Yembomanga ‘Kou Mone Lipu Tapondopo Siemili.’ Ningu Toya Toko Liku Maku Tangi.” Nirimu Ungu Te
1 Kapola, angokeme, kinié ⸤ungu te lupe niembo⸥: ‘Masedonia poropinji Kirasinge yembo talape molemelema pali†bokumunge alsena anjokondo “43. sios”. Pulu Yemone we kondo kolopa lipe tapondorumu-ne molemele mele eno piliengi!’ nimbu ya nimbu sikiru: 2 Kanu yemboma-kinie umbune awisili wendo orumu, paa mindili noringi ulumene eno ⸤‘Molko kondongenje molo molko kenjingenje.’ nimbe⸥ manda manjerimu kinie eno paa awili teko konopu siku moloringi. Eno paa koropa pupili moloringi nalo ⸤‘Kirasinge yembo talape mare melema molo tolemoma⸥‡ungu pulumu inie yakondo nondopa Kolomongo awili 8-9*. olio kou mone melema lipu tapondopo siemili.’ ningu kou mone awisili toya toko siringila.§Masedonia yembo kanumenga kou-mone lierimume yemboma liku tapondoko pali siringi, enonga ulkemanga kou-mone te paa naa lierimu. Enonga ponie kepe naa lierimu kulu ou koropa moloringi mele olandopa koropa moloringi. Nalo konopu siku Judia yemboma kou monema liku tapondoko siringi. Ambo-waye koropa te aku sipe mele terimu temanemo Mako 12:41-44. 3 Enone teringi mele ⸤kanopolie⸥ nane ‘Eno Korini yemboma piliengi!’ nimbu para siembo. Masedonia poropinji yembomane ‘Kou mone simolo.’ niringi mele sikulie, pe altoko mare pea olandopa liku siringila. Enone enono konopuni pilkulie 4 na*“na” akumunge ungu pulu te 1:8* molemo. paa tondolo munduku mawa tekolie ningendo: “Pulu Yemonga yembo kake teli ⸤kolea Judia disiriki molemelema kolea marenga Kirasinge⸥ yembomane kou mone liku maku toko singe tekemele olione kepe pea lipu tapondopo siemili.” niringi. 5 Aku niringi kinie pilipulie ‘Enone kou mone singe.’ nimbu pilierindu nalo enone aku siku mindi naa teringi. Eno enono ou Awilimu sikulie,†Romo 12:1. pe mindi Pulu Yemone “Teaa.” nirimu ungu te pilipu nane enondo nirindu ungume konopu talo tepa naa pepili ‘Paa pilipu lipu teamili.’ ningu sumbi siku teringila.
6 ⸤Masedonia poropinji yembomane aku siku teringimunge pilipulie⸥ eno Korini yembomane ⸤Judia disiriki yemboma⸥ we kondo kolko liku tapondoringi ulumu pulu polko teringi kinie ‘Taitasini eno kou mone liku maku tonge mele lipe tapondopili.’ nimbu eno moloringine “Pu.” nimbu lipu mundorundu mele‡Taitasi ou purumu temanemo inie nondopa 8:10, anjokondo 9:2. ‘Aku siku liku tapondonge ulumu kamu pora nipili.’ nimbu yu altopo eno molemelena lipu mundumbo tekero. 7 Enone ‘Teamili.’ nilimele ulume pali paa tondolo munduku olandopa telemele kanumu. Kirasinge ungumu ‘Sike.’ ningu tondolo munduku pilingendo paa olandopa tondolo munduku pilku siye naa kolemele.§bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”. ‘Aku sipu pilipu molemolo mele yemboma piliengi!’ ningu taka liku naa nilimele. Tondolo munduku yemboma ningu silimele. Eno paa awili tepa pilipe konginjeli pepili Pulu Yemonga ungumu pilku molemele. Konopu talo naa pepa kolo toli ungu te eno kinie naa pepili ‘Pulu Yemonga ungumu paa olandopa pilipu tepo molamili.’ nilimelela. (Nane eno pulu polopo konopu mondorundumunge)*Yembo marene iungu palana () sukundu molemomo ‘Molopili.’ nilimele. Marene ‘Naa molopili.’ nilimele. enone na paa olandopa konopu mondolemelela. Aku ulume olandopa telemele mele kinié aku siku ‘Yemboma lipu tapondopo kou mone siemili.’ nilimele ulu peanga akumu kepe olandopa teangi.
8 Ya eno Korini yembomane “Teangi.” nikiru akumu eno tondolo mundupu mane sipu naa nikiru. ‘Eno Korini yembomane konopu mondolemele mele akumu paa sike telemelenje manda manjipu piliembo.’ nimbu ‘Yembo marene yembo lupema kondo kolko ‘paa lipu tapondamili.’ nilimele mele piliengi!’ nimbu, nimbu sikiru.†Namele konopu mondoringimundu nirimunje? Pollo yu ‘konopu mondolemele mele piliembo.’ nimbe nirimunje? Molo umbune perimu yembomanje? Molo Kirasinje? Naa pilimolo. 9 Olionga Awili Yesusi Kirasini‡bokumunge alsena anjokondo “6. Bikpela”, “23. Krais”. eno we kondo kolopalie terimu mele eno pilimele. Yuni mele awisili kande-kandema noserimu nalo yuni ‘Eno lipu tapondambo.’ nimbelie yu ye koropamo molorumu. ‘Na koropa pumbe kinie eno mele awisili kande-kandema nosinge.’ nimbe enonga nimbe yu ‘koropamo molambo.’ nimbe ye koropamo molorumu.§Pillipai 2:6-8.
10 ⸤Kou mone liku maku toko singe⸥ monga nane tenge mele pilkiru mele niembo: ‘Ou poniemonga eno ⸤‘Lipu tapondamili.’ ningu⸥ kou mone mare pulu polko liku maku toringi kanumu kinié kamu liku maku toko pora siengi.’ nikiru. Koleamanga pali yembomane pe ‘Lipu tapondamili.’ niringi nalo eno Korini yembomane kumbi leko ‘Lipu tapondamili.’ ningu, kumbi leko kou mone liku maku toringila. 11 Aku kene ou liku tapondongendo konopu siku kumbi leko ‘Lipu tapondamili.’ niringi mele kinié aku siku pilkulie kou mone yu-mele-mele ambolko molemelema mimi siku pilku kamu kou mone singema liku maku tangi. 12 Yembo tene ‘Yemboma paa lipu tapondambo.’ nimbelie yuni nosilimo melemanga mele mare konopu sipe lipe yemboma lipe tapondopa silimo kinie yuni silimo melema Pulu Yemone kanopa peanga kanolemo. ⸤Yembo tene ‘Lipu tapondambo.’ nilimo kinie⸥ Pulu Yemone yundu “Nu kou-mone kinie melema naa nosilinoma liku si.” naa nilimo kanumu.*inie anjokondo 9:7.
13 Nane ‘Yembo mare mindili nolemelema mindili naa nongo, mindili naa nolemelema mindili nangi.’ nimbu naa nikiru. ‘Nane eno pali melema kapola kapola nosengi!’ nimbu nikiru. 14 Kinié enonga we nosilimele melema molo tolemo yemboma liku tapondonge. Kanu kinie pe walse eno melema molo tomba kinie enone kinié liku tapondoko melema sikimili yembomane mele awisili nosikulie eno liku tapondonge kinie kapola kapola molonge.†Aku ungu Pollone nirimumu yembo marene pilkulie ‘Sumbi sipe nirimu.’ ningu pilimele. Nalo marene pilkulie ‘Yuni ungu iko mele torumu.’ ningu pilimele. Kanu yembomane pilkulie, ‘Korini yemboma Pulu Yemonga ungumu naa pilieringi kinie Judia yembomane eno liku tapondoko Pulu Yemonga ungumu ningu siringi. Pe kinié Korini yembomane Judia yemboma liku tapondoko melema singemonga kapola kapola molonge. Akumundu nirimunje.’ ningu pilimele. Yuni walse aku sipe nirimu mele Romo 15:27 molemo kanani. 15 ⸤Kapola kapola teko molongemonga⸥ ungu te Pulu Yemonga bokune molemo. Akumu isipe:
‘⸤Yemboma langi mena liku maku toringi kinie⸥
awisili lsingime tondolo olandopa naa noseringi;
kanga teko lsingime molo naa torumu.
⸤Awisili lsingime kepe
kanga teko lsingime kepe⸥ kapola terimu.’
nimbe bokune molemo‡Wendo Oringi 16:18. kanumu.
8:16-9:5 Pollone “Taitasi Kinie Ye Talo Kinie Eno Korini Yembomane ‘Kou Mone Nosilimelema Puku Li-Pengi.’ Nimbu Eno Molemelena Lipu Mundumbo Tekero.” Nirimu Ungu Te
16 Nane ‘Eno kondo kolopo lipu tapondambo.’ nimbu pilio mele Pulu Yemo Taitasinge konopune molorumumunge Taitasini ‘Eno kondo kolopo lipu tapondambo.’ nimbe pilipe molemola, akumunge Pulu Yemo kinie “Ange.” nikiru. 17 ⸤Taitasi aku sipe pilipe molemomonga nane yundu nimbondo: “Korini yemboma molemelena puku, yemboma liku tapondoko “Kou mone singema kamu liku maku tangi.” puku ni-pou.”⸥ nikiru kinie pilipelie konopu sipe ‘Paa aku sipu te-pumbo.’ nikimu. Yuni yuyu konopuni pilipe ‘Paa aku sipu teambo.’ nimbe pilipe molemo akumunge ⸤nane aku sipu Pulu Yemo kinie “Ange.” nikiru⸥.
18-19 Olionga angenu te “Taitasi kinie pea tapu toko pangili.” nimbu lipu mundukuru, temane peangamo andopa topa silimomonga aku yemo Kirasinge yembo talapemane pali ‘Yu papu telemo.’ ningu kapi nilimele yemo. Kanu yemo mako topo lipu mundukurumunge ungu pulu te pea pelemola. Kou monema lipulie ⸤Jerusallemendo⸥§ Jerusallemenga ungu pulumu inie yakondo Kolomongo awili 8-9* molemo. simolondo membo pumolo kinie Kirasinge yembo talapemane pali kanu yemo mako tokolie “Olio kinie pea tapu toko pangi.” niringi. Aku niringi pilipulie yu eno Korini yemboma molemelena “Pu.” nimbu yu lipu mundukuru. Kanu kondo kolopa ⸤lipe tapondoli⸥ kongonomo ‘Yemboma Awilimu kapi ninge kinie yunge imbimu ola molomba.’ nimbu ‘Paa teamili.’ nimbu molemolo. ‘Olione ‘Eno paa lipu tapondamili.’ nimbu molemolo mele kepe kanangi.’ nimbu kanu kou monema membo pumolo. 20 ‘Enone kou mone awisili liku tapondoko singema olione lipulie ⸤Jerusalleme membo pumolo kinie kou mone siringi⸥ yembomane ⸤‘Olione kou tepo embambo sirimulu.’ ningu⸥ ‘olionga ungu bulkundu nindiku iri naa tangi.’ nimbu ⸤olionga angenu eno kanoko peanga kanoko kapi nilimelemo kinie pea tapu topo andamili⸥.’ nikiru. 21 ‘Ikondo kololi kongonomo temolo kinie Awilimuni ‘Teko kondokomele.’ nimbe kanopili.’ nimbu kanu kou mone singema mimi sipu nokombo tekero. Nalo akumu mindi molo. ‘Yembomane kepe tekemolo mele kanokolie ‘Teko kondokomele.’ ningu kanangila.’ nimbu ⸤‘Kanu angenumu pea teamili.’ nikiru⸥.
22 Olionga angenu te ‘Elo kinie pea tapu toko pangi.’ nimbu lipu mundukurula. Kanu yemone wale awisili kongono tondolo mundupe mimi sipe terimu mele kanorundu.*Aku sipenje? Molo pep na isipu tolemelanje papu: “kanu yemo kongono temba mele manda manjipu kongonoma sirimulu kinie tondolo mundupe terimu mele kanopolie”, aku sipu mele tolemela papunje. Giriki ungune ungu telumu. Ungu pulu laye lupe lupe talo aku sipe mele pelemo. Kolomongo Awili 9* , 8selo molemo ungumu ungu telumu. Ungu pulu te inie yakondo Kolomongo Awili 8-9 Ungumu* molemo. Kinié kepe ‘Korini yembomane paa sike kou-mone liku tapondoko singe.’ nimbe tondolo mundupe pilipelie “Eno molemelena paa pambo.” nimbe molemo.
23 Taitasi lipu mundukuru aku yemonga ungu te isipe pelemola: Yuni na kinie pea tapu topo Pulu Yemonga kongonomo andopo tepo enonga kongonoma tendelembolo yemo. Angenu ongeleselonga ungu te pea nikiru: Elo Kirasinge yembo talapemane “Eno Korini yemboma molemelena pale.” ningu liku mundukumili yeselone kongono telembele tengelemonga Kirasi kapi ningulu yunge imbi liku ola mundundulimbele. 24 Aku kene ‘Pollone olio telemolo temolo mele Kirasinge yembo talapema nimbe sipe olio kapi nilimo mele yembo talape lupemane ‘Paa sike aku siku molemele.’ ningu kanangi.’ ningu yemboma konopu mondolemele mele iye yepoko ongema paa kanangi liku ora siengi.
*^ Judia disiriki lierimu kolea awili Jerusalleme yemboma kou-mone liku tapondoko singe teringi mele ungu mare Lipe Mundorumu Yema 14:17, Romo 15:25-27, Ou Korini 16:1-3. Liku tapondoko kou mone siringimunge ungu pulumu isipe: Oli awisili lo naa omba ena terimu-ne kolea awili Jerusalleme engele lierimu kulu aku siku Kirasinge yembo Judia ulsukundu moloringimene Kirasinge yembo Jerusalleme moloringime liku tapondoringi.
†8:1: bokumunge alsena anjokondo “43. sios”.
‡8:2: ungu pulumu inie yakondo nondopa Kolomongo awili 8-9*.
§8:2: Masedonia yembo kanumenga kou-mone lierimume yemboma liku tapondoko pali siringi, enonga ulkemanga kou-mone te paa naa lierimu. Enonga ponie kepe naa lierimu kulu ou koropa moloringi mele olandopa koropa moloringi. Nalo konopu siku Judia yemboma kou monema liku tapondoko siringi. Ambo-waye koropa te aku sipe mele terimu temanemo Mako 12:41-44.
*8:4: “na” akumunge ungu pulu te 1:8* molemo.
‡8:6: Taitasi ou purumu temanemo inie nondopa 8:10, anjokondo 9:2.
§8:7: bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”.
*8:7: Yembo marene iungu palana () sukundu molemomo ‘Molopili.’ nilimele. Marene ‘Naa molopili.’ nilimele.
†8:8: Namele konopu mondoringimundu nirimunje? Pollo yu ‘konopu mondolemele mele piliembo.’ nimbe nirimunje? Molo umbune perimu yembomanje? Molo Kirasinje? Naa pilimolo.
‡8:9: bokumunge alsena anjokondo “6. Bikpela”, “23. Krais”.
*8:12: inie anjokondo 9:7.
†8:14: Aku ungu Pollone nirimumu yembo marene pilkulie ‘Sumbi sipe nirimu.’ ningu pilimele. Nalo marene pilkulie ‘Yuni ungu iko mele torumu.’ ningu pilimele. Kanu yembomane pilkulie, ‘Korini yemboma Pulu Yemonga ungumu naa pilieringi kinie Judia yembomane eno liku tapondoko Pulu Yemonga ungumu ningu siringi. Pe kinié Korini yembomane Judia yemboma liku tapondoko melema singemonga kapola kapola molonge. Akumundu nirimunje.’ ningu pilimele. Yuni walse aku sipe nirimu mele Romo 15:27 molemo kanani.
‡8:15: Wendo Oringi 16:18.
§8:18-19: Jerusallemenga ungu pulumu inie yakondo Kolomongo awili 8-9* molemo.
*8:22: Aku sipenje? Molo pep na isipu tolemelanje papu: “kanu yemo kongono temba mele manda manjipu kongonoma sirimulu kinie tondolo mundupe terimu mele kanopolie”, aku sipu mele tolemela papunje. Giriki ungune ungu telumu. Ungu pulu laye lupe lupe talo aku sipe mele pelemo. Kolomongo Awili 9* , 8selo molemo ungumu ungu telumu. Ungu pulu te inie yakondo Kolomongo Awili 8-9 Ungumu* molemo.