8
توپاننىڭ يېنىشى
خۇدا نۇھنى، شۇنداقلا كېمىدە ئۇنىڭ بىلەن بىللە بولغان بارلىق ياۋايى ھايۋانلار بىلەن بارلىق مال-چارۋىلارنى ئەسلىدى. شۇنىڭ بىلەن خۇدا بىر شامال چىقىرىپ يەر يۈزىنى يەلپۈتتى ۋە سۇلار يېنىشقا باشلىدى. چوڭقۇر دېڭىزلارنىڭ تەگلىرىدىكى بۇلاقلار ۋە ئاسماننىڭ پەنجىرىلىرى ئېتىلىپ، ئاسماندىن تۆكۈلگەن يامغۇر توختىدى. سۇلار بارغانسېرى يەر يۈزىدىن ياندى؛ بىر يۈز ئەللىك كۈن ئۆتكەندىن كېيىن خېلى ئازلىدى.
يەتتىنچى ئاينىڭ ئون يەتتىنچى كۈنى، كېمە ئارارات تاغ تىزمىلىرىدىكى بىرىنىڭ ئۈستىدە توختاپ قالدى.«توختاپ قالدى» ــ ئىبرانىي تىلىدا «دەم ئالدى».
«ئارارات تاغلىرى» شەرقىي تۈركىيەدە بولۇشى مۇمكىن.
سۇلار ئونىنچى ئايغىچە بارغانسېرى ئازىيىپ، ئونىنچى ئاينىڭ بىرىنچى كۈنى تاغ چوققىلىرى كۆرۈنۈشكە باشلىدى.
قىرىق كۈندىن كېيىن نۇھ كېمىگە ئۆزى ئورناتقان دەرىزىنى ئېچىپ، بىر قۇزغۇننى سىرتقا چىقاردى. ئۇ يەر يۈزىدىكى سۇلار تارتىلىپ بولغۇچە ئۇيان-بۇيان ئۇچۇپ يۈردى. ئۇنىڭدىن كېيىن نۇھ سۇلارنىڭ يەر يۈزىدىن تارتىلغان-تارتىلمىغانلىقىنى بىلىش ئۈچۈن، بىر كەپتەرنى چىقاردى.«كەپتەرنى» ــ ياكى «پاختەك». ئىبرانىي تىلىدا بۇ قۇش «يونا» دەپ ئاتىلىدۇ. «يونا» ئىبرانىي تىلىدا ھەم كەپتەرنى ھەم پاختەكنىمۇ كۆرسىتىدۇ. لېكىن سۇلار تېخىچە پۈتكۈل يەر يۈزىنى قاپلاپ تۇرغاچقا، كەپتەر پۇتىنى قويغۇدەك جاي تاپالماي، نۇھنىڭ قېشىغا كېمىگە يېنىپ كەلدى. شۇنىڭ بىلەن نۇھ قولىنى سۇنۇپ ئۇنى تۇتۇپ، كېمىگە ئەكىرىۋالدى. 10 ئۇ يەتتە كۈن ساقلاپ، بۇ كەپتەرنى كېمىدىن يەنە سىرتقا چىقاردى. 11 كەپتەر كەچتە ئۇنىڭ قېشىغا يېنىپ كەلدى؛ مانا، ئۇنىڭ تۇمشۇقىدا يېڭى ئۈزۈۋالغان زەيتۇن يوپۇرمىقى بار ئىدى. بۇنى كۆرۈپ نۇھ سۇلارنىڭ يەر يۈزىدىن تارتىلغىنىنى بىلدى. 12 ئۇ يەنە يەتتە كۈن ساقلاپ، كەپتەرنى يەنە سىرتقا چىقاردى، ئەمما بۇ قېتىم كەپتەر ئۇنىڭ يېنىغا قايتىپ كەلمىدى.
13 نۇھ ئالتە يۈز بىر ياشقا كىرگەن يىلى، بىرىنچى ئاينىڭ بىرىنچى كۈنىدە سۇ يەر يۈزىدىن قۇرۇغانىدى. نۇھ كېمىنىڭ قاپقىقىنى ئېچىپ قارىۋىدى، يەرنىڭ قۇرۇغىنىنى كۆردى. 14 ئىككىنچى ئاينىڭ يىگىرمە يەتتىنچى كۈنى، يەر يۈزى پۈتۈنلەي قۇرۇپ بولدى.
15‏-16 ئۇ ۋاقىتتا خۇدا نۇھقا سۆز قىلىپ: ــ سەن ئۆزۈڭ، ئايالىڭ، ئوغۇللىرىڭ ۋە كېلىنلىرىڭ كېمىدىن چىقىڭلار. 17 ئۆزۈڭ بىلەن بىللە بولغان بارلىق ئەت ئىگىلىرىدىن ھەربىر تۈردىكى جانىۋارلارنى، يەنى ئۇچار-قاناتلارنى ھەم مال-چارۋىلارنى، يەردە ئۆمىلىگۈچى ھايۋانلارنىڭ ھەممىسىنى ئۆزۈڭ بىلەن قوشۇپ كېمىدىن ئېلىپ چىققىن؛ شۇنىڭ بىلەن ئۇلار يەر يۈزىدە تارىلىپ-تارقىلىپ، نەسىللىنىپ زېمىندا كۆپەيسۇن، ــ دېدى.يار. 1‏:22، 28؛ 9‏:1.
18 شۇنىڭ بىلەن نۇھ، ئايالى، ئوغۇللىرى ۋە كېلىنلىرى بىلەن بىللە سىرتقا چىقتى. 19 جانىۋارلارنىڭ ھەممىسى، بارلىق ئۆمىلىگۈچى ھايۋانلار، بارلىق ئۇچار-قاناتلار، يەردە مىدىرلاپ يۈرىدىغانلارنىڭ ھەرقايسىسى ئۆز تۈرلىرى بويىچە كېمىدىن چىقىشتى.
 
نۇھنىڭ خۇداغا ئاتاپ قۇربانلىق سۇنۇشى
20 شۇ چاغدا نۇھ پەرۋەردىگارغا ئاتاپ بىر قۇربانگاھنى ياسىدى؛ ئۇ ھالال جانىۋارلار بىلەن ھالال قۇشلارنىڭ ھەر تۈرىدىن ئېلىپ كېلىپ، قۇربانگاھنىڭ ئۈستىدە «كۆيدۈرمە قۇربانلىق» ئۆتكۈزدى.«كۆيدۈرمە قۇربانلىق» ــ سۇنۇشتا ھايۋاننىڭ ھەممە قىسمى خۇداغا ئاتاپ كۆيدۈرۈلىدۇ.  لاۋ. 11. 21 شۇنداق قىلىپ پەرۋەردىگار خۇشبۇي پۇراپ مەمنۇن بولدى؛ پەرۋەردىگار كۆڭلىدە: ــ «ئىنساننىڭ كۆڭۈل-نىيىتى ياشلىقىدىن تارتىپ رەزىل بولسىمۇ، مەن ئىنسان تۈپەيلىدىن يەرگە يەنە لەنەت ئوقۇمايمەن ۋە ئەمدى بۇ قېتىمقىدەك ھەممە جاندارلارنى ئۇرۇپ يوقىتىۋەتمەيمەن.«خۇشبۇي» ــ ئىبرانىي تىلىدا «ئارام بەرگۈچى پۇراق» دېگەن سۆزلەر بىلەن ئىپادىلىنىدۇ. تەۋراتتا قۇربانلىقلاردىن چىققان «خۇشبۇي» دېيىلگەندە ئادەتتە ««ئارام بەرگۈچى پۇراق» دېگەن سۆز بىلەن ئىپادىلىنىدۇ. «ياشلىقىدىن تارتىپ» ــ ياكى «كىچىكىدىن تارتىپ». «مەن ... يەرگە يەنە لەنەت ئوقۇمايمەن ۋە ئەمدى بۇ قېتىمقىدەك ھەممە جاندارلارنى ئۇرۇپ يوقىتىۋەتمەيمەن» ــ ئاخىرقى زاماندا خۇدا پۈتكۈل يەرنى توپان بىلەن ئەمەس، بەلكى ئوت بىلەن يوقىتىدۇ (11:9نى، «2پېت.» 6:3-7، «ۋەھ.» 1:21نى كۆرۈڭ).  يار. 6‏:5؛ پەند. 22‏:15؛ مات. 15‏:19. مار. 7‏:21-23
22 بۇندىن كېيىن، يەر مەۋجۇت كۈنلىرىدە،
تېرىش بىلەن ئورما،
سوغۇق بىلەن ئىسسىق،
ياز بىلەن قىش،
كۈندۈز بىلەن كېچە ئۈزۈلمەي ئايلىنىپ تۇرىدۇ» ــ دېدى.«تېرىش بىلەن ئورما، سوغۇق بىلەن ئىسسىق، ياز بىلەن قىش» ــ ئوتتۇرا شەرقتە «يىلنىڭ ئالتە پەسلى» دەپ قارىلىدۇ.  يەر. 33‏:20،25.
 
 

8:4 «توختاپ قالدى» ــ ئىبرانىي تىلىدا «دەم ئالدى». «ئارارات تاغلىرى» شەرقىي تۈركىيەدە بولۇشى مۇمكىن.

8:8 «كەپتەرنى» ــ ياكى «پاختەك». ئىبرانىي تىلىدا بۇ قۇش «يونا» دەپ ئاتىلىدۇ. «يونا» ئىبرانىي تىلىدا ھەم كەپتەرنى ھەم پاختەكنىمۇ كۆرسىتىدۇ.

8:17 يار. 1‏:22، 28؛ 9‏:1.

8:20 «كۆيدۈرمە قۇربانلىق» ــ سۇنۇشتا ھايۋاننىڭ ھەممە قىسمى خۇداغا ئاتاپ كۆيدۈرۈلىدۇ.

8:20 لاۋ. 11.

8:21 «خۇشبۇي» ــ ئىبرانىي تىلىدا «ئارام بەرگۈچى پۇراق» دېگەن سۆزلەر بىلەن ئىپادىلىنىدۇ. تەۋراتتا قۇربانلىقلاردىن چىققان «خۇشبۇي» دېيىلگەندە ئادەتتە ««ئارام بەرگۈچى پۇراق» دېگەن سۆز بىلەن ئىپادىلىنىدۇ. «ياشلىقىدىن تارتىپ» ــ ياكى «كىچىكىدىن تارتىپ». «مەن ... يەرگە يەنە لەنەت ئوقۇمايمەن ۋە ئەمدى بۇ قېتىمقىدەك ھەممە جاندارلارنى ئۇرۇپ يوقىتىۋەتمەيمەن» ــ ئاخىرقى زاماندا خۇدا پۈتكۈل يەرنى توپان بىلەن ئەمەس، بەلكى ئوت بىلەن يوقىتىدۇ (11:9نى، «2پېت.» 6:3-7، «ۋەھ.» 1:21نى كۆرۈڭ).

8:21 يار. 6‏:5؛ پەند. 22‏:15؛ مات. 15‏:19. مار. 7‏:21-23

8:22 «تېرىش بىلەن ئورما، سوغۇق بىلەن ئىسسىق، ياز بىلەن قىش» ــ ئوتتۇرا شەرقتە «يىلنىڭ ئالتە پەسلى» دەپ قارىلىدۇ.

8:22 يەر. 33‏:20،25.