■59:1 چۆل. 11‏:23؛ يەش. 50‏:2

□59:2 «قاراڭلار، پەرۋەردىگارنىڭ قولى قۇتقۇزالمىغۇدەك كۈچسىز بولۇپ قالغان ئەمەس... بىراق سىلەرنىڭ قەبىھلىكىڭلار سىلەرنى خۇدايىڭلاردىن يىراقلاشتۇردى، گۇناھىڭلار ئۇنىڭ يۈزىنى سىلەردىن قاچۇرۇپ تىلىكىڭلارنى ئۇنىڭغا ئاڭلاتقۇزمىدى» ــ مۇشۇ 1-2-ئايەتلەر بولسا 58-باب، 3-ئايەتتىكى سوئالغا بېرىلگەن جاۋابتۇر.

■59:4 ئايۇپ 15‏:35؛ زەب. 7‏:14

□59:5 «ئۇلاردىن بىرى چېقىلسا زەھەرلىك يىلان چىقىدۇ» ــ دېمەك، ئۇلاردىن ھېچقانداق ياخشىلىق چىقمايدۇ، ئۇلارغا تاقابىل تۇرۇش ئىنتايىن تەس؛ ئادەم «تۇخۇملار»نى يېسە، ئۆلىدۇ، «تۇخۇملار»نى بۇزسا، ئۇلاردىن تېخى خەتەرلىك بىر يىلان چىقىدۇ.

□59:6 «ئۇلارنىڭ تورلىرى كىيىم بولالمايدۇ» ــ مۇشۇ ئايەت ۋە 5-ئايەتكە قارىغاندا، «تورلىرى» دېگەنلىك ئۇلارنىڭ قەستلىرى ھەم يامانلىقلىرىنى دىنىي نىقاب بىلەن ياپىدىغان ئۇسۇللارنى بىلدۈرىدۇ.

■59:6 ئايۇپ 8‏:14،15

■59:7 پەند. 1‏:16؛ رىم. 3‏:15

□59:10 «چەت ياقىلاردا ئۆلۈكلەردەك يۈرىمىز.» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «كۈچى بارلار ئارىسىدا ئۆلۈكلەردەك يۈرىمىز».

□59:16 «ھەم پەرۋەردىگار كۆردى؛ ھۆكۈم-ھەقىقەتنىڭ يوقلۇقى ئۇنىڭ نەزىرىدە ئىنتايىن يامان بىلىندى» ــ پەرۋەردىگار ئۆز مۆمىن بەندىلىرىنىڭ دۇئاسىنى ئاڭلاپ ئىشقا كىرىشىدۇ. «شۇڭا ئۇنىڭ ئۆز بىلىكى ئۆزىگە نىجات كەلتۈردى» ــ ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئېسىدە بولۇشى كېرەككى، «پەرۋەردىگارنىڭ بىلىكى» ئۇنىڭ دۇنياغا ئەۋەتىدىغان قۇتقۇزغۇچى-مەسىھى، يەنى «پەرۋەردىگارنىڭ قۇلى»دۇر. دېمەك، ئىسرائىل ئۆزىنىڭ ئاسىيلىقى، ئىتائەتسىزلىكىنى، ئۆزلىرىنىڭ گۇناھقا تاقابىل تۇرالمايدىغانلىقىنى تولۇق ئىقرار قىلىپ توۋا قىلغان ۋاقىتتا، «ھېچ قۇتقۇزغۇدەك ئادەم بولمىغاندا»، خۇدانىڭ شان-شەرىپىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئۈچۈن، شۇنداقلا ئامالسىز قالغان ئىنساننى قۇتقۇزۇش ئۈچۈن «پەرۋەردىگارنىڭ بىلىكى» نىجاتنى ئېلىپ مۇشۇ دۇنياغا كېلىدۇ. قۇتقۇزۇش ئىشلىرىنى ئۇ يالغۇز ئادا قىلىدۇ؛ «ھېچ ئادەم» ئۇنىڭغا ياردەم بەرمەيدۇ. يەنە 53-بابنى كۆرۈڭ.

■59:16 يەش. 63‏:5

■59:17 ئ‍ەف. 6‏:17؛ 1تېس. 5‏:8

□59:20 «شۇنىڭ بىلەن ھەمجەمەت-قۇتقۇزغۇچى زىئونغا كېلىدۇ، ئۇ ياقۇپ جەمەتىدىكىلەر ئارىسىدىن ئىتائەتسىزلىكتىن يېنىپ توۋا قىلغانلارغا يېقىنلىشىدۇ» ــ «رىم.» 26:11نى كۆرۈڭ.

■59:20 يەش. 10‏:21،22؛ رىم. 11‏:26

□59:21 «سېنىڭ ئۈستۈڭگە قونۇپ تۇرغان مېنىڭ روھىم» ــ ئەمدى مۇشۇ ئايەتتىكى «سەن» دېگەن كىم؟ يۇقىرىقى 20-ئايەتتە «ھەمجەمەت-قۇتقۇزغۇچى زىئونغا كېلىدۇ» دېيىلگەن. «ھەمجەمەت-قۇتقۇزغۇچى» بولسا، 16-ئايەتتىكى «پەرۋەردىگارنىڭ بىلىكى»، يەنى «پەرۋەردىگارنىڭ قۇلى»دۇر. شۈبھىسىزكى، مۇشۇ سۆزلەر ئۇنىڭغا، يەنى مەسىھگە دېيىلىدۇ.