5
Dawut Israilgha padishah bolushqa mesih qilinidu
1Tar. 11:1-9; 14:1-17
Andin kéyin Israilning barliq qebililiri Hébron’gha Dawutning qéshigha kélip: Qarisila, biz özlirining et-söngekliridurmiz! Burun Saul bizning üstimizde seltenet qilghandimu Israil xelqige jengge chiqip-kirishke yolbashchi bolghan özliri idila; Perwerdigar silige: Sen Méning xelqim Israilning padichisi bolup, ularni baqisen, Israilning emiri bolisen, dégenidi — dédi. «Israil xelqige jengge chiqip-kirishke yolbashchi bolghan özliri idila» — ibraniy tilida «Israilning chiqishida hem kirishide ulargha bashlighuchi idila» dégenlik bilen ipadilinidu; mushu ibare Israilning barliq paaliyetlirinimu körsitishi mumkin.   2Sam. 7:7; Zeb. 78:71-72
Shuning bilen Israilning hemme aqsaqalliri Hébron’gha padishahning qéshigha keldi; Dawut padishah Hébronda, Perwerdigarning aldida ular bilen ehde tüzüshti. Andin ular Dawutni Israilgha padishah bolushqa mesih qildi.
Dawut padishah bolghanda ottuz yashqa kirgen bolup, qiriq yil seltenet qildi. U Hébronda Yehudaning üstide yette yil alte ay seltenet qilip, Yérusalémda pütkül Israil bilen Yehudaning üstide ottuz üch yil seltenet qildi. 2Sam. 2:11; 1Pad. 2:11; 1Tar. 3:4
Padishah öz ademliri bilen Yérusalémgha chiqip, shu zéminda turghan Yebusiylar bilen jeng qilghili bardi. Ular Dawutqa: Sen bu yerge kirelmeysen, belki hetta korlar bilen aqsaqlar séni chékindüridu! — dédi. Chünki ular: «Dawut bu yerge qet’iy kirelmeydu», dep oylaytti. «belki hetta korlar bilen aqsaqlar séni chékindüridu! — dédi. Chünki ular: «Dawut bu yerge qet’iy kirelmeydu», dep oylaytti» — bu ikki jümlining bashqa birxil terjimisi: — «belki sen korlar bilen aqsaqlarni heydiwetmiseng, bu yerge kirelmeysen, — dédi, Dawutni hergiz bu yerge kirmeydu, dep oylatti». Lékin Dawut Zion qorghinini aldi (bu yer Dawutning shehiri dep atilidu). «Zion qorghinini» — «Zion» Yérusalémning ichidiki égizlik bolup, shu yerge daim qorghan sélinip turatti. Kéyin ibadetxanimu Zionda qurulghan. Kéyin «Zion» dégen isim bezide pütkül Yérusalém shehirigimu we bezide Israilning özigimu wekillik bolghan.
Dawut u küni: Kimki Yebusiylarni uray dése sünggüch bilen chiqishi kérek, andin u Dawut qin-qinidin öch köridighan bu kor, aqsaqlar bilen hésablishalaydu, dédi. Shuning bilen «Qorlar ya aqsaqlar öyge kirmisun» deydighan maqal peyda boldi. «Kimki Yebusiylarni uray dése, sünggüch bilen chiqishi kérek» — bu sirliq sözning menisi peqet yéqinda arxéologlar tekshürüp tapqan tarixiy izlardin éniqlandi. Eslide Yérusalém shehirining astida mexpiy bir su yoli bar idi; sheherde bu su yoligha tutishidighan tik bir quduq bar idi. Dawutning ademliri shu quduqtin yamiship chiqqan bolsa kérek. «korlar ya aqsaqlar öyge kirmisun» — bu sözning menisi belkim (1) héchqandaq butperes ademlerning (mesilen, Yebusiylarning) padishahning ordisigha kirishige ruxset yoq; (2) Dawut Yebusiylar tayan’ghan herqandaq butlar («kor we aqsaqlar)ni hergiz öyige kirishke ruxset qilmaytti (démek, butlar «kor», «aqsaq»lardek héchnéme qilalmaydu). Bu söz korlar we aqsaqlarning özlirini körsetmeydu, chünki kéyin aqsaq bolghan Mefiboshet herküni Dawut bilen hemdastixan olturatti.   1Tar. 11:6
Shundaq qilip Dawut qorghanda turdi we u yerni «Dawutning shehiri» dep atidi. Dawut sheherning etrapigha Millodin tartip ich terepkiche imaret saldi. «Millodin tartip ich terepkiche imaret saldi» — «Millo»: «pelempeylik yer» dégen menide bolushi mumkin. 10  Dawut barghanséri qudret tapti; samawiy qoshunlarning Serdari bolghan Xuda Perwerdigar uning bilen bille idi.
11  Turning padishahi Hiram Dawutning qéshigha elchilerni ewetti we ular bilen qoshup, kédir yaghachliri, yaghachchilar we tashchilarni ewetti; ular Dawut üchün bir orda yasap berdi. 12  Dawut Perwerdigarning özini Israilgha padishah tiklep, öz xelqi Israil üchün özining padishahliqini güllendürgenlikini bilip yetti.
13  Dawut Hébrondin kelgendin kéyin Yérusalémdin yene ayallarni we kénizeklerni aldi; shuning bilen Dawutqa yene köp oghul-qizlar tughuldi. 1Tar. 3:9; 14:3-7
14  Yérusalémda uningdin tughulghanlarning isimliri mana mundaq idi: Shammua, Shobab, Natan, Sulayman, 15  Ibhar, Élishua, Nefeg, Yafiya, 16  Élishama, Éliada we Élifelet.
 
Filistiye bilen jeng qilish
17  Filistiyler Dawutning Israilgha padishah bolushqa mesihlen’ginini anglighanda, ular hemmisi Dawutni tutqili chiqti, Dawut buni anglapla, qorghan’gha chüshti.
18  Filistiyler kélip «Refayim jilghisi»da yéyilip turdi; «Refayim jilghisi» — Yérusalémgha yéqin, Hinnom jilghisining jenubiy teripide. 19  Dawut Perwerdigardin yol sorap: Filistiylerge qarshi atlinaymu? Ularni qolumgha tapshurarsenmu? — dédi. Perwerdigar Dawutqa: Chiqqin! Chünki, Men Filistiylerni jezmen qolunggha tapshurimen — dédi.
20  U waqitta Dawut Baal-Perazimgha bardi. U yerde Dawut ularni tarmar qildi. U: — «Perwerdigar méning aldimda düshmenlirim üstige xuddi kelkün yarni élip ketkendek bösüp kirdi» — dédi. Shuning bilen u yerni «Baal-Perazim» dep atidi. «Baal-perazim» — «bösüp chiqquchilarning Rebbi» dégen menide.   Yesh. 28:21 21  Filistiyler u yerde öz mebudlirini tashlap ketti; Dawut bilen ademliri ularni élip ketti.
22  Emdi Filistiyler yene chiqip «Refayim jilghisi»da yéyilip turdi.
23  Dawut Perwerdigardin yol soridi. Perwerdigar: Sen u yerge chiqmay, belki ularning keynidin aylinip ötüp üjme derexlirining udulidin hujum qilghin — dédi, «üjme derexliri» — bu bizning qiyasimiz. Ibraniy tilida «yighlighuchi derexler». Zadi qaysi derex ikenliki bizge namelum. Bashqa bir qiyas «xine derexliri».
24  Shundaq boliduki, sen üjme derexlikining üstidin ayagh tiwishini anglishing bilenla derhal atlan; chünki shu tapta Perwerdigar Filistiylerning qoshunigha hujumgha chiqqan bolidu, — dédi.
25  Dawut Perwerdigarning uninggha emr qilghinidek qilip, Filistiylerni Gibéondin Gezergiche qoghlap qirdi. «Gibéondin» — yaki «Gébadin».
 
 

5:2 «Israil xelqige jengge chiqip-kirishke yolbashchi bolghan özliri idila» — ibraniy tilida «Israilning chiqishida hem kirishide ulargha bashlighuchi idila» dégenlik bilen ipadilinidu; mushu ibare Israilning barliq paaliyetlirinimu körsitishi mumkin.

5:2 2Sam. 7:7; Zeb. 78:71-72

5:5 2Sam. 2:11; 1Pad. 2:11; 1Tar. 3:4

5:6 «belki hetta korlar bilen aqsaqlar séni chékindüridu! — dédi. Chünki ular: «Dawut bu yerge qet’iy kirelmeydu», dep oylaytti» — bu ikki jümlining bashqa birxil terjimisi: — «belki sen korlar bilen aqsaqlarni heydiwetmiseng, bu yerge kirelmeysen, — dédi, Dawutni hergiz bu yerge kirmeydu, dep oylatti».

5:7 «Zion qorghinini» — «Zion» Yérusalémning ichidiki égizlik bolup, shu yerge daim qorghan sélinip turatti. Kéyin ibadetxanimu Zionda qurulghan. Kéyin «Zion» dégen isim bezide pütkül Yérusalém shehirigimu we bezide Israilning özigimu wekillik bolghan.

5:8 «Kimki Yebusiylarni uray dése, sünggüch bilen chiqishi kérek» — bu sirliq sözning menisi peqet yéqinda arxéologlar tekshürüp tapqan tarixiy izlardin éniqlandi. Eslide Yérusalém shehirining astida mexpiy bir su yoli bar idi; sheherde bu su yoligha tutishidighan tik bir quduq bar idi. Dawutning ademliri shu quduqtin yamiship chiqqan bolsa kérek. «korlar ya aqsaqlar öyge kirmisun» — bu sözning menisi belkim (1) héchqandaq butperes ademlerning (mesilen, Yebusiylarning) padishahning ordisigha kirishige ruxset yoq; (2) Dawut Yebusiylar tayan’ghan herqandaq butlar («kor we aqsaqlar)ni hergiz öyige kirishke ruxset qilmaytti (démek, butlar «kor», «aqsaq»lardek héchnéme qilalmaydu). Bu söz korlar we aqsaqlarning özlirini körsetmeydu, chünki kéyin aqsaq bolghan Mefiboshet herküni Dawut bilen hemdastixan olturatti.

5:8 1Tar. 11:6

5:9 «Millodin tartip ich terepkiche imaret saldi» — «Millo»: «pelempeylik yer» dégen menide bolushi mumkin.

5:13 1Tar. 3:9; 14:3-7

5:18 «Refayim jilghisi» — Yérusalémgha yéqin, Hinnom jilghisining jenubiy teripide.

5:20 «Baal-perazim» — «bösüp chiqquchilarning Rebbi» dégen menide.

5:20 Yesh. 28:21

5:23 «üjme derexliri» — bu bizning qiyasimiz. Ibraniy tilida «yighlighuchi derexler». Zadi qaysi derex ikenliki bizge namelum. Bashqa bir qiyas «xine derexliri».

5:25 «Gibéondin» — yaki «Gébadin».