10
Tigris, yeni «Dijle» deryasi boyida körgen ghayibane körünüsh
Qoresh Parsqa seltenet qilghan üchinchi yili, Daniyal (yene bir ismi Belteshasar bolghan)gha bir xewer wehiy qilindi. U xewer ishenchliktur — lékin nahayiti qattiq jeng judunliri toghrisididur. Daniyal bu xewerni chüshendi we ghayibane alamet toghrisida chüshenchige ige boldi. «lékin nahayiti qattiq jeng judunliri toghrisididur» — yaki «lékin nahayiti qattiq sinashlar toghrisididur».
U chaghda menki Daniyal toluq üch hepte ah-zar kötürüp matem tuttum. «toluq üch hepte ah-zar kötürüp matem tuttum» — ibraniy tilida «toluq üch hepte... matem qildim» — bu melum bir ölgüchi uruq-tughqini üchün emes, belki Israil xelqining ölük rohiy halitige bolghan matem, elwette. Üch heptigiche héchqandaq nazu-német yémidim, gösh yémidim, sharab ichmidim we ténimge puraqliq may sürmidim. «ténimge puraqliq may sürmidim» — ibraniy tilida «özümni mesih qilmidim». Birinchi ayning yigirme tötinchi küni, men ulugh derya, yeni Dijle deryasining boyida turup, Yar. 2:14 béshimni kötürüp közümni asman’gha tiktim, kanap kiyip, bélige Ufazdiki sap altun kemer baghlighan bir ademni kördüm. Weh. 1:13, 14, 15 Uning téni sériq yaquttek julalinip, yüzliri chaqmaqtek yaltirlap, közliri yénip turghan ottek chaqnaytti; uning put-qolliri parqirap turidighan mistek walildaytti; awazi zor bir top ademning awazidek jaranglaytti.
Ghayibane körünüshni yalghuz menki Daniyalla kördüm, yénimdikiler alametni körmigenidi. Emma zor bir wehime ularni bésip, intayin titrep kétishti, mökünüwalghudek yerni izdep qéchip ketti. U yerde özüm yalghuz qélip bu karamet ghayibane körünüshni kördüm. Qilche maghdurum qalmidi, chirayim qattiq özgirip ölük ademdek bolup qaldim, put-qollirimda bir’azmu maghdur qalmidi. «chirayim qattiq özgirip ...» — ibraniy tilida «shan-sheripim qattiq özgirip ...» yaki «chirayliqliqim qattiq özgirip ...».   Dan. 7:28
Lékin uning awazini anglidim. Uning awazini anglighan haman yerge yiqilip düm chüshtüm, hoshumdin kettim. 10 Mana, tuyuqsiz bir qol manga tegdi, méni shuan yölep yerge töt putluq qilip turghuzdi. 11 Shu zat manga:
— Ey Daniyal, intayin söyülgen adem! Sözlirimni köngül qoyup anglap chüshen’gin, öre turghin! Chünki men séning yéninggha ewetildim, — dédi. U bu sözni qilishi bilen, men titrigen halda ornumdin turdum.
12 Shuning bilen u manga mundaq dédi:
— «Ey Daniyal, qorqma; chünki sen Xudayingning aldida chüshinishke érishishke, özüngni töwen tutushqa köngül qoyghan birinchi kündin buyan séning dua-tilawiting ijabet qilindi; éytqanliring üchün men yéninggha ewetildim. «... sen Xudayingning aldida chüshinishke érishishke... köngül qoyghan» — bu yerdiki «chüshinish» némini körsitidu? Yeremiya peyghemberge yetküzülgen «Yérusalémning xarab bolidighan jaza mezgilining waqti 70 yil» toshay dégen waqitta Daniyal dua qilishqa bashlidi. Daniyalning arzu-istiki shuki, 70 yilning toshushi bilen, Xudaning selteniti derhal peyda bolsun dégenliktin ibaret idi. Lékin 7-, 8- we 9-babtiki ghayibane alametler uninggha, az dégendimu yene 70 «yette waqit»ning ötüshi kéreklikini körsetken. Shu ishlar uning déginidek: «Daniyalning könglini parakende qiliwetti. Uning menisini yésheleydighan adem yoq idi». Shuning bilen u ümidsizlenmey, bu uzun waqittiki «kéchiktürüsh»ni chüshinish üchün köngül qoyidu. 10-babtiki ghayibane alamette bolsa, bu waqitning yenila hem uzun hem japaliq ikenliki körsitilidu. Shuning bilen, bu xewerni qobul qilish üchün u gheyretlik, maghdurluq bolushi kérek. 13 Lékin, «Pars padishahliqining emiri» manga qarshi chiqip yolumni yigirme bir kün tosuwaldi. Men Pars padishahlirining yénida özüm yalghuz qalghachqa, bash emirlerdin biri Mikail manga yardem qilghili keldi. «Pars padishahliqining emiri» — belkim intayin küchlük birxil jin bolup, Pars rayonlirida Sheytanning pilanlirini beja qilghuchi bolushi mumkin. «Pars padishahlirining yénida özüm yalghuz qalghachqa..» — bu sözler mushu perishtining wezipisining shu padishahlarning qilmaqchi bolghan yamanliqini tosush yaki bolmisa, ulargha yaxshi terepke yüzlinishke tesir yetküzüshtin ibaret bolghanliqini körsetse kérek. «men Pars padishahlirining yénida özüm yalghuz qalghachqa, bash emirlerdin biri Mikail manga yardem qilghili keldi» — bashqa birxil terjimisi: — «lékin bash emirlerdin biri Mikail manga yardem qilghili keldi. Men uni Pars padishahlirining ishlirini bir terep qilishqa qaldurdum».
«bash emirler» — mushu yerde Xudaning yuqiri mertiwilik perishtilirini körsetse kérek («Yeh.» 9-ayetni körüng).
14 Men sanga axirqi zamanlarda xelqingning béshigha kélidighan ishlarni chüshendürgili keldim. Chünki bu ghayibane alamet köp künler kéyinki kelgüsi toghrisididur».
 
15 U manga bu gepni qiliwatqanda, peqetla yerge qarghinimche zuwan sürelmey turup qaldim. 16 Mana, goya ademge oxshaydighan birsi qolini uzitip lewlirimni silap qoywidi, men aghzimni échip aldimda turghuchigha:
— Teqsir, bu ghayibane körünüshtin ich-ichimdin azablinimen, maghdurumdin kettim. 17 Teqsirimning kemine qulliri qandaqmu sili teqsirim bilen sözlishishke pétinalayttim? Chünki hazirla maghdurum tügep, nepesim üzülidu, — dédim.
18 Andin goya ademge oxshaydighan biri méni yene bir qétim silap, maghdur kirgüzdi 19 we:
— I intayin söyülgen adem, qorqma! Sanga aman-xatirjemlik bolghay. Gheyretlik bol, emdi gheyretlik bol! — dédi.
U shu sözni déyishi bilenla manga téximu maghdur kirdi. Men:
— Teqsir yene söz qilghayla, chünki sili manga maghdur kirgüzdila, — dédim.
20 U mundaq dédi:
— «Méning qéshinggha némige kelgenlikimni bilemsen? Men emdi qaytip bérip, «Parstiki emir» bilen jeng qilimen; men u yerge barghandin kéyin, «Grétsiyediki emir» meydan’gha chiqidu. 21 Lékin men bérishtin awwal heqiqetning kitabida pütülgen wehiylerni men sanga bayan qilimen.
Bu ishlarda silerning emiringlar Mikaildin bashqa, manga yardem béridighan héchkim yoq. «heqiqetning kitabi» — muqeddes kitabni körsitidu. Shu chaghdiki «heqiqetning kitabi» Daniyal peyghemberning dewridin ilgiri barliq nazil qilin’ghan Tewrat qisimliridin terkib tapqan, elwette. «silerning emiringlar Mikail» — bu söz Mikail bash perishtining Israilgha alayiten mes’ul bolghanliqini ayan qilidu.
 
 

10:1 «lékin nahayiti qattiq jeng judunliri toghrisididur» — yaki «lékin nahayiti qattiq sinashlar toghrisididur».

10:2 «toluq üch hepte ah-zar kötürüp matem tuttum» — ibraniy tilida «toluq üch hepte... matem qildim» — bu melum bir ölgüchi uruq-tughqini üchün emes, belki Israil xelqining ölük rohiy halitige bolghan matem, elwette.

10:3 «ténimge puraqliq may sürmidim» — ibraniy tilida «özümni mesih qilmidim».

10:4 Yar. 2:14

10:5 Weh. 1:13, 14, 15

10:8 «chirayim qattiq özgirip ...» — ibraniy tilida «shan-sheripim qattiq özgirip ...» yaki «chirayliqliqim qattiq özgirip ...».

10:8 Dan. 7:28

10:12 «... sen Xudayingning aldida chüshinishke érishishke... köngül qoyghan» — bu yerdiki «chüshinish» némini körsitidu? Yeremiya peyghemberge yetküzülgen «Yérusalémning xarab bolidighan jaza mezgilining waqti 70 yil» toshay dégen waqitta Daniyal dua qilishqa bashlidi. Daniyalning arzu-istiki shuki, 70 yilning toshushi bilen, Xudaning selteniti derhal peyda bolsun dégenliktin ibaret idi. Lékin 7-, 8- we 9-babtiki ghayibane alametler uninggha, az dégendimu yene 70 «yette waqit»ning ötüshi kéreklikini körsetken. Shu ishlar uning déginidek: «Daniyalning könglini parakende qiliwetti. Uning menisini yésheleydighan adem yoq idi». Shuning bilen u ümidsizlenmey, bu uzun waqittiki «kéchiktürüsh»ni chüshinish üchün köngül qoyidu. 10-babtiki ghayibane alamette bolsa, bu waqitning yenila hem uzun hem japaliq ikenliki körsitilidu. Shuning bilen, bu xewerni qobul qilish üchün u gheyretlik, maghdurluq bolushi kérek.

10:13 «Pars padishahliqining emiri» — belkim intayin küchlük birxil jin bolup, Pars rayonlirida Sheytanning pilanlirini beja qilghuchi bolushi mumkin. «Pars padishahlirining yénida özüm yalghuz qalghachqa..» — bu sözler mushu perishtining wezipisining shu padishahlarning qilmaqchi bolghan yamanliqini tosush yaki bolmisa, ulargha yaxshi terepke yüzlinishke tesir yetküzüshtin ibaret bolghanliqini körsetse kérek. «men Pars padishahlirining yénida özüm yalghuz qalghachqa, bash emirlerdin biri Mikail manga yardem qilghili keldi» — bashqa birxil terjimisi: — «lékin bash emirlerdin biri Mikail manga yardem qilghili keldi. Men uni Pars padishahlirining ishlirini bir terep qilishqa qaldurdum». «bash emirler» — mushu yerde Xudaning yuqiri mertiwilik perishtilirini körsetse kérek («Yeh.» 9-ayetni körüng).

10:21 «heqiqetning kitabi» — muqeddes kitabni körsitidu. Shu chaghdiki «heqiqetning kitabi» Daniyal peyghemberning dewridin ilgiri barliq nazil qilin’ghan Tewrat qisimliridin terkib tapqan, elwette. «silerning emiringlar Mikail» — bu söz Mikail bash perishtining Israilgha alayiten mes’ul bolghanliqini ayan qilidu.