18
Dan qebilisining özliri üchün bir miras jayni tépishi
Shu künlerde Israilda héch padishah bolmidi; shundaqla shu künlerde Danlarning qebilisi özlirige olturaqlishish üchün jay izdewatqanidi, chünki shu kün’giche ular Israil qebililiri arisida chek tashlinip békitilgen miras zémin’gha érishmigenidi. «Shu künlerde Danlarning qebilisi özlirige olturaqlishish üchün jay izdewatqanidi» — «Yeshua» 19:40-48de bu ishlar bayan qilinidu. Shu ayetlerdin qarighanda: «chek tashlinip békitilgen miras zémin’gha érishmigenidi» dégenning menisi «...toluq érishelmigenidi» dégendek bolsa kérek.   Hak. 17:6; 21:25 Shuning bilen Danlar pütkül jemetidin Zoréah we Eshtaolda olturushluq besh palwanni zéminni charlap kélishke ewetti we ulargha tapilap: — Siler bérip zéminni charlap kélinglar, dédi. Ular seper qilip Efraim taghliq yurtigha kélip Mikahning öyige chüshüp u yerde qondi. Ular Mikahning öyining yénida turghinida Lawiy yigitning awazini tonup, uning qéshigha kirip uningdin: — Séni kim bu jaygha élip keldi? Bu yerde néme ish qilisen? Bu jayda némige érishting? — dep soridi. «Lawiy yigitning awazini tonup...» — yaki «Lawiy yigitning teleppuzini tonup...».
U ulargha jawaben: — Mikah manga mundaq-mundaq qilip, méni yallap özige kahin qildi, dédi.
Buni anglap ular uninggha: — Undaq bolsa bizning mangghan sepirimizning ongushluq bolidighan-bolmaydighanliqini bilmikimiz üchün, Xudadin sorap bergin, — dédi.
Kahin ulargha: — Xatirjem bériwéringlar. Mangghan yolunglar Perwerdigarning aldididur, — dédi. «Mangghan yolunglar Perwerdigarning aldididur» — démek, yolunglar Xudaning nezirige yaxshi körünidu.
Shuning bilen bu besh adem chiqip, Laish dégen jaygha yétip keldi. Ular u yerdiki xelqning tinch-aman yashawatqinini, turmushining Zidoniylarning örp-adetliri boyiche ikenlikini, xatirjemlik we rahet ichide turuwatqinini kördi; shu zéminda ularni xar qilghuchi héchqandaq hoquqdar yoq idi; ular Zidoniylardin yiraqta turatti, shundaqla bashqilar bilenmu héchqandaq bardi-keldi qilishmaytti. «turmushining Zidoniylarning örp-adetliri boyiche ikenlikini» — mushu sheher belkim Zidoniylarning bir mustemlikisi bolghan bolushi mumkin idi. «shu zéminda ularni xar qilghuchi héchqandaq hoquqdar yoq idi» — eger Laishtikilerdin paydilinidighan bashqa bir yerlik hakimiyet bar bolsa, Laishni igilesh üchün mushu hakimiyet bilenmu soqushush kérek bolatti, elwette.
Shu sözning bashqa birxil terjimisi: «ularning üstide nomus ishlarni eyibleydighan héchqandaq hakim yoq idi».
Besh palwan Zoréah we Eshtaolgha öz qérindashlirining qéshigha qaytip keldi. Qérindashliri ulardin: — Néme xewer élip keldinglar? — dep soridi.
Ular jawaben: — Biz qopup ulargha hujum qilayli! Chünki biz shu zéminni charlap kelduq, mana, u intayin yaxshi bir yurt iken. Emdi némishqa qimir qilmay jim olturisiler? Emdi derhal bérip, u yurtni élishqa ezmenglerni ezmenglar, bérip hujum qilip zéminni igilenglar. 10 U yerge barghininglarda siler tinch-aman turuwatqan bir xelqni, her etrapigha sozulghan keng-azade bir zéminni körisiler! Xuda u yerni silerning qolunglargha tapshurghandur. U yurtta yer yüzide tépilidighan barliq nersilerdin héchbiri kem emes, dédi.
11 Shuning bilen Danlarning jemetidin alte yüz adem jengge qorallinip, Zoréah we Eshtaoldin chiqip mangdi. 12 Ular Yehuda yurtidiki Kiriat-Yéarim dégen jaygha bérip, chédir tikti (shunga bu jay taki bügün’giche «Danning leshkergahi» dep atalmaqta; u Kiriat-Yéarimning arqa teripige jaylashqanidi). «Danning leshkergahi» — ibraniy tilida «Mahaneh-Dan». «arqa teripi» — bu sözning bashqa birxil terjimisi «gherb teripi».   Hak. 13:25 13 Andin ular u yerdin Efraim taghliq rayonigha bérip, Mikahning öyige yétip keldi.
14 Laish yurtigha charlash üchün barghan besh kishi öz qérindashlirigha: — Bilemsiler? Bu öyde bir efod toni, birnechche terafim butliri, bir oyma mebud we quyma mebud bardur! Emdi qandaq qilishinglar kéreklikini oylishinglar! — dédi. «terafim butliri» — 17:5diki izahatni körüng.
15 Ular burulup Lawiy yigitning öyige (Mikahqa tewe öyge) kirip uningdin hal soridi. 16 Dan qebilisidin bolghan jeng qorallirini kötürgen alte yüz kishi derwaza aldida turup turdi. 17 U zéminni charlashqa barghan besh adem butxanigha kirip, oyma but, efod toni, terafim butliri we quyma butni élip chiqti. Kahin jeng qorallirini kötürgen alte yüz kishi bilen bille derwazida turatti. 18 Bu besh adem Mikahning öyige kirip oyma but, efod tonini, terafim butliri we quyma butni élip chiqqanda kahin ulardin: — Bu néme qilghininglar?! — dep soridi.
19 Ular uninggha: — Ün chiqarmay, aghzingni qolung bilen étip, biz bilen méngip, bizge hem ata hem kahin bolup bergin. Séning peqet bir ademning öyidikilerge kahin bolghining yaxshimu, yaki Israilning bir jemeti bolghan pütün bir qebilige kahin bolghining yaxshimu? — dédi.
20 Shundaq déwidi, kahinning köngli xush bolup, efod, terafim butliri we oyma mebudni élip xelqning arisigha kirip turdi. 21 Andin ular burulup, u yerdin ketti; ular baliliri we charpaylarni we yük-taqlirining hemmisini aldida mangduruwetkenidi. 22 Mikahning öyidin xéli yiraqlighanda Mikahning öyining etrapidiki xelqler yighilip, Danlargha qoghlap yétishti. 23 Ular Danlarni towlap chaqirdi, Danlar burulup Mikahqa: — Sanga néme boldi, bunchiwila köp xelqni yighip kélip néme qilmaqchisen?! — dédi.
24 U jawab bérip: — Siler men yasatqan mebudlarni kahinim bilen qoshup aldinglar, andin kettinglar! Manga yene néme qaldi?! Shundaq turuqluq siler téxi: «Sanga néme boldi?» — dewatisilerghu! — dédi.
25 Danlar uninggha: — Ününgni chiqarma, bolmisa achchiqi yaman kishiler séni tutuwélip, séni we ailengdikilerni janliridin juda qilmisun, yene, — dédi.
26 Bularni dep Danlar öz yoligha mangdi; Mikah ularning özidin küchlük ikenlikini körüp, yénip öz öyige ketti.
27 Ular Mikah yasatquzghan nersiler we uning kahinini élip, Laishqa hujum qildi; u yerdiki xelq tinch-aman we xatirjem turuwatqanidi; ular ularni qilichlap qirip, sheherni otta köydürüwetti. 28 Sheherni qutquzghudek héch adem chiqimidi; chünki bu sheher Zidondin yiraqta idi, xelqi héchkim bilen bardi-keldi qilishmaytti. Sheher Beyt-Rehobning yénidiki jilghida idi. Danlar sheherni qaytidin qurup, olturaqlashti. 29 Ular bu sheherge Israilning oghulliridin bolghan, öz atisi Danning ismini qoyup Dan dep atidi. Ilgiri u sheherning nami Laish idi. Ye. 19:47
30 Danlar shu yerde bu oyma butni özlirige tiklidi; Musaning oghli Gershomning ewladi Yonatan we uning oghulliri bolsa shu zéminning xelqi sürgün bolushqa élip kétilgen kün’giche Danlarning qebilisige kahin bolup turghanidi. «Gersomning ewladi» — ibraniy tilida «Gersomning oghli». 31 Xudaning öyi Shilohda turghan barliq waqitlarda, Danlar özliri üchün tikligen, Mikah yasatquzghan oyma mebud Danda turghuzuldi. «Xudaning öyi Shilohda turghan barliq waqitlarda» — Shiloh shehiri muqeddes chédir tunji tiklen’gen jay idi («Ye.» 18:10, 19:51, «1Sam.» 3:1ni körüng). Sulayman padishah ibadetxanini Yérusalémda qurushtin ilgiri (qaysi waqit ikenliki bizke namelum) Shiloh ibadet soruni süpitide ishlitilmey tashliwétilgenidi («Yer.» 7:12ni körüng).

18:1 «Shu künlerde Danlarning qebilisi özlirige olturaqlishish üchün jay izdewatqanidi» — «Yeshua» 19:40-48de bu ishlar bayan qilinidu. Shu ayetlerdin qarighanda: «chek tashlinip békitilgen miras zémin’gha érishmigenidi» dégenning menisi «...toluq érishelmigenidi» dégendek bolsa kérek.

18:1 Hak. 17:6; 21:25

18:3 «Lawiy yigitning awazini tonup...» — yaki «Lawiy yigitning teleppuzini tonup...».

18:6 «Mangghan yolunglar Perwerdigarning aldididur» — démek, yolunglar Xudaning nezirige yaxshi körünidu.

18:7 «turmushining Zidoniylarning örp-adetliri boyiche ikenlikini» — mushu sheher belkim Zidoniylarning bir mustemlikisi bolghan bolushi mumkin idi. «shu zéminda ularni xar qilghuchi héchqandaq hoquqdar yoq idi» — eger Laishtikilerdin paydilinidighan bashqa bir yerlik hakimiyet bar bolsa, Laishni igilesh üchün mushu hakimiyet bilenmu soqushush kérek bolatti, elwette. Shu sözning bashqa birxil terjimisi: «ularning üstide nomus ishlarni eyibleydighan héchqandaq hakim yoq idi».

18:12 «Danning leshkergahi» — ibraniy tilida «Mahaneh-Dan». «arqa teripi» — bu sözning bashqa birxil terjimisi «gherb teripi».

18:12 Hak. 13:25

18:14 «terafim butliri» — 17:5diki izahatni körüng.

18:29 Ye. 19:47

18:30 «Gersomning ewladi» — ibraniy tilida «Gersomning oghli».

18:31 «Xudaning öyi Shilohda turghan barliq waqitlarda» — Shiloh shehiri muqeddes chédir tunji tiklen’gen jay idi («Ye.» 18:10, 19:51, «1Sam.» 3:1ni körüng). Sulayman padishah ibadetxanini Yérusalémda qurushtin ilgiri (qaysi waqit ikenliki bizke namelum) Shiloh ibadet soruni süpitide ishlitilmey tashliwétilgenidi («Yer.» 7:12ni körüng).