21
Perwerdigar Yérusalémni düshmenlerge tapshuridu
Padishah Zedekiya Malkiyaning oghli Pashxurni hem Maaséyahning oghli, kahin Zefaniyani ewetkende, Yeremiyagha Perwerdigardin töwendiki munu bir söz keldi: — «Malkiyaning oghli Pashxur» — démisekmu, bu 20-babtiki «Pashxur» emes; lékin bu Pashxurmu kéyinki waqitlarda Yeremiyagha ziyankeshlik qilidighan adem bolidu (29:25-27ni körüng). «Zefaniya» bolsa özining musteqil közqarishi yoq bolghan yene bir «yumilaq tawuz»gha oxshaydu. (29:29diki weqeni körüng). U belkim axirda Babilning «qarawul bégi» teripidin ölümge mehkum qilin’ghan «Zefaniya»gha oxshash adem idi (52:24-27ni körüng). (Ular: «Biz üchün Perwerdigardin yardem sorighin; chünki Babil padishahi Néboqadnesar bizge hujum qilidu; Perwerdigar Özining ötkenki karamet qilghan ishliri boyiche, bizgimu oxshash muamile qilip, uni yénimizdin yandurarmikin?» — dep soridi. Yeremiya ulargha: — Zedekiyagha mundaq denglar, — dédi)
— Israilning Xudasi Perwerdigar mundaq deydu: — Mana, Men qolliringlar tutqan, silerni qorshiwalghan Babil padishahi hem kaldiylerge sépil sirtida jeng qilishqa ishlitidighan, jeng qoralliringlarni qayriwétimen we bularni bu sheherning otturisida yighiwalimen; «kaldiyler» — démisekmu, «kaldiyler» Babilliqlarni, bolupmu Babil leshkerlirini körsitidu. Men Özümmu sozulghan qolum we küchlük bilikim bilen, ghezipim bilen, qehrim bilen we hessilen’gen achchiqim bilen silerge jeng qilimen! Men bu sheherde turuwatqanlarni, insan bolsun, haywan bolsun urimen; ular dehshetlik bir waba bilen ölidu. Andin kéyin, — deydu Perwerdigar, — Yehuda padishahi Zedekiyani, xizmetkarlirini, xelqni, yeni bu sheherde wabadin, qilichtin we qehetchiliktin qélip qalghanlar bolsa, Men ularni Babil padishahi Néboqadnesarning qoligha, ularning düshmenlirining qoligha we jénini izdigüchilerning qoligha tapshurimen; Néboqadnesar ularni qilich tighi bilen uridu; u ne ularni ayimaydu, ne ulargha ichini héch aghritmaydu, ne rehim qilmaydu.
Lékin sen bu xelqqe mundaq déyishing kérek: «Perwerdigar mundaq deydu: — Mana, Men aldinglarda hayat yoli we mamat yolini salimen; «lékin sen bu xelqqe mundaq déyishing kérek» — «bu xelq» Yérusalémda qamilip qalghan xelqni körsitidu. kim bu sheherde qalmaqchi bolsa, qilich, qehetchilik we waba bilen ölidu; lékin kim sheherdin chiqip, silerni qorshiwalghan kaldiylerge teslim bolsa, u hayat qalidu; uning jéni özige alghan oljidek bolidu. Yer. 38:2 10 Chünki Men bu sheherge yaxshiliq üchün emes, belki yamanliq qilish üchün yüzümni qaratquzdum, — deydu Perwerdigar; u Babil padishahining qoligha tapshurulidu, u uni ot sélip köydüriwétidu.
 
Ordidikiler toghruluq
11 We Yehuda padishahining jemeti toghruluq Perwerdigarning sözini anglanglar: — 12 I Dawutning jemeti, Perwerdigar mundaq deydu: — her etigende adalet bilen höküm chiqiringlar, bulan’ghan kishini ezgüchining qolidin qutquzunglar; bolmisa, qilghanliringlarning rezilliki tüpeylidin, qehrim partlap, ottek hemmini köydüridu; uni öchüreleydighan héchkim bolmaydu; «I Dawutning jemeti, ...: — her etigende adalet bilen höküm chiqiringlar» — qarighanda, padishahning sotliri etigende ötküzületti. Yene kélip «her etigende» dégen ibare belkim «adalet birinchi ish bolsun, her künide eng muhim ish bolsun» dégen köchme menide ishlitilgen bolushi mumkin.  Yer. 22:3 13 Mana, Men sanga qarshidurmen, i jilgha üstide, tüzlengliktiki qiyada olturghuchi, yeni «Kim üstimizge chüshüp hujum qilalisun, kim öylirimizge bésip kirelisun?!» dégüchi, — deydu Perwerdigar. «jilgha üstide... qiyada olturghuchi...» — bizningche bu ordida olturghan padishah-emirlerni körsitidu. Eslide padishah ordisining qurulushi üchün, Yérusalémdiki ikki tagh arisidiki kichik jilgha «tüzlenglik» qilip tindurulghan andin uning üstige orda qurulghan. Shundaq qilip Kidron jilghisi üstide, — yeni «pelekke taqashqan» bir intayin bixeter jayda — orda körünetti. Démek, bu sözler padishah hem ordidikilerge éytilghan bolushi kérek.
Bezi terjimanlar bu ayet Yérusalém shehirini körsitidu, dep qaraydu. Padishahning ordisining alahide ehwali we keynidiki ayetlerge qarighanda, bizningche u ordidikilerning özlirini körsitidu.
14 Men silerning qilmishinglarning méwisi boyiche silerge yéqinliship jazalaymen, — deydu Perwerdigar; we Men uning ormanliqida bir ot yaqimen, u bolsa uning etrapidiki hemmini köydürüp tügitidu.«Men uning ormanliqida bir ot yaqimen» — «ormanliq» némin körsitidu? Ordining bir pexri bolghan Sulayman padishah bina qilghan heywetlik «Liwan ormanliqi öyi» (Liwanning kédir yaghichidin yasalghan) idi. 22:6nimu körüng.  Yer. 17:27
 
 

21:1 «Malkiyaning oghli Pashxur» — démisekmu, bu 20-babtiki «Pashxur» emes; lékin bu Pashxurmu kéyinki waqitlarda Yeremiyagha ziyankeshlik qilidighan adem bolidu (29:25-27ni körüng). «Zefaniya» bolsa özining musteqil közqarishi yoq bolghan yene bir «yumilaq tawuz»gha oxshaydu. (29:29diki weqeni körüng). U belkim axirda Babilning «qarawul bégi» teripidin ölümge mehkum qilin’ghan «Zefaniya»gha oxshash adem idi (52:24-27ni körüng).

21:4 «kaldiyler» — démisekmu, «kaldiyler» Babilliqlarni, bolupmu Babil leshkerlirini körsitidu.

21:8 «lékin sen bu xelqqe mundaq déyishing kérek» — «bu xelq» Yérusalémda qamilip qalghan xelqni körsitidu.

21:9 Yer. 38:2

21:12 «I Dawutning jemeti, ...: — her etigende adalet bilen höküm chiqiringlar» — qarighanda, padishahning sotliri etigende ötküzületti. Yene kélip «her etigende» dégen ibare belkim «adalet birinchi ish bolsun, her künide eng muhim ish bolsun» dégen köchme menide ishlitilgen bolushi mumkin.

21:12 Yer. 22:3

21:13 «jilgha üstide... qiyada olturghuchi...» — bizningche bu ordida olturghan padishah-emirlerni körsitidu. Eslide padishah ordisining qurulushi üchün, Yérusalémdiki ikki tagh arisidiki kichik jilgha «tüzlenglik» qilip tindurulghan andin uning üstige orda qurulghan. Shundaq qilip Kidron jilghisi üstide, — yeni «pelekke taqashqan» bir intayin bixeter jayda — orda körünetti. Démek, bu sözler padishah hem ordidikilerge éytilghan bolushi kérek. Bezi terjimanlar bu ayet Yérusalém shehirini körsitidu, dep qaraydu. Padishahning ordisining alahide ehwali we keynidiki ayetlerge qarighanda, bizningche u ordidikilerning özlirini körsitidu.

21:14 «Men uning ormanliqida bir ot yaqimen» — «ormanliq» némin körsitidu? Ordining bir pexri bolghan Sulayman padishah bina qilghan heywetlik «Liwan ormanliqi öyi» (Liwanning kédir yaghichidin yasalghan) idi. 22:6nimu körüng.

21:14 Yer. 17:27