6
Bésharetler 3-qatar •••• Xudaning dewasi
Perwerdigarning néme dewatqinini hazir anglanglar: —
«Ornungdin tur, taghlar aldida dewayingni bayan qil,
Égizliklerge awazingni anglatqin».«Ornungdin tur, taghlar aldida dewayingni bayan qil, égizliklerge awazingni anglatqin» — bu sözler Mikahning özige (Israillar anglisun dep) éytilghan. Qedimki taghlar we döng-égizlikler mushu dewada Xudaning wediliride turghanliqigha guwahliq béridu («Qan.» 4:26, «Yesh.» 1:2ni körüng).
«I taghlar,
We siler, yer-zéminning özgermes ulliri,
Perwerdigarning dewasini anglanglar;
Chünki Perwerdigarning Öz xelqi bilen bir dewasi bar,
U Israil bilen munaziliship eyibini körsetmekchi;Hosh. 4:1
I xelqim, Men sanga zadi néme qildim?
Séni néme ishta bizar qiliptimen?
Méning xataliqim toghruluq guwahliq bérishkin!
Chünki Men séni Misir zéminidin élip chiqardim,
Séni qulluq makanidin hörlükke qutquzdum;
Aldingda yétekleshke Musa, Harun we Meryemlerni ewettim.Mis. 12:51; 14:30; 20:2
I xelqim, Perwerdigarning heqqaniyliqlirini bilip yétishinglar üchün,
Moab padishahi Balakning qandaq niyitining barliqini,
Béorning oghli Balaamning uninggha qandaq jawab bergenlikini,
Shittimdin Gilgalghiche néme ishlar bolghanliqini hazir ésinglargha keltürünglar.«I xelqim... Moab padishahi Balakning qandaq niyitining barliqini, Béorning oghli Balaamning uninggha qandaq jawab bergenlikini, Shittimdin Gilgalghiche néme ishlar bolghanliqini hazir ésinglargha keltürünglar» — Xuda Shittimde Israillarning butpereslikini jazalighan, andin ularni kechürüm qilghan; U Gilgalda möjize yaritip, ularni Iordan deryasidin ötközgen. Emdi hazir oxshash ishlar bolmamdu — ular xalisila, butperesliktin towa qilip, Xudaning nijatini körüdighan bolidu. Tilgha élin’ghan weqeler «Chöl.» 24-, 25-bab, we «Yeshua» 1-5-bablarda xatirilen’gen.  Chöl. 22:5; 23:7; 25; Ye. 5
 
— Men emdi némini kötürüp Perwerdigar aldigha kélimen?
Némem bilen Hemmidin Aliy Bolghuchi Xudaning aldida égilimen?
Uning aldigha köydürme qurbanliqlarni,
Bir yilliq mozaylarni élip kélemdim?
Perwerdigar minglighan qochqarlardin,
Tümenligen zeytun méyi deryaliridin huzur alamdu?
Itaetsizlikim üchün tunji balamni,
Ténimning pushtini jénimning gunahigha atamdimen!?«Ténimning pushtini jénimning gunahigha atamdimen!?» — ibraniy tilida «ténimning méwisini jénimning gunahigha atamdimen!?».
I insan, U sanga néme ishning yaxshi ikenlikini körsetti,
Berheq, Perwerdigar sendin néme telep qilghanliqini körsetti —
Adaletni yürgüzüsh,
Méhribanliqni söyüsh,
Séning Xudaying bilen bille kemterlik bilen méngishtin bashqa yene néme ishing bolsun?Qan. 10:12
 
Dewaning dawami, höküm chiqirish
Perwerdigarning awazi sheherge xitab qilip chaqiridu;
(Pem-danaliq bolsa naminggha hörmet bilen qaraydu!)
Emdi höküm paliqini we uni Békitkinini anglanglar: —«Emdi höküm paliqini we uni békitkinini anglanglar!» — bashqa birxil terjimisi: «Emdi i qebile we sheher jamaiti, anglanglar!».
10 Rezil ademning öyide rezilliktin alghan bayliqlar yene barmidu?
Kem ölcheydighan yirginchlik ölchem yene barmidu?«Rezil ademning öyide rezilliktin alghan bayliqlar yene barmidu? Kem ölcheydighan yirginchlik ölchem yene barmidu?...» — 10-15-ayetlerde xatirilen’gen Israilning qilmishliri yuqiriqi 8-ayettiki sözning eksi bolidu (adaletni yürgüzüsh, méhribanliqni söyüsh, kemterlerche Xuda bilen bille méngish). Mushu ayettiki «ölchem» ibraniy tilida «efah» bolidu.
11 Biadil taraza bilen,
Bir xalta saxta taraza tashliri bilen pak bolalamdim?«Biadil taraza bilen, bir xalta saxta taraza tashliri bilen pak bolalamdim?» — bashqa birxil terjimisi: «Biadil tarazini, bir xalta saxta taraza tashlirini tutup turghan ademlerni pak hésabliyalamdim?».  Hosh. 12:8
12 Chünki sheherning bayliri zorawanliq bilen tolghan,
Uning ahalisi yalghan gep qilidu,
Ularning aghzidiki tili aldamchidur. Yer. 9:7
13 Shunga Men séni urup késel qilimen,
Gunahliring tüpeylidin séni xarabe qilimen.
14 Yeysen, biraq toyunmaysen,
Otturangda ach-boshluq qalidu,
Sen mülküngni élip yötkimekchi bolisen,
Biraq saqliyalmaysen;
Saqlap qaldurghining bolsimu, uni qilichqa tapshurimen.«Yeysen, biraq toyunmaysen, otturangda ach-boshluq qalidu» — bezi alimlar bu ibare tolghaq késili «dizéntériye»ni körsitidu, dep qaraydu. «Sen mülküngni élip yötkimekchi bolisen, biraq saqliyalmaysen; saqlap qaldurghining bolsimu, uni qilichqa tapshurimen» — bashqa birxil terjimisi: «sen tolghaqqa kélisen, biraq balini tughmaysen; tughsangmu, balangni qilichqa tapshurimen».  Hosh. 4:10
15 Tériysen, biraq hosul almaysen;
Zeytunlarni cheyleysen, biraq özüngni méyini sürtüp mesih qilalmaysen,
Yéngi sharabni cheylep chiqirisen,
Biraq sharab ichelmeysen.Qan. 28:38; Hag. 1:6
16 Chünki «Omrining belgilimiliri»ni,
«Ahabning jemetidikiler qilghanliri»ni tutisen;
Sen ularning nesihetliride mangisen,
Shuning bilen Men séni xarabe,
Sende turuwatqanlarning hemmisi isqirtish obyékti qilimen;
Sen xelqimdiki shermendichilikni kötürisen.«Chünki «Omrining belgilimiliri»ni, «Ahabning jemetidikiler qilghanliri»ni tutisen» — Omri Israilning intayin rezil padishahi bolup, nurghunlighan butlarni yasap, Israilni bulargha choqunushqa buyrughan. Ahab uningdin téximu rezillikke ötüp, butpereslikke pahishiwazliq, «insan qurbanliqi», puqralarni bulang-talang qilish we qatilliqni qoshqanidi. («1Pad.» 16-22-bablarni körüng). «Sende turuwatqanlarning hemmisi isqirtish obyékti qilimen» — mushu yerde «isqirtish» mazaq qilishni bildüridu.  1Pad. 16:25, 26, 30-34
 
 

6:1 «Ornungdin tur, taghlar aldida dewayingni bayan qil, égizliklerge awazingni anglatqin» — bu sözler Mikahning özige (Israillar anglisun dep) éytilghan. Qedimki taghlar we döng-égizlikler mushu dewada Xudaning wediliride turghanliqigha guwahliq béridu («Qan.» 4:26, «Yesh.» 1:2ni körüng).

6:2 Hosh. 4:1

6:4 Mis. 12:51; 14:30; 20:2

6:5 «I xelqim... Moab padishahi Balakning qandaq niyitining barliqini, Béorning oghli Balaamning uninggha qandaq jawab bergenlikini, Shittimdin Gilgalghiche néme ishlar bolghanliqini hazir ésinglargha keltürünglar» — Xuda Shittimde Israillarning butpereslikini jazalighan, andin ularni kechürüm qilghan; U Gilgalda möjize yaritip, ularni Iordan deryasidin ötközgen. Emdi hazir oxshash ishlar bolmamdu — ular xalisila, butperesliktin towa qilip, Xudaning nijatini körüdighan bolidu. Tilgha élin’ghan weqeler «Chöl.» 24-, 25-bab, we «Yeshua» 1-5-bablarda xatirilen’gen.

6:5 Chöl. 22:5; 23:7; 25; Ye. 5

6:7 «Ténimning pushtini jénimning gunahigha atamdimen!?» — ibraniy tilida «ténimning méwisini jénimning gunahigha atamdimen!?».

6:8 Qan. 10:12

6:9 «Emdi höküm paliqini we uni békitkinini anglanglar!» — bashqa birxil terjimisi: «Emdi i qebile we sheher jamaiti, anglanglar!».

6:10 «Rezil ademning öyide rezilliktin alghan bayliqlar yene barmidu? Kem ölcheydighan yirginchlik ölchem yene barmidu?...» — 10-15-ayetlerde xatirilen’gen Israilning qilmishliri yuqiriqi 8-ayettiki sözning eksi bolidu (adaletni yürgüzüsh, méhribanliqni söyüsh, kemterlerche Xuda bilen bille méngish). Mushu ayettiki «ölchem» ibraniy tilida «efah» bolidu.

6:11 «Biadil taraza bilen, bir xalta saxta taraza tashliri bilen pak bolalamdim?» — bashqa birxil terjimisi: «Biadil tarazini, bir xalta saxta taraza tashlirini tutup turghan ademlerni pak hésabliyalamdim?».

6:11 Hosh. 12:8

6:12 Yer. 9:7

6:14 «Yeysen, biraq toyunmaysen, otturangda ach-boshluq qalidu» — bezi alimlar bu ibare tolghaq késili «dizéntériye»ni körsitidu, dep qaraydu. «Sen mülküngni élip yötkimekchi bolisen, biraq saqliyalmaysen; saqlap qaldurghining bolsimu, uni qilichqa tapshurimen» — bashqa birxil terjimisi: «sen tolghaqqa kélisen, biraq balini tughmaysen; tughsangmu, balangni qilichqa tapshurimen».

6:14 Hosh. 4:10

6:15 Qan. 28:38; Hag. 1:6

6:16 «Chünki «Omrining belgilimiliri»ni, «Ahabning jemetidikiler qilghanliri»ni tutisen» — Omri Israilning intayin rezil padishahi bolup, nurghunlighan butlarni yasap, Israilni bulargha choqunushqa buyrughan. Ahab uningdin téximu rezillikke ötüp, butpereslikke pahishiwazliq, «insan qurbanliqi», puqralarni bulang-talang qilish we qatilliqni qoshqanidi. («1Pad.» 16-22-bablarni körüng). «Sende turuwatqanlarning hemmisi isqirtish obyékti qilimen» — mushu yerde «isqirtish» mazaq qilishni bildüridu.

6:16 1Pad. 16:25, 26, 30-34