7
Kaⱨin Əzraning Babildin ⱪaytip kelixi
Xu ixlardin keyin Pars padixaⱨi Artahxaxta sǝltǝnǝt sürgǝn mǝzgildǝ Əzra degǝn kixi Babildin Yerusalemƣa qiⱪti. U Serayaning oƣli, Seraya Azariyaning oƣli, Azariya Ⱨilⱪiyaning oƣli, Ⱨilⱪiya Xallumning oƣli, Xallum Zadokning oƣli, Zadok Ahitubning oƣli, Ahitub Amariyaning oƣli, Amariya Azariyaning oƣli, Azariya Merayotning oƣli, Merayot Zǝraⱨiyaⱨning oƣli, Zǝraⱨiyaⱨ Uzzining oƣli, Uzzi Bukkining oƣli, Bukki Abixuaning oƣli, Abixua Finiⱨasning oƣli, Finiⱨas Əliazarning oƣli, Əliazar bolsa bax kaⱨin Ⱨarunning oƣli idi; — Əzra degǝn bu kixi Babildin ⱪaytip qiⱪti. U Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigar Musaƣa nazil ⱪilƣan Tǝwrat ⱪanuniƣa pixⱪan tǝwratxunas idi; uning Hudasi bolƣan Pǝrwǝrdigarning ⱪoli uningda bolƣaqⱪa, u nemini tǝlǝp ⱪilsa padixaⱨ xuni bǝrgǝnidi. «ⱪaytip qiⱪti» — Muⱪǝddǝs Kitabta «Yerusalemƣa berix», yaki «Yerusalemƣa kelix» degǝn sɵz daim degüdǝk «Yerusalemƣa qiⱪix» degǝn ibarǝ bilǝn ipadilinidu (mǝsilǝn, «Yǝr.» 31:6). «Pǝrwǝrdigarning ⱪoli uningda bolƣaqⱪa...» — Tǝwratta «Pǝrwǝrdigarning ⱪoli uningda bolƣaqⱪa» degǝn sɵzlǝr kɵp yǝrlǝrdǝ uqraydu, u: «Pǝrwǝrdigar uningƣa mǝdǝt bǝrgǝqkǝ» degǝn mǝnini bildüridu. Padixaⱨ Artahxaxtaning yǝttinqi yili bir ⱪisim Israillar, kaⱨinlar, Lawiylar, ƣǝzǝlkǝxlǝr, dǝrwaziwǝnlǝr wǝ ibadǝthana hizmǝtkarliri uning bilǝn birliktǝ Yerusalemƣa ⱪaytip qiⱪti. «ibadǝthana hizmǝtkarliri» — ibraniy tilida «Nǝtiniylar». 2:43ni kɵrüng. Əzra ǝmdi padixaⱨning sǝltǝnitining yǝttinqi yili bǝxinqi ayda Yerusalemƣa yetip kǝldi. Birinqi ayning birinqi küni u Babildin qiⱪixⱪa tǝyyarlandi; Hudaning xǝpⱪǝtlik ⱪoli uningda bolƣaqⱪa, u bǝxinqi ayning birinqi küni Yerusalemƣa yetip kǝldi. 10 Qünki Əzra kɵngül ⱪoyup Pǝrwǝrdigarning Tǝwrat-ⱪanunini qüxinip tǝⱨsil ⱪilixⱪa ⱨǝm uningƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa wǝ xuningdǝk Israil iqidǝ uningdiki ⱨɵküm-bǝlgilimilǝrni ɵgitixkǝ niyǝt ⱪilƣanidi.
 
Padixaⱨ Artahxaxtaning Əzraƣa tapxurƣan yarliⱪ heti
11 Mana bu padixaⱨ Artahxaxta kaⱨin ⱨǝm Tǝwratxunas Əzraƣa tapxurƣan yarliⱪ hetining kɵqürülmisi: — (Əzra Pǝrwǝrdigarning ǝmrlirigǝ ait ixlarƣa ⱨǝm Uning Israillarƣa tapxurƣan bǝlgilimilirigǝ pixⱪan tǝwratxunas idi): — 12 «Mǝnki padixaⱨlarning padixaⱨi Artahxaxtadin asmanlardiki Hudaning mukǝmmǝl Tǝwrat-ⱪanuniƣa pixⱪan tǝwratxunas kaⱨin Əzraƣa salam! «Hudaning mukǝmmǝl Tǝwrat-ⱪanuni» — bu ayǝttiki «mukǝmmǝl» degǝn sɵzning baxⱪa tǝrjimilǝrdiki orni bizning tǝrjimimizdikigǝ ohxax bolmasliⱪi mumkin: — Mǝsilǝn «Artahxaxtadin... Hudaning ⱪanuniƣa mukǝmmǝl Tǝwratxunas bolƣan kaⱨin ǝzraƣa...» yaki «Artahxaxtadin... Əzraƣa mukǝmmǝl salam (hatirjǝmlik) bolƣay» 13 Əmdi mǝn xundaⱪ yarliⱪ qüxürimǝnki, padixaⱨliⱪimda turuwatⱪan Israillardin, xundaⱪla ularning kaⱨin wǝ Lawiyliridin kimlǝr Yerusalemƣa berixni halisa, ⱨǝmmisi sening bilǝn billǝ barsa bolidu. 14 Qünki sǝn padixaⱨ wǝ uning yǝttǝ mǝsliⱨǝtqisi tǝripidin tǝyinlǝngǝn ikǝnsǝn, ⱪolungdiki Hudaning ⱪanun kitabida eytilƣanliri boyiqǝ, Yǝⱨudiyǝ wǝ Yerusalemƣa tǝkxürüx-ⱨal soraxⱪa ǝwǝtilgǝnsǝn. 15 Sǝn padixaⱨ wǝ uning mǝsliⱨǝtqiliri ɵz ihtiyari bilǝn Israilning Hudasiƣa sunƣan altun-kümüxlǝrni kɵtürüp berip uningƣa tǝⱪdim ⱪil (uning makani Yerusalemdidur); Əzra 8:25 16 Xuningdǝk ⱪolung pütkül Babil ɵlkisidǝ ⱪanqilik altun-kümüxlǝrni tapalisa, xuni hǝlⱪ wǝ kaⱨinlar Yerusalemdiki Hudaning ɵyigǝ tǝⱪdim ⱪilixⱪa ɵz ihtiyari bilǝn bǝrgǝn sowƣatlarƣa ⱪoxup aparƣin. 17 Sǝn bu pullarƣa eⱨtiyatqanliⱪ bilǝn ⱪurbanliⱪlar üqün torpaⱪ, ⱪoqⱪar, ⱪoza wǝ ⱪoxumqǝ axliⱪ ⱨǝdiyǝliri ⱨǝm xarab ⱨǝdiyǝliri setiwelip, bularni Yerusalemdiki Hudayinglarning ɵyidiki ⱪurbangaⱨⱪa sunƣin.
18 Ⱪalƣan altun-kümüxlǝrni sǝn wǝ jǝmǝtingdikilǝrgǝ ⱪandaⱪ ⱪilix muwapiⱪ kɵrünsǝ, Hudayinglarning iradisi boyiqǝ xundaⱪ ⱪilinglar. 19 Sening Hudayingning ɵyidiki ixlarƣa ixlitixkǝ sanga bǝrgǝn ⱪaqa-ⱪuqilarni Yerusalemdiki Hudaning aldiƣa ⱪoy. 20 Əgǝr xuningdǝk sanga Hudayingning ɵyidiki ⱪalƣan ixlarƣa qiⱪim ⱪilidiƣanƣa nemǝ hirajǝt kerǝk bolsa, sǝn padixaⱨ hǝzinisidin elip ixlǝtkin.
21 Xuning bilǝn mǝnki padixaⱨ Artahxaxtadin dǝryaning xu ƣǝrb tǝripidiki barliⱪ hǝzinǝ bǝglirigǝ xundaⱪ buyruⱪ qüxürimǝnki, asmandiki Hudaning Tǝwrat-ⱪanunining alimi bolƣan kaⱨin Əzra silǝrdin nemini tǝlǝp ⱪilsa, silǝr ǝstayidilliⱪ bilǝn uning deginidǝk bejiringlar. 22 Uning alidiƣini kümüx yüz talantⱪiqǝ, buƣday yüz korƣiqǝ, xarab yüz batⱪiqǝ, zǝytun meyi yüz batⱪiqǝ bolsun, tuzƣa qǝk ⱪoyulmisun. «kümüx yüz talantⱪiqǝ, buƣday yüz korƣiqǝ, xarab yüz batⱪiqǝ,...» — bir «talant»ning toptoƣra ⱪanqilik ikǝnliki ⱨazir bizgǝ namǝlum, bǝlkim 45 kilogram boluxi mumkin; xunga 100 talant kümüx bǝlkim 4 tonniqǝ bolatti; bir «kor» 220 litr, 100 kor buƣday 30 tonna, bir «bat» 22 litr, 100 bat 2200 litr bolatti. 23 Asmanlardiki Huda nemini ǝmr ⱪilsa, xu asmanlardiki Hudaning ɵyi üqün ǝstayidilliⱪ bilǝn bejirilsun; nemixⱪa Hudaning ƣǝzipini padixaⱨ wǝ oƣullirining padixaⱨliⱪiƣa qüxürgüdǝkmiz? 24 Biz xunimu silǝrgǝ mǝlum ⱪilimizki, omumǝn kaⱨinlar, Lawiylar, ƣǝzǝlkǝxlǝr, dǝrwaziwǝnlǝr, ibadǝthana hizmǝtkarliri wǝ Hudaning bu ɵyidǝ hizmǝt ⱪilidiƣanlarning ⱨeqⱪaysisidin baj, olpan wǝ paraⱪ elixⱪa bolmaydu.
25 Əmdi sǝn ǝy Əzra, Hudayingning sǝndǝ bolƣan ⱨekmitigǝ asasǝn, Dǝryaning xu ƣǝrb tǝripidǝ Hudayingning Tǝwrat-ⱪanunini bilgǝn, barliⱪ hǝlⱪning dǝwasini soraydiƣan, ularni idarǝ ⱪilidiƣan soraⱪqi wǝ ⱨakimlarni tǝyinligin; wǝ Tǝwrat-ⱪanunini bilmǝydiƣanlarƣa bolsa, ularƣa bularni ɵgitinglar. «Əmdi sǝn ǝy Əzra, Hudayingning sǝndǝ bolƣan ⱨekmitigǝ asasǝn...» — ibraniy tilida «Əmdi sǝn ⱪolungda tutⱪan Hudayingning ⱨekmitigǝ asasǝn...». 26 Hudayingning ⱪanuniƣa wǝ padixaⱨliⱪning ⱪanuniƣa riayǝ ⱪilmaydiƣanlar bolsa, uning üstidin adalǝtlik bilǝn ⱨɵküm qiⱪirilsun; u ɵlümgǝ, yaki sürgüngǝ yaki mal-mülkini musadirǝ ⱪilixⱪa wǝ yaki zindanƣa taxlaxⱪa ⱨɵküm ⱪilinsun».
 
Əzraning Hudaƣa Ⱨǝmdusana oⱪuxliri
27 Əzra mundaⱪ dedi — Ata-bowilirimizning Hudasi bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa Ⱨǝmdusana bolƣay! Qünki U padixaⱨning kɵngligǝ, Yerusalemdiki Pǝrwǝrdigarning ɵyini xundaⱪ kɵrkǝm bezǝx niyitini saldi, 28 yǝnǝ meni padixaⱨ wǝ mǝsliⱨǝtqiliri aldida ⱨǝm padixaⱨning mɵⱨtǝrǝm ǝmirliri aldida iltipatⱪa erixtürdi. Pǝrwǝrdigar Hudayimning ⱪoli mǝndǝ bolup, U meni ƣǝyrǝtlǝndürgǝqkǝ, ɵzüm bilǝn billǝ Yerusalemƣa qiⱪixⱪa Israillar iqidin birnǝqqǝ mɵtiwǝrlǝrni yiƣdim.
 
 

7:6 «ⱪaytip qiⱪti» — Muⱪǝddǝs Kitabta «Yerusalemƣa berix», yaki «Yerusalemƣa kelix» degǝn sɵz daim degüdǝk «Yerusalemƣa qiⱪix» degǝn ibarǝ bilǝn ipadilinidu (mǝsilǝn, «Yǝr.» 31:6). «Pǝrwǝrdigarning ⱪoli uningda bolƣaqⱪa...» — Tǝwratta «Pǝrwǝrdigarning ⱪoli uningda bolƣaqⱪa» degǝn sɵzlǝr kɵp yǝrlǝrdǝ uqraydu, u: «Pǝrwǝrdigar uningƣa mǝdǝt bǝrgǝqkǝ» degǝn mǝnini bildüridu.

7:7 «ibadǝthana hizmǝtkarliri» — ibraniy tilida «Nǝtiniylar». 2:43ni kɵrüng.

7:12 «Hudaning mukǝmmǝl Tǝwrat-ⱪanuni» — bu ayǝttiki «mukǝmmǝl» degǝn sɵzning baxⱪa tǝrjimilǝrdiki orni bizning tǝrjimimizdikigǝ ohxax bolmasliⱪi mumkin: — Mǝsilǝn «Artahxaxtadin... Hudaning ⱪanuniƣa mukǝmmǝl Tǝwratxunas bolƣan kaⱨin ǝzraƣa...» yaki «Artahxaxtadin... Əzraƣa mukǝmmǝl salam (hatirjǝmlik) bolƣay»

7:15 Əzra 8:25

7:22 «kümüx yüz talantⱪiqǝ, buƣday yüz korƣiqǝ, xarab yüz batⱪiqǝ,...» — bir «talant»ning toptoƣra ⱪanqilik ikǝnliki ⱨazir bizgǝ namǝlum, bǝlkim 45 kilogram boluxi mumkin; xunga 100 talant kümüx bǝlkim 4 tonniqǝ bolatti; bir «kor» 220 litr, 100 kor buƣday 30 tonna, bir «bat» 22 litr, 100 bat 2200 litr bolatti.

7:25 «Əmdi sǝn ǝy Əzra, Hudayingning sǝndǝ bolƣan ⱨekmitigǝ asasǝn...» — ibraniy tilida «Əmdi sǝn ⱪolungda tutⱪan Hudayingning ⱨekmitigǝ asasǝn...».