Lawiylar
1
«Kaⱨin-lawiylarning dǝsturi» •••• Kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ toƣrisidiki bǝlgilimilǝr
Wǝ Pǝrwǝrdigar Musani qaⱪirip jamaǝt qediridin uningƣa sɵz ⱪilip mundaⱪ dedi: —«Wǝ» — «Lawiylar» yaki «Kaⱨin-lawiylarning dǝsturi» degǝn kitab «wǝ» degǝn sɵz bilǝn baxlinidu. Xuning bilǝn bu sɵz «Kaⱨin-lawiylarning dǝsturi»ni «Misirdin qiⱪix» degǝn kitabning ǝng ahirⱪi ayiti (40-bab, 38-ayǝt) bilǝn ziq baƣlaydu. Mǝzkur kitab uning dawamidur. «Kirix sɵz»imizni kɵrüng. «jamaǝt qediri» — yaki «kɵrüxüx qediri». «jamaǝt qediri» degǝn sɵzdiki «jamaǝt» ibraniy tilida «Huda bilǝn uqrixix» yaki «Huda bilǝn didarlixix» degǝn uⱪumni bildüridu.
Sǝn Israillarƣa sɵz ⱪilip ularƣa mundaⱪ degin: — Əgǝr silǝrdin biringlar Pǝrwǝrdigarning aldiƣa bir ⱪurbanliⱪni sunmaⱪqi bolsanglar, ⱪurbanliⱪinglarni qarpaylardin, yǝni kala yaki uxxaⱪ mallardin sunuxunglar kerǝk.
Əgǝr uning sunidiƣini kalilardin kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ bolsa, undaⱪta u bejirim ǝrkǝk ⱨaywanni kǝltürsun; uning Pǝrwǝrdigarning aldida ⱪobul boluxi üqün uni jamaǝt qedirining kirix aƣzining aldida sunsun. Mis. 29:10 U ⱪolini kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪning bexiƣa ⱪoysun; xuning bilǝn ⱪurbanliⱪ uning orniƣa kafarǝt boluxⱪa ⱪobul ⱪilinidu. «kafarǝt bolux» — (ibraniy tilida «kafar» yaki «kippur») tüp mǝnisi «yepix». Gunaⱨlarƣa «kafarǝt kǝltürüx» degǝnlik «gunaⱨlarni yepix» degǝnliktur. Tǝwrat dǝwridǝ Huda gunaⱨlarni waⱪitliⱪ yapatti wǝ xuningdǝk xu gunaⱨlardin towa ⱪilip ⱪurbanliⱪ kǝltürgǝn bǝndilirini kǝqürüm ⱪilatti. Injil dǝwri kǝlgǝndǝ u Mǝsiⱨning ⱪurbanliⱪi wasitisi bilǝn insanlarning gunaⱨlirini «elip taxlaydu» («Yuⱨ.» 1:29, 36ni kɵrüng). Andin u Pǝrwǝrdigarning ⱨuzurida buⱪini boƣuzlisun; kaⱨinlar bolƣan Ⱨarunning oƣulliri ⱪenini kǝltürüp, jamaǝt qedirining kirix aƣzidiki ⱪurbangaⱨning üsti ⱪismining ǝtrapiƣa sǝpsun. Andin ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqi kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilinƣan ⱨaywanning terisini soyup, tenini parqilisun wǝ Ⱨarun kaⱨinning oƣulliri ⱪurbangaⱨta ot ⱪalap otning üstigǝ otunlarni tizsun. Andin kaⱨinlar bolƣan Ⱨarunning oƣulliri gɵx parqilirini, bexi wǝ meyi bilǝn ⱪoxup, ⱪurbangaⱨdiki otning üstidiki otunning üstigǝ tǝrtip bilǝn tizip ⱪoysun. «kaⱨinlar bolƣan Ⱨarunning oƣulliri» — Ⱨarun bax kaⱨin, oƣulliri kaⱨinlar ⱪilip bekitilgǝnidi («Mis.» 28:1). Lekin uning iq-ⱪarni bilǝn paqaⱪlirini ⱪurbanliⱪ sunƣuqi suda yusun; andin kaⱨin ⱨǝmmisini elip kelip ⱪurbangaⱨning üstidǝ kɵydürsun. Bu ot arⱪiliⱪ sunulidiƣan ⱪurbanliⱪ ⱨesabida, Pǝrwǝrdigarƣa huxbuy qiⱪirilidiƣan kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ bolidu.
 
Ⱪoy padisidin ⱪilinƣan ⱪurbanliⱪ
10 Əgǝr u kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilix üqün uxxaⱪ mallardin ⱪoy ya ɵqkǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilay desǝ, undaⱪda u bejirim bolƣan bir ǝrkikini kǝltürsun. 11 U uni ⱪurbangaⱨning ximal tǝripidǝ Pǝrwǝrdigarning ⱨuzurida boƣuzlisun. Andin kaⱨinlar bolƣan Ⱨarunning oƣulliri ⱪenini elip, ⱪurbangaⱨning üsti ⱪismining ǝtrapiƣa sǝpsun. 12 ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqi bolsa gɵxni parqilap, bexi bilǝn meyini kesip ayrisun. Andin kaⱨin bularni elip ⱪurbangaⱨtiki otning üstidiki otunning üstidǝ tǝrtip boyiqǝ tizip ⱪoysun. 13 Lekin uning iq-ⱪarni bilǝn paqaⱪlarni ⱪurbanliⱪ sunƣuqi suda yusun; andin kaⱨin ⱨǝmmisini elip kelip ⱪurbangaⱨning üstidǝ kɵydürsun. Bu ot arⱪiliⱪ sunulidiƣan ⱪurbanliⱪ ⱨesabida, Pǝrwǝrdigarƣa huxbuy qiⱪirilidiƣan kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ bolidu.
 
Uqar-ⱪanatlardin ⱪilinƣan kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ
14 Əgǝr ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqi Pǝrwǝrdigarƣa atap uqar-ⱪanatlardin kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilay desǝ, undaⱪta u pahtǝklǝrdin yaki kǝptǝr baqkiliridin ⱪurbanliⱪ kǝltürsun. 15 Kaⱨin uni ⱪurbangaⱨning yeniƣa elip kelip, bexini tolƣap üzüp uni ⱪurbangaⱨning üstidǝ kɵydürsun; uning ⱪeni siⱪilip ⱪurbangaⱨning temiƣa sürtülsun. 16 Lekin taxliⱪini pǝyliri bilǝn ⱪoxup ⱪurbangaⱨning xǝrⱪ tǝripidiki küllükkǝ taxliwǝtsun; «taxliⱪini pǝyliri bilǝn ⱪoxup...» — yaki «ⱪuyruⱪ pǝyliri bilǝn üqǝylirini ⱪoxup...». 17 u ⱪurbanliⱪni ikki ⱪanitining otturisidin yarsun, biraⱪ uni ikki parqǝ ⱪiliwǝtmisun. Andin kaⱨin buni elip ⱪurbangaⱨdiki otning üstidiki otunning üstigǝ ⱪoyup kɵydürsun; bu ot arⱪiliⱪ sunulidiƣan ⱪurbanliⱪ ⱨesabida, Pǝrwǝrdigarƣa huxbuy qiⱪirilidiƣan kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ bolidu.
 
 

1:1 «Wǝ» — «Lawiylar» yaki «Kaⱨin-lawiylarning dǝsturi» degǝn kitab «wǝ» degǝn sɵz bilǝn baxlinidu. Xuning bilǝn bu sɵz «Kaⱨin-lawiylarning dǝsturi»ni «Misirdin qiⱪix» degǝn kitabning ǝng ahirⱪi ayiti (40-bab, 38-ayǝt) bilǝn ziq baƣlaydu. Mǝzkur kitab uning dawamidur. «Kirix sɵz»imizni kɵrüng. «jamaǝt qediri» — yaki «kɵrüxüx qediri». «jamaǝt qediri» degǝn sɵzdiki «jamaǝt» ibraniy tilida «Huda bilǝn uqrixix» yaki «Huda bilǝn didarlixix» degǝn uⱪumni bildüridu.

1:3 Mis. 29:10

1:4 «kafarǝt bolux» — (ibraniy tilida «kafar» yaki «kippur») tüp mǝnisi «yepix». Gunaⱨlarƣa «kafarǝt kǝltürüx» degǝnlik «gunaⱨlarni yepix» degǝnliktur. Tǝwrat dǝwridǝ Huda gunaⱨlarni waⱪitliⱪ yapatti wǝ xuningdǝk xu gunaⱨlardin towa ⱪilip ⱪurbanliⱪ kǝltürgǝn bǝndilirini kǝqürüm ⱪilatti. Injil dǝwri kǝlgǝndǝ u Mǝsiⱨning ⱪurbanliⱪi wasitisi bilǝn insanlarning gunaⱨlirini «elip taxlaydu» («Yuⱨ.» 1:29, 36ni kɵrüng).

1:8 «kaⱨinlar bolƣan Ⱨarunning oƣulliri» — Ⱨarun bax kaⱨin, oƣulliri kaⱨinlar ⱪilip bekitilgǝnidi («Mis.» 28:1).

1:16 «taxliⱪini pǝyliri bilǝn ⱪoxup...» — yaki «ⱪuyruⱪ pǝyliri bilǝn üqǝylirini ⱪoxup...».