୨୪
ୟୀଶୁଆଃ ଜୀଉବିନିରିଦ୍
(ମାଥିଉ ୨୮:୧-୧୦; ମାର୍କ ୧୬:୧-୮; ଯୋହାନ୍ ୨୦:୧-୧୦)
୧ ହାପ୍ତାରେୟାଃ ପାହିଲା ହୁଲାଙ୍ଗ୍ ସେତାଃ ଇଦାନ୍ ନୁବାଃ ତାଇକେନ୍ ଇମ୍ତା, ଏନ୍ କୁଡ଼ିକ ଆକଆଃ ବାଇୟାକାଦ୍ ବୁଗିନ୍ ସହାନ୍ତେୟାଃ ଆଉକେଦ୍ତେ ତପାଗାଡ଼ା ଠାୟାଦ୍ତାଃକ ସେନଃୟାନା । ୨ ଆଡଃ ଇନ୍କୁ ତପାଠାୟାଦ୍ରାଃ ଦୁଆର୍ଏତେ ପୁରାଃ ମାରାଙ୍ଗ୍ ଦିରିକେ ବାଟି ଆତମାକାନ୍କ ନେଲ୍କେଦାଃ । ୩ ମେନ୍ଦ ଇନ୍କୁ ବଲୟାନ୍ତେ ପ୍ରାଭୁ ୟୀଶୁଆଃ ହଡ଼୍ମ କାକ ନାମ୍କେଦାଃ । ୪ ଆଡଃ ଇନ୍କୁ ନେଆଁଁତେ ଆକ୍ଦାନ୍ଦାଅୟାନାକ, ନେଲେପେ ଝାକ୍ମାକ୍ ଲିଜାଃ ତୁସିଙ୍ଗ୍ଆଁକାନ୍ ବାର୍ହଡ଼୍ ଇନ୍କୁଆଃ ଜାପାଃରେକିନ୍ ତିଙ୍ଗୁୟାନା । ୫ ଇନ୍କୁ ବରତେ ଅତେସାଃ ତିରୁବାକାଦ୍ ତାଇକେନ୍ ଇମ୍ତା ଇନ୍କିନ୍ କାଜିୟାଦ୍କଆକିନ୍, “ ‘ଆପେ ଜୀଉଦ୍ତାନ୍କକେ ଗଜାକାନ୍କଆଃ ଥାଲାରେ ଚିନାଃମେନ୍ତେପେ ଦାଣାଁଁଇତାନା ? ୬ ✡ମାଥିଉ ୧୬:୨୧; ୧୭:୨୨,୨୩; ୨୦:୧୮,୧୯; ମାର୍କ ୮:୩୧; ୯:୩୧; ୧୦:୩୩,୩୪; ଲୁକ ୯:୨୨; ୧୮:୩୧-୩୩.ଇନିଃ ନେତାଃରେ ବାଙ୍ଗାଇୟା, ଇନିଃଦ ଜୀଉବିରିଦାକାନାଏ ! ଗାଲିଲ୍ରେ ତାଇକାନ୍ ଇମ୍ତା ଇନିଃ ଚିକ୍ନାଃ ମେତାକାପେ ତାଇନାଏ, ଏନା ପାହାମେପେ । ୭ ମାନୱାହନ୍ ପାପିକଆଃ ତିଃଇରେ ସାବ୍ଇଚିୟଃଆଏ, ଆଡଃ କ୍ରୁଶ୍ରେ ଗଜଃଆଏ ଆଡଃ ଆପି ମାହାଁରେ ଜୀଉବିରିଦ୍ ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ୟାଁଃ ।’ ”
୮ ଏନ୍ତେ ଇନ୍କୁ ଇନିୟାଃ କାଜିକ ପାହାମ୍କେଦାଃ । ୯ ତପାଗାଡ଼ାଏତେ ରୁହାଡ଼୍କେଦ୍ତେ, ଇନ୍କୁ ନେ ସବେନ୍କାଜି ଏଗାରାଝାନ୍ ଚେଲାକକେ ଆଡଃ ସବେନ୍ ଏଟାଃ ହଡ଼କକେ ଉଦୁବାଦ୍କଆକ । ୧୦ ମାଗ୍ଦାଲିନି ମାରିୟାମ୍, ଯୋହାନ୍ନା, ଯାକୁବ୍ ଏଙ୍ଗାତେ ମାରିୟାମ୍, ଆଡଃ ଏଟାଃକ ନେ କାଜି ପ୍ରେରିତ୍କକେ ଉଦୁବାଦ୍କଆକ । ୧୧ ମେନ୍ଦ ଇନ୍କୁ ଇନ୍କୁଆଃ କାଜିକେ କାକ ବିଶ୍ୱାସ୍କେଦାଃ, ଚିୟାଃଚି ଇନ୍କୁଆଃ କାଜି ଆକକେ ସାମାକାଜିଲେକା ଆଟ୍କାର୍କେଦ୍କଆ । ୧୨ ପାତ୍ରାସ୍, ବିରିଦ୍ୟାନ୍ତେ ତପାଗାଡ଼ାତେ ନିର୍କେଦାଏ, ଆଡଃ ଇନିଃ ଉଙ୍ଗୁଦ୍କେଦ୍ତେ ପାତ୍ଲା ଲିଜାଃ ଏସ୍କାର୍ ଦହାକାନ୍ତେୟାଃ ନେଲ୍କେଦାଏ, ଆଡଃ ହବାକାନ୍ତେୟାଃ ନେଲ୍କେଦ୍ତେ ଆୟାଃ ମନ୍ରେ ଆକ୍ଦାନ୍ଦାଅ ତାନ୍ଲଃ ଅଡ଼ାଃତେ ସେନଃୟାନାଏ ।*ନେ ପଦ ଚିମିନ୍ ମାରି ଅନଲ୍କରେ ବାନଃଆ
ୟୀଶୁ ଇମ୍ମାୟୁସ୍ତେ ସେନଃତାନ୍ ବାରିଆ ଚେଲାକିନ୍ତାଃ ନେଲ୍ଇଚିୟଃତାନାଏ
(ମାର୍କ ୧୬:୧୨-୧୩)
୧୩ ନେଲେପେ ଏନ୍ହୁଲାଙ୍ଗ୍ଗି ଇନ୍କୁଏତେ ବାର୍ହଡ଼୍ ଇମ୍ମାୟୁସ୍ ନୁତୁମ୍ ହାତୁତେ ସେନଃତାନ୍କିନ୍ ତାଇକେନା, ଏନ୍ ହାତୁ ଯୀରୁଶାଲେମ୍ଏତେ ସାତ୍ମାଇଲ୍ ଲେକା ସାଙ୍ଗିନ୍ ତାଇକେନା । ୧୪ ଇନ୍କିନ୍ ନେ ହବାକାନ୍ ସବେନ୍ କାଜିକ ବାଖାଁଣେତାନ୍କିନ୍ ତାଇକେନା । ୧୫ ଚିମ୍ତାଙ୍ଗ୍ ଇନ୍କିନ୍ ବାଖାଁଣ୍ତାନ୍ ଆଡଃ କୁପୁଲିତାନ୍ଲଃ ସେନଃତାଇକେନାକିନ୍ ୟୀଶୁ ଆଇଃକ୍ହଗି ନାଡ଼େଃୟାନ୍ତେ ଇନ୍କିନ୍ଲଃ ଗାତିୟାନାଏ । ୧୬ ମେନ୍ଦ ଇନ୍କିନାଃ ମେଦ୍ ଦାନାଙ୍ଗ୍କାନ୍ତାଇକେନା, ଏନାନାଗେନ୍ତେ ଇନ୍କିନ୍ ଇନିଃକେ କାକିନ୍ ନେଲ୍ଉରୁମ୍କିୟାଃ । ୧୭ ଇନିଃ ଇନ୍କିନ୍କେ କୁଲିକେଦ୍କିନାଏ, “ଆବେନ୍ ସେନଃତାନ୍ଲଃ ଚିକାନ୍ କାଜିବେନ୍ କୁପୁଲିତାନା ଆଡଃ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ଜୀଉକାନା ? ୧୮ ଏନ୍ତେ ଇନ୍କିନ୍ଏତେ କ୍ଲେୟପା ନୁତୁମ୍ନିଃ, କାଜିରୁହାଡ଼୍କିୟାଏ, ଆମ୍ ଚିନାଃ ଯୀରୁଶାଲେମ୍ରେ ଡେରାଏତାନ୍ରେହ ତିସିଙ୍ଗ୍ ନେ ହବାକାନ୍ କାଜିକ ଆମ୍ ଏସ୍କାର୍ଗି କାମ୍ ସାରିୟାଃ ?”
୧୯ ୟୀଶୁ କୁଲିକେଦ୍କିନାଏ, “ଚିଲ୍କାନ୍ କାଜି ?”
“ନାଜ୍ରେତ୍ରେନ୍ ୟୀଶୁଆଃ ବିଷାଏ,” ମେନ୍ତେକିନ୍କାଜିକିୟାଃ । “ଇନିଃ ନାବୀ ତାଇକେନାଏ, ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ଆଡଃ ହଡ଼କଆଃ ଆୟାର୍ରେ କାମି ଆଡଃ କାଜିରେ ପେଡ଼େୟାନ୍ ହଡ଼ ତାଇକେନାଏ । ୨୦ ଆଲେୟାଃ ମାରାଙ୍ଗ୍ ଯାଜାକ୍କ ଆଡଃ ହାକିମ୍କ ଇନିଃକେ ଗନଏଃ ସାଜାଇ ଏମ୍ ନାଗେନ୍ତେକ ଏମ୍ଏଣ୍ଡାଃକିୟାଃ ଆଡଃ କ୍ରୁଶ୍ରେକ କିଲାଗଏଃକିୟାଃ । ୨୧ ମେନ୍ଦ ଆଲେ ଇନିଃ ଇସ୍ରାଏଲ୍ରେନ୍କକେ ମୁକ୍ତି ଏମାକଆ ମେନ୍ତେ ଆସ୍ରାଏତାନ୍ଲେ ତାଇକେନା । ନେ ସବେନାଃ ହବାକାନ୍ତେୟାଃ ତିସିଙ୍ଗ୍ଲଃ ଆପି ମାହାଁ ହବାଅଃତାନା । ୨୨ ଆଡଃଗି ଆଲେୟାଃ ଗାତିରେନ୍ ଚିମିନାଙ୍ଗ୍ କୁଡ଼ିକ, ଆକ୍ଚାକାଅ†ଚାକିତ୍ କାଦ୍ଲେୟାକ, ଇନ୍କୁ ଇଦାନ୍ରେ ତପାଗାଡ଼ାତାଃକ ସେନ୍କେନା, ୨୩ ମେନ୍ଦ ଇନ୍କୁ ଇନିୟାଃ ଗଏଃହଡ଼୍ମ କାକ ନାମ୍କେଦାଃ । ଇନ୍କୁ ରୁହାଡ଼୍କେଦ୍ତେ କାଜିୟାଦ୍ଲେୟାକ, ଆଲେ ଦୁଁତ୍କେ ନେଲାଦ୍କିନାଲେ, ଇନ୍କିନ୍ ୟୀଶୁ ଜୀହୁଦ୍ଗିୟାଏ ମେତାଦ୍ଲେୟାକିନ୍ । ୨୪ ଏନ୍ତେ ଆଲେୟାଃ ଗାତିକଏତେ ଚିମ୍ନାଙ୍ଗ୍କ ତପାଗାଡ଼ାତାଃକ ସେନଃୟାନା ଆଡଃ କୁଡ଼ିକଆଃ କାଜିଲେକାକ ନାମ୍କେଦାଃ, ମେନ୍ଦ ୟୀଶୁକେ କାକ ନେଲ୍କିୟାଃ ।”
୨୫ ୟୀଶୁ ମେତାଦ୍କିନାଏ, “ଏ ଡଣ୍ଡକିନ୍ ଆଡଃ ନାବୀକଆଃ ସବେନ୍ କାଜି ବିଶ୍ୱାସ୍ନାଙ୍ଗ୍ ମନ୍କେଟେୟାକାନ୍ ହଡ଼କିନ୍ ! ୨୬ ଚିୟାଃ ଖ୍ରୀଷ୍ଟ୍ ନେ ଦୁକୁ ସାହାତିଙ୍ଗ୍ ଆଡଃ ଆୟାଃ ମାନାରାଙ୍ଗ୍ରେ ବଲ କା ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ତାନ୍ ତାଇକେନା ?” ୨୭ ମୁଶା ଆଡଃ ସବେନ୍ ନାବୀକଏତେ ଏଟେଦ୍କେଦ୍ତେ ଗଟା ଧାରାମ୍ପୁଥିରେ ଆୟାଃ ବିଷାଏରେ ଅଲାକାନ୍ କାଜିକରେୟାଃ ମୁଣ୍ଡି ଉଦୁବାଦ୍କିନାଏ ।
୨୮ ଏନ୍ତେ ଇନ୍କୁ ଆକସେନଃତାନ୍ ତାଇକେନ୍ ହାତୁତେ ସେଟେର୍ୟାନ୍ଚି ୟୀଶୁ ଆୟାର୍ତେ ସେନଃତାନ୍ ଲେକାଏ ଉଦୁବେନ୍ୟାନା । ୨୯ ମେନ୍ଦ ଇନ୍କିନ୍ “ଦେଲା ଆଲିଙ୍ଗ୍ଲଃ ତାଇନଃମେଁ, ଆୟୁବଃତାନା ଆଡଃ ସିଙ୍ଗିହାସୁରଃତାନା” ମେନ୍ତେ କାଜିକିୟାଃକିନ୍, ଆଡଃ ଇନିଃ ଇନ୍କିନ୍ଲଃ ତାଇନଃ ନାଗେନ୍ତେ ବଲୟାନାଏ । ୩୦ ଇନିଃ ଇନ୍କିନ୍ଲଃ ଜମ୍ଦୁବ୍ୟାନ୍ଚି ହଲଙ୍ଗ୍କେ ସାବ୍କେଦ୍ତେ, ଆଶିଷ୍ ଏମ୍କେଦାଏ, ଆଡଃ ଏନା କେଚାଃକେଦ୍ତେ ଏମାଦ୍କିନାଏ । ୩୧ ଏନ୍ତେ ଇନ୍କିନାଃ ମେଦ୍ ରାଡ଼ାୟାନା ଆଡଃ ଇନ୍କିନ୍ ୟୀଶୁକେ ନେଲ୍ଉରୁମ୍କିୟାକିନ୍, ଆଡଃ ଇନିଃ ଇନ୍କିନ୍ତାଃଏତେ ଦାନାଙ୍ଗ୍ୟାନାଏ । ୩୨ ଆଡଃ ଇନ୍କିନ୍ ଆକିନ୍ଆକିନ୍ରେ କୁଲିୟାନାକିନ୍, “ଚିୟାଃ ଇନିଃ ହରାରେ ଆଲାଙ୍ଗ୍ଲଃ ବାଖାଁଣ୍ତାନ୍ ଆଡଃ ଧାରାମ୍ପୁଥିରେୟାଃ ମୁଣ୍ଡି ଉଦୁବାଲାଙ୍ଗ୍ ତାଇକେନ୍ ଇମ୍ତା, ଆଲାଙ୍ଗ୍ଆଃ ମନ୍ ରାସ୍କାତେ କା'ଚି ଜୁଲଃତାନ୍ ତାଇକେନା ?”
୩୩ ଆଡଃ ଇମ୍ତାଗି ଇନ୍କିନ୍ ବିରିଦ୍ୟାନ୍ତେ ଯୀରୁଶାଲେମ୍ତେକିନ୍ ରୁହାଡ଼୍ୟାନା ଆଡଃ ଏଗାରାଝାନ୍ ଚେଲାକ ଆଡଃ ଇନ୍କୁଆଃ ଗାତିକ ହୁଣ୍ଡିୟାକାନ୍କିନ୍ ନାମ୍କେଦ୍କଆ । ୩୪ “ସାର୍ତିଗି ପ୍ରାଭୁ ଜୀଉବିରିଦାକାନାଏ ଆଡଃ ଶିମୋନ୍ତାଃ ନେଲ୍ଇଚିୟାନାଏ” ମେନ୍ତେ ଇନ୍କୁକେ କାଜିୟାଦ୍କଆକିନ୍ ।
୩୫ ଏନ୍ତେ ଇନ୍କିନ୍ ହରାରେ ହବାଲେନ୍ତେୟାଃ ଆଡଃ ଚିଲ୍କାତେ ହଲଙ୍ଗ୍ କେଚାଃତାନ୍ରେ ଆଲିଙ୍ଗ୍ ଇନିଃକେ ନେଲ୍ଉରୁମ୍କିୟାଃ ଏନା ଇନ୍କୁକେ ଉଦୁବାଦ୍କଆକିନ୍ ।
ୟୀଶୁ ଚେଲାକତାଃରେ ଉଦୁବଃତାନା
(ମାଥିଉ ୨୮:୧୬-୨୦; ମାର୍କ ୧୬:୧୪-୧୮; ଯୋହାନ୍ ୨୦:୧୯-୨୩; ପ୍ରେରିତ୍ ୧:୬-୮)
୩୬ ଇନ୍କିନ୍ ନେ କାଜି କାଜିତାନ୍ ତାଇକେନ୍ ଇମ୍ତା, ପ୍ରାଭୁ ୟୀଶୁ ଆଇଃକ୍ଗି ଇନ୍କୁଆଃ ଥାଲାରେ ତିଙ୍ଗୁୟାନାଏ, ଆଡଃ ମେତାଦ୍କଆଏ, “ଆପେରେ ଜୀଉସୁକୁ ହବାଅଃକା ।”‡ଚିମିନ୍ ମାରି ଅନଲ୍କରେ, “ଆଡଃ ମେତାଦ୍କଆଏ, ଆପେରେ ଜୀଉସୁକୁହବାଅଃକା” ମେନ୍ତେ କା ଅଲାକାନା ୩୭ ମେନ୍ଦ ଇନ୍କୁ ଆକ୍ଦାନ୍ଦାଅୟାନ୍ଲଃ, ବରକେଦ୍ତେ ଆବୁ ବଙ୍ଗାବୁ ନେଲ୍କିୟାଃ ମେନ୍ତେକ ଆଟ୍କାର୍କେଦାଃ । ୩୮ ଇନିଃ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, “ଚିନାଃମେନ୍ତେପେ ବରତାନା, ଆଡଃ ଆପେୟାଃ ମନ୍ରେ ଆଡ଼ାଃଉଡ଼ୁଃ ଚିନାଃମେନ୍ତେ ଅମନଃତାନା ? ୩୯ ଆଇଁୟାଃ ତିଃଇ ଆଡଃ କାଟା ନେଲେପେ, ଆଇଙ୍ଗି ତାନିଙ୍ଗ୍ ! ଜୁଟିଦିଙ୍ଗ୍ପେ ଆଡଃ ନେଲ୍ବାଇଙ୍ଗ୍ପେ, ଆଇଙ୍ଗ୍ରେପେ ନେଲେତାନ୍ଲେକାନ୍ ଜାଙ୍ଗ୍ ଜିଲୁ ବଙ୍ଗାରେଦ ବାନଆଃ ।”
୪୦ ଇନିଃ ନେଆଁଁ କାଜିକେଦ୍ଚି ଇନ୍କୁକେ ଆୟାଃ ତିଃଇ ଆଡଃ କାଟା ଉଦୁବାଦ୍କଆଏ ।§ନେ ପଦ ଚିମିନ୍ ମାରି ଅନଲ୍କରେ ବାନଃଆ ୪୧ ଆଡଃ ଇନ୍କୁ ରାସ୍କାତେ କାକ ପାତିୟାର୍ତାନ୍ ଆଡଃ ଆକ୍ଦାନ୍ଦାଅକାନ୍ ତାଇକେନ୍ରେ, “ଚିୟାଃ ଆପେତାଃ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ଲେକା ଜମେୟାଃଁ ମେନାଃଚି ?” ମେନ୍ତେ ଇନିଃ କୁଲିକେଦ୍କଆଏ । ୪୨ ଏନ୍ତେ ଇନ୍କୁ ଇନିଃକେ ଆନ୍ଦାଗାକାନ୍ ହାକୁ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ଲେକାକ ଏମ୍କିୟାଃ । ୪୩ ଆଡଃ ଇନିଃ ଏନା ତେଲାକେଦ୍ତେ ଇନ୍କୁଆଃ ସାମ୍ନାଙ୍ଗ୍ରେ ଜମ୍କେଦାଏ ।
୪୪ ଏନ୍ତେ ଇନିଃ ମେତାଦ୍କଆଏ, ମୁଶାରାଃ ଆନ୍ଚୁ ପୁଥିରେ ଆଡଃ ନାବୀକଆଃ ଆଡଃ ଦୁରାଙ୍ଗ୍ ପୁଥିରେ ଆଇଁୟାଃ ବିଷାଏରେ ସବେନ୍ ଅଲାକାନ୍ତେୟାଃ ପୁରାଅଃ ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ୟାଁଃ, ଏନ୍କାଜି ଆପେଲଃ ତାଇକେନ୍ ଇମ୍ତାଙ୍ଗ୍ କାଜିକାଦ୍ପେୟାଇଙ୍ଗ୍ ।
୪୫ ଏନ୍ତେ ଇନିଃ ଧାରାମ୍ପୁଥି ଆଟ୍କାର୍ଉରୁମେଁ ନାଗେନ୍ତେ ଇନ୍କୁଆଃ ମନ୍କେ ସେଣାଁଁକେଦାଏ । ୪୬ ଇନିଃ ଇନ୍କୁକେ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, “ନେଆଁଁ ଅଲାକାନା, ଖ୍ରୀଷ୍ଟ୍ ଦୁକୁସାହାତିଙ୍ଗ୍ ଆଡଃ ଆପି ମାହାଁରେ ଗଜାକାନ୍କଏତେ ଜୀଉବିରିଦ୍ ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ୟାଁଃ, ୪୭ ଆଡଃ ଯୀରୁଶାଲେମ୍ଏତେ ଏଟେଦ୍କେଦ୍ତେ ସବେନ୍ ଦିଶୁମ୍ରେନ୍ ସବେନ୍ ହଡ଼କକେ ଇନିୟାଃ ନୁତୁମ୍ତେ ହେୟାତିଙ୍ଗ୍ରେୟାଃ ଆଡଃ ପାପ୍ ଛାମାରେୟାଃ କାଜି ଉଦୁବ୍ ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ୟାଁଃ । ୪୮ ଆଡଃ ଆପେ ନେ କାଜିରେୟାଃ ଗାୱାଇକ ତାନ୍ପେ । ୪୯ ✡ପ୍ରେରିତ୍ ୧:୪.ନେଲେପେ ଆଇଙ୍ଗ୍ ଆପୁଇଁୟାଃ ବାନାର୍ସା*ବାଖାଁଣ୍ଏମାକାଦ୍ / ବାଏଦା କାଜି ଆପେତାଃତେ କୁଲେୟା; ମେନ୍ଦ ଚେତାନ୍ ପେଡ଼େଃ ଆଉରିପେ ନାମେଜାକେଦ୍ ଯୀରୁଶାଲେମ୍ ସାହାର୍ରେ ତାଇନ୍ପେ ।”
ୟୀଶୁ ସିର୍ମାତେ ରାକାବ୍ୟାନାଏ
(ମାର୍କ ୧୬:୧୯-୨୦; ପ୍ରେରିତ୍ ୧:୯-୧୧)
୫୦ ✡ପ୍ରେରିତ୍ ୧:୯-୧୧.ୟୀଶୁ ଇନ୍କୁକେ ବେଥ୍ନିଆ ସାମ୍ନାଙ୍ଗ୍ତେ ଅଡଙ୍ଗ୍ ଇଦିକେଦ୍କଆଏ ଆଡଃ ଆୟାଃ ତିଃଇ ରିମ୍କେଦ୍ତେ ଇନ୍କୁକେ ଆଶିଷ୍କେଦ୍କଆଏ । ୫୧ ଆଡଃ ଇନିଃ ଇନ୍କୁକେ ଆଶିଷ୍କତାନ୍ଲଃ ଇନ୍କୁଏତେ ବିନ୍ଗାଅୟାନାଏ†ଫାର୍କାୟାନାଏ ଆଡଃ ସିର୍ମା ଦିଶୁମ୍ତେ ଇଦିୟାନା । ୫୨ ଏନ୍ତେ ଇନ୍କୁ ଇନିଃକେ ଜହାର୍କିଃତେ ପୁରାଃ ରାସ୍କାତାନ୍ଲଃ ଯୀରୁଶାଲେମ୍ତେକ ରୁହାଡ଼୍ୟାନା । ୫୩ ଆଡଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍କେ ଧାନ୍ୟାବାଦ୍ ଏମ୍ତାନ୍ଲଃ ଜାନାଅ ମାନ୍ଦିର୍ଅଡ଼ାଃରେକ ତାଇକେନା ।
✡୨୪:୬ ମାଥିଉ ୧୬:୨୧; ୧୭:୨୨,୨୩; ୨୦:୧୮,୧୯; ମାର୍କ ୮:୩୧; ୯:୩୧; ୧୦:୩୩,୩୪; ଲୁକ ୯:୨୨; ୧୮:୩୧-୩୩.
*୨୪:୧୨ ନେ ପଦ ଚିମିନ୍ ମାରି ଅନଲ୍କରେ ବାନଃଆ
†୨୪:୨୨ ଚାକିତ୍
‡୨୪:୩୬ ଚିମିନ୍ ମାରି ଅନଲ୍କରେ, “ଆଡଃ ମେତାଦ୍କଆଏ, ଆପେରେ ଜୀଉସୁକୁହବାଅଃକା” ମେନ୍ତେ କା ଅଲାକାନା
§୨୪:୪୦ ନେ ପଦ ଚିମିନ୍ ମାରି ଅନଲ୍କରେ ବାନଃଆ
✡୨୪:୪୯ ପ୍ରେରିତ୍ ୧:୪.
*୨୪:୪୯ ବାଖାଁଣ୍ଏମାକାଦ୍ / ବାଏଦା
✡୨୪:୫୦ ପ୍ରେରିତ୍ ୧:୯-୧୧.
†୨୪:୫୧ ଫାର୍କାୟାନାଏ