23
Yesus kim jalse gwibiridakake– men zen ëk enkam Alap hap de syalsa nol gwekke:
(Mrk. 12:38-40; Luk. 11:37-52; Luk. 20:45-47)
1 Yesus ki zep zi beyam-byana in han zëre hon de ang ta gwen wenya aban mae gubiridaka, 2 “Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de zi niban Farisikam de gubirida gwen zi niban, zen sap Musa mo weinak zëno ol san de lowehen hap emsa tïtï da gwibirin. 3 Zen in zep zëno mae mo ola in san emki ang ta gwen. Hwëna zëno mae mo lowehen san bahem ang ta gwen. Sap zen in dekam tawa da gwibirin, deban hom apde në gwenan. 4 Zep zëno mae mo emsa de tïtï ta gwibinni man nwe-mase gwe-gwenan– san de zi de aha zi hon nihin dohon-honsa mam enkam wëwek ta sone gwizimdinni kiye. Sap zen in dekam tawa da gwibirin, zen hwëna Musa mo tïtï tabin olak etan zën aha tïtï tabinsi mas-mas nul gwenan, zep tangan hëndep dohon-hon gwe-gwenan. Hwëna zëna hom desan ang ta gwenan.
5 “Zëno mae mo Alap hap de syala, zen hwëna kïtak zi dikim hlauludan en hap syal ta gwenan. Zen in zep hen Alap mo ola bare kertas dak-dakna zëre mae mo mirenak hen tahanak bubuk dasïk gwenan, hen bajuna zep blal-blalkam sïhïlhï da gwibirin– desa de alala ta gwen hapye. *23:5 Yahudi zini dekam Musa mo ol san ale nabare mire sigi makare naka mirenak hen tahanak bubuk dasïk gwek– Musa mo tïtï tabin ola bare naka. (Kel. 13:9; Ul. 6:6-9; 11:18) Zen hen Musa mo ol san bajuna sïhïlhï da gwibik. (Bil. 15:37-40; Ul. 22:12) Yesus hen kirekam de bajusa ala so gweka. (Mat. 9:20; 14:36) Hwëna Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de zini hen Farisikam de zini sërkam tangan sïhïlhï da gwibik, hen kertasna insa dak-dak naka alala da gwek– dekam de anakan zënaka boltere ta gwibin hip, “Ëe an sërkamë Musa mo ol san ang ta gwenan.” Hwëna kirekam karek. (Mat. 6:1) 6 Zen zep tembane yawal-yawalak hen but srëm gol-golak ngeinnik de komal tum dawemnak de teinikirin hip ëdwam gwe-gwenan. 7 Zen hen zi de tagal gwen maenak anakan de gubiridan hap ëdwam gwe-gwenan, ‘Dawem, bian guru.’
8 “Hwëna emsa bap zen gubirida gwen ‘bian guru’kam. Sap eno mae mo Guru tanganna, Zen sap diki aha-en. Hen em diki aya-wal oso-wal makane lowehe gwenan. 9 Bahem auhu-kamanak awe zini ‘bian’kam gubirida gwen. Sap eno mae mo Bianna aha-en– in Zen ngatan zi mo langnak gwë gwendaye. 10 Hen bap zen emsa ‘teipsïn zi’kim gubirida gwen. Sap eno mae mo Teipsïnnï Zen aha-en. Israelsa de ngaya tabin hip de Zini Ëe an Zen. 11 Hen zini men zen ebon mae onakon mam gwenna, zen diki zen gwë gwen– san de eno mae mo tana ïltïkïnnïk de babu gwe-gwen zi. 12 Sap tïngare zini men zen mam gwen hap ëdwam gwe-gwenan, Alap sa hwëna otde tangannak kang gulu. Hwëna men zen otde tangannak lowehe gwenan, desa hwëna gut de tangannak sa kang gul sera.
13-14 “Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de gubirida gwen wenya, em ëngalap gwen! Em karekna mam naka esa hla kul. Em in ëk enkame Bian Alapsa ang ë gweblanan. Men zen sap Alap mo nwenak dikim ësam gwesïn hïp ëalp gwe-gwenan, hwëna eme zëbe mae hap orana layalsïk gwizimnin– ere mae mo aha tïtï tabin olsa de mas-mas gul gwizimdinkim. Ena mese sap orana dam lasïk, hwëna desan home ang ta gwenan. Hen men zen sap ang tan hap ëhohle gwe-gweꞌan, eme hwëna zëbe mae hap layalsïk gwizimnin. †23:13-14 In kim orep Matius mo ola ansa etan ale nul gwek, dekam aha zi Markus 12:40 nakore naka awe mas gulku. Desa zep ayat 14kam lun naït gwibik. Zen anakan: “Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de wenya! Em in ëk enkame Bian Alapsa ang ë gweblanan. Em ema hen we sem-semna boton la gwibirin, ‘Ëe asa tol eno zi swe mo kire-kire hli tandanna ebe hap tagal tasibir.’ Hwëna dekam zebe zëno mae mo kire-kirena sowëkam hlï la-in gwenan, hëndep ema tap lasïk gwizimnin. Hwëna karekna insa dikim ber-ber gun hup, em ema Alapsa but srëm gola kon mam blalkam en sone gweblanan– dekam de emsa zi kïl tïbin hip, ‘Zini an aïrïs.’ Hwëna zen zep esa lamkam karekna mam tangan wenya Alap onakon hla kul.” 15 Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de wenya, em ëngalap gwen! Em in ëk enkame Alapsa ang ë gweblanan. Em ema anakan ëgwë gwenan: Ere mae mo hlïknak dep de zisi kwang guludan hap em ema men-san an-sankam ëhakalada gwenan– sap hi san, hen eik sin. Sap ebon mae osan de ang tan hap man sap baes ta gwenan. Hwëna zao de langanak aha-en aha-enkam hlauluda gwenkam, desa zebe hwëna dowal mo kïgï mo walas hap li la sone gwibirin. Zen zep hëndep zëno mae mo jal-jala ere mae onakon sërkam tangan taman kïnï gwenan.
16-22 “Kwasang tol, em in zene Musa mo ola tawa la gwibirinke, em ëngalap gwen! Em karekna mam naka esa hla kul. Em in nwe dïmïnnï, hwëna ema tim ul gwenan, ‘Ëe asa aha zisi dawem san dep olësek gwe-gwer.’‡23:16-22 Ayat 16-22na ansa de dawemkam tame gun hup, emki nonol Mat 5:33-37 naka baca gun. Em in zebe zisi anakan tïtï la gwibirin, ‘Nen sap esa nëre mae mo ol gu-gunsu anakan soson ul gwer, “Nglï, mese ki asa salblanda.” ’ Hwëna Ëe ama emsa gubiridaꞌan: Bahem nglïsa, ahaksa ngatan zi mo langsa de gublun naban ere mae mo ola soson gul gwen. Sap Alap Zen dekon nësa kïtak ïrïk gïꞌïra. Hen kirekam de gunkum, zen apdenak– anakan de gun nubanye, ‘Alap, mese ki asa salblanda.’ Zep em de Alap mo bosesa de gollëwen hap nglï maesa kirekam gublunna, Alap dekon sa lamkam emsa anakare hap karek tala, ‘Em dekam ba habe Asa blikip gwesïblï srëm gweka.’ 21 Hen anakan bahem ëgu gwen, ‘Alap mo gol, mese ki asa salblanda,’ sap zen apdenak– anakan de gun nubanye, ‘Alap, mese ki asa salblanda.’ Sap zëre mo gola, Zen zao Zëna gwë gwenda. 16b Em zebe hen karekkam tawa la gwibirin, ‘Nëre mae mo olsa de soson gul gwen hap, bap nen anakan ëgu gwen, “Alap mo golak de emas, mese ki asa salblanda,” hwëna sap esa Alap mo gol ensa kirekam en gwibir.’ 17 Em in enlala joblo-topna hen nwe dïmïnnï! Em emaka dam ulsuk: Alap zëre mo nwenak bol-zaun tangan wenya diki zëre mo gol. Sap zini kim emassa Alap mo golak nonne gwenan, dekam man nwe-mase gwe-gwenan, ‘An Alap zëre en hap dena.’ 18 Anakan hen ema tawa la gwibirin, ‘Bap nen anakan ëgu gwen, “Alap hap de tweran nin ang gulsublun, mese ki asa salblanda,” hwëna sap esa Bian mo golak de kals ensa kirekam en gwibir.’ 19 Em in eiwa nwe dïmïn tanganna! Em emaka dam ulsuk: Bian zëre mo nwenak bol-zaun tangan wenya diki zëbe hap de kals. Sap tweran ninni insa de kalsnak iwe tru tasïn hïp kang ta senkam, zen dekam zep nwe-mase gwe-gwenan, ‘An Alap zëre en hap dena.’ 20 Zen in zep, zi de anakan zëre mo olsa soson gunnu, ‘Alap mo golak de kals, mese ki asa salblanda,’ zen apdenak– anakan de gun nubanye, ‘Alap mo kalsnak de tweran nin, mese ki asa salblanda.’ Hen zen apdenak– anakan de gun nubanye, ‘Alap, mese ki asa salblanda.’ Alap dekon sa lamkam emsa anakare hap karek tala, ‘Em dekam ba habe Asa blikip gwesïblï srëm gweka.’
23 “Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de wenya, em ëngalap gwen! Em karekna mam naka esa hla kul. Em in ëk enkame Bian Alapsa ang ë gweblanan. Alap mo olak men zen tangan bol-zaun gwek, desa de syal gwibin hip em ema baes ta gwenan. Hwëna banakare Alap hap de syal bete-tek enna, desa en ema syal ei gwibirin. Zep em anakane ëgwë gwenan: Banakare nganak de obwaga betek maesa de gola danna– sap kumli ala maesa, em desa sap ema Bian Alap hap de hlïkna ol gweblanan. §23:23 Yahudi zini man Musa mo tïtï tabinni Imamat 27:30nak ang ta gwek. Zen zep Alap hap “sepersepulu”kam nol gweblak. Zep 10 ribusa de gul irinni, seribu ensa de Alap hap golblan. 100 ribusa de gul irinni, dekam 10 ribusa de Alap hap golblan. Aha kire-kirena hen man Alap hap aha hlïkna nol gweblak– sap nga nakore kire-kire betek. Hwëna Alap mo olak men zen tangan bol-zaun gwek, desa home syal ei gwibirin– anakare saye:
Zisi bahem totoresa karek tan.
Wal bosyansa em kwasang gwibirida gwen.
Hen mensa anakan zi bosyansa gu-gublunna, ‘Ëe asa kirekam syal gwibir,’ desa em hëndep sul sonen.
Zen diki bol-zaun tangan wenya zen– desa de nonol syal gwe-gwibin hip denaye. Hwëna syal bete-tekna insa lun em mas gul gwen. 24 Em an nwe haïna, hwëna ema tim ul gwenan, ‘Ëe asa aha zisi dawem san dep olësek gwe-gwer.’ Eno mae mo syala in man nwe-mase gwe-gwenan– san de mok honak de aïlsïkan tok ing gwe henna kiye. Desa em ema eirsïk gwenan. Hwëna wanya yawal de zë ing gwe henkam, deban hwëna ema otde gwibirin. *23:24 Wanya hap dena, Yesus “unta”kam anakan gubiridaka, “Em unta mo tim niban otde gwibirin.” Untana hen sap wanyana bëjen ala gwibin, hen kire otweran nabare hona bëjen otdebin. Zep Yesus mo enlalana, “Em Alap mo bol-zaunkum de olsae eititi ei gwibirin– san de unta yawalsa de hla tan srëmna kiye. Hwëna ol bete-tek ensae syal ei gwibirin– men kiye, kumli alasa de Alap hap golblanna.” Zep ayat 24 mo enlalana man ayat 23 naban apde nëꞌan.
25 “Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de wenya, em ëngalap gwen! Em in ëk enkame Alapsa ang ë gweblanan. Eno mae mo lowe henna a kirekam mo nwe-mase gweꞌanye: San de zi de piring-moksa ë-en nakon ngan tasïk gwibinni, hwëna olk san bëjen. Ere mae mo timni hen kirekam: Em sap ema tahan sopna ngan lasïk gwibirin, hwëna olk kon eno mae mo enhona mes beya gweka– kire-kire beya gwen hap de enlalakam, hen ere mae en mo timsi de ngalap gwe-gwibin hip de enlalakam. Em ema desa de hen ngan tasïn hïp baes taꞌan! 26 Farisi zi nwe haï! Em nonol ere mae mo enhosa em olk san ngan tasibin. Dekam esa tangan tim niban enho naban ëngan gweher.
27 “Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de wenya, em ëngalap gwen! Em in ëk enkame Bian Alapsa ang ë gweblanan. Em in san de zi tok drë nwanun golsa de nwe awes tangankam taunnu kiye. Hwëna olk kon zi tok hanan ase nabarena zëwe. 28 Zep em in hen kirena. Zi de emsa hlauludankam, em dawem-dawem tanganna. Hwëna enhonak kirekam-kirekam karek enlalasae ënne gwenan, zen in zebe zi tok ase karek makan ëju gweꞌan.
29-31 “Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de wenya, em ëngalap gwen! Em in ëk enkame Alapsa ang ë gweblanan. Em in zi tamera gwen zi mo wei-wik gun walas! Eno auyan-azana Alap mo olsa de ayang gul gwizimdin hip de zini man damera gwek. Em hwëna angkam desa de lo tasïk gwibin golsae sam-sam la gwibir-zimꞌin, hen ëk enkame anakan ëgu gweꞌan, ‘Kwasang tol! Ëyë dekam hen lowe henanam, ëe molyë ëre mae mo auyan-azana insa mas eibiridananam– zen kim zi dawem-dawemna insa damera gwekye.’ Hwëna kirekam de ëgunkum, ema kim anakan ëkira gwe-gweꞌan, ‘Ëe an zen– zi tamera gwen zini in mo walas naye.’ 32 Kirekam de lwankam, ki amki ere mae mo auyan-aza mo zi tamera gwen syala insa ayang uk! 33 Em jal-jal tanganna, zi tamera gwen zi mo wei-wik gun walas! Zep em toton banakan molye Alap mo jal hïl gïn nïkon ëasendak.
34 “Zep emki ësane gwen: Sap em kirekame ëre mo olsa de ayang gul gwen zisi lamera gwenan, Ëe in zep asa ebon mae osan dep etan ahakorena lup gul sone gwer. Enlala blal wenya hen ëre mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya, desa asa hen ebon mae osan dep lup gul sone gwer. Hwëna em esa hen desa lamera gwer, hen ahakorena esa te-lidak sonnak makan labirin gwer, hen ahakorena esa but srëm gol-golak langole gwibir, hen ahakorena ë-ë san esa olëgwa halada gwer. 35 Zen in zep sa Alap angkam de zini ebe mae hap karekna sërkam golzimdi– kïtak de zëno ol ayang gul gwen zisi de tamera gwen hap de karekna, nonol lonesen nakon hëndep angkam dena. Nonol lonesen nakon kim Kaen Bak Habelsa karek gon srëmnak taka, dekon hëndep eno auyan-azana Alap mo ol ayang gul gwen hap de zini damera gwek, hëndep aumwa hap kim Berekia Bak mo tanena Zakaria Baksa dak. Zen Alapsa de aïrïblan srëmkam Alap hap de tweran nin ang gulsuk gweblan kals alpnak dak.†23:35 Zakaria mensa Yesus awe enlala gweblaka, zen baptis ta gwibin zini Yohanis mo biasa hom. Zen apde bose zemka– men zen Alap mo ola de ayang gul gwizimkike. Zen diki desa orep Alap mo golak de kals alpnak dak. Yahudi zi mo Ibrani olkam de Alkitabnak, nonol tangan Habelsa aya zik taka (Kej. 4:8), hwëna zëno mae mo aumwa hap de bukunak Zakaria in desa dak. (2Taw. 24:20-22) 36 Eiwa denakaë emsa gubiridaꞌan: Kïtak de zi tamera gwen karekna insa Alap mes lam gulku– dekam de otan ere mae hap ngëro gulzimdin hip!
37 “Yerusalemk de zi, em mese Alap mo ol ayang gul gwen zini beyakam lamera gwek, hen Alap mo lup gul sonen zini kasokame tok hap ï lïbirida gwek. Ëe ama sap emsa kwasang gwibirida gwek, zebë sap emsa Ëre osan dep de tagal gulsun hup akabirida gwek– san de we ayang de tane-ne zemka sï alakam obon gun makan de gweibiridan hap. Hwëna em ema baes ta gwek. 38 Yerusalemk de zi, zen in zep Alap angkam emsa da tasibiꞌira. 39 Zep angkam em molye etan Asa hla la gwek. Hwëna em kime lamkam Asa hut lu ane guꞌuk, zen dekam en esa Asa hla lal. Dekam hwëna anakare ola ban esa Asa hut lu ane gul,
‘Hëꞌho! An Bian mo bosekam nësa dikim oto gulsun hup hata seꞌara.
Diki Alap Zen zëbe hap dawemsa golblan!’ ”*23:39 Mzm. 118:26
*23:5 23:5 Yahudi zini dekam Musa mo ol san ale nabare mire sigi makare naka mirenak hen tahanak bubuk dasïk gwek– Musa mo tïtï tabin ola bare naka. (Kel. 13:9; Ul. 6:6-9; 11:18) Zen hen Musa mo ol san bajuna sïhïlhï da gwibik. (Bil. 15:37-40; Ul. 22:12) Yesus hen kirekam de bajusa ala so gweka. (Mat. 9:20; 14:36) Hwëna Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de zini hen Farisikam de zini sërkam tangan sïhïlhï da gwibik, hen kertasna insa dak-dak naka alala da gwek– dekam de anakan zënaka boltere ta gwibin hip, “Ëe an sërkamë Musa mo ol san ang ta gwenan.” Hwëna kirekam karek. (Mat. 6:1)
†23:13-14 23:13-14 In kim orep Matius mo ola ansa etan ale nul gwek, dekam aha zi Markus 12:40 nakore naka awe mas gulku. Desa zep ayat 14kam lun naït gwibik. Zen anakan: “Kwasang tol, Musa mo olsa de tawa ta gwibin hip de wenya hen Farisikam de wenya! Em in ëk enkame Bian Alapsa ang ë gweblanan. Em ema hen we sem-semna boton la gwibirin, ‘Ëe asa tol eno zi swe mo kire-kire hli tandanna ebe hap tagal tasibir.’ Hwëna dekam zebe zëno mae mo kire-kirena sowëkam hlï la-in gwenan, hëndep ema tap lasïk gwizimnin. Hwëna karekna insa dikim ber-ber gun hup, em ema Alapsa but srëm gola kon mam blalkam en sone gweblanan– dekam de emsa zi kïl tïbin hip, ‘Zini an aïrïs.’ Hwëna zen zep esa lamkam karekna mam tangan wenya Alap onakon hla kul.”
‡23:16-22 23:16-22 Ayat 16-22na ansa de dawemkam tame gun hup, emki nonol Mat 5:33-37 naka baca gun.
§23:23 23:23 Yahudi zini man Musa mo tïtï tabinni Imamat 27:30nak ang ta gwek. Zen zep Alap hap “sepersepulu”kam nol gweblak. Zep 10 ribusa de gul irinni, seribu ensa de Alap hap golblan. 100 ribusa de gul irinni, dekam 10 ribusa de Alap hap golblan. Aha kire-kirena hen man Alap hap aha hlïkna nol gweblak– sap nga nakore kire-kire betek.
*23:24 23:24 Wanya hap dena, Yesus “unta”kam anakan gubiridaka, “Em unta mo tim niban otde gwibirin.” Untana hen sap wanyana bëjen ala gwibin, hen kire otweran nabare hona bëjen otdebin. Zep Yesus mo enlalana, “Em Alap mo bol-zaunkum de olsae eititi ei gwibirin– san de unta yawalsa de hla tan srëmna kiye. Hwëna ol bete-tek ensae syal ei gwibirin– men kiye, kumli alasa de Alap hap golblanna.” Zep ayat 24 mo enlalana man ayat 23 naban apde nëꞌan.
†23:35 23:35 Zakaria mensa Yesus awe enlala gweblaka, zen baptis ta gwibin zini Yohanis mo biasa hom. Zen apde bose zemka– men zen Alap mo ola de ayang gul gwizimkike. Zen diki desa orep Alap mo golak de kals alpnak dak. Yahudi zi mo Ibrani olkam de Alkitabnak, nonol tangan Habelsa aya zik taka (Kej. 4:8), hwëna zëno mae mo aumwa hap de bukunak Zakaria in desa dak. (2Taw. 24:20-22)
*23:39 23:39 Mzm. 118:26