11
Mae hap de ol: Alap mo kalangna ki– Yahudi zi hip de etan dawemsa golzimdin hip denaye.
Zep san ha Alap eiwa mes zëre mo nonol hlïl irin zi ausuna Yahudisa gweibirida kïnïka? Sap kirekam bëjen. Ëe dwan hen dekore wal syake– Abraham Bak mo auyan-tane ahana. Ëe an hen Benyamin Bak mo ausu nakon de saltïn nïkake. Alap bëjen ano ausu nakore zini insa gweibirida kïnïn– mensa sap nonol hlïl inkiye. Em san ema Alap mo ola ansa eititi eibiꞌin?– men kim Elia Bak Yahudi zi aususa de husus gwibiridan hap dena Alapsa tawa takaye:
“Bian, zen mes ere mo olsa de ayang gul gwen hap de zini damerasïk. Hen ere hap de otweran tru tase gweblan kals maena mes dre dasibir. Ëe angkam ë-en tanganë gwëꞌan, hen asa angkam tan hap alp dasïꞌïn.” *11:3 Elia Bak kim Alap mo ola ayang gul gweka, dekam Israelk men zen teipsïnkïm ïrïk gïlkï, bosena Ahab Bak. We zem bosena Izebel Bak. Zen yang tasïn alapna Baal Bak osan dep sïl lïbirhal gwek– hen aha yang tasibin dowal-dowal san dep. Israelk de zini zep hëndep eiwa de Alapsa hli da gwek, hen zëbe hap de otweran tru tase gweblan kals maena dre da gwibik. Ahakore wenya men zen sap Alap mo olsa ayang nul gwizimk, desa hen man damerasïk gwek. (1Raj. 19:10-14)
Hen em wëhë enlala eibiꞌin?– Alap men kirekam ding gulblukaye. Zen man ding gulbluka,
“Em e-en home gwëꞌara. Ëe mesë zini da-en, tuju ribu en tolkam, ëre onak dep dam tasibik– yang tasïn alapna Baꞌal Bak hap de bokle kom so gweblan srëm wenyaka.”*11:4 1Raj. 19:18
Zep angkam hen kirekam. Alap mes da-en zëre hap Yahudi zi ausu nakon dam tasibirki– men zen Alap zëre mo kwasang-kwasang nakon Kristussu de taïblïblankam ëngaya gweꞌanke. Hen man tangan dam gwesïnïn: Zen de Alap mo kwasang-kwasang en nakon ëngaya gweꞌak, ki zen ba maena hom syal neibik– dekam de ëngaya gwen hap denaye. Sap zi zëre mo syala kon de ëngaya gwenkam, desa bëjen anakan gubin, “Zen Alap mo kwasang-kwasang nakon ëngaya gwek.”
Zen in zep Yahudi zi hip dena anakan lwaꞌan: Alap mo nwenak dikim ëdakastïn hïp dena mensa sap dei gwibik, hwëna beya nik hom hla nuk. Hwëna men desa en Alap nonol dam tasibirki, zen zen en hla nuk. Hwëna beya wenya kip, ënol drak-drak gwen hap denaka golzimki. Zen man dakastïꞌïn– Alap mo olak men zen anakan lwakye,
“Alap mes desa totokkam de truwen hap gubiridaka.
Hëndep angkam zëno mae mo nwena mes dïmïn tabir-zimki,
hen ini mes mat tasibir-zimki.”*11:8 Ul. 29:4; Yes. 29:10
Hen Daud Bak kire zi hip anakan Biansa gubluka,
“Bian, dikire tahalha srëmkam lowehe gwek– Emsa dekakim hwëna eititi në gweblak.
Hen dikire sowe henkam lowehe gwek– dekakim anakan tame nul srëm gwek, ‘Ëe an juwen hap de ora sanë ang taꞌan.’
10 Hen dikire zëno mae mo nwena ëdïmïn gwek– dekakim ëkara gwe srëm gwe-gwek.
Dikire nihin dohon-hon naban hëndep denaban lowehe gwek.”*11:10 Mzm. 69:23-24
11-12 Zep ahakon sa asa dakensïblïl, “San ha Alap zëre mo nonol hlïl irin zini in hëndep denaban mes juwen orana in san ang tak?” Kirekam hen bëjen. Zen mae hap ki Alap zëre mo nonol hlïl irin zini, Yahudisa, kirekam gweibirida kïnïka: Dekam de zen Yahudi srëm zisi anakan hlauludan hap hen sïsngïn gwibiridan hap, “Zen en ba hap Alap onakore isrip-sri naban lowehe gwenan? Diki nen hen emaka Kristussu zëno mae mo kim laïblïblaꞌan.” Zep angkam Yahudi srëm zi Alap mo kwasang-kwasangnak lowehe gweꞌan, sap Yahudi zini man Kristussu de kirekam taïblïblan hap baes taꞌan. Hwëna lamkam kim de etan Alap kwang guludaꞌanka– dekam de zen hen etan zëre mo kwasang-kwasangnak kïtak lowehen hap, zen dekam sa zen hen Kristussu daïblïblal, hen zen dekam tangan sa tïngare zi mo isrip-srina taman kïnïl, sap zen hen dekam sa Alap onakon hëꞌho gwibin nika nulin gwer.
Mae hap de ol: Yahudi srëm zini men zen angkam ëngaya gweꞌan, bap zen ëbolte-bolte gwe-gwen.
13 Hwëna ëe Yahudi srëm zini ebe mae habë ale gulzimꞌin, sap Alap mes asa dam tasïkï– dekam de Yahudi srëm zini ebe mae hap ol dawemna ansa golzim halada gwen hap. Hwëna syala insa Alap abe hap wei yul soneblaka, ëe mae habë desa syal-syal gwe-gwibirin hen golluwe gwenan: 14 Sap ëe ama dwam gwe-gweꞌan– ëre mo zi ausu de emsa hlauludankam anakan sïsngïn gwibiridan hap, “Zen en ba hap Alap onakore isrip-sri naban lowehe gwenan. Hwëna nen home.” Kirekam zen hen maka dam nulsuꞌun, “Diki nen hen emaka Kristussu zëno mae mo kim laïblïblaꞌan.” Kirekam de lwankam, zen hen maka ëngaya gweꞌan. 15 Sap Alap kim Yahudi zini baes gwibiridan makan gweibiridaka, dekam zep hwëna zëre han de zerumlae gwen hap de orana tïngare okamanak de aha zi ausu hap kles tyasizimki. Zep isrip-sri gwibin tangan nik sa lwal– Alap kim de Yahudi zi niban etan golëumlae gweꞌankaye. Dekam zen sa ënwe-mase gwer– san de juwen nakon de etan ëngaya gwenna kiye. 16 Eiwa, kirekam sa lwal, sap auyan-aza wal zem mes Alap mo nwenak ëdakastïk. Zep hen auyan-tane wal zem an sa hen hëndep ëdakastïl. 11:16 Awe “auyan-tane wal zik de ëdakastïn” hïp dena, Paulus gulk sun de ol blaonzimdinni dan-dan ale soka: Ahana Alap hap de rotisa de syal gwibir-blin hap dena, ahana ïk gïn zaitun ausu hap dena. Roti mang-mang gunsu de akasibin hip ap gul irinni, zen de dërek gwenkam, ki kïtak dërek enna. Zep mensa Paulus roti mang-mang gun hup dena ale gulku, zëno enlalana apdenak– ïk gïn zaitun hup de ola in hanye. Zen a kirekam moye: Yahudi mo auyan-azana Alap mo nwenak man ëdakastïk, zep sa auyan-tane wal zem hen lamkam ëdakastïl. Sap Yahudi zini, zen Alap mo ïk gïn zaitun makan ënwe-mase gweꞌan. Zaitunna in mo ausuna, zen Abraham mae. Zen man tangan Alap mo nwenak ëdakastïk, zep hli-hlina in sa hen lamkam ëdakastïl.
17 Hwëna Alap zëre mo ïk gïn zaitunna insa, ahakore hli-hlina mes blom gulsuku– zao de hwëna zën de saltïn zaitun hli-hlisa zëno tïhïnak eiyas gïl inen hap. Zen Yahudi srëm zini emsa kirekam eiyas gïl ineka. Zep Alap mensa Abrahamsa walas zeban gu-gubiridaka, hëꞌho gwibin nika de golzimdin hip dena, zen hwëna angkam eme mamkam ulin gweꞌan. 18 Zep Yahudi srëm zini em bahem anakan ëbolte-bolte gwe-gwen, “Nonol hli-hlina mes Alap blom gulsuku, hwëna asa zë eiyas gïl ineka.” Emki anakan ëenlala gwe-gwen, “Ëe an dwan hli-hli en nakake. Ëe ausu naka hom.” 19 Hwëna em emaka asa ding ulbliꞌan, “Sap eiwa. Hwëna Alap mes nonol hli-hlina insa blom gulsuku, zao zep hwëna asa zëno tïhïnak eiyas gïl ineka.” 20 In sap eiwa kirekam. Hwëna desa Yesussu de taïblïblan srëm hap kirekam gweibirida kïnïka. Em hwëna ema laïblïblak. Zep kire hap bahem tangan ëbola-bola gwen. Diki em anakan emaka ëaïrï gweꞌan, “Ëe babë hen zëno mae mo kim taïblïbla srëm gwen.” 21 Sap Alap insa nonol hli-hlina Zënaka de taïblïblan srëm hap blom gulsuku, ki Zen hen sa etan emsa blom tasibiri– em de hen zëno mae mo kim taïblïblan srëmkamye. Molya em ensa kwasang gwibiridaka.
22 Zep man dam gwesïnïn: Alap Zen man zi hip kwasangna hen jala gol gwizimnira. Men zen zëno ora ëse zertreizimdin sin de ang tan hap baes tak, zëbe mae hap mes jala goltreizimki, zep hëndep gweibirida kïnïka. Hwëna em in zene angkam Kristussu blol ë gweblaꞌan, Alap zep emsa zëre mo walas makan kwasang gwibirida gweꞌara. Hwëna em de hen taïblïblanna insa golzausunkum, emsa hen sa gweibirida kïnïla. 23 Hen kirekam, Yahudi zi de etan taïblïblan hap lwanda haꞌanzak, Alap sa etan eiyas gïl inera. Sap Alap mo sosonna ki– kirekam de etan syal gwibin hip denaye. 24 Sap Alap, eiwa, owas tangankam emsa syal gwibiridaka, zep emsa ïk gïn srëm zaitun hli-hli mo kim zëre mo ïk gïn zaitun mo hli blom gulsunnuk eiyas gïl ineka. Zep mes tangan dam gwesïnïn: Zëre mo ïk gïn hli-hlina insa blom gulsuku, desa de etan eiyas gïl inen hap gwa-gwa naka hom. Zëre mo weinak de etan eiyas gïl inen hap maka tangan sam gwesïꞌïn.
Mae hap de ol: Alap tïngare zi ausu nakon zini man kwasang gwibirida gwenda.
25 Yahudi srëm aya-wal oso-wal, em de ëbolte-bolte gwe-gwen srëm hap, ansa emki ësane gwen! Alap mo aha kalangna mensa orep aning gul gwizimki, hwëna abe hap mes desa goltrëblaka, hwëna angkam ëe ama ebe mae hap srip gulsuzimꞌin: Emsa angkam en de ëKristen gwen hap Alap gubiridaꞌara. Sap Yahudi zini zen hen angkam en Alap mo kalang gwe gun sun ënol drak-drak gwe-gweꞌan. Hwëna Yahudi srëm zini em kime Yesussu de taïblïblankam kïtak tangan sowe heꞌak, Alap men ki-en beyana dam gulsuku, zen dekam sa Alap Yahudi zini insa etan kwang guludala. 26 Zen dekam sa Alap tïngare Israel Bak mo ausu nakore zini in ëngaya gwen hap de ora san dep kwang guludahal zala. Sap Alap mo olak man lwak,
“Ëna Yerusalem kon sa ngaya tabin hip de Zini hata zala,
Zen Zen sa Israel Bak mo ausu nakore zini insa etan Alap osan dep golëlwan dahal zala.
27 Hen Ëe dekam asa ëre mo zi niban de ol ziaha-en gunnu insa sul soner–
kimë zëno mae mo karek-karekna tap gulsuzimꞌikye.”*11:27 Yes. 59:20-21; Yer. 31:31-34
28 Zep angkam Yahudi zini mes Alap gweibiridaka– san de zëre mo jal zini kiye. Hwëna em Yahudi srëm zini em zebe angkam Kristus hup de ol dawemna ulin gweꞌan. Hwëna Yahudi zini in nama Alap mo hlïl irin nik hen lowe heꞌan, zep Alap mo zëbe mae hap de kwasangna nama. Sap Zen nama zëre mo ol gu-gunnu insa enlala gwe-gwibiꞌira– mensa orep auyan-aza zem Abraham, Isak, hen Yakob maesa gu-gubirida gwekaye. 29 Sap Alap mensa ëngaya gwen hap zini dam tasibirki, zëbe mae hap de enlalana insa bëjen wet tyasïn. Hen zëre mo zi hip de golzimdinni, Zen bëjen etan al gulzimdin. 30 Zep Yahudi zi niban Yahudi srëm zi niban, em mese Alap mo nwenak ëlirak gwek. Orep Yahudi srëm zini em hen Alap mo jal zi mo kime lowehe gwek. Hwëna Yahudi zini in kim Kristussu de taïblïblan hap baes tak, zen dekam zep hwëna emsa kwasang gwibiridaka. 31 Zep angkam Yahudi zi hwëna eno mae mo weinak Alap mo jal zi kim lowe heꞌan, sap Alap emsa hwëna kwasang gwibiridaka. Zen kirekam Alap Zën ki eirim ënol drak-drak gwen hap gubiridaka– dekam de etan kwang guluda halzan hapye. 32 Sap Alap mes ki gubiridaka, “Dikire tïngare zi ausuna nonol ënol drak-drak gwe-gwek, ki asa hwëna etan kwasang gwibirida gwer.”
33 Eiwa, nëno mae mo Alapna sërkam de dawem tanganna!
Zëno enlalana blal tanganna, hen zëno tame gunnu.
Zini nen toton banakan dep?–
zëno klis gunsu de tame gun hupye,
hen zëno nëbe mae hap de syalaye.
34 Zen in zep Alap mo olak man lwak,
“Zini toton banakan dep?–
Bian mo enlalasa de tame tan naye.
Hen Bian Zënaka toton nara dep?– tïtï tan naye!”
35 “Hen Alap nara zi hon ba maena bohë gulku?–
zep de hwëna Alap etan golblan hapye.”*11:35 Yes. 40:13; Yer. 23:18; 1Taw. 29:14
36 Sap tïngare yang tabinni, ausuna kïtak
Alap en honke.
Zen kïtak Alap mo soson en nakon ki lwa gwenan,
hen tïngan Alap zëre mo bose ensa de teip gulsuk gweblan en hap ki lwa gwenan.
Dikire kïtak hëndep denaban boltere da gwek! In eiwa.

*11:3 11:3 Elia Bak kim Alap mo ola ayang gul gweka, dekam Israelk men zen teipsïnkïm ïrïk gïlkï, bosena Ahab Bak. We zem bosena Izebel Bak. Zen yang tasïn alapna Baal Bak osan dep sïl lïbirhal gwek– hen aha yang tasibin dowal-dowal san dep. Israelk de zini zep hëndep eiwa de Alapsa hli da gwek, hen zëbe hap de otweran tru tase gweblan kals maena dre da gwibik. Ahakore wenya men zen sap Alap mo olsa ayang nul gwizimk, desa hen man damerasïk gwek. (1Raj. 19:10-14)

*11:4 11:4 1Raj. 19:18

*11:8 11:8 Ul. 29:4; Yes. 29:10

*11:10 11:10 Mzm. 69:23-24

11:16 11:16 Awe “auyan-tane wal zik de ëdakastïn” hïp dena, Paulus gulk sun de ol blaonzimdinni dan-dan ale soka: Ahana Alap hap de rotisa de syal gwibir-blin hap dena, ahana ïk gïn zaitun ausu hap dena. Roti mang-mang gunsu de akasibin hip ap gul irinni, zen de dërek gwenkam, ki kïtak dërek enna. Zep mensa Paulus roti mang-mang gun hup dena ale gulku, zëno enlalana apdenak– ïk gïn zaitun hup de ola in hanye. Zen a kirekam moye: Yahudi mo auyan-azana Alap mo nwenak man ëdakastïk, zep sa auyan-tane wal zem hen lamkam ëdakastïl.

*11:27 11:27 Yes. 59:20-21; Yer. 31:31-34

*11:35 11:35 Yes. 40:13; Yer. 23:18; 1Taw. 29:14