1 Aizii Apollos kakuwaapatinan puꞌu Corinth ii, Achaia Baara iaꞌoraz, Paul unaꞌian zii paꞌan baza antanapu Asia Baara an. Uwaꞌatin atii ukaawan Ephesus ati. Naꞌii uikodan mishidainao Jesus, 2 naꞌiki upishaan ĩdyaun kaikapaꞌa: “Kaimanaꞌo Doronaa morotanii unyukunuu iti umishidan dono?”

“Aonaa naꞌapainim zii waabatauzon Kaimanaꞌo Doronaa dauꞌan,” ĩkian uꞌati.

3 “Naꞌapaꞌoram mooko uchikaawunuu-kaoaz?” ukian ĩꞌati.

“Naꞌapa John Chikaawunuupauzon kawan, utominapa-kidan kawanaꞌati pidannao,” ĩkian.

4 “Mazan John chikaawunuuan pidannao tanawatinainaouꞌu naa paꞌoian ai, udyuudan idi ĩmishidan wuruꞌu kainaꞌikiꞌoraz uwaꞌatin padawuꞌati. Uruu Jesus, dauꞌanaꞌo wuruꞌu unaꞌapanuz,” ukian ĩꞌati.

5 Pidannao abatan idi uparadan naꞌapa, sariapa ĩchikaawunuu-kidinan Naobanai Jesus uu idaꞌan. 6 Uruu daunaꞌan Paul muudan naa pakaꞌu ĩꞌidaꞌa, sariapa Kaimanaꞌo Doronaa morotan ĩnyukunuu kida diꞌiti.*Kaimanaꞌo Doronaa morotan ĩnyukunuu kida diꞌiti oo “Kaimanaꞌo Doronaa kaawan ĩꞌidaꞌati.” Naꞌiki ĩparadan naa baꞌoran kaduz parada-karu kida idaꞌan. Naꞌiki ĩkowaadan naa kuwai Tominkaru diꞌiki kidaꞌo. 7 Uikoda mani 12 wuruꞌu pidannaouz.

8 Idikinaudaꞌu kauzu Paul naꞌian, ukakuwaapatinan pidannao ati synagogue†synagogue: kabaun Jewnao baokopainapa-kizi. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii. ii. Uaipan idi ĩmishidan, maꞌozaka ukakuwaapan, naꞌiki kaimanaiman ukowaadan ĩꞌati wuruꞌu Tominkaru naobanai-tinapanuz dauꞌu. 9 Mazan kainaꞌa pabiꞌi kida pidannao dikintapa, aonaa ĩmishidaꞌazon Paul kuwaa. Naꞌiki iribaꞌo pidannao abatapan puꞌu dikauda sodi kida ĩparadan, wuru dauꞌanaꞌa daꞌanainaouz “Jesus Kaduz.” Uruu idi Paul naꞌakan mishidainao paꞌidiwaru patuma, tominpauzo-kizai dapunaa iti, Tyrannus idiwauz. 10 Naꞌiaꞌa naa utominapatin-kidan pidannao ipai kamoo, atii dyaꞌutam wunu. Uruu idi ipai, ipai pidannao, Jewnao naꞌiki Gentilenao, wuruꞌu mashaapainao kidaz Asia Baara ii aka abatan wuruꞌu Paul kowaadanii kidaz Tominkaru paradan, Naobanai Jesus dauꞌu kidaꞌoraz.

11 Tominkaru aipan ati Paul shaꞌapatan umanawun kidaꞌo aimaakan aonaꞌoraz pidan kaꞌiitan pashaꞌapatan. 12 Atii Paul linson, naꞌiki kamicha pishatapaꞌo umada, naꞌaka-kao karinainao diꞌiti, naꞌiki ĩpishata-kao uꞌidi sariapa ĩkakudan. Naꞌiki sariaapaꞌo nii kapam oiaꞌo doronainao koditan pidannao diꞌiki.

13 Kainaꞌa kapam pabiꞌi kida Jewnao, chiꞌikapan naꞌiki ĩsoꞌoopan oiaꞌo doronai kida pidannao ai. Sariapa ĩtamakapan ĩtiwaan kapam pasoꞌotan oiaꞌo doronai Naobanai Jesus uu idaꞌan. Ĩkian oiaꞌo doronai ati, “Wakian pukodita Jesus tawuruꞌu Paul kowaadapaniaz uu idaꞌan,” ĩkian. 14 Sceva dainao wuruꞌu naꞌapainpainaouz. Aizii wuruꞌu ĩdaru Jewnao faadaan zowaunaa uruu, 7 wuruꞌu udainaouz.

15 Mazan oiaꞌo doronai kian ĩꞌati, “Õaitapanii Jesus naꞌiki Paul. Mazan unao, aonaa õaitapan,” ukian. 16 Upuꞌaꞌa naa mazan pidan, wuruꞌu oiaꞌo doronai zaamatapaniaz, zakaꞌutinaꞌakan naa ĩdyaun naꞌiki uzoꞌii biꞌiaꞌakan naa ipai ĩdyaun tuukiaꞌo idaꞌan, ipai ĩmada izain, naꞌiki ipai kapam ukuzuuaꞌakan ĩkamichan kida ĩmada iki. Uruu idi ĩkidoopan naa udapu iki, naꞌiki pamada kaziwan biiꞌi, ĩdimaꞌakan naa uꞌai kadimanaꞌo idaꞌan. 17 Ipai Jewnao naꞌiki ipai Gentilenao, mashaapainao kidaz Ephesus ii abatan ipai wuruꞌu aimaakan shaꞌapanuz kaikapaꞌa. Uruu idi tuukii pidannao tarian, naꞌiki tuukii ĩdiꞌitinpan. Naꞌiki kaiman paꞌidiwaru pidannao paradan Naobanai Jesus dauꞌan. “Ei, maꞌozakaꞌo mishi manawun uruu,” ĩkian. 18 Uruu dono iriba mishidainao kowaadan ipai oii kidaꞌo pashaꞌapaapauzonii iribaꞌo pidannao abatapan puꞌu. 19 Baꞌorainao kida kowaadan naꞌapam pamarunao-tinpauzon. Mazan uruu dono ipai ĩnaꞌakan naa pamarunao-tinpan kaaritannaa kida. Uruu idi pidannao kanaapuꞌu ipai ĩkawaodan wuruꞌu pakaaritan kidaz. Aizii ĩaitaan ipai wuruꞌu kaarita kida winipinaaz, dobata, dobata, ubaokopatinan uikoda fifty thousand wiziꞌi kidaꞌo puraata.‡wiziꞌi kidaꞌo puraata: Greek paradan idaꞌan drachmas. Baudaꞌapa drachma, baudaꞌapaꞌo kamoo kaudin-karu winipinaa. 20 Aizii mishidainao tukapan idi maꞌozaka kuwai pishatan pidannao nyukunuu, powaꞌa zii ĩmaꞌozakadinan pakakuwaatinan dauꞌati. Uruu idi powaꞌa zii mishidainao iribainan.

21 Aizii ipai wuruꞌu aimaakan kida shaꞌapan daunaꞌan kaikapaꞌa, Paul diꞌitinpan, naꞌiki uaipan pamorowautapan wiizai kawanaꞌati kida wuruꞌu Macedonia naꞌiki Achaia Baara ii aka kidaꞌoraz. Naꞌikiꞌo niꞌi naa uaitan padobatan atii Jerusalem iti. Paul kian, “Õkaawan daunaꞌan Jerusalem iti, õmakon nii naꞌiki õmorowautapaꞌanan nii kapam Rome iti.” 22 Uruu idi udyuudan pamin-kaudinannao, Timothy naꞌiki Erastus kiwiitan Macedonia iti. Aizii Paul unaꞌiaꞌakan zii paꞌan Ephesus ii, Asia iaꞌoraz.

23 Mazan uruu donoꞌo naa pidannao toꞌoradinan Ephesus ii tuukii manawun, ushaꞌapanum kauꞌan iribaꞌa naa ĩtukapan pidannao daꞌanan “Jesus Kaduz.” 24 Kainaꞌa pidan Ephesus ii, Demetrius kiaꞌo uꞌuu. Uruu tomapauzo iriba, iriba, tominkaruaba Artemis dapunaa dikin kida silver idi. Utomanuzu duusodi kidaꞌa. Naꞌapaꞌo idaꞌan dobata, dobata uikodan puraata paꞌati, naꞌiki pidannao ati, wuruꞌu kaudinainao kidaz utuma. 25 Uruu idi udapadan naꞌiki ubaokopatan ipai pidannao kaudinainao patuma naꞌiki baꞌorainao kida naꞌapaꞌo kapam ĩkaudinan ĩnao kawan. Naꞌiaꞌa naa ukian ipai ĩnao ati, “Õpaonarunao, aizii õparadaꞌazon uꞌati. Ipai unao uaitapa kanom kaduz wakaudin-kizi nii. Naꞌiki uaitapa dobata, dobata waikodan puraata watomanii kida idaꞌan. 26 Aizii utukapa, naꞌiki uabata ukinao idi naꞌapam Paul dikauda kian wuru dauꞌanaꞌa watomanii kidaz aimaakan. Ukian, ‘Wuruꞌu toma-kariwai kidaz tominkaru nii kaꞌui idiꞌoraz, mazanuꞌo karikaonan, aonaa mishiꞌo mani.’ Uruu idi ipaiꞌi naa unaꞌapatan daꞌainao pidannao nyukunuu, paparadan kawanaꞌati, atii ipai diꞌiiꞌakaꞌa Asia Baara kawanaꞌati kida, iribaꞌa naa ĩmishidan uparadan. 27 Aizii pidannao dakoopan niꞌi naa watomapanii kidaz. Naꞌiki umanawunuꞌoraz watominkarunuaba Artemis, odapu tukapa-kao niꞌi naa madiwautapa-kaꞌo nii karikaonan. Naꞌiki aonaꞌo niꞌi naa powaꞌa pidannao dyautan oroo, atii naꞌapaꞌo niꞌi naa karikaonan omanyukunuuta-kao. Ipai unao, uaitapa ipai pidannao toriinpauzon oꞌati, daꞌaꞌa Ephesus an, naꞌiki ipai Asia Baara ii aka, naꞌiki ipai baꞌoran amazada kawanaꞌati kida.”

28 Aizii pidannao abatankan idi unaꞌapan, sariapa mishi ĩtoꞌoraꞌakan, naꞌiki ĩkadakoinaꞌakan naa diiwa, diiwa. “Maꞌozakaꞌo, naꞌiki umanawunuꞌo watominkaruaban Artemis, daꞌaꞌa Ephesus idaꞌa,” kiaꞌo wuruꞌu ĩkadakoinanuz. 29 Uruu idi iriba, iriba pidannao kadakoinan diiwaꞌo idaꞌan, ĩtoꞌoradinan naa mapidankiaka uruu wiizai diꞌiiꞌaka. Upuꞌaꞌa naa ĩikodaꞌakan Gaius naꞌiki Aristarchus. Sariapa ĩzaamatan ĩdyaun. Ĩnao Paul minaudaꞌunao Macedonia ikiꞌo ĩwaꞌatin. Ĩnaꞌakaꞌakan naa kowas ĩnao pidannao baokopainpauzo-kizi iti. 30 Tuukii padamata Paul makoꞌozon naꞌiti, pidannao kanaapu iti. Mazan aonaa mishidainao kashaapan umakon naꞌiti. 31 Kainaꞌiaꞌo kapam Paul paonarunao naꞌii, tuubaru kidainao pidannao. Ĩnao dyuudan paparadan uꞌidiꞌiti, aonaa kizi umakon pidannao baokopainapa-kizi iti. 32 Aizii naꞌiaꞌa naa pidannao toꞌoradinan tuukii, baꞌorainao kadakoinan panaꞌiti sodi kidaꞌa naa karikaonan, ushaꞌapanum kauꞌan, kainaꞌa pabiꞌi kida pidannao aonaa ĩaitapan kanom dauꞌatiꞌo manawun wuruꞌu pawaꞌatinuz. 33 Aizii Jewnao aipan idi pakazannaatinan, sariapa ĩzaamatan pabii iki Alexander paradaꞌo nii pidannao kanaapu iti, marii kizi ukowaadan ĩꞌati aonaa ipaiꞌo mani wuruꞌu Jewnao shaꞌapaapanuz aimaakan kaikapaꞌa. Soo Paul paꞌan wuruꞌu naꞌapainpaꞌoraz. Sariapa Alexander sawadan pakaꞌu, uaipan pidannao mashaadinan naꞌiki ĩabata kizi uparadan. 34 Aizii pidannao tukapankan naa uruu Jew, ipai baokopa ĩkadakoꞌokan patumaaka kaikapaꞌa: “Maꞌozakaꞌo, naꞌiki umanawunuꞌo watominkaruaban Artemis daꞌaꞌa Ephesus idaꞌa,” kiaꞌo wuruꞌu ĩkadakoinanuz atii tomunuꞌiki.

35 Upuꞌu mazan donoi zowaunaa kaawan ĩꞌidaꞌati, sariapa umashaatan wuruꞌu ĩkadakoinapanuz. Ukian ĩꞌati kaikapaꞌa: “Uabata õparadan Ephesus sannao. Ipai pidannao aitapan soo wawiizi Ephesus taapaꞌo wuruꞌu umanawunuꞌoraz tominkaruaba Artemis dapunaa. Naꞌiki ipai pidannao aitapan kainaꞌa kapam wataapan umanawunuꞌo kuba, oroo kawanuꞌoraz utoma-kao, tawuruꞌu waotauzoz aokazi iki. 36 Aonaa turuu pidan kashadan naꞌiki udakoopan watominkaruaban Artemis. Ukauꞌan usookadaꞌa naa wuruꞌu ukaikapainpanuzuꞌu. Manaꞌa ushaꞌapaapaꞌanaꞌa aimaakan madoronaa-daun. 37 Unao kaawa-kidanii wuruꞌu pidannaouz daꞌatiꞌi, ĩmashaꞌapatakan puꞌu dikaudaꞌo aimaakan, aonaa kanom ĩkoidapan watominkaruaban dapu iki, naꞌiki aonaa ĩdakoopan watominkaruaban dikaudaꞌo idaꞌan. 38 Aizii Demetrius naꞌiki ipai umin-kaudinannao, ĩkaakapaaꞌazon an pidannao, marii paꞌan ĩkaakapaan, naꞌiki ĩnaꞌakan ĩdyaun Rome ikiꞌo naobanai diꞌiti, naꞌii kizi ĩkootowapa-kida-kao, kootowapa-karu kamoon dono. 39 Aizii unao mani, kainaꞌa zii uparadaꞌazon aimaakan dauꞌan? Uparadaꞌazon an, marii uabata-kidan wuruꞌu uparadan kidaz, wuru diꞌiaꞌa kabaun toma-kariwaiz kawiiziinao miitiniapa-kizi nii. 40 Aizii diꞌi wuruꞌu washaꞌapatanuz aimaakan kaikapaꞌa, kichanaꞌiki-kiaꞌo wuruꞌu, watoꞌoradinan mapidankiaka manawun. Aizii Rome ikiꞌo naobanai abatan anaꞌa naa paꞌi wuruꞌu wadikaudainapanuz, sariaapaꞌo nii upishaa-kidan waunao kanom dikin iaꞌo wuruꞌu watoꞌoradinanuz kaikapaꞌa. Aonaꞌo nii waaitapan naꞌapam wakazannaatinan.” 41 Donoi zowaunaa ipaian daunaꞌan paparadan kaikapaꞌa, usookadaꞌakan naa miitiniapa-karu.