1 Aizii Jesus ipaian daunaꞌan pakadakotinan pidannao ati, uruꞌu naa umakon Capernaum iti. 2 Aizii naꞌii kainaꞌa Roman soldyaannao zowaunaa. Uruu dono upoitoru umarainapanii manawun karinaan tuukii, maonapaꞌoraꞌa naa umawakan. 3 Uabatan idi Jesus kaawan wuru wiizai idaꞌatiꞌi pamashaapa-kiziz, sariapa udyuudan kazowautapainao Jewnao Jesus diꞌiti. Uaipan ĩdapadankan Jesus, uwaꞌati kizi padapu ati, ukakudanaka kizi upoitoru. Aizii uruu aonaa Jew mani. 4 Udaunaꞌan ĩmakon naa Jesus diꞌiti, atii ĩikodanuzu. Naꞌiaꞌa naa ĩkowaadan uꞌati parada-karu, naꞌiki tuukii ĩpishaan umakon patuma. Ĩkian uꞌati, “Tuukii manawun waaipan pukaminkaꞌutan wuruꞌu pidanaz, waaitapanii uruu kaimanaꞌo naobanai. 5 Ushaꞌapanum kauꞌan uruu umarainapanii tuukii wairibannao Jewnao, naꞌiki uruu tomanii waꞌati wuruꞌu synagogue. Uruu idi tuukii wapishaan pugaru pumako kizi uꞌidiꞌiti,” ĩkian. 6 Uruu idi Jesus makon ĩtuma.

Aizii ĩmaonapatapaanan puꞌaꞌa naa, uruꞌu naa naobanai dyuudan papaonarunao ikodapaꞌanan Jesus. Naꞌiki udyuudan ĩnaꞌakan paparadan uꞌidiꞌiti, kaikapaꞌa: “Naobanai, aonaa õaipan pumizidinan, aonaa õaipan puwaꞌatin õdapu ati. 7 Naꞌiki aonaa umanawunuꞌo mani pidan õgaru, naꞌiki aonaa õturuan õparadaꞌanan naꞌiki õmakon puꞌidiꞌiti manawun. Turuu paꞌan puparadan, naꞌiki karikaonan õpoitoru kakuda kizi. 8 Õgaru naꞌapa, õkaudinan doko ainao pidannao õꞌai waranu aꞌo. Õgaru naꞌapa, kainaꞌa soldyaanao kaudinaꞌo õwaranuꞌu kapam. Aizii õkian dono baudaꞌapa soldyaa ati, ‘Pumako,’ umakon nii. Aizii õdapadan dono baꞌoran soldyaa, ‘Puwaꞌati,’ õkian an uꞌati, uwaꞌatin nii. Naꞌiki õdyuudan dono õpoitoru, ‘Pushaꞌapata wuruꞌu,’ õkian an uꞌati, ushaꞌapatan niiz.”

9 Tuukii Jesus diꞌitinpan uabatan idi wuruꞌu kaikapaꞌoraz parada-karuꞌu. Sariapa utanawatinan pidannao diꞌiti, wuruꞌu waꞌatipainao kidaz udawuꞌati. Naꞌiki ukian ĩꞌati, “Aizii õkowaadan nii uꞌati: aonaa naꞌiam zii õikodauzon mishida-karu manawun wuru kawanuꞌoraꞌa Israelitenao bii an.” 10 Udaunaꞌan wunaouꞌu naꞌakainaouz parada-karu kiwaꞌakan naa powaa iti, naobanai dapu iti. Aizii ĩkaawan ĩabatan poitorui kakudaꞌakaꞌa naa.

11 Kadiman aka uruu daunaꞌan Jesus makon wiizai diꞌiti, Nain kiaꞌo uꞌuu. Aizii pidannao, tominpauzonao uꞌidiꞌiki naꞌiti kapam ĩmakon utuma. Naꞌiki iriba kapam baꞌorainao pidannao makon udawuꞌati.

12 Aizii Jesus kaawan puꞌu wiizai koraratapa-kinao paniinomizinaa idaꞌati, upuꞌu daonaiora mawakaꞌo naꞌaka-kao baaranai iti. Zuna mawakaibaꞌa naa odaiaru, odani wuruꞌu mawakaꞌoraz, ubaudaꞌapan odani wuruꞌu uruuz. Naꞌiki kainaꞌa iriba, iriba pidannao makon otuma.

13 Aizii Jesus tukapan oroo tuukii ukamunan-kidanuzo, sariapa ukian oꞌati, “Manaꞌa puzaadaꞌanaꞌa.” 14 Udaunaꞌan umakon naꞌiki upishatan naa wuruꞌu mawakaꞌo naꞌakapa-kinaoaz, sariapa wunaouꞌu naꞌakapainaouz mawakaꞌo mashaadinaꞌakan. Udaunaꞌan ukian mawakaꞌo ati, “Paꞌinaꞌo daonaiora, õkian puꞌati, pukadishita.” 15 Sariapa daonaiora sakanataꞌakan naꞌiki uparadan. Udaunaꞌan ukadishitan naꞌiki Jesus naꞌakan naaz padaro dazaba iti.

16 Tuukii pidannao tarian naꞌiki tuukii ĩdiꞌitinpan. Naꞌiki tuukii kapam ĩkonaukii-kidan Tominkaru. Uruu idi ĩkian, “Ei! Kaawa zii mishi wabii ati umanawunuꞌo Tominkaru prophetin. Mishi Tominkaru kaawan ukaminkaꞌutaꞌanan waunao Jewnao, upidanannaouz,” ĩkian. 17 Aizii kuwai, Jesus shaꞌapatanii dauaꞌo kowaadaabiꞌii-kaoaꞌa naa ipai Jewnao wiizi kida kawanaꞌati, naꞌiki ĩwiizi dawun itinapu kidaꞌo pidannao mashaapan, ipai kapam ĩabatan wuruꞌu kuwaiz.

18 Aizii John abatan idi patominapa-kidaniinao pidannao kakuwaapan ipai wuru dauꞌaꞌa Jesus shaꞌapatanii kidaz aimaakan, sariapa udapadan dyaꞌutam pidannao ĩbii iki. 19 Udaunaꞌan udyuudan naa ĩdyaun Naobanai Jesus diꞌiti, naꞌiki udyuuda ĩpishaan Jesus kaikapaꞌa: “Pugaruꞌu naa waꞌatiꞌo niꞌoraz kowaadapa-kao? Oo marii zii wazaudapan baꞌoran waꞌatin?”

20 Udaunaꞌan ĩmakon naa Jesus diꞌiti, atii ĩkaawan uꞌidiꞌiti, naꞌiaꞌa naa ĩkian uꞌati, “John Chikaawunuupauzoz dyuudan waunao puꞌidaꞌati, upishaa-kidan naꞌiki uaitapaꞌazon pugaruꞌu naa tawuruꞌu waꞌatiꞌo niꞌoraz kowaadapa-kao? Oo marii zii wazaudapan baꞌoran waꞌatin kainaꞌiki?”

21 Aizii wuruꞌu ĩkaawanuz naꞌiti, Jesus kaudinan puꞌu karinainao dauꞌu. Ukakudan puꞌaꞌo iriba, iriba pidannao pabiꞌinaaka kidaꞌo ĩrinaa ai, oiaꞌo doronai zaamatapaniinao, ipai ukakudan ĩdyaun, naꞌiki ishaawunnao kida, ipai udaꞌatan naꞌiki usaabaan ĩawun. 22 Uruu idi Jesus dakoꞌatin wunao paradanuꞌu John dyuudaniinaouz. Ukian ĩꞌati, “Aizii ukiwa John diꞌiti, ukowaada kizi uꞌati ipai daunuudaꞌu wuruꞌu utukapanii kidaz õshaꞌapatan, naꞌiki ukowaada uꞌati ipai wuruꞌu uabatanii kidaz kuwai. Ukowaada uꞌati iribaꞌa naa ishaawunnao awun daꞌata-kao, naꞌiki saabaa-kao; aizii machiꞌika-kainao, chiꞌika-kida-kao; naꞌiki kabishopauzonao kichanaꞌiki-kiaꞌo bishoi idi, ipai ĩkakuda-kao. Aizii makinao-ziiwanao, kaimanaꞌa naa ĩabatan; naꞌiki mawakainao kida, kakuda-kao powaa iti; aizii patakaꞌutinainao, kowaada-kaoaꞌa naa ĩꞌati Kaimanaꞌo Kuwai.*Naꞌapa tawuru idaꞌa usaadinapanuꞌu Isaiah saadanii kidaz. (Isaiah 29:18-19; 35:5-6; 61:1-2) 23 Konaukiaꞌo nii manawun wunaouꞌu sariaapaꞌoraz ĩmishidan õgaru, aonaꞌoraz ĩdiꞌitinpan panaꞌiti kida õdauꞌu,” ukian ĩꞌati.

24 Aizii John diꞌikiinao pidannao kiwan daunaꞌan, sariapa Jesus kian wunao atiꞌi iribainaouz pidannao, kasabaꞌukinpainaouz utuma. Ukian ĩꞌati, “Kandii dauꞌatiꞌo tawuruꞌu unao makouzonuz John diꞌiti mapidantakaꞌo amazada diꞌiti? Kandii wuruꞌu utukapaꞌazooniaz naꞌii? Utukapaꞌazon pidan kakataimanaꞌo unyukunuu, awaru dawuu-kidan kawan pinidi? 25 Kanom dii shaꞌa wuruꞌu utukapaꞌazooniaz naꞌii? Oo utukapaꞌazon pidan konaunamaꞌo oo umanawunuꞌo ukaiwadinpan? Pidan umanawunuꞌo, naꞌiki kaiwadinpaꞌo kaimanaiman, umashaapan kabaun umanawunuꞌo diꞌii? 26 Oo kanom shaꞌa wuruꞌu utukapaꞌazooniaz naꞌii? Tominkaru prophetin? Mishiꞌo wuruꞌu, pidan utukapaniaz naꞌii, powaꞌaꞌo zii umanawunun baꞌoran prophetnao ai. 27 Uruu John, dauꞌanaꞌo tawuruꞌu kotuaꞌo Tominkaru Paradan saadauzo-kaoaz kaikapaꞌa: ‘Õdyuudan nii õprophetin kiwiin, saabaaꞌo nii dunapo puꞌuaꞌati,’ ” ukianuz.

28 Udaunaꞌan Jesus kian koshan ĩꞌati, “Õkowaadan nii uꞌati aizii aimaakan, John uruu uwazootapanii ipai, ipai pidannao, aonaa baudaꞌapa pidan kainaꞌa shakatainao wuru baaraꞌaꞌa, uruu kawanuꞌo nii. Mazan pidan, aonaꞌoraz umanawunun Tominkaru naobanai-tinapa-kiziꞌi, upuꞌu umanawunuꞌo uruu John ai,” Jesus kian ĩꞌati.

29 Ipai pidannao naꞌiki wuruꞌu zaamaapauzonao kidaz tax puraatannaa, abatan Jesus paradan, naꞌiki ĩnao tuukii paꞌan ĩmishidan, naꞌiki ĩaitapa mishiꞌo naꞌiki sakitapaꞌo wuruꞌu Tominkaru paradan kidaz. Uruu idiꞌo paꞌan ĩchikaawunuu-kidinan John ati. 30 Mazan kainaꞌa baꞌorainao pidannao, ĩdakotapa-kao Phariseenao naꞌiki kainaꞌa baꞌorainao tiichaapauzonao Moses kakinaori dauꞌu. Ĩnao aonaa paꞌan ĩshaꞌapatan wuruꞌu Tominkaru aiapanii kidaz ushaꞌapata-kao. Uruu idi aonaa ĩchikaawunuu-kidinan John ati.

31 Powaꞌa zii koshan Jesus kian pidannao ati, “Naꞌapa dii mani õkian wunao dauꞌanaꞌa kainaouz pidannao mashaapan? Naꞌapa dii mani õkowaadan oo õdakotan ĩdyaun? Õkian nii. 32 Ĩnao mashaapan koraiziannao makinaotinan kawanuꞌo, aonaa ĩnyukunuu kaimanaꞌazon baꞌorainao ati. Aizii pamakinaotin kizi iki, koraiziannao kadakoinpauzon paꞌatiaaka kida kaikapaꞌa: ‘Wakunuian mazida-karu kunnaa unao ati kuwudii idaꞌan, mazan aonaa ukonaupan. Aizii Wakunuian mawaka-karu kunnaa uꞌati, aonaa uzaadan,’ ĩkiitaakapan. 33 Aizii John Chikaawunuupauzo kaawan dono daꞌatiꞌi, aonaa unikauzon kaimanaꞌo wanyukunui wuruꞌu baꞌoran pidannao nikauzonii kaduz kidaz, naꞌiki aonaa utuzan wine. Uruu idi unao kian udauꞌan. ‘Kainaꞌa oiaꞌo doronai uꞌidaꞌa.’ 34 Aizii Daonaiora Aokazi Ikiꞌo, ukaawan daꞌatiꞌi, ipai paꞌan uaroopan, naꞌiki utuzan bishoaꞌo wine. Uruu idi unao kian udauꞌan. ‘Aushaa utukapa, kashabakizi paꞌan arawuꞌu, naꞌiki tuzapa-shori kapam. Naꞌiki unaudapa kapam pakaminaudaꞌu-tinpan wunao idiꞌi zaamaapauzonaouz tax puraatannaa, naꞌiki oiainao pidannao tuma.’ 35 Mazan ipai pidannao wuruꞌu daꞌanainao kidaz Tominkaru paradan, ĩnao tukapa-kidan mishiꞌo wuruꞌu Tominkaru aitapanii kidaz oo wuruꞌu ushaꞌapaapanii kidaz aimaakan.”

36 Aizii kainaꞌa Pharisee, unaꞌakan Jesus, uaroapa-kidaꞌazoonuzu padapu ii. Uruu idi Jesus makon utuma udapu iti, naꞌiaꞌa naa usakanatan naꞌiki uaroopan naa. 37 Uruu wiizai diꞌii kainaꞌa zunaaba madoronaa-daunuꞌo omashaapauzon. Aizii oabatan idi Jesus aroopaꞌazon Pharisee dapu ii, sariapa omakon naꞌiti, onaꞌakan kaduunuribai pakinnaa zoꞌan kuba idiꞌi utoma-kao.†kuba idiꞌi utoma-kao: Wuruꞌu kubaz, udakota-kao Alabaster. 38 Okaawan Jesus kidiba diꞌiti ubarau itinapu. Ozaadan tuukii, uruu idi ipai ozabian Jesus kidiba paawun uu idi. Udaunaꞌan oaradan naa ukidiba padizo idi naꞌiki sariapa okissitan wuruꞌu ukidiba kidaz, udaunaꞌan oramaudan naa ukidiba kaduunuꞌoraz ramau idi. 39 Aizii Pharisee, wuruꞌu naꞌakaꞌoraz Jesus padapu ati, tukapan wuruꞌu zun shaꞌapatanuz aimaakan naꞌapa Jesus ati. Sariapa ukian panyukunuu ii, “Umishiin an mani diꞌoraz daonaiora Tominkaru prophetin, uaitapa mani naꞌapaꞌoram okaduz wuruꞌu zunaz pishataꞌoraz paugaru. Naꞌiki uaitapa mani ipai naꞌapam omashaapauzon naꞌiki wuruꞌu oii kidaꞌoraz aimaakan oshaꞌapaapauzon.”

40 Sariapa Jesus paradan, naꞌiki ukian uꞌati, “Simon, kainaꞌa aimaakan õkowaadaꞌazon puꞌati.”

“Tiichaa, naꞌapaꞌoram aimaakan wuruꞌu pukowaadaꞌazooniaz õꞌati?” Simon kian.

41 Jesus kian uꞌati, “Kainaꞌa dyaꞌutam pidannao mawinipinaatapainao pidan. Baudaꞌapa mawinipinaatapan 500 wiziꞌi kidaꞌo puraata, baꞌoran mawinipinaatapan 50 wiziꞌi kidaꞌo puraata.‡wiziꞌi kidaꞌo puraata: Greek paradan idaꞌan, denarius wuruꞌu. Baudaꞌapa denarius, baudaꞌapaꞌo kamoo kaudin-karu winipinaa. 42 Aonaa baudaꞌapa ĩnao kaꞌiitan pakawadauntan powaa iti wuruꞌu pamawinipinaatapaniaz puraata. Uruu idi pidan wuruꞌu taaꞌoraz zii puraata ĩꞌati, umarinaꞌataꞌakan naa wuruꞌu ĩmawinipinaatapaniaz. Aonaꞌo niꞌi naa uaipan uwadaun oo unyukunuupaꞌakan powaꞌa wuruꞌu ĩmawinipinaatapaniaz. Ukauꞌan, naꞌiaꞌoram nii puaitapan marainapa tuukii wuruꞌu marinaꞌataꞌoraz pamawinipinaatapa-kao?”

43 Simon dakoꞌatin, naꞌiki ukian, “Õzauda-kidan wuruꞌu mawinipinaatapaꞌo uruu dobata manawun, uruꞌo nii marainapa uruu tuukii.”

“Naꞌapa mishizi, sakitapaꞌo kaiwuruꞌu pudiꞌitinapanuz,” Jesus kian Simon ati. 44 Udaunaꞌan Jesus tanawatinan zunaaba diꞌiti, naꞌiki ukian Simon ati, “Putukapa diꞌoraz zunaabaꞌa, mishii? Õmorotan pudapu ati, aonaa putaan wunu õꞌati õchikaa-kinaa nii õkidiba. Mazan oroo, okaawan daꞌatiꞌi, ozaadan atii ochikaan õkidiba paawun uu idi. Udaunaꞌan oaradan õkidiba padizo idi. 45-46 Naꞌiki aonaa pukissitan õgaru, mazan oroo pakaawan diꞌikiꞌo aonaa osookadan pakissiipan õkidiba. Naꞌiki aonaa putaan õramauda-kinaa nii õzowau, mazan oroo oramauda zii õkidiba. 47 Aizii õkowaadan nii puꞌati aimaakan,” Jesus kian. “Wuruꞌu oshaꞌapatanuz aimaakan kaikapaꞌa, otukapa-kidan naꞌapam pamarainpan õgaru tuukii. Ushaꞌapanum kauꞌan oꞌoian wuruꞌu tuubaruꞌoraz manawun mainaabata-kao idi ipai daunuudaꞌu oꞌai. Mazan aizii pidan masakaudaꞌuꞌo uꞌoian, aizii uꞌoian mainaabata-kao an, masakaudaꞌuꞌo nii kapam umarainpan õgaru.”

48 Udaunaꞌan Jesus kian zunaaba ati, “Aizii ipai daunuudaꞌuꞌu naa puꞌoian mainaabataꞌaka-kao, aonaꞌo nii powaꞌa unyukunuuapa-kao.”

49 Sariapa pidannao wuruꞌu sakanatapainao kidaz utuma kiitaakapan paꞌatiaaka kida, “Kandii mooko arawuꞌu turuu mooko uaitapan pamainaabatan pidan oian?”

50 Mazan Jesus kian zun ati, “Pumishidan idiꞌo wuruꞌu, pukazannaatinanuz puꞌoian ai. Aizii pukiwaꞌa naa, kaiman punyukunuu aizii, naꞌiki aonaa kanom powaꞌa kasharutapaꞌo nii pugaru.”