11
Nil Jesus.angana Thaaꞌ-Aath Thanang Wanttakan Meeꞌ-Wuthanamayn God.antan
Anpalan-a, Jesus-a, putha ngurp nungantam al-alangan kan wantin pulang Mary-a, putha Martha.anganiy aꞌ than aak thonak ngul iiyin. Nil Jesus.ana meeꞌ-wuth-wuthanam. Nil kanan thaw piip God.antan-a, ngurp nungantam thonaman thaw nungant, “Ayyang, moom-ang, nint maꞌ-aathān nganang ngan want-wanttakan meeꞌ-wuthanamān nungant God.antana, keꞌ nil John.angan maꞌ-aath thanang ngurp nungantam anangan than wanttakan meeꞌ-wuthanamayn God.antan.” Aꞌ nil Jesus.an thaw thant, “Niiy kaangkwey thawān God.antan-a, niiyiya wik yimanangan thawān nungant:
‘Piip nganttam in kenyana, ngan kaangk pam wanch maꞌmangkamangana waaꞌayn nintang wuut piꞌan, aꞌ minam paththaman a!
Ngan kaangk nint moom wuut piꞌan iiyān ngant, pam wanch yotamantana,
ngan yipam maꞌ nungkarang wunāna, maꞌ wiyantangan yaꞌa.
Ngan kaangk pam wanch maꞌmangkamangan wik nungkaraman ngeeyayn,
aꞌ woyan min koochanam nungkaram anman wak-wakayn.
Piip-ang, kinch inana nganangan maꞌangam piꞌān ngan yipam may minh thakan uwāna.
Nint nganang ngangk mamān aꞌ putha kon-ngathow nintang way yot anangan nganan yump-yumpan,
puth ngan ngangk maman thanang, kan kon-ngathan nganang way thanan yump-yumpin ngant.
Nint weekān nganang oony way alantaman,
aꞌ kalān nganang woyan way anpalan ngan yipam way keꞌ yumpān. Yey, piipa, anman kana.’ ”
Aꞌ nil Jesus.angana wik kath inan waaꞌ thant, “Niiy nathwey kampan niiyantamak iiyin aak ngaaꞌ-menhanga aꞌ thawin nungant, ‘Nint may bread koꞌalam theeꞌān ngatha nil puth kampan ngatharam anan wamp aak kechama, ngay puth ngeen theeꞌinganta, ngaya may keꞌananga.’ An nilan nath thawiy niiyant aawuch amanam pekan, ‘Nint puy kan iiyāna, ngayang keꞌ weepaman ekathāna, ngay thaaꞌan kanam ngathang. Ngan yot weep ngula. Ngay keꞌ ekinga aꞌ putha may keꞌ theeꞌing nungk yaꞌa. Nint koyam kan iiyāna.’ ” Aꞌ puth nil Jesus.an thaw thant, “Nilan puth kampan nungkaram aa! Nilana keꞌ theeꞌiy nungk. Puth nintwey yaamakam thaaꞌan piik-piikin-a, aꞌ putha yaaman thaw-thawin nungant-a, an nilaniya ekiy nungkar aꞌ mayan theeꞌiy nungkar. 9-10 Yaa, ngay puth inan waaꞌāng niiyant. Nil weeꞌ-nathan thawiy nungant God.antan maꞌ-aathow nunang-a, an nil God.angan maꞌ-aathow nunang. Nil weeꞌ-nathan woyan God.antamakan wenk-wenkiy-a, an nil God.angan ngul meenathow nungant. Nil weeꞌ-nathan meeꞌ-wuthanamiy nungantan-a, nil God.angan ngul ngeeyow nunang. Yaa, niiy woyan min nungantamakan wenk-wenkān, aꞌ puth God.antan thawān nungant maꞌ-aathanakan. 11 Than puk niiyantamwey thawiythan niiyanta minh ngaꞌakan-a, ngul niiy thuuk theeꞌin thant puk niiyantamakan ey? Yaꞌa, an minh min theeꞌin thantweya. 12 Aꞌ thon ina, than puk niiyantamwey thawiythan niiyant minh nhepanakan-a, ngul niiy thal theeꞌin thant ey? Yaꞌa. 13 Nungkway niiy way iiy-iiyaniy-a, niiy min-minam piꞌ-piꞌaniy thanang puk niiyantam anangan. Puth niiy kan ngaantam-ngeeyān nunang piip God.ana. Nil ep min-minam paththam iiy-iiyan. Niiy weeꞌ-weeꞌanangan thawin nungant God.antan-a, nilana Ngeen-Wiy Min nungantaman kuchow niiyant, ngangk niiyantamangan yipam wun-wunow.”
Than Waaꞌin Nunang Jesus.an Keꞌ Oony Way Alangan Maꞌ-Kunch Yump Nunang
14 Amanamana nil Jesus.angana paman thath nunang oony way ngangkangan piꞌ-piꞌ, nanpalan nil pam anmana keꞌam wik thaw-thawa, yaꞌa. Nil Jesus.angan oony way anana yaꞌ kenth nunang pam alantaman aꞌ oony way alangan too paththam want nunang. Anpalaniya, nil pamana kan-ngul wikan thaw-thaw, puth pam wanch yotamana thaaꞌam ikin. 15 Than wiyaniy thawina, “Nil Beelzebul, oony way piꞌan alangana, pam Jesus inan maꞌ nungantang piꞌ-piꞌan nunanga, aꞌ maꞌ-kunch yump-yumpan nunang keꞌ-paal nil Jesus.angan oony way anangan kenth-kenthan thanang pam wanch al-alantamana.”
16 Puth pam wanch wiyaniya thawin Jesus.ant work piꞌan yumpow thant than yipam thathayn nil pam God.antam kan-kanamana. Than yaan thawin nungant nil nath yumpiy, nath yaꞌ, keꞌ yumpiy. 17 Nil puth Jesus.angana kanam thiich thanang than want-wanttakan ngaantam-ngeeyin nunangana, aꞌ nilan thaw thant, “Than kampanam nathwey pek-pekwiythan-a, aꞌ thaamp-thaampwiythan thanttakamwey-a, yaa, thanan aak wayathiythan, minam keꞌ piꞌwiythan thanttakamana, yaꞌa, aak thanttamana thayanam keꞌ piꞌiythan, yaꞌa. 18 Nil oony way alangan nathwey oony way wiy anangan piik-piikiy thanang-a, pek-pekwiythan thanttakaman-a, thanan thampang aak thanttaman wayathiythan, aak thayanaman keꞌ piꞌiythan, yaꞌa, karangk keꞌ-ngul iiyayn, yaꞌa. Niiyan ngayangan waaꞌaniy keꞌ nil Beelzebul alangan maꞌ-kunch yumpan ngayang yipam oony way anangan kenth-kenthāng thanang pam wanch al-alantamana, puth yaꞌa. 19 Nilwey oony way piꞌan alangan nath maꞌ-kunch yumpiyan ngayang-a, puth nil weeꞌanga ngurp niiyantam anangan maꞌ-kunch yumpan thanang oony way anangan yipam kenthayn pam wanchantaman e? Nil oony way piꞌan alangan ey? An yaꞌa, puth than ngurp niiyantam thawayn ngul nil oony way alangan keꞌ maꞌ-kunch yumpan thanang, yaꞌa. 20 Puth ngay inan thawang niiyant: nil God.angan ngayang ep-paththam maꞌ-kunch yumpana, ngay yipam oony way anangan kenth-kenthāng thanang pam wanchantamana. Yaa, puth amanamana, niiy meeꞌmiy ngul aakan kan wamp nungant God.antan meenathow nungamangan nil moom piꞌan paththamana.”
21-22 Amanamaniya nil Jesus.angan wik kath waaꞌ thant, “Nil pam nathwey karangk iiy-iiyiy aꞌ nhengk-peempan-a, putha kek yotwey piꞌ-piꞌiya, aawuch nungantam angman. Nil aawuch nungantamana min-min thath-thathiy aꞌ yuk way min nungantam min-minakam piꞌ-piꞌiya. Nil meeꞌmiy nil nhengk-peempan thampana, kek thampa, nilan keꞌ-paal ngangk thayanam iiy-iiyan. Puth nil pam thonan karangk paththaman nath wampiy nungant-a, aꞌ maꞌang nath thanpiy nunang-a, tal nath unchiy nunang-a, yaa, nilana nhengk-peempan, kek thakan pam alantaman maꞌam piiyiy nunang, aꞌ theeꞌiy thant pam wiy al-alantan.”
23 Anpalana, nil Jesus.an thaw thant, “Than pam wanch weeꞌ-weeꞌanangan keꞌan iiyiythan ngatharangan-a, an than thaampantan ngayang, kaangk keꞌ ngatharam. Aꞌ than weeꞌ-weeꞌanangan keꞌan maꞌ-aathiythan ngayang pam wanch wiy anangan yipam wampayn nungant piip God.antan-a, an than keꞌ puy-puyam yaark-yaarkathantan thanang piip God.antaman.”
Jesus.ana Meeꞌangam Thaw Thant
24 Aꞌ nil Jesus.angan putham ngul wik kathan waaꞌ thant, “Nil oony way alangan paman wantan ngulan-a, an nilaniya aak pal-puy aak way wakan iiy-iiy, aak min yaꞌa, nilaniy puth aakak wenk-wenk nil wanttingan wunow. Nil oony way alangan aak keꞌan uwiy nungantakaman-a, nil puth nungantakaman thawiya, ‘Ngay kan koyam iiyāng aak ngatharamaka pam alantangan ngangkang koyam ngoonchāng.’ 25 Nil oony way koyam ngulan wamp nungant-a, nil aak yaꞌ-yaꞌam thathana, nil puth pam alangan Ngeen-Wiy Min God.antaman thaampan nunang yippak, ngangkangan keꞌam yippak ngoonchant. 26 Anpalana, nil oony wayan koyam ngul iiyan aꞌ oony seven way-wayam paththaman wampathan thanang yipam than ngangk nungantangan wunayna. Than oony way yotam ngangkang ngulan ngoonchantan nungantangan-a, nil paman way-wayam paththam ngul iiy-iiyana, keꞌ nil keenkan iiy-iiy, yaꞌa.”
27 Nil Jesus.angan wik inangan kanan waaꞌ-a, nil wanch thonam thaaꞌ-ay thaw nungant, “Kaath nungkaramana ngangk min iiy-iiyana! Nil puth thipang kal nintang aꞌ putha thuut nungantam aath-aath nintang tham.” 28 Aꞌ nil Jesus.an thaw nungant, “Than pam wanch weeꞌ-weeꞌanangan wik piip God.antaman ngeey-ngeeyantana aꞌ ngangkangan piꞌ-piꞌantan-a, thanan ngangk minangam iiy-iiyantan.”
29 Amanamana pam wanch yot ngul wamp-wampin nungant Jesus.antan, aꞌ nilan thaw-thaw thant, “Niiy inangan wunaniy-a, way-wayam paththam iiy-iiyaniya, niiy God.an keꞌ ngaantam-ngeeyaniy nunang, yaꞌa! Niiy kaangk ngay work piꞌan anman meen-meenathāng niiyantan ey? Niiy work piꞌan thonam thonakam ngul thathāna. Niiy ngul thathāna ngay keꞌ Jonah anman. 30 Niiy kan ngaantam-ngeeyaniy nunang Jonah.an ey? Minh ngaꞌ wuut piꞌanangan lokang thuꞌ nunang, thipang ngulan piꞌ-piꞌan, kinch maꞌ-koꞌalamakana. Anpalana, nil ngul oyngk yeechan, aꞌ pam Jonah.ana thaaꞌaman pol pent man-yetham anmana. Anpalana than pam wanch aak Ninevah.angan thiichin nunang ngul, nil puth pam God.antaman. Niiy thamp ngul meeꞌmiy iiyān nil God.angan kuch ngayang. 31 Aꞌ niiy wik kath Queen aak Sheba punchan alantaman kan ngeeyan ey? Yaa, nil Queen inana aak kechak moꞌ aak King Solomon.antamaka, nil yipam wik ngeeyow nunang, puth nil pam piꞌan Solomon.ana kuchek waap min-minam paththam iiy-iiy. Wik nungantaman mina, puth wik inangan ngayan thaw-thawang niiyantana an ep-paththam min-minam paththam. Ngul-ngulaniya, nil piip God.angan umang than-thanathow niiyangan-a, nil Queen aak Sheba punchanana ekow, aꞌ way waaꞌow niiyang, puth niiyan wik min-minam ngangkangan keꞌam piꞌ-piꞌaniya, yaꞌa. 32 Aꞌ than pam wanch anangan aak Ninevah.angan wun-wunin, than way waaꞌ-waaꞌayn niiyang, aak an-aniyangan nil God.angan um nungantangan than-thanathow ngampang, puth aak keenkanamana than wik min God.antaman ngeeyin nil pam Jonah alangan waaꞌ-waaꞌ thant aꞌ thanana woyan wayan keꞌ-ngul wakin, yaꞌa. Nil Jonah.angan wik min waaꞌ-waaꞌ thant, puth niiy inangana ep-paththam wik ngatharaman ngeey-ngeeyāna, wik min paththam anangan, puth niiy yaam anman wayan yump-yumpaniy aꞌ keꞌam yippak wayan wantana, yaꞌa.”
Niiy Keꞌ Nganth Yimanangan Iiy-Iiyān Thant Pam Wanchantan
33 Nil Jesus.an putham thaw thant, “Thon inan waaꞌāng niiyant. Nil pamangweya nath lantern pathathiywey-a, an nil wuthanangan keꞌ thenchiy nganthaniya, yaꞌa, nil yuk paathangan keꞌ kangiy, yaꞌa. An nil pam alangan keny achantang waanchow pam wanchangan yipam nganthan thathayn than aawuchangan ngoonchaynana. 34 Meeꞌ niiyantam anangan-a, keꞌ nganth yimanangan kemp niiyantamakan. Niiywey meeꞌ minangaman iiy-iiyinwey-a, an keꞌ niiy nganth piꞌanang yimanangan iiy-iiyaniy. Niiy nath meeꞌ way thampangan-a, an keꞌ niiy aak ngaaꞌang yimanangan iiy-iiyaniy. 35 Yaa, niiy kan-kanam woyan min paththam wak-wakāna, niiy keꞌ yipam keꞌ aak ngaaꞌangan iiy-iiyāna. 36 Niiy nath ngangk punch-aakam theeꞌān piip God alantan-a, aꞌ kan-kanam monkan-wak-wakān nunangan-a, yaa, niiyan keꞌ nganth piꞌan paththam park-parkān, keꞌ ngaaꞌ keꞌanang yimanangana. An keꞌ nganth piꞌanam park-parkow niiyantang.”
Nil Jesus.angan Waaꞌ Thanang Pam Piꞌan Anangan Than Ngangk Min Yaꞌa
37 Nil Jesus.angan wik inangan kanan waaꞌ-waaꞌ-a, nil pam thonam Pharisee.ana thaw ngul nungant Jesus.antan, “Nint may mungkān aawuch ngatharamanga.” Aꞌ nil Jesus.ana iiy ngul nungantang, aꞌ pul nyiinpul ngul mayakan. 38 Nil pam Pharisee alangana Jesus.an oth thath-thath nunang maꞌ keꞌ punganaman mayan mungka, aꞌ nilaniya thaaꞌam ika. 39 Nil puth Jesus.angan kanam thiich nunang nil want-wanttakan ngaantam-ngeey aꞌ nil thaw ngul nungant, “Niiyant Pharisees il-ilantana aak niiy-niiyant yimanangan wunana; niiyaniy-a, yuk cups-a, plates anangan maꞌ-yotam pung-punganiya aꞌ pach-pachathaniya! puth niiy ngangk niiyantaman keꞌam pach piꞌ-piꞌaniy yaꞌa, niiy puth pam yangk moꞌ-moꞌaniy, way-wayam paththam iiy-iiyaniya. 40 Niiy way-wayak ngaantam-ngeeyaniy niiyantakamana. Nil puth piip God.angan yump ngampang, kemp inangan kal-kalanamp-a, aꞌ nil ngangk ngamparam yam pekan yump thampa. 41 Niiy may aꞌ wukal thakan nath theeꞌ-theeꞌin thant pam wanch wiy al-alantan-a, than may wukal keꞌanangan wun-wuntan-a, yaa, puth niiyana pam wanch min-minam paththam iiy-iiyin ngula.
42 “Aak wayan ngul wampow niiyant, Pharisees il-ilantana, puth niiy ngangk minangam keꞌam iiy-iiyaniy pam wanch wiyantan, niiy keꞌ-ngoongkam ngangk-wayangam kal-kalaniy thanang, aꞌ God.an thama, niiy keꞌam kaangk wun-wunaniy nungant, yaꞌa. Niiy ep yuk way min theeꞌ-theeꞌaniy nungant piip God.antan, wukal wiy niiyantaman churchak kal-kalaniy aꞌ yuk awal min thakan theeꞌ-theeꞌaniy nunganta. Niiy kanaka wukal thakan kal-kalaniy churchakana, niiy puth wiyantan yimanang thamp ngangk minangam iiy-iiyān aꞌ piip God.ant thampa.
43 “Aak wayan ngul wampow niiyant Pharisees il-ilantana, puth niiyan kaangk aak umang anman nyiin-nyiinān aak churchangan keꞌ pam piꞌ-piꞌanam yimanangan aꞌ niiy kaangk pam wanch anangan thaaꞌ-mich-micham thawayn niiyant aak town wakanana, keꞌ niiy pam piꞌ-piꞌanam min paththam yimanangan. 44 Pam wanch wiy il-ilangana nath ngaantam-ngeeyiythan niiyang keꞌ pam min-miniy yimanang iiy-iiyaniya, an yaꞌa, puth than keꞌam thiichantan niiyang pam wayanangan iiy-iiyaniya.”
45 Amanamana, nil pam thonangan ngul thaw nungant Jesus.antan, nil pam inana teachera, wik thayan Moses.antam anangan thaaꞌ-aath-aath thanang pam wanch anangana. Nilan thaw nungant Jesus.antan, “Ayyang, teacher-ang, nint yimanangan wanttak thaw-thawangan nganta? An nint wak-wakangan nganang thampa!” 46 Nil puth Jesus.an thaw nungant, “Aak way ngul wampow niiyant thamp pam teachers il-ilantana. Niiy wik thayan Moses.antaman waaꞌ-waaꞌaniy pam wanchantan putha wik thayan niiyantam anangan thama. Than puth want-wanttak ngeeyayna wik thayan niiyantam yot anangana, an yaꞌa, puth an keꞌ yuk anhan yimanangan kal-kalantan pikpungkangana. Aꞌ niiy thamp wik thayan niiyantamana pip-pipaniya, keꞌam ngeey-ngeeyaniy yaꞌ anmana. Aak wayan ngul wampow niiyanta. 47-48 Aak keenkanamana, wuut mangk niiyantam al-alangan kaangk keꞌ thanang pam prophets anangana, puth thananiya prophets al-alangan wik min God.antaman waaꞌ-waaꞌin thanta. Than wuut mangk yotam niiyantam al-alangan prophets anangan mul-mulathin thanang aꞌ kaamp-kaampin thanang ngula. Niiyana puth yaan graves thanttam anangan ach-umpanam yump-yumpaniya kunttow thakan pal kenyuw wunp-wunpaniya. Puth ngangk min wunan niiyant pam prophets anangan kanaman mulathin thanang keenkanamana. 49 Nil God kuchek waap min-minam paththamana. Nila wik inangan keenkanaman thawa, ‘Ngay puth pam wanchantan pam prophets anangan kuch-kuchānga aꞌ putha pam wiy thampang kuch-kuchāng wik min ngatharaman waaꞌ-waaꞌayn thant. Puth pam wiy anangana, keꞌ-ngoongkam mul-mulathayn thananga aꞌ puth wiyantan way thakan yump-yumpayn.’ ”
50-51 Aꞌ Jesus.angan kan-ngul waaꞌ thanta, “Aak keenkanamana, wuut mangk niiyantamang pam anangan mul-mulathin thananga wik min ngatharaman waaꞌ-waaꞌina. Kaꞌathamaniya than pam min Abel anan mulathin nunanga, puk pulantama Adam-a, Eve.angana. Anpalana, than pam God.antam yot mul-mulathin thanang aak-aakanakaman nil Zechariah.an ngul wun. Aꞌ than nunang thamp mulathina, aawuch ngench thayanang angman, yuk altar thinth minhan kiingk-kiingkantan, piip God.antana. Puth nil God.angana ngul wayathow niiyang yotam pam wanch inangan man-yethaman iiy-iiyaniya, puth wuut mangk niiyantamangana pam God.antam anangan mul-mulathin thananga.”
52 Anpalana, nil Jesus.an kan-ngul thaw thant pam teachers al-alantan than wik thayanan thaaꞌ-aath-aathinan, “Niiy kan wik in ngeeyāna! Aak wayan ngul wampow niiyanta! Puth niiy muuk-muukamathaniy thanang pam wanch wiy anangana! Puth niiyana pam wanch anangana way-wayathaniy thanang than kaangkan meeꞌmiy weenayn wik min God.antamakan, aꞌ niiyaniya wik God.antamana way-way thaaꞌ-aath-aathaniy thananga. Puth niiyaniya woyan min God.antaman keꞌam wak-wakaniya, yaꞌa. An keꞌ yimanang wunana: niiy thaaꞌ aawuchan key.angan ngath-ngathaniya thanttam wiyantamana, aꞌ niiyaniya key maꞌangam piꞌ-piꞌaniya than yipam pam wanch wiy anangana keꞌ yipam ngoonchayn aawuchangan. Aꞌ niiy thamana yoon angman than-thananiya, thaaꞌan week-weekaniy pam wanchantamana.”
53 Nil Jesus.angan aak anan kanan want-a, than pam teachers al-alangana putha Pharisees wiy al-alangan way waaꞌ-waaꞌin nunang. Aꞌ than puth-puthaman mep-mepin nunanga. 54 Thanan yaana mep-mepin nunanga, nil yipam want-wanttakan nath thawow thanta, wik way nath thawow thant, than yipam way waaꞌayn nunanga.