12
Nil Jesus.angan Wik Kath Waaꞌ Thant Nil Pam Thonamangan Nhengk-Kunchan Kuch
Anpalana, nil Jesus.angan wik kath waaꞌ thant, nil koochanam keꞌam thaw thant, nil wik kath anman waaꞌ thant. Aꞌ nil Jesus.an thaw ngul, “Ayyang, niiy wik kath inan ngeeyāna. Nil pam thonam alangana aak piꞌan weꞌar piꞌ-piꞌ nungantakaman, aak may kaampanakan, aꞌ nil may kaangkantam kaanch yot kaamp-kaamp thanang garden nungantamang angana. Aꞌ nilana fence ngul yump, aꞌ anpalaniya nil awar piꞌan weꞌ, may kaangk menchan ngulan weemayn-a, than yipam angan wunpayn thanang aꞌ thaꞌang ngulan maak-maakayn, may kaman yipam pich-pichathayn. Aꞌ amanamaniya nil aawuch achantang ngul kaach than yipam aak thath-thathayn anpal kenyan, than wiyangan keꞌ yipam may kaangk anangan maꞌ-kuchathayn.
“Anpalaniya, nilan thaw pam wiyantan aak gardenan thath-thathayn, minam piꞌ-piꞌayn nungantwey. Aꞌ nilan thaw thant, ‘May kaangk nanangan kanan menchan weemayn-a, niiyaniya yaarkathān thanang niiyantakama, puth puungk wiyiya ngathar piꞌāna.’ Aꞌ nil moom anan-a, kan-ngul iiy aak thonaka. Ngul-ngulana, aakan kan-ngul wamp thant may kaangk menchan anangan yalmathayna. Nil moom alangan pam nungantaman kuch nunang, aak garden nungantakamakan, may kaangk anangan uwow nungant. Nil aak angan kanan wamp-a, than pam al-alangan gardenan piꞌ-piꞌin-a, than mamin nunang, aꞌ piik-piikin nunang, aꞌ maꞌ-thaanch koyaman kuchin nunang. Ngul-ngulana nil moom alangan pam nungantam thonangan ngul kuchan, puth than pam al-alanganiy-a, kuchek piik-piikin nunang, aꞌ way paththam yumpin nungant. Ngul anpalaniy-a, nil moom alangan pam thonangan ngul kuch nunang, puth than pam al-alangan mulathin nunang. Anpalaniy-a, nil pam wiy anangan kuch thanang, puth thanan way anman yumpin thant yotamant; wiy anangan-a, piik-piikin thanang, aꞌ puth wiy anangan-a, mul-mulathin thanang. Nil pam moom alangan pam weeꞌ-nath kuchiy ngula? Nilan pam nungantam yotam anangan kanam kuch thanang, nhengk nungantam thonakaman keꞌam yippak kuchan. Nil kaangk paththam wunant, nhengk-kunchantan puth nil thaw, ‘Than ngul ngaantam-ngeeyayn puk nhengk ngatharamana, nil puth pam piꞌan thama, keꞌ piikiythan nunang,’ aꞌ anpalana, nil kuch nunang. Puth than pam al-alangan thathin nunangan wamp-wamp thantan-a, thanan thawin thanttakamana, ‘Ayyang, pam inmana, puk nhengk moomantama! Ngamp mulathāmp nunang, aꞌ ngampan aak garden inan ngamparakam ngul piꞌāmpa!’ Aꞌ thanan purpam mamin nunang aꞌ mulathin nunang aꞌ piw theeꞌin nunang yoon aak garden anpalan.”
Nil Jesus.an engk ngul thant pam wanch al-alantan, “Niiy ngul wanttak ngaantam-ngeeyaniy wik kath inaniye? Nil piip-kunchan wanttak nath yumpow thant pam al-alantana? An nil wampow, aꞌ mulathow thanang, aꞌ nilana pam wiyant ngul thawow aak garden nungantaman piꞌayna.” 10 Aꞌ nil Jesus.an thaw ngul thant, “Niiy ngul lat ngench thayan anpalan keꞌam wichan ey? wik inangan ey?
‘Than pamang aawuchan kaachantan-a,
wiyiya than nath yuk pal pekkuwan aawuchantangan wunpantan-a, an piw theeꞌantan,
puth thanan ngaantam-ngeeyantan keꞌ yuk waya.
Puth yaꞌa, yuk pal pekkuwan aawuchantangana an min paththama, aawuchan thayanam yipam thanow.
An puth keꞌ yimanangan pam wanch wiy al-alangan kaangk keꞌ ngayang, monkanam iiyantan ngatharam.
Puth ngayana keꞌ yuk pal pekkuwan aawuchantangan anman thanan piw theeꞌina.
11 Puth ngul-ngulana nil God.angan pam wuut piꞌan paththam yumpow ngayang!
Ina min paththam wunowa!’ ”
12 Nil Jesus.angan wik kath inangan waaꞌ-waaꞌ thant-a, than pam piꞌan Jews al-alangana keꞌ mamiythan nunang, puth than meeꞌmiy nil thanangan waaꞌ-waaꞌ, than pench ekin wik kath anpalan. Puth thanan winynyang moꞌin pam wanch yot al-alantaman, than wiy wantin nunang aꞌ puyam iiyin.
Thananiya Jesus.an Putham Mepin Nunang
13 Than pam Pharisees al-alangan aꞌ puth pam Herod.antam al-alangan karpam ngul wik yump-yumpin, aꞌ thawin, “Ngamp putham mepāmp nunanga, yaan paathāmp nunang nil nath Jesus.an wik want-wanttakan thawow ngampar.” Thananiya pam thanttam wiy anangan kuchin nungant. 14 Than iiyin nungant Jesus.antana, aꞌ thawin, “Ayyang, moom-ang, ngan kan meeꞌmiy nint wik kan-kanam anangan thaw-thawangana, puth woyan min God.antaman kan-kanam thaaꞌ-aath-aathangan nganang. Nungkway than pam wanch wiyangan ngangk-wayangaman kal-kalantan nintang-a, puth nintana keꞌam ngaantam-ngeeyangan, kon uth anman iiy-iiyangan. Puth nint pam piꞌan al-alantaman keꞌam winynyang moꞌangan yaꞌa, nint keꞌ-ngoongkam wik kan-kanam anman waaꞌ-waaꞌangan pam wanchantan. Yaa, nint puth wik waaꞌān nganta nint wanttakan ngaantam-ngeeyangana. An ngul kan-kanam ey? ngan ngul wukal theeꞌin ey? keꞌ income tax yimanangan ey? pam moom piꞌan alantan ey? aak Rome.angan wunan ey? nath yaꞌa, keꞌ theeꞌin nungant.” 15 Aꞌ nil puth Jesus.angan kanam thiich thanang pam anangan than pam min yaꞌa, than yaan paath-paathin nunang, nil puth thaw thant, “Niiy ngul ngeenak thaachaniy ngayanga? ngay yipam way-wayak thawāng niiyant ey? An yaꞌa! Niiy wukal thonam pal kalānar, ngay kan thathānga!” 16 Thanan wukal anana wampathin nungant, aꞌ nil puth Jesus.an thaw thant, “Wukal ilangan kaaꞌwal weeꞌantam piꞌan a? puth namp thamp weeꞌantam wukal ilantangan wun a?” Puth than pam anangan thawin nungant Jesus.antan, “Pam moom piꞌan alantaman aak Rome.angan wunana.” 17 Yaa, nil Jesus.an thaw thant, “Than wukal tax aakanakan thawayn niiyantan-a, pam piꞌ-piꞌanam anangan-a, niiy wukal wiyana koyam theeꞌān thantanweya. Puth nil God.angan ngampangan yumpa, ngampana ngangk ngamparamana koyaman theeꞌāmp nunganta.” Than wik inangan ngeeyinan-a, than thaaꞌam ikin ngul Jesus.antan.
18 Anpalan-a, pam puungk wiy Sadducees anangan wampin nungant. Than Sadducees il-ilangana, than ngaantam-ngeeyin pam wanch mulan wuntan-a, keꞌ koyaman keꞌ ekiythan. Than thawin nungant Jesus.antan, 19 “Ayyang, Moom-ang, pam Moses.ang keenkanamana wik yimanangan ump, ‘Nil pamwey puk keꞌanangan uthamiw-a, yaa, nil pont nungantam alangan wanch wukalongkan maayow nunanga, pul yipam puk uwowpula, thanan yipam ngaantam-ngeeyayna puk anangana keꞌ pam mul alantamana.’ 20 Puth nint kan wik kath inan ngeeyāna: aak keenkanamana, than maꞌ-kuuncham pam seven wunina. Wuny thanttamangan kaꞌatham wanch maay — ngul-ngulaniya, nil puk keꞌanang utham ngul. 21 Pam kuunch nungantam thon alangan ngul maay nunang wanch wukalongkana, aꞌ nil tham ngul puk keꞌanang utham. Aꞌ pam kuunch nungantam thon alangan ngul maay nunang wanch wukalongkana, aꞌ nil yinang puk keꞌanang tham utham. 22 Pam kuunch nungantam maꞌmangkam al-alangan maay-maayin nunang, wanch wukalongkana, aꞌ than maꞌmangkamana puk keꞌanang anman uth-uthamin. Ngul-ngulaniya, wanch wukalongk anman utham. 23 Kan in ngeeyiya! Aak ngulan wampowan-a, than pam wanch mulaman koyaman ngulan ekayn-a, man-yetham koyaman iiyayn-a, nil wanch wukalongkana wanch thum pam weeꞌantam ngul iiyowa? Puth nil wanch alangana pam maꞌ-kuuncham seven anangaman maay thananga!”
24 Aꞌ nil Jesus.an thaw ngul thant, “Niiy wik way-way thawaniya! An puth niiy keꞌam wik min God.antam anangana min-minam ngaantam-ngeeyaniya, wik lat ngench thayanangana aꞌ putha niiy min-minam keꞌam thiichaniy nil piip God.an pam wuut piꞌan paththamana! 25 Than pam wanch yotamana mulaman ekayn-a, aꞌ man-yetham koyam ngulan iiy-iiyayn-a, an thananiya keꞌ ngaantiyongk anman iiy-iiyayn ing kenyana, keꞌ-ngul ngentwayn, yaꞌa. 26 Niiyiy wik anman thaw-thawaniy than pam wanch mulaman keꞌ yaakaꞌ ekayna. Niiy ngul wik kath Moses alantaman kanam ngeeyan ey? lat ngench thayan anpalan ey? nilan thum nganthan thath yuk waakamangan, puth yukana keꞌam pench-pencha. Nil puth God.an wik inangan Moses.antan thaw, ‘Ngayiya God inman, thanttam pam Abraham-a, puth Isaac-a, aꞌ Jacob weeꞌanang al-alantamana.’ 27 Nil God.ana God thanttam pam wanch man-yethaman iiy-iiyantan, pam wanch mul al-alantaman yaꞌa. Niiy wik way-way thawaniya!”
Wik Thayan Kucham Inangan Min Paththam
28 Nil pam thonamaniy-a, angman than-than thanttang, ngeey-ngeey thanang wikan thaw-thawin. Nil pam ilangan-a, pam wanchan thaaꞌ-aath-aath thanang wik ngench thayanan. Nil ngeey nunang Jesus.an wik minan thaw thant Sadducees al-alantan, nil puth iiy nungant aꞌ thawant, “Ayyang, lat ngench thayanangan-a, wik thayan God.antaman yot ngampar ngeeyanakana! Nint keꞌ miꞌin wik thayan thonam min paththaman ey?” 29 Nil puth Jesus.an thaw nungant, “Wik inangan kan-kanam min paththam niiyant ngeeyanakan. ‘Niiyala, niiy pam wanch aak Israel.angan wunaniya, kan in ngeeyāna: nil piip God ngamparaman-a, nilam thonam anman moom piꞌan ngamparama, wiy yaꞌa, nilam thonakama. 30 Niiy ngangk minangam anman iiy-iiyān nungant, koochanam iiyān, man-kuchaman yaꞌa, aꞌ wik nungantaman ngangkangam piꞌ-piꞌān, wik maꞌmangkam anangan ngeeyāna.’ 31 Aꞌ thon inan ngeeyāna: ‘Niiy paththam kaangk wunān pam wanch puk wiyantana. Keꞌ niiyan min-minam piꞌ-piꞌwuniy niiyantakaman-a, yaa, niiyiya yimanangan pam wanch wiy al-alantan ngangk minangam iiy-iiyān thant.’ Wik thayan kucham inangan karp wunanpul, an min-minam paththama!”
32 Nil pam alangan wik Jesus.antaman ngeey-ngeey-a, aꞌ thawant Jesus.antan, “Ayyang, Moom-ang, nint minam thawana. Nint kan-kanam thawana nil Lord ngamparaman God thonam anman, nilam thonakaman, wiy yaꞌa; 33 aꞌ ngamp kan-kanam ngangk minangam anman iiy-iiyāmp nunganta, koochanam iiyāmpa, man-kuchaman yaꞌa, aꞌ ngamp wik nungantaman ngangkangama piꞌ-piꞌāmp wik maꞌmangkam anangan ngeeyāmpa! Aꞌ ngamp pam wanch wiy al-alantan kan-kanam kaangk wunāmp thant, aꞌ minam piꞌ-piꞌāmp thanang keꞌ ngamp ngamparakaman piꞌ-piꞌwunamp. Wik kucham inangan kan-kanam min paththam ngampar ngeeyanakan. Ngamp nath minh thonakaman kalimp nungant God alantan-a, altarangan wunpimp nungant-a, puth keꞌwey wik nungantam inangan ngeeyimpwey-a, an way ngampar.”
34 Nil Jesus.angan ngeey nunang wik minan thaw-a, nil puth thaw nungant, “Nint wanttaka? Nint kan ngathar ngangk theeꞌān ey? Nint God.antan thinth-thinth kan-ngul wamp-wampangan, nil yipam maꞌ nungantang piꞌow nintang.” Anpalman ngulan-a, thananiya winynyang ngul moꞌ-moꞌin nungantam Jesus.antamana, thananiya keꞌ-ngul wikak thakan engkin nungant, yaꞌ anman.
Nil Jesus.anganiya Wik David.antaman Waaꞌ
35 Anpalaniy-a, nil Jesus.angan pam wanch thaaꞌ-aath-aath thanang aawuch ngench thayanangan. Nil thaw thant, “Than pam anangan wik ngench thayanan thaaꞌ-aath-aathantan-a, thananiy thawantana nil David.ana wuut mangk nungantamaniya, pam alantaman nil God.angan kaaꞌngak kuchowan ngampar. Than ngeenam yimanangan thawantana? 36 Nil puth Ngeen-Wiy Min God.antaman thaw nungant David.ant wik inangan waaꞌowa:
‘Nil Lord God.ana moom ngatharamant thawa:
Nintaniya moom piꞌan ngatharang iiy-iiyāna;
aꞌ ngay ngul maalathāng thanang than nintangan ngangk-wayangaman kal-kalayn.
Nintaniya moom karangk paththam iiy-iiyān thantana.’
37 Wik iniya David.angan waaꞌ. Niliya Christ.ana moom nungantam waaꞌ nunang. Puth nil David.ana wanttak Christ.antaman wuut mangk weem a!” Nil Jesus.angan yimanangan mep thanang.
Nil Jesus.angan Wuut Manth-Thayan Anangan Waaꞌ Thanang Than Min Yaꞌa
Anpalan-a, pam wanch yotangan ngangk minangam ngeeyin nunang, Jesus.an. 38 Nil thaaꞌ-aath-aath thanang, aꞌ thaw thant, “Niiy kan thathān thanang, pam wuut manth-thayan anangana, than min yaꞌa! Thanan keꞌ meek yimanangan kaangk iiy-iiyayn. Than kaangk ngook ongk ngoonch-ngoonchayn, than wiyangan yipam thathayn thanang, aꞌ thanan kaangka pam wanch anangan umang iiyayn thant aak town wakanana. 39 Aꞌ putha, than aak churchakan iiyayn-a, thanan kaangk umputh nyiinayna, thanan yipmam pam wanchangan thathayn thanang, aꞌ putha than may party.akan iiyayn-a, thanan kaangk aak min-minangam nyiinayna. 40 Than yuk way min wukalongk al-alantaman maayantan thak, puth-a, than aawuch thanttamangana than ngul ngoonchantan, keꞌ aawuch thanttam yimanangan ngula, aꞌ thanana yaam anman meeꞌ-wuthanamantan pam wanchangan yipam ngeeyayn thanang. Nil God.angan kan-kanam paththam wayathow thananga! keꞌ wiy yaꞌa!”
Inan Wik Kath Wanch Wukalongkantam Wukalan Theeꞌ God.antan
41 Anpalan-a, nil Jesus.an aak churchangan nyiin-nyiin, nil yuk ik wukalak thinth angan nyiin-nyiin, thath-thath thanang wukal God.antan wunp-wunpin, pam wanch yotangan. Pam wiyaniy-a, maꞌmangkiy, than ep wukal piꞌan wunp-wunpin meeꞌ yotantang. 42 Anpalana, nil wanch wukalongk anan ngoonch, wanch inaniya, nil wukal keꞌanangwey, aꞌ nilan wukal manyiy kucham keꞌ two cents yimanangan ikangan wunp. 43 Anpalana, nil Jesus.angan ngurp nungantam anangan ump thanang aꞌ thaw thant, “Niiy kan thathan thanang ey? Than wiyangan ep wukal piꞌ-piꞌanam ikangan wunp-wunpin aa! Nungkway nil wanch wukalongk ilangan wukal many wunp ikangan-a, an min meeꞌ God.antangana, an nil God.angan keꞌ wukal piꞌan thath-thathan meeꞌ nungantangana. 44 Than puth wiy ananganiya min yaꞌa, puth nungkway than wukal piꞌanan wunp-wunpin-a, an min yaꞌ meeꞌ God.antangan, puth thanan keꞌ wukal many theeꞌin, thanan puth wukal thaꞌiy thanttakam piꞌ-piꞌantan, maꞌmangkiy iiy-iiyantan. Puth nil wanch wukalongk alanganiy-a, wukal nungantam maꞌmangkam wunp ikangan, wukal anan nil keꞌ may piiyanakan piꞌ-piꞌwey-a, anan wunp.” Wik inan nil Jesus.angan waaꞌ.