Habari Ngema yereze
Luka
Mwanzo
Eci kitabu‑ci candikiwa na Luka, dotoru na mwenziwe Paulu. Luka kandika novyo kitabu ca Vitendo.
Luka kapita akidairisha pakulu pawenye hadisi ya Insa, mwanzo wa kupongoriwa kwake. Na piya kazi yatendire, kufwa kwake pamoja na kufufuka kwake. Iye kolota kuwa Insa akikola kazi yake kwa uwezo wa Roho Takatifu, na kuwa iye akiwawonera utungu masikini na sawana amiri. Insa katimiza kubushuru kuhusu iye, na katimiza anzima yake ya kuwavusha wenye kwasika.
1
1 Mwenshimiwa Tiyofilu, ndi kweli kuwa wanu wengi watenda kazi yakutunga waraka kuhusu mwaha wa vire vitimiziwe kati yetu, 2 sawa‑sawa vyawatereze mashahidi na watumisi wa usemi wawawonire tangu mwanzo. 3 Na kwa kuwa omi suku nyingi nikitunza mwaha‑wu, niwona kuwa vyema omi novyo nukwandikire kwa namuna ngema, 4 ipate kuhusu vinu vyaufundiwe wijiwe ukweli.
Tangazo rakupongoriwa Yahaya mwenyé Koza
5 Herodi paákiwa nfalume wa Yudeya, ákiwapo nlongozi mmoja wa dini wakwitiwa Zagariya, ákiwa nkundi ra Abiya. Nkawake akitiwa Zabeli, njukuluwe Aruna. 6 Zagariya na Zabeli wo‑wawiri wákiwa wenye shariya mbere ya Mwenyezimungu, ewo wátimiza bila ukosa shuruti na ámuri piya za Mola. 7 Falakini awapongore konta Zabeli ákiwa nata, na wo‑wawiri woluvala pakulu futi.
8 Suku moja, Zagariya ákiwa pakazi ya kulongoza dini mbere ya Mwenyezimungu*NNyumba Takatifu., ifika suku ya kutumika kundi rake. 9 Kwa kufulata tabiya ya walongozi wa dini, ítendiwa kura akitondoriwa. Kwa javyo iye akingira nNyumba Takatifu ya Mola, ataye lubani. 10 Sambi, wanu wengi piya wakilebela duwa panja, wakati wakutaya lubani ure.
11 Kwa mpunde noure, Zagariya mbere kanlawirira laika wa Mola, kamwimira upande wa nkono nriro wa kashoti maalumu parikifukiziwanga lubani. 12 Zagariya nakummona, akisusuka, ukimwingira wofi pakulu futi. 13 Fala laika ire akimwambira javi: “Usope kinu, Zagariya! Konta Mwenyezimungu kasikira vyaunlebele. Nkawako Zabeli akupongorera mwana nlume, ujuzi umwite zina ra Yahaya. 14 Na ukuja kuwa radi pakulu na kuriwona, na wanu wengi novyo wakuja kuwa radi kwa kupongoriwa kwake. 15 Kamana iye akuja kuwa nkulu mbere ya Mwenye Nvushi, aaja kushubutu kunywa vinyu wala kirevi kikali. Akuja kumwijala Roho Takatifu tangu mmatumbo mwa mamaye. 16 Iye waIziraeli wengi akuja kuwaludisira ka Mwenye Nvushi, Nlungu wawo. 17 Iye akuja kulongorera mbere yake na roho pamoja na uwezo wa Aliyasi, ipate myoyo ya kuuwáwa iwaludire wana wawo, na wabishi awaludisire wijiwifu wa wenye shariya. Kwa javyo, antengezere Mwenye Nvushi umati uwe tayari.”
18 Basi Zagariya akindairi laika ire: “Nukwijiwa kuwa kweli mwaja? Omi nuluvala na nkawangu novyo kapongoriwa mida na midada.”
19 Laika ire kanjibu javi: “Omi niwa Jiburilu, nikwimira mbere ya Mwenyezimungu. Nitumiwa nije nisowere nawe nukwambire evi vinu‑vi. 20 Ona, kwa kuwa aukubali usowezi wangu uja kutimiziwa noyo suku‑yo, mwanzo wa rero‑vi unyamala nduu, nukwambira kweli-kwelini ausowera mpaka pavisaka kukuna.” 21 Wanu ware wakinrindira Zagariya, wakishanga konta mahala bora nNyumba Takatifu mure kákawa. 22 Mwinsho palawire mure, aakidirire kusowera tena na wanu ware. Akisowera nawo kibubu, newo wereriwa kuwa îmwisukira ruhuya mmojawapo mahala bora nNyumba Takatifu mwaakiwa mure. Na iye akizidi kuwa bubu.
23 Pazitimire suku za kazi zake, Zagariya akiludi akuka kwake. 24 Pazipitire suku zire, nkawake Zabeli akimita, akikala nnyumba muda wa myezi mitanu salawira panja. 25 Zabeli akisowera, akamba: “Mola kanitenda javi suku yaanitendere fadili ipate alavye aibu yangu mbere ya wanu.”
Laika atangaza kupongoriwa ka Insa
26 Sambi, mimba ya Mariyamu paifikire myezi sita, Mwenyezimungu akinpereka laika Jiburilu kaya ulu ya Nazareti, porovinsiya ya Galileya, 27 akasowere na mwari apofiwe na mwananlume wakwitiwa Yusufu, ujukulu wa nfalume Daudi. Mwari‑yo akitiwa Mariyamu. 28 Laika akinfika, akimwambira javi: “Salama! Uwe kujanliiwa pakulu sana! Mola kawa pamoja nawe!”
29 Nakusikira usowezi ure javire, iye imwingira wasi-wasi, akiridairi kimoyomoyo, akamba: “Mámá! Kunidairi salama javi, mana ake kinani?” 30 Basi, laika ire akimwambira:
“Mariyamu, usope kinu, konta Mwenyezimungu kakutendera fadili!
31 Ona, ukwimita, umpongola mwana nlume, mwana‑yo ujuzi umwite Insa.
32 Iye akuja kuwa munu bora pakulu,
na akuja kwitiwa Mwana wa Mwenye Nkulu.
Mwenyezimungu Mola wetu akuja kumpa kiti ca wawaye Daudi.
33 Na akuja kuwatawala ujukulu wa Yankubu†“Ujukulu wa Yankubu” mana ake “wanu wa Iziraeli”. kwa milele,
na ufalume wake aauna mwinsho.”
34 Mariyamu akindairi laika ire: “Nipongolaja? Nomi sinamba kumwijiwa nlume!”
35 Laika ire akinjibu, akamba:
“Roho Takatifu akwisukira,
na uwezo wa Mwenye Nkulu ukufinika na kinviri cake.
Ndimana, wauja kumpongola‑yo takatifu,
akuja kwitiwa Mwana wa Mwenyezimungu‡“Mwana wa Mwenyezimungu” ndi zina rimojawapo retiwa Insa. Rikolota kupatana kwema ka Insa na Mwenyezimungu, kamba mwana na wawaye. Eri zina‑ri aisema kuwa cipita kitendo ca muka na nlume, ila kupatana kukulu ka kiroho..
36 Ona, jamaa yako Zabeli, iye novyo kamwimita mwana nlume ingawa koluvala.
Akitíwa nata, ewu mwezi‑wu wasita emíte.
37 Konta ka Mwenyezimungu, acipo kinu cakunzaidi.”
38 Basi, Mariyamu akamba: “Kweli-kwelini, omi niwa ntumisi wa Mola. Vikune kamba vyaunambire-vyo.” Ikisa, laika ire akilawa akuka vyake.
Mariyamu akuka kummona Zabeli
39 Nozire suku zire, Mariyamu akilawa, akuka upesi-upesi, upande mmoja uri myango kaya ya Yudeya, 40 akingira nnyumba ya Zagariya, wakidairiyana habari na Zabeli. 41 Zabeli, nakusikira shauti ya Mariyamu paandairire habari, mwanawe mmatumbo mure katupa, na Zabeli kamwijala Roho Takatifu. 42 Akimwambira pakulu-pakulu, akamba:
“Uwe ndi ujanliiwe pakulu kuwapunda wanawaka piya!
Ajanliiwe ndi wauja kumpongola mmatumbo mwako‑yo!
43 Vyakuja kwangu omi kuwoniwa na mama wa Mwenye wangu namunani?
44 Ona, panisikire shauti yako, kwa mpunde nowo,
mwanangu mmatumbo mwangu katikinyika kuwa radi!
45 Heri ire akubali kuwa vitimiziwe visemiwe kwake upande wa Mola!”
Rimbo ra Mariyamu
46 Sambi, Mariyamu akamba:
“Moyo wangu unkurisa Mola!
47 Roho yangu iwa radi
kwa Mwenyezimungu, Nvushi wangu.
48 Kamana kanang'aniza unyenyekevu wa ntumisi wake.
Kweli, mwanzo wa sambi‑pa,
vizazi piya wanita wakujanliiwa,
49 kamana Mwenyé Uwezo kanitendera vinu vikulu pakulu!
Takatifu ndi zina rake!
50 Rehema yake izidi vizazi ka vizazi
ka wenye kumopa.
51 Kâtenda uwezo na nkono wake!
Kâwatawanya waridãi kati ya mawazo a myoyo yawo.
52 Kâwesusa wenye uwezo nviti vyawo,
kâwakweza wenye kurinyenyekeya.
53 Wenye njala kâwejaza vinu vyema-vyema,
matajiri kâwatuwisa makono waka.
54 Kânsaidiya Iziraeli ntumisi wake
julu ya kukumbukira huruma yake,
55 kamba tamaa yawapere wababu zetu,
Iburahima na ujukulu wake mpaka milele.”
56 Mariyamu akikala na Zabeli kiyasi ca myezi mitatu, ikisa akiludira kwawo.
Kupongoriwa ka Yahaya mwenyé Koza
57 Sambi, Zabeli wakati wakupongola ufika, neye kampongola mwana nlume. 58 Majirani na jamaa wasikira kuwa Mwenyezimungu kantendera huruma pakulu Zabeli, wafurahi naye pakulu sana.
59 Paifikire suku yanane, ewo wakija wakintaya itani toto ire. Wasaka kumwita zina ra wawaye, Zagariya, 60 fala mamaye akijibu, akamba: “Anta, zina rake Yahaya.” 61 Ewo wakinjibu: “We! Aapo jamaa yako anta mmoja wakwitiwa ero zina‑ro!” 62 Newo wakindairi kibubu wawaye mwana ire zina rakisaka etiwe. 63 Zagariya akilebela kipande ca kibawo kitoto, akandika javi: “Zina rake Yahaya.” Piya ware wakibaki wakushanga wawenye. 64 Kwa mpunde noure, kanywa yake ikifunguriwa, lulimi rake rikisowera, akinsifu Mwenyezimungu. 65 Majirani wakisusuka na vyawawonire vire. Kaya piya za upande wa kumyango ya Yudeya zikisoweriwa habari za evi vinu vikunire‑vi. 66 Na piya wanu wasikire wakitula mmyoyo mwawo, wakamba: “Noyu mwana‑yu akuja kuwa nani? Kamana nkono wa Mola uwa pamoja neye.”
Kubushuru ka Zagariya
67 Zagariya, wawaye toto ire, kamwijala Roho Takatifu, noparepare akanza kubushuru javi:
68 “Atukuziwe Mola, Nlungu wa Iziraeli,
kamana kawawona na kawavusha wanu wake.
69 Iye katilamusira Nvushi wa uwezo§Kigeregu: “lunyanga ra kuvusha”., ujukulu wa ntumisi wake Daudi,
70 kamba vyaasowere tangu mida
julu kanywa za minabii wake matakatifu.
71 Katilamusira eyu Nvushi‑yu
ativushe upande wa maaduwi wetu
na mmakono mwa piya wenye kutina.
72 Javyo, kawolotera huruma wababu zetu,
na kukumbukira tamaa yake takatifu,
73 kulapa kalapire ka babu yetu Iburahima.
74 Akimpa tamaa yakutivusha mmakono mwa maaduwi
ipate tintumike bila wofi,
75 kwa utakatifu na ukamilifu
mbere yake suku zetu piya.
76 Uwe, mwanangu, ukwitiwa nabii wa Mwenye Nkulu,
kamana ulongorera mbere ya Mwenye
untengezere njira yake,
77 wanu wake uwafahamu kuhusu kuvushiwa,
julu ya kuswamiiwa dambi zawo.
78 Nlungu wetu atenda javyo
kwa sababu ya wema wa huruma yake.
Ndimana, nuru ya binguni itisukira ofwe,
79 tiwamwarikire wari pakisi,
wekala kinviri ca kifo,
ilongoze maulu etu njira ya usalama.”
80 Kisimana Yahaya ire akikula na akongezeka nguvu ya kiroho. Kekala nlanga mpaka suku ya kurolota kwake mbere ya waIziraeli.
*1:8 NNyumba Takatifu.
†1:33 “Ujukulu wa Yankubu” mana ake “wanu wa Iziraeli”.
‡1:35 “Mwana wa Mwenyezimungu” ndi zina rimojawapo retiwa Insa. Rikolota kupatana kwema ka Insa na Mwenyezimungu, kamba mwana na wawaye. Eri zina‑ri aisema kuwa cipita kitendo ca muka na nlume, ila kupatana kukulu ka kiroho.
§1:69 Kigeregu: “lunyanga ra kuvusha”.