11
Te kuia xtnañuꞌu ja tatnuni rey Darío, tee ñuu Media, suni ni ndakuñaꞌa maa rin tnoꞌo ndee ini nuu Miguel vi ni chituu rin ya.
Rey ja kikuei ichi norte vi ichi sur
Su vitna te na kaxtnoꞌo rin tnoꞌo ndaa:
―Vi kotatnuni uni ka rey ñuu Persia. Yun te saa kotatnuni inka rey kuu kuun ja kokuu de in tee kuika ndevaꞌa ka saa uni ka rey yun. Te nuu kuu ndakui de jin jakuika nevaꞌa de, te skaꞌan de ñayiu ñuu de ja vi ndakoo ndiꞌi siki rey Grecia. Yun te ndakoo in rey tu ioo ja kaxin tnaꞌa, ja kotatnuni de jin ndiꞌi tniuu kaꞌnu ja ndiso de, te saꞌa de nagua kuini maa de. Su nuu kuu kaꞌnu nuu tatnuni de, te teꞌnde, te vi kutenuu nuu ndi kuun tachi kuiñi ja yiꞌi ichi andivi. Te nuu ni otatnuni de, ma ndayaꞌa ndaꞌa ndikin tata de. Te ni ma koo ndakui ka nuu tatnuni yun, nagua ni oo nuu otatnuni de ama ka, chi kaꞌnde maa ia Dios, te ndakuñaꞌa ya ndaꞌa ndee saa ka ñayiu.
Yun te kuu ndakui rey ichi sur, su kuu ndakui ka in tee kotatnuni nuu soldado de saa maa de. Te kuu kaꞌnu ka nuu tatnuni tee yun saa nuu tatnuni maa rey yun. Su nuu yaꞌa ndee saa kuia, te vi saꞌa nduu de in tratu, te kuñaꞌa rey sur sesiꞌi de ja tnandaꞌa jin rey norte, nagua ja saa te vi koo mani de. Su ma niꞌi ña nuu tatnuni de ja koo jin ña, te ni ma kokunuu ja tatnuni rey yun. Chi vi kaꞌni ña jin maa ña, vi ñayiu ka jinokuechi nuu ña, vi seꞌe ña vi yii ña.
’Su ndakoo in tnaꞌa maa ña nuu tniuu ña, te kiꞌin de jin soldado de siki rey oo ichi norte, te kiukuei de ndee nuu oo maa rey yun, te kundee de kuu nijaꞌnu de. Te suni kuiso de chuꞌchi rey yun, chuꞌchi ja kuu kaa, vi ndatniuu vii ja ka kuu oro vi plata, te noꞌo jin de Egipto. Te ma kaxin tnaꞌa ka de jin rey ichi norte yun ndee saa kuia. Yun te kiuu rey ichi norte nuu tatnuni rey ichi sur, su kuni de ja vijin kuu, te ndajiokuiin de ñuu de.
10 ’Su vi saꞌa tuaꞌa seꞌe rey ichi norte ja vi kaxin tnaꞌa de, te vi xtutu de kuaꞌa ndevaꞌa soldado. Te ndakoo in de jin soldado de siki ñuu sur, te xnaa ndiꞌi ña de na kuinio nuu ndachitu ndute. Yun te ndajiokuiin tuku de nuu kiꞌin ña de ja vi kaxin tnaꞌa de, guaa ndee kenta de nuu oo veꞌe maa rey. 11 Te kiti ndevaꞌa ini rey ichi sur, te ndakoo de ja vi kaxin tnaꞌa de jin rey ichi norte yun jin kuaꞌa ndevaꞌa ndetnuni soldado de, te ndiꞌi ñayiu kuaꞌa yun junkuei nuu ndaꞌa rey sur. 12 Te nuu kakuiko de kuaꞌa ndevaꞌa ñayiu yun, te saꞌa teyii de maa de, te kaꞌni de kuaꞌa ndevaꞌa ñayiu yun, su masu naꞌa kundee de. 13 Chi xtutu rey ichi norte kuakuaꞌa ka soldado de saa jaxtnañuꞌu, te nuu yaꞌa ndee saa kuia, te kiꞌin de nukiꞌin tuku ña de jin rey ichi sur ja vi kaxin tnaꞌa de jin kuaꞌa ka soldado de, vi ni saꞌa tuaꞌa guaꞌa ka de.
14 ’Te tiempu yun vi ndakoo kuaꞌa ñayiu siki rey ichi sur, te vi ndee tee ñuu ron Israel ja inu niꞌi ndevaꞌa ini vi ndakoo siki tee yun, su ma vi kundee de. Saa te skunkuu ja ni skuni ña jin ron. 15 Yun te kiꞌin rey ichi norte, te koto de ñuꞌu ja ndachitu de yika muro ja ndesi yuꞌu ñuu, nagua ja kuu yaꞌa de. Te kakuiko de in ñuu ja ndesi guaꞌa yun. Te ma kundee rey sur ja vi kaxin tnaꞌa, te ni soldado ja ni kaji de ja vi kaxin tnaꞌa, chi ma vi koo ndakui de ja vi ndakoo de siki inka rey. 16 Te soldado ichi norte ja kuaꞌankuei ka kundee yun, vi saꞌa maa de nagua ka kuini de, te ni tu na in kundee ini ja vi kaxin tnaꞌa jin de. Te vi koo de ñuu vii ja kuu Israel, te vi xnaa de ndiꞌi nagua ka junkuꞌun de. 17 Te suni ndakani ini de ja kiꞌin de kakuiko de ndiꞌi ñuu nuu tatnuni rey sur. Yun guaa saꞌa de in tratu jin rey yun, te kuñaꞌa de in sesiꞌi de ja tnandaꞌa jin rey yun, nagua ja kuu xnaa de nuu tatnuni tee yun, su ma kee de jin nagua ndakani ini de. 18 Yun te ndakoo rey ichi norte yun siki ñuu ka oo yuꞌu ndute mar ja vi kaxin tnaꞌa de. Te kakuiko de kuaꞌa ñuu yun, su ndakoo in tee tatnuni inka ñuu, te junkani de ja kanoo ja jiñaꞌa de nuu ñuu yun, te saꞌa de ja ndendoo kanoo maa rey yun. 19 Yun te ndajiokuiin rey ichi norte yun nuu tatnuni de ñuu de, su jinkuntnaꞌa de jin tnundoꞌo ja kuu de, te tu na in kuni saꞌun ka ña jin de.
20 ’Te nuu tniuu de nukuiin inka rey, te rey yun tetniuu in tee xtutu xuꞌun impuestu, nagua ja kuu kuika nuu tatnuni de. Su nuu joo ni kiuu, te vi kaꞌni ña jin de, visi masu nuu oo tnoꞌo kiti ini, ni masu nuu ka jaxin tnaꞌa ñayiu.
21 ’Te nuu tniuu de kotatnuni in tee tneꞌe ndevaꞌa, ja vini tu oo tu kaa de ja kokuu de rey. Te in kiuu sanaa ni ja tu na in nee ini, te kakuiko de nuu tatnuni jin tnoꞌo luu ja xndaꞌu ña de. 22 Te xnaa ndiꞌi de ñayiu ka kaꞌan uꞌu ña jin de, na kuinio nuu ndachitu ndute, te xnaa ña de. Te ndiꞌi tuꞌu kaꞌni de, te suni kaꞌni de tee nevaꞌa tratu ja kotatnuni de. 23 Te xndaꞌu de tee vi saꞌa jin de tratu, te visi jin joo ni ñayiu, te kundee de kuu nijaꞌnu de. 24 Te nuu tu ka nee tu ka kuu ini ñayiu, te kiuu de ñuu kuika ka, te saꞌa de in ja tu ni ka saꞌa tata de ni tata jaꞌnu de. Te vi ndakaꞌnde de jin soldado de ndiꞌi jakuika vi nagua vi niꞌi de nuu vi kaxin tnaꞌa de. Te ndakani ini de ja ndakoo de siki ñuu ka okutu guaꞌa jin muro, su ndee saa ni tiempu saꞌa de siun.
25 ’Te kuu teyii de ja tee ndakui kuu de, te junkiꞌin de rey sur ja vi kaxin tnaꞌa de jin kuakuaꞌa soldado de. Te suni saꞌa tuaꞌa rey sur kuaꞌa ndevaꞌa soldado de, tee inu ndakui ja vi kaxin tnaꞌa de. Su ma kundee de, chi koo in tee xtuu ña jin de. 26 Te vi maa tee ka jaa in ni jin de xtaa nuu mesa de, ka kuu tee vi nduku ja vi xnaa ña jin de, chi ma vi kundee soldado de, te kuaꞌa de vi kuu. 27 Te vi jinkoo nduu rey yaꞌa nuu invaa ni mesa, te vi ndakani ini de maa ni ja vi saꞌa tnaꞌa de jakueꞌe. Te vi xndaꞌu tnaꞌa de, su ni in de ma kuu nagua vi saꞌa de, chi kuini ka ja kenta kiuu ni jani maa ia Dios. 28 Te ndajiokuiin rey norte ñuu de jin kuaꞌa jakuika niꞌi de nuu vi kaxin tnaꞌa de. Su ama ka ja noꞌo de, te saꞌa de janeꞌe jayichi nuu veñuꞌu ii, nuu ni saꞌa ia Dios tratu. Saa te skunkuu de nagua ni ndakani ini de. Yun te saa ndajiokuiin de noꞌo de ñuu de.
29 ’Te nuu kenta maa kiuu ja ni jani ia Dios, te ndajiokuiin tuku rey norte yun ja kiꞌin de siki rey sur. Su jasandiꞌi yaꞌa, chi ma kokuu inuu jin jaxtnañuꞌu. 30 Chi kikuei barco ja vajikuei ñuu oo yuꞌu ndute mar, ichi nuu makee nikandii, ja vi kaxin tnaꞌa jin de, te yuꞌu ña de. Yun te ndajiokuiin de siki veñuꞌu ii ja ndenuu ini de jin ja kiti ini de, te saꞌa de jin nagua kuini maa de. Te ndajiokuiin de chituu de jin ñayiu ni ka xndendoo tratu ni saꞌa ia Dios.
31 ’Te vi ndakoo soldado de, te vi saꞌa de janeꞌe jayichi ini veñuꞌu vi ja ndesi nuu oo veñuꞌu yun. Te vi jinkani de ja ka soko ñayiu in kiuu in kiuu, te nuu altar yun vi kani de in chuꞌchi tneꞌe ndevaꞌa. 32 Te jin tnoꞌo luu ndevaꞌa kundee de xndaꞌu de tee ni ka xndendoo tratu ni saꞌa ia Dios. Su ñayiu ja ka kutoo ia Dios, chi vi koyutnui nuu ya, te ma vi saꞌi nagua kuini de. 33 Su ñayiu ndichi ñuu yun, vi xtekui kuaꞌa ñayiu, su ndee saa ni kiuu, te vi kaꞌni ña jin, axi vi teñuꞌu ña jin, axi vi kuaka ña jin kiꞌinkuei, te vi kindee ndiꞌi nagua ka nevaꞌi. 34 Te kiuu vi tnaꞌi tnundoꞌo yun, vi chituu na in ña joo luluu jin, te kuaꞌa ñayiu vi koo jin, su maa ni ja vi keneꞌe de jayiñuꞌu maa de. 35 Te suni junkuei sava ñayiu ndichi ñuu yun nuu tnundoꞌo, nagua ja nuu ka jito tnuni ña yun, te vi nduvii vi nduyayai, guaa ndee na kenta kiuu sandiꞌi. Chi kuini ka ja jino kiuu ni jani maa ia Dios.
Ni saꞌa teyii rey ichi norte maa de
36 ’Te saꞌa rey ichi norte nagua kuini maa de. Te saꞌa teyii de maa de ja kuu kaꞌnu ka de saa ndiꞌi chuꞌchi, te kaneꞌe de siki ia Dios ndaa. Te ndiꞌi kee guaꞌa de, guaa ndee na tetniuu maa ia Dios tnundoꞌo ja tnaꞌa de, chi ndiꞌi nagua ni jani ia Dios, te skunkuu ya. 37 Te ma chikuenta rey yun chuꞌchi ni ka ochiñuꞌu ndi nijaꞌnu de, te ni chuꞌchi ka chiñuꞌu ñasiꞌi ñuu de, te ni ma konee yiñuꞌu de nuu inka chuꞌchi, chi saa suaꞌa saꞌa kaꞌnu de maa de nuu ndiꞌi chuꞌchi yun. 38 Te nuu tniuu chuꞌchi yun, chiñuꞌu de chuꞌchi ja jito muro ja ndesi yuꞌu ñuu yun, in chuꞌchi ja tu ni ka jini ndi tata de. Te nuu chuꞌchi yun soko de oro vi plata vi yuu vii ndevaꞌa, vi ndatniuu ja ndee yaꞌu ndevaꞌa. 39 Te ndakoo de siki ñuu ja ka okutu guaꞌa jin muro, chi kukanu ini de in chuꞌchi inka ñuu. Te na ñayiu chiñuꞌu ña jin de, te kuñaꞌa de jayiñuꞌu nui. Te kuñaꞌa de tniuu naꞌnu ja vi kotatnuni nuu kuaꞌa ñayiu, te kaꞌnde de ñuꞌu kuñaꞌa de ja vi kokuu yaꞌui.
40 ’Te nuu jino kiuu ni jani ia Dios, te ndakoo rey ichi sur ja vi kaxin tnaꞌa de jin rey ichi norte yaꞌa. Su ndakoo rey norte jin kuaꞌa carreta vi tee ka yoso kuai, vi kuaꞌa ndevaꞌa barco, te kiuu de ñuu rey sur yun, te xnaa ña de, na kuinio nuu ndachitu ndute, te yaꞌa de kiꞌin de. 41 Te kiuu de ñuu vii ja kuu Jerusalén, te kaꞌni de kuaꞌa ndevaꞌa ñayiu nuu kuaꞌa ñuu. Su vi kaku ñayiu ñuu Edom vi ñayiu ñuu Moab, vi kuaꞌa ñayiu ka kuu tatatnoꞌo Amón, vi kaku nuu ndaꞌa de. 42 Te tatnuni de siki sava ka ñuu, te ni ma kaku ñuu Egipto nuu ndaꞌa de. 43 Te saꞌa jajin de ndiꞌi ja nevaꞌa Egipto, oro vi plata vi ndiꞌi ndatniuu vii. Te kundee de nuu ñayiu ñuu Libia vi ñayiu Etiopía ja vi koi nuu ndaꞌa de. 44 Su nuu kuni soꞌo de tnoꞌo ka kaꞌan ñayiu ka oo ichi nuu kana nikandii vi ichi norte, te yuꞌu ndevaꞌa de. Yun te kiti ndevaꞌa ini de, te kee de kiꞌin de ja kaꞌni de vi xnaa de kuaꞌa ñayiu. 45 Te saꞌa de veꞌe saꞌun vii ndevaꞌa nuu kotatnuni de neꞌu ndute mar jin yuku vii yuku ii. Su yun kenta kiuu ja naa de, te tu na in kiꞌin ja chituu ña jin de.