7
Zezu vaa leɗ káw ŋgɛrɛnzoɓ yṵm ká Rɔm
(Mat 8.5-13)
Falɛ ká Zezu ɓaa ɓay ɓe ɔ riw bele ha̰ ruɔ nzoɓri ká zaɗɛ ku na báyḭi lɛ, ka zɔl ká ɗi, a se Kapɛrnayum. Lɛɛ, ŋgɛrɛnzoɓ yṵm mbḭw munu ká Rɔm ɗo ɓáy leɗ káw káʼa hii ni ɓamba naa sɛm ká ɗi. Sɛmke na ɗaa ni ha̰ huɗ ɓe tɔ̀ŋ ndḭi mini. Zaɗka ŋgɛrɛnzoɓ yṵm na laa soro ɓay Zezu na báyḭi lɛ, ka ɗi ŋgɛrɛ Ziɓ ha̰nɛri, a pie ri se luo Zezu ɓay haŋa ni ka vi ɓo, a váa leɗ káw ɓeri na ha̰ ɓeri. Lɛɛ, ɓari na i se luo Zezu í koɗ ni kpṵru kpṵru í ɓaa mii: «Ŋgɛrɛnzoɓ yṵm key na, ndaɗ ɓay haŋa mù sɔ ni, ɓay ḭi lɛ, ka hii sa̰w naari Ziɓri ɓamba. Ɓa ɓe ze ka ɗaa *hul mbṵ́ kḭ naari key.»
Báyḭi lɛ, Zezu uru siya a se ziŋ ri. Zaɗka i se í tɔ̀ŋ ɗi ya deɓ ɓáy puo ɓe na báyḭi lɛ, ŋgɛrɛnzoɓ yṵm na pie nzoɓ buɔ-ɛri ha ri ɓaa ha̰ Zezu mii: «Mbay, mu yɔklɔ sùo-ɔ gɔr hɔy ya, ɓay ḭi lɛ, ɓi hɔy mì maa ɓay haŋa mù ɗaa tul-a nduo ɓil hul ɓi ya. Sa̰wke mini ze, mì kɔ sùo-i maa ɓay séke luo-ɔ sùo-i ya. Roo lɛ, mu ɓaa ɓay mbḭw ɓo, ha̰ sùo leɗ káw ɓi na ka vaa. Mì ɓaa munu, ɓay ḭi lɛ, ɓi hɔy kara mì ɗo ɓáy gaŋ tul-iri ká mì ɗaa bol nzaa-ri, a mí ɗo ɓáy nzoɓ yṵm ɓiri ká i ɗaa bol nzaa-i nda̰w. Zaɗka mì ɓaa ha̰ nzoɓ mbḭw mii: “Mu se,” lɛ, ka se na kḭ. A mí ɓaa ha̰ nzoɓ kḭ mii: “Mu vi,” lɛ, ka vi. A mí yḭ̀i mí ɓaa ha̰ leɗ káw ɓi mii: “Ɗaa fe key,” lɛ, ka ɗaa feke.» Zaɗka Zezu laa ɓaykeri na munu báyḭi lɛ, tuku ni ha̰ ni fɛrɛ kɔ́m ɓa luo ruɔ nzoɓri ká i se fal-ɛ na a ɓaa ha ri mii: «Mì ɓaa ha rì ta-taŋ: ká tusiri *Izarayɛl riw bele na, kḭri ɗáa law ɓo tul-i mini key na, mì ziŋ ká ɗi ya mgbaŋ!»
10 Zaɗka nzoɓri ká ŋgɛrɛnzoɓ yṵm pie ri na, i yḭ̀i í tḭi puɔ na báyḭi lɛ, i kɔ leɗ káw ká sùo-ɛ sɛ ni na vaa ɓáy kere.
Zezu tuma vu má̰y síe ká hu na ha̰ ni kaw ɓáy kumnun
11 Falɛ ku báyḭi lɛ, Zezu zɔl a se ɓa puo mbḭw munu ká riŋ-ɛ ɓa Na̰yi. Lɛɛ, leɗ nduoɓal-ɛri ɓáy ruɔ nzoɓri ŋgḭi ɓamba, i se faa ziŋ ni mbḭw hɔy. 12 Zaɗka i se ɗi ya deɓ ɓáy nzaa puɔ na báyḭi lɛ, nzoɓri mbi huɗ ɓáy hiike dukuku, í tḭ́ike saa ɓil puɔ ɓa zaɗ vóro huɗ. Ka ɓa leɗ wa̰ra nzoɓ keklek a ɓa vu má̰y síe. Lɛɛ, nzoɓri ká puoke ku na ŋgḭi ɓamba tasiri, i mgba ni í se ziŋ ni ɓa zaɗ vóro huɗ na. 13 Zaɗka Ŋgɛrɛmbay mbi nun-ɛ a kɔ má̰y síe na munu báyḭi lɛ, ka kɔ nun síe ɓe a ɓaa ha̰ ni mii: «Mu rɛ-rɛw ya!» 14 Báyḭi lɛ, ka soro ɓa lakun huɗ na a zaa daŋni huɗ na, lɛ, nzoɓ sóɓ huɗri na i sìi ɓal-ri zik í ɗo. Lɛɛ, Zezu mbi ɓay a ɓaa ha̰ huɗ na mii: «Kuban, mì mbi nzaa-i ha̰ mù. Úru siya!» 15 Lɛɛ, huɗ na kaw siri a tii sa̰w ɓáa ɓay. Falɛ ku lɛ, Zezu mgba ni a ɗaa nduo ndúo mi-ɛ. 16 Feke ku na mbi hḭɛ ha̰ nzoɓri riw bele ká i ɗo zaɗɛ ku, ha ri písi Ŋgɛrɛwṵru í ɓaa mii: «Bawda nzoɓ ya̰aŋa ɓay saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru mbḭw kḭ laa ro tḭi sakra naari ká vuri key!» Rɔɓay, «Ŋgɛrɛwṵru vi ɓay sɔ́kɔ nzoɓ ɓeri.» 17 Ɓayke ku na ya̰a zaɗ kpol kpol ká kuɗu ká Zude riw bele nda̰w, ɓáy puori riw bele ká i kiri Zude nda̰w pi.
Zezu ɓaa ɓay se tul Za̰a Batis
(Mat 11.2-19)
18 Leɗ nduoɓal Za̰ari vǎa lo soro feri ká kal na riw bele ha̰ ni laa. Báyḭi lɛ, ka ɗi nzoɓri siɗi ká sakra ɓari ku, 19 a pie ri ɓa luo Ŋgɛrɛmbay ɓay haŋa ri vbi ni mii: «Wa̰a, ɓa ɓo ze mù ɓa *Krisi, nzoɓ ká Ŋgɛrɛwṵru waa ɓay píe ni ví ya̰a nzoɓri na mase, ɓuru Ziɓri na ɓuru giyaŋ nzoɓ kḭ ɓáy lɛ?» 20 Zaɗka nzoɓkeri tḭi luo Zezu na báyḭi lɛ, i ɓaa ha̰ ni mii: «Za̰a Batis pie ɓuru ɓa luo-ɔ ɓay vbika mù ɓay kɔ́kɔ, wa̰a, ɓa ɓo ze mù ɓa Krisi, nzoɓ ká Ŋgɛrɛwṵru waa ɓay píe ni ví ya̰a nzoɓri na mase, ɓuru Ziɓri ɓuru giyaŋ nzoɓ kḭ ɓáy lɛ?»
21 Báyḭi lɛ, ká ɓil sa̰w síeke ku na, Zezu vaa nzoɓri ŋgḭi ɓamba ká suosɛrɛm ɓari ɓoɗ ɓoɗ. Ka vaa nzoɓri ká tul feri ká sɛ ri nda̰w, a nii temndayari ká tul nzoɓri nda̰w, rɔɔ a mgbuɗa nun ra̰wri ŋgḭi ɓamba ha ri kɔ zaɗ nda̰w pi. 22 Lɛɛ, Zezu yḭiŋra ɓáy ɓay ha̰ leɗ nduoɓal Za̰ari na mii: «Ì yḭ̀i í se ɓo, í vǎa kḭi fal feri ká ì kɔ ɓáy nun-rì, í laa ɓáy suku-rì nda̰w key na ha̰ Za̰a laa. Ra̰wri kɔ-kɔ́m *taŋ kaɗ kaɗ nda̰w, nzoɓ kpɛɗɛri se siya kiyaw kiyaw nda̰w, nzoɓri ká kpḭri ɗo sùo-ri kara, kpḭri ɓari na ɔ a pɔŋ sùo-ri duo mgbereŋ nda̰w, mbikiri laa ɓay nda̰w, nzoɓri ká i hu hɔy kara, i tuma í kaw ɓáy kumnun nda̰w, rɔɔ i ka-káa Ɓay Kere ha̰ nzoɓ kṵkuri nda̰w pi. 23 Nzoɓ ká ɗaa law-ɛ ɓo tul-i a pɔŋ mbika law-ɛ ya lɛ, suoriya ɓa taa ɓe.»
24 Zaɗka leɗ nzaapeɗ Za̰ari zɔl báyḭi lɛ, Zezu tii sa̰w ɓáa ɓay se tul Za̰a ha̰ ruɔ nzoɓri mii: «Zaɗka ì se ɓil law kɔr ɓay láa káa ɓay Za̰a ká kaa na wa̰a, fe ḭi ze ì vǎa kɔ lɛ? Wa̰a, ì se í vǎa kɔ nzoɓ ká ɗo tul ɓay ɓe ya munu ká ŋgasikri ká zuu kila ri mgba̰ya mgba̰ya lɛ? Munu ya! 25 A wa̰a ɓa fe ḭi kḭ rɔɔ ì se í vǎa kɔ lɛ? Ì se í vǎa kɔ nzoɓ ká nduo gari ndṵy zḭriri zḭriri lɛ? Kúy! Nzoɓri ká i nduo gari ká ndṵy mgbilik mgbilik a í kaw ɓil ndaɗi na, ɓil puo mbay luyeri ze ɓa zaɗ káw ɓari. 26 A ku wa̰a, fe ḭi kḭ rɔɔ ì se í vǎa kɔ lɛ? Ì se í vǎa kɔ nzoɓ ya̰aŋa ɓay saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru lɛ? Nda ndaɗ! Roo lɛ, mì ɓaa ha rì: ɓe Za̰a na, ka ɓa nzoɓ ya̰aŋa ɓay saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru taa hɔyke ya, 27 ɓay ḭi lɛ, ɓe Za̰a na, Ŋgɛrɛwṵru ɓaa ɓay se tul-e ká ɓil mbeɗe ɓe mii:
“Ɓi na, mì píe leɗ nzaapeɗ ɓi ha̰ ni ví ɗo pol-a
ɓay haŋa ni ka léke faa ɓo pola ha̰ mù* 7.27 Malasi 3.1..”
28 «Mì ɓaa ha rì ta-taŋ: sakra nzoɓri ká má̰yri mboŋ ri ká tusiri key na, nzoɓ mbḭw mini ká kal tul Za̰a kal na tiya. Ze munu hɔy kara, nzoɓ ká ndḭi ká ɓil sew ká Ŋgɛrɛwṵru tii sa̰w réke mbay ká tul nzoɓri na, nzoɓke ɗo ɓáy fe sa̰mi mba tul-e taa Za̰a Batis na pavbaɗ.»
29 Tusuɛke lɛ, nzoɓri riw bele ɓáy *nzoɓ ya̰aŋa larimbuori ká i laa ɓay Za̰a na i kɔ mii, Ŋgɛrɛwṵru ɓa nzoɓ ká ɗaa fe ɓáy zaɗɛ. Ro, í ha̰ Za̰a ɗaa tul-ri nduo mbii. 30 Roo lɛ, *Fariziri ɓáy *nzoɓ fére nzoɓri bol kusolri na, i tuŋ fe ká Ŋgɛrɛwṵru hii ɓay haŋa ri ɗaa na ŋgereŋ í ha̰ Za̰a ɗaa tul-ri nduo mbii ya. 31 Zezu ɓaa rɔɓay mii: «Nzoɓ ve nda̰w rɔɔ, mì mgbaka ɓay líeke nzoɓri ká timbɛɗɛ key lɛ? Wa̰a i rìi nzoɓ veri lɛ? 32 I rìi leɗri ká i kaw káa í guu fe ká sakra kḭ mii:
“Ɓuru ul tḭw ha rì, lɛ, ì nda-nday ya!
Ɓuru ɗi sim rɛw huɗri ha rì kara, ì rɛ-rɛw ya nda̰w!”
33 Ì kɔ, Za̰a Batis na vi, a saŋ sùo-ɛ a sṵ maapa ya nda̰w, a nzɔ him ya nda̰w. Lɛɛ, ɓaarì na ì ɓaa mii: “Temndaya ze ɗo tul-e.” 34 A ɓi *Vu Nzoɓ ká mì vi na laa lɛ, mì sṵ fe nda̰w, a mí nzɔ him nda̰w, lɛ, ɓaarì na ì ɓaa mii, mì ɓa nzoɓ fe sṵm luye nda̰w, mí ɓa nzoɓ buo him nda̰w, a mí mgba buɔ ziŋ nzoɓ ya̰aŋa larimbuori ɓáy nzoɓri ká soro ɓay ɓari mgba ndaya nda̰w, lɛ ḭi maalɛ. 35 Roo lɛ, nun nzɛm taa Ŋgɛrɛwṵru na, nzoɓri kɔ ɓa fe ká ɗo ɓáy zaɗɛ ɓáy faa vi-eri riw bele ká i ya̰a ɓayke.»
Zezu nda buma ziŋ má̰y feya̰a
36 Nam mbḭw munu Farizi mbḭw munu ɗi Zezu ɓay haŋa ni sṵ fe ziŋ ni. Lɛɛ, ka se ɓil puo ɓe na a kaw nzaa fe sṵm ziŋ ni mbḭw hɔy. 37 Lɛɛ, má̰y mbḭw munu ká soro ɓay ɓe mgba ndaya na ɗo ɓil puoke na ku. Zaɗkaʼa laa mii, Zezu kaw nzaa fe sṵm ká ɓil puo Farizike na báyḭi lɛ, ka mbi guma num ká i ɗaa ɓáy tisaw ká riŋ-ɛ ɓa alabastre ká num ká ba̰rɛ fṵ bǔy bǔy mbaa ɗi, 38 a ví ɗǒke fal Zezu ká sa̰w ɓal-ɛ. Ka rɛ-rɛw ha̰ mbii nun-ɛ zuu zuɔ ɓal Zezu, a nzṵn ɓáy sṵy tul-e, rɔɔ a a̰w ɓal-ɛri a ɗaa num ká ba̰rɛ fṵ bǔy bǔy na zuɔ ɗi. 39 Lɛɛ, Farizi ká ɗi Zezu na kɔ munu báyḭi lɛ, ka ker ɓay ká ɓil law-ɛ a ɓaa mii: «Zaɗka leɗban key na ɓa nzoɓ ya̰aŋa ɓay saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru taa tusuɛke lɛ, a kɔ́kɔ kḭri má̰y ká zaa ni na key, a kɔ́kɔ ni ɓa má̰y nzoɓ fe ɗáa ya̰a.»
40 Báyḭi lɛ, Zezu mbi ɓay a ɓaa ha̰ Farizi na mii: «Simo̰n, mì ɓáa ɓay mbḭw ha̰ mù laa.» Lɛɛ, Simo̰n yḭiŋra ɓáy ɓay ha̰ ni mii: «Mbay, ɓaa ha̰ mì laa.» 41 Lɛɛ, Zezu ɓaa mii: «Nzoɓri siɗi kpaa lari, lɛ, i yḭiŋra ha̰ nzoɓke ya ɓáy. Nzoɓ mbḭwke na, mbɔl ká ɗo tul-e ká ɓay haŋa ni puo na maa lari peɗ mbiimbam siɗi. A nzoɓ siɗike na laa lɛ, maa lari peɗ few siɗi. 42 Munu ká i ɗo ɓáy fe mbḭw ká ɓay púoke mbɔl ɓari ya na, ka ha̰ mbɔl ɓari na siɗi bele ɗo tul-e. A ku wa̰a, nzoɓ taa ha̰a rɔɔ, a kɔ́kɔ ni ɓa nzoɓ nun-ɛ mba nzoɓ ha̰w lɛ?»
43 Lɛɛ, Simo̰n yḭiŋra ɓáy ɓay ha̰ ni mii: «Mì kɔ lɛ, nzoɓ ká ya̰a mbɔl ɗo tul-e ɓa bawdake ŋgḭ-ŋgḭi káʼa púo riw bele.» Zezu ɓaa ha̰ ni mii: «Mù yḭiŋra ɓáy zaɗɛ.» 44 Falɛ ku báyḭi lɛ, ka fɛrɛ nun-ɛ ɓa luo má̰y na a ɓaa ha̰ Simo̰n mii: «Mù kɔ má̰y key na kɔ lɛ? Ɓi na, mì vi ɓil puo ɓo, lɛ, mù ha̰ mì mbii wáa ɓal-i ya. Roo lɛ, ɓe na, ka wàa ɓal-i ɓáy mbii nun-ɛ, rɔɔ a nzṵn ɓáy sṵy tul-e. 45 Ɓo na, mù mgba mì girik ya. Roo lɛ, má̰y key na, ɓáy ví ɓi ká ɓil hule key na, ka a̰w ɓal-iri ɓaŋguɔ a pɔŋ nzi-ɛ ya rɔɓay. 46 Ɓo na, mù kuna num zuɔ tul-i ya. Roo lɛ, ɓe na, ka ɗaa num ká ba̰rɛ fṵ bǔy bǔy zuɔ ɓal-iri. 47 Sa̰wke mini ze, mì ɓaa ha̰ mù: feya̰a ɓeri ká ŋgḭi ɓamba na, Ŋgɛrɛwṵru nda bumake ziŋ ni ro. Ɓay tul buma káʼa nda ziŋ ni na ku ze, má̰y na kiɛ híi káʼa hii ni ŋgḭi ɓamba. Roo lɛ, nzoɓ ká feya̰a ɓe ndḭi ká Ŋgɛrɛwṵru nda bumake ziŋ ni na, nzoɓke a híi ni ndḭi na laa.» 48 Lɛɛ, Zezu yḭ̀i a ɓaa ha̰ má̰y na rɔɓay a ɓaa mii: «Feya̰a ɓori na ɔ ká tul-a ro.»
49 Báyḭi lɛ, ɓari ká i kaw nzaa fe sṵm ziŋ Zezu na, i tii sa̰w kér ɓay ká ɓil law-ri, í ɓaa mii: «Nzoɓ ni key wa̰a, ka ɓa nzoɓ ve rɔɔ, nzoɓ feya̰ari hɔy kara ka nda buma ziŋ ri mgbum key lɛ?» 50 Falɛ ku lɛ, Zezu ɓaa ha̰ má̰y na mii: «Law-a ká mù ɗaa ɓo tul-i na ya̰a mù ro. Mu se ɓáy kere ɗɛkɛkɛ.»

*7:27 7.27 Malasi 3.1.