Samitu̱choda Sanu̱yada Ducasiy Jesucristunchiy
1
Ramyu̱chuvay samiy ji, Jaamyi Tiyójinu
1-2 Jiryatiy rirya̱ntya tavajyuu jdutya̱dara tu̱choda ranchiy ti̱ta̱ju̱ jiryatiy jto̱tanichara nu̱quebyimu darya, daryani̱ nu̱ñi̱mutya̱ ruumusiy jiryatiy rajo̱ta̱damusiy rivyichanu̱yada Jesucrístujsa̱ rupivye, saniquejada tu̱chuvay jarye risa̱ju̱riy. Daryatiy radyetyatityiyada rajo̱ttya̱musiy sivaayadanchiy Jesús, rajechipiya̱jada variy samirya dyetya ra̱nu̱y vatadeca̱ jiijyu̱ra, Jaamyi Tiyójinu. Rañu̱rya ya̱tidye datya ramusiy, si̱tenuni̱viy rani̱cha tavay datyadoda jiryatiy jityuva̱chu dyetya ranchiy.
Juán Ji̱tyanu̱ rupedanchiy
Savichanu̱yadanumatiy Jeródesbe Judéya mucadi nutyityu̱, variy savichanu̱yada nu̱ vanu, Sacaryé jtyati̱bay, Abíyabavyeda tenu, ni̱tiy jvaañu̱yada Ju̱denu mo̱mu. Savatura Chabédabay jarye vichanu̱yada Arú̱bay ju̱débi, Ju̱denu mo̱mu jvaavye tenuntiy. Nanuvichanu̱yada vase vicharu̱jyu̱y Ju̱denu diya, nanuvichasara siityeraju̱y daryaju̱ Nutyityu̱ jtedamu, ne nanusu̱tyeryi̱nu̱yada tarundamu yivaayadamusiy. Ne detanu̱jyu̱y daryaju̱ nadavichanu̱yada, suri̱ daryaju̱ni̱ savatura Chabéda, nanurimyityuuñuma danu̱ju̱myusiy ti̱ta̱ju̱, mitya.
Tarundamu ji̱ta sivaañu̱yada Sacaryébay Ju̱denu mo̱muntiy, jiryatiy satevay jiyaru̱rya daryaju̱ra. Daryaday ruuvaañu̱yada satevay Ju̱denu mo̱muntiy, rito̱jada saju̱ sa̱tidye jay Ju̱denu rorimyu, jasityi su̱ntatya Ju̱denumura nuvachiy, jiryatiy vu̱rudi juru rupacharamusirya. 10 Rivyichanu̱yada rajuu nijya̱nvay Ju̱denu rorityuunu bimu variy, rijyoráyada variy jasiy, rintuyada vu̱rudi juru rupedajiju̱ daryaju̱. 11 Mityamusiy samu̱ti̱jada Ju̱denu jpa̱nu, saradeda vu̱rudi juru rupajyo nutyityudamyu, Sacaryébay diya. 12 Sadiyadanumatiy Sacaryébay siva, sati̱tta̱da yintedamu variy. 13 Su̱teda ji̱ta Ju̱denu jpa̱nu variy siva:
“Ne ya̱suvu̱y, Sacaryé, tuva̱chusaranuma daryaju̱ra jijechiñu̱rya, tapi sa̱day detuy jivyatura Chabéda jidyenuju̱, ya̱ma̱ jtyanu variy Juán jtyati̱ju̱ni̱. 14-15 Jaryi jchana̱yada ra̱cha variy jiijyu̱, rirya̱jchana̱y tavajyuu sarupedamuntiy, tapi sa̱cha jaryiñu̱ variy Ju̱denu diya. Ne sa̱jatura bínuja̱, dantyamu̱y ne pisijya̱ mitya. Sa̱cha mu̱chanichi̱ Ju̱denu Jnututa jipyi̱ru̱yadamusiy. 16 Sa̱janumitya ji̱ta riy rajuu jityevay Irayénuveda simuju̱ntiy, rintyityu̱ Vuryi̱ndenumuju̱ntiy. 17 Sa̱jiya Ju̱denujiju̱, Edíyasiy jnututa, savanu̱yadata jarye, sa̱tidye janumityara ja̱myi jachiy jidyedyeñu na̱cho̱ju̱, sa̱tidye janumitya riy tuva̱chu̱sa̱miy vase vicha̱damuju̱, rirya̱tidye vichasara nijya̱nvay ratyanusavay Vu̱ntyityu̱ Ju̱denuju̱.”
18 Su̱mutya̱jada ji̱ta Sacaryébay variñi̱ Ju̱denu jpa̱nu:
“¿Nu̱tyuramusiy ra̱datya si̱tenuni̱viy rani̱cha jirya, nu̱tyuramusiy? rimyityunuma daryaju̱ darye, ravyatura jarye rimyityodadenuma.”
19 Su̱mutya̱jada ji̱ta Ju̱denu jpa̱nu variñi̱:
“Ray rañi̱cha Cabryénu, jiryatiy raryanichara Ju̱denu tuunu. Su̱pa̱jasiy yimu ray, ra̱tidye niqueta ji, ra̱tu̱chu varirya jirya samitu̱choda yiva. 20 Ya̱jnu̱y diye, ya̱ma̱cho̱ niquejasa̱. Ne ya̱nique variñu̱day, rarundasa̱ra̱ju̱ jasityi ra̱jto̱ ri̱teda, jiryatimyu̱ ne jityuva̱churu̱y rañiquejadamu jiryatiy ra̱jto̱ rarundamu.”
21 Nijya̱nvay ji̱ta nutuyada sa̱jiju̱ Sacaryébay, rityi̱tta̱da variy jiryatiy saricheyada ta̱rijyu̱ daryaju̱ Ju̱denu rorivyimu. 22 Sama̱sedanumatiy rumusiy, ne vana̱y saniquejada variy ruusa̱. Ridyetya̱da variy: Sadiy tariva Ju̱denu rorivyimu, jiryatiy su̱mu̱ya̱jada mitya vapuu riñe̱cho̱ nijya̱nvay, jiryatimyu̱ ne vana̱y niquera daryaju̱ savicha̱da.
23 Tarundamuju̱ntiy sito̱tadedanumatiy Sacaryébarya jiyaru̱rya jvaayada Ju̱denu rorimyu, sata̱rya̱da rivasiy jiryorimyuju̱ntiy. 24-25 Rivasiñuma ji̱ta samudasiiyada Chabédabañi̱ jidyenu, sadutya̱da variy tadajyo jarimyuni̱sa̱ra̱ju̱yu, su̱teda daryaju̱:
“Daryani̱ savichaniy Vu̱ntyityu̱ ray, jiryatiy su̱nu̱y samiryamu rañe̱cho̱, sa̱tidye pu̱y rivasirya ra̱na̱da nijya̱nvay cabyimu, jiryatiy ravyichanu̱yada suri̱.”
Ju̱denu jpa̱nu tu̱choda ji̱tyaju̱ Jesús rupedanchiy
26 Ti̱quinijyate jarimyuni̱musiy, su̱pa̱jada ji̱ta Ju̱denuntiñi̱ yipa̱nu Cabryénuntiy. Su̱pa̱jada Cadidéya mucadimu vicha̱dademuni̱, jiryatiy Nasaryé ri̱tya vicha̱da jasiy. 27 Su̱pa̱jada vinu vaturabamyuni̱, jiryatimyu̱ ne saja̱tyo̱ vanunidyidye. Saja̱mu̱ryu̱yadamu jiñi̱cha̱da jasiy, sani ja̱mu̱ryu̱yada daryaju̱ni̱ Jusíbe jtyati̱, Davyíbe ju̱débi. Maríya ravichanu̱yada si̱tya vinu vaturabay. 28 Ju̱denu jpa̱nu jayada simu, samu̱chuveda variy jasiñi̱:
“¡Chu̱! Jiiñi̱ ji̱ta Ju̱denu va̱tasi̱ jaryi. Vu̱ntyityu̱ Ju̱denu ji̱ta si̱tenu yisa̱.”
29 Sati̱tta̱da Maríyabay varirya saniquejada, sajachipiya̱jada ji̱ta variy:
“¿Nu̱tyura mu̱chuvedata sani mu̱chuvay jiñu darye, nu̱tyura?”
30 Su̱teda ji̱ta Ju̱denu jpa̱nu siva: “Ne ya̱suvu̱y Maríya, jiiñi̱ ji̱ta Ju̱denu va̱tasi̱ jaryi. 31 Sa̱numa pi̱ru̱y jidyenu jivyimu, ya̱rupachu variñi̱, ya̱ma̱ bay si̱tyaju̱ra Jesús (Vuryeyada Rá̱ñu). 32 Ni̱ni̱ ra̱cha jaryiñu̱, Jarichumuvichi̱ denu rirya̱jtañi̱. Vu̱ntyityu̱ Ju̱denu ra̱bay nutyityu̱ju̱ni̱ Jesús, samunatyi̱ Davyíbe ju̱bivaju̱. 33 Ni̱numa ra̱chajaya̱sara Jacóbubay ju̱devay nutyityu̱ju̱, ne ra̱baryi̱sara nutyityu̱ vicha̱da saju̱ variñu̱day.”
34 Su̱teda ji̱ta Maríyabay variy siva Ju̱denu jpa̱nu:
“¿Nu̱tyichirya ra̱cha daryá, nu̱tyichiy? ¡Tama̱ raje̱tyo̱ vanunidyidye, tama̱!”
35 Ju̱denu jpa̱nu jmutya̱jada variñi̱:
“Ju̱denu Jnutu ra̱jti̱ yivaju̱. Jarichumuvichi̱ vanu̱yada ra̱canuvu̱nu ji. Ramuni̱tiy rirya̱jtachara Ju̱denu denuni̱ ni̱tiy ra̱pi̱ru̱y yimusiy, jiryatiy sa̱cha jiintyasi̱ Ju̱denuju̱. 36 Ya̱datya sanchiy jityeryatu vichi̱ Chabédantiy, rimyityodanuma samudasiiy pariche, jiryatiy ru̱tañu̱tyi suri̱ni̱. Ti̱quinijyate jarimyuni̱ti̱numa mudasiñi̱. 37 Ne saramicha Ju̱denu tara jvaayadiva daryaju̱.”
38 Su̱teda ji̱ta Maríyabay variy:
“Jiyunrye, ratyidye ra̱cha Nutyityu̱ jmu̱tyi̱si̱ju̱. Daryani̱ ra̱cha rajyu̱, nu̱tyu jiñiquejasityi daryá.”
Saya̱da ji̱ta Ju̱denu jpa̱nu simusiy variy.
Maríyabay jañu̱yada simu Chabédabay
39 Sanubesubeda ji̱ta Maríyabay variryundamimyu, saya̱da vani̱ra jaryuve musityomuju̱, Judéya mucadi vicha̱damuju̱. 40 Jasiy sajañuvejada Maríyabay, Sacaryébay rorivyimu, samu̱chuvañuvejada variñi̱ jityeryatu vichi̱ Chabédabay jasiy. 41 Satuva̱chodanumatiy Chabédabarya Maríyabay mu̱chuveda, sasiquityaja̱jada sadenu jaryi variy jivyimu, sama̱cho̱jada Chabédabay mu̱chanichi̱ Ju̱denu Jnututa variy. 42 Sasa̱ñe̱ya̱jada ji̱ta Chabédabay variy:
“Jiiñi̱ rañi̱cha jaryi jchana̱tyasi̱ ti̱ta̱ju̱ vatumyusiy, daryaday sa̱cha jchana̱tyasi̱ jiryupachú̱ntiy. 43 ¿Tesirya rani̱cha jirya day, tesiy? jiryatiy siti̱ rayntyityu̱ jno̱daju̱si̱ rimu. 44 Ne yinu̱y, varicha̱ra̱ju̱tiy ratyuva̱chosirya jimyu̱chuveda, sasiquityaja̱jasiy radyenu variy jaryi yichana̱yadamu ravyimu. 45 Jchana̱tyasi̱ ji̱tateni̱, jiryatiy satuva̱chuma̱ ramu Vu̱ntyityu̱ niquejada jto̱tadeda, jiryatiy su̱tachiy darya siva.”
Maríyabay jchana̱tya̱da murra̱yadatani̱ Ju̱denu
46-55 Su̱teda ji̱ta Maríyabay variy: “Ri̱chana̱tyate rajechimyuni̱ Vu̱ntyityu̱te, ri̱ntuta ji̱ta ri̱chana̱tye simu ri̱ndenu Rayada Rá̱ñute. Su̱nu̱y daryaju̱ samirya rañe̱cho̱, dañuma rañi̱cha su̱mu̱tyi̱ datyi̱sa̱. Ramuni̱ rirya̱jtachara ti̱ta̱ju̱ nijya̱nvay: Ju̱denu jmu̱tyasanu̱y nada, jiryatiy sivaamya̱ Jaryi Vanu̱yadati̱ra ti̱ttasara rajyu̱. Jiintyasarate si̱tyate. Sa̱ntyutyajaya̱sara riy nijya̱nvay dadyeñu, ridyedyeñujuu jarye ti̱ta̱ju̱, rityi tuva̱chu jichuvu̱yadamu simu. Sadityanuma̱ra jivyanu̱yada, jiryatiy su̱rema̱ riy yinnu̱tyavay, jiryatiy riñi jachipiya̱ ye̱cha ti̱ nta. Sajatyama̱ ji̱ta riy nutyityu̱veda jintyityu̱vedamusiy. Sanubesumityanintyiryi jantyutyasavantyi. Sapotyanimya̱te samirya jmyicharatateriy jachi̱numu vichavay, jaryi taratavay ji̱ta su̱pa̱ mitya yimusiy. Su̱mu̱tyama̱teriy jiñijya̱nvay Irayénuvedate, jiryatiy sa̱ntyutya daryaju̱riy. Daryani̱ su̱teda ta̱riy ruuva vu̱myunatyavabetye, vu̱myunatyi̱ Avurá̱bay, sadadyeñu yisa̱ju̱ ju̱na̱reju̱te.”
Daryani̱day samurra̱yada ti̱ta̱ju̱ Maríyabay.
56 Sama̱cho̱jada ji̱ta Chabédabaysa̱ mu̱nvay jarimyuni̱tuunusa̱ra̱ju̱, sata̱rya̱da ji̱ta jiryorimyuju̱ rivasintyi.
Juán Bautístabay rupedanchiy
57 Riti̱jada ji̱ta Chabédabay rupachoda runda, sarupachoda variñi̱ jidyenu. 58 Rityuva̱chodanumatiy nanutuunu vichavabe, nanutevabe jarye jiryatiy sa̱ntyutyasara Vu̱ntyityu̱ jaryiñada, riichana̱yada variy nadisa̱ju̱. 59 Mumurundamiñijyatemusiy ji̱ta riintye̱ryadeda derapu jtyu̱yadamuyu, riñi jtyanuru̱yada variñi̱ derapu jijye̱be jtyati̱ju̱. 60 Nani̱mutya̱jada ji̱ta su̱no̱dabay variy:
“Nenu, Juán ji̱ta ra̱cha si̱tya day.”
61 Ru̱teda variy nadiva:
“Ne ti̱ Juán jtyati̱ jiryetyenu.”
62 Ru̱mu̱ya̱jada ji̱ta Sacaryébay na̱cho̱ variy, sa̱tidye dityanura miryara ra̱cha sadenu jtya. 63 Sajachiñu̱yada ji̱tara nu̱pedye variy yimuju̱, sanu̱yada riva:
“Rani̱ ra̱cha si̱tya, Juán.”
Rityi̱tta̱da ti̱ta̱ju̱ varirya. 64 Ramutteda varicha̱ra̱ju̱ sajú̱ Sacaryébay, sadachiy jarye jmu̱rya̱da varicha̱ra̱ju̱yu, saniquenu̱yada ji̱tara Ju̱denu jchana̱tyasa̱da. 65 Ru̱nteda ji̱ta rityuunu vichavabe ti̱ta̱ju̱ ramusiy, ra̱ticheyada jirya niquejada ti̱ta̱ju̱ Judéya musityo su̱tyeryasa̱ra̱ju̱. 66 Ribeyada ji̱ta tuva̱chuvay jijechimyu ti̱ta̱ju̱ra, ru̱teda variy: “¿Nu̱tyu̱na̱ sa̱cha̱siy jiñu dera, nu̱tyu̱?”
Vu̱ntyityu̱ jomutu ji̱ta vicha̱da sisa̱ derapu, sa̱tidye ja̱vye vani̱ri̱ ramusiy.
Sacaryébay niquejada ji̱tyaju̱ ra̱jiju̱ tará
67 Saja̱y Sacaryébay ji̱ta vicha̱da mu̱chanichi̱ Ju̱denu Jnututa, satu̱choda ji̱tyaju̱ variy:
68-79 “Jchana̱tyasi̱ Vu̱ntyityu̱, Irayénuveda Ju̱denu, jiryatiy sajañu̱mya̱te vuryimu, su̱mu̱ryatanimya̱ntiryi jiñijya̱nvantyi, sanubesityanimya̱ni̱ Vuryeyada Rá̱ñu, jimyuchechiy Davyíbe ju̱devay cabyimusiy, darya saniquejada jijyu̱ tu̱chuvabe jtosiy, jiryatiy jiintyasavay sáju̱ ta̱ridyeryi. Sa̱day jantyuy vuryiva vu̱myityasimyijisiy, ti̱ta̱ju̱ jiryatiy rirya̱vittyuchara vu̱y, sa̱tidye dityanu yentyutya̱da riy vu̱myunatyavay, daryatiy su̱teda ruuva, sa̱tidye jachipityara yiteda si̱tenu, darya su̱teda si̱tenu niquejadata siva vu̱myunatyi̱ Avurá̱bay: Ra̱sá̱y jiryejyu̱ra, jirya̱tidye vicha jmu̱ryasavay jiryemyityasimyijisiy, jirya̱tidye jvaajeya̱sara jiryechuvu̱yasa̱damu jiintyasavay rajyu̱, vase vichavay jarye radyiya jijyomu. Va̱ ji, radyenudera, rirya̱jtachara Jarichumuvichi̱ jiyadaju̱ tu̱chu̱ ji, ya̱jiya Vu̱ntyityu̱jiju̱, ya̱tidye jdutyara nú̱ sa̱jiju̱, rirya̱tidye datya sanijya̱nvarya jiyada ra̱yada, jiryatiy sa̱ramityanirya rijyuuchuveda yivasiy, Vuryi̱ndenu jantyutya̱damusiy, ramusityi sa̱jasacha jiñi̱ mu̱ti̱jomusiy vuryiva, sa̱tidye no̱no̱nu̱y rijyu̱, jiryatiy rimya̱sasara nupocudinube, diiyada nuvachiy jare, sa̱tidye mutay samirya vicha̱damuju̱ vu̱y.”
Daryani̱ su̱teda Sacaryébay Ju̱denu Jnutumusiy.
80 Sadenubay ji̱ta ja̱vyeñu̱yada, ra̱sa̱tyityiñu̱yada su̱ntu vanu̱yada variy yiva. Savicha̱da mityatomu samu̱ti̱jada rundasa̱ra̱ju̱ Irayénuveda cabyimu.