7
Esteban‑ni riso duna arlo ka nu runi elhuxtisiha
Nianna tti unnaba tisa bixxudi xeniha Esteban‑ni, rana na:
―¿Si gwalí nu ra ka nuní?
Lana nna bekabina, rana:
―Xa betsi to lhe xa tata benneola lhe, gwaludoruga nagale kia. Tata Do Yebáha benne ra xxeni leeha, labie bele'e lobie lani xxudiri'i Abraham‑ni atti sa do benneha Mesopotamia atti lanila isiabie dhoe lhe'esi Harán‑ni. La'ania unnebie ree Abraham‑ni: “Bedhá ikilu lhe'esi gelu‑na lhe ka benne raka luesilu‑na lhe, biria nna ugía lo yu ata ule'enia lu.” Aníha uka nna biria Abraham‑ni lo yu ge ka nu Caldea‑ni nna die gwadhoe daka Harán. Iki de chi utti tata geeha, nianna che Tata Do Yebáha bie kini bisiabie nna udoe lo yu ata se'ele nnanna. La'ania labí begwe tte Tata Do Yebáha bie niru latti lo yu ata dhobie. Ttaka bodha'an tsitsi tisa gebie len benneha, ree bie: “Gutebaa lo yu‑ni gelu lhe ge ka xi'inlu lhe ge ka xidholu ka nu si daa.” Aníha ra Tata Do Yebáha Abraham‑ni la'ania, meskiba tti ree benneha aníha lanú xi'in Abraham‑ni chi tee. Anágaba lhe rágabe Abraham‑ni deki ka xi'inie lhe ka xidhoe lhe, delába ka benne datiake bie, ka benneha akake benne dittu tse'eke lo yu ge ka nu dittu. Ka nuha nna urenkana ke sina lhe uyú satsakana ke delo ttapa gayua (400) ida. Ttaka rágaba Tata Do Yebáha bie: “Neti utea elha disa ge yiesi nu urenna ka benne geluha sina. Iki de nuha‑liba nna tti eriake niha, nianna tti esiake nii nna uinke le'a kia.” Bodha'angaba Tata Do Yebáha len Abraham‑ni kini ichúe lo bela lati ka benne biyú. Aníha kini eya'an tsitsi tisa nu begwekeha. Laxkala atti chi uli xi'in biyú Abraham‑ni, delába Isaac‑ni, atti chi ankinna xxunu ubisaha, la'ania nna uchú Abraham‑ni lo bela latibi. Aníha‑gaba bedhaka Isaac‑ni xi'inni Jacob‑ni. Jacob‑ni nna aníha‑gaba bedeonna len ka xi'inniha, delába ka benne tsi'inu (12) ukake xxudi ka benne uka xuttori'iha.
’Ka xi'in Jacob‑ni, delába ka benne uka xuttori'iha, ka benneha betía di leke betsike José‑ni, nna betto'oke benneha len ka nu chekane daka Egipto. Ttaka Tata Do Yebáha nna gwa udúbe len José‑ni 10 lhe gwa bodilágabe benneha lo iyába nu gwateeha lhe begwegabe bie elha rieni lhe. Bengabe kini Faraón nu unnabiana Egipto‑ni uyu'u leni nu ben José‑ni. De nuha nna Faraón‑ni bedúna José‑ni kini innabie ka yiesi se'e daka Egipto‑ni lhe innabiagabe ka nu riben sina lhe'e yo'o ge Faraón‑ni lhe.
11 ’La'ania nuha bisia ttu ubina itúba lo yu ge Egipto‑ni lhe ge Canaán‑ni lhe. Ttu elha disa tsitsi nuha biyú ka benne la'ania. Laxkala ka benne uka xuttori'iha labíru nu goke tee. 12 Tti bina Jacob‑ni deki daka Egipto, niha tee xuxtila, nianna udhelhe ka xi'in biyúeha kini ugíake niha, delába ka benne ukake xuttori'iha. 13 Ka benneha ttiliba chi diake Egipto‑ni nu berupa libeha, la'anialiba nna chi utixxi'en José‑ni ke deki labana nuha anka betsike. La'anialiba nna tti ubina Faraón‑ni gá daka daa José‑ni lhe nú benne raka luesini lhe. 14 Iki de nuha nna tti ben José‑ni doelha gwaxí ka betsiniha tata gekeha, delába Jacob‑ni, itupa lenie iyá ka benne raka luesieha. Gayuna bixxi tsinu (75) anka de iyáke. 15 Aníoka nna bisin Jacob‑ni daka Egipto nna niha‑ba uttie, lhe niha‑gaba utti ka xuttori'iha lhe. 16 Nianna dechekana ka sitta gekeha nna besin lenkana ka sittaha daka Siquem. Niha‑ba bigatsike lhe'e baa ata uyo'o Abraham‑ni, delába baa nu betto'o ka xi'in benne tee lábie Hamor.
17 ’Atti chi dabigana aka nu chi ra Tata Do Yebáha Abraham‑ni, la'ania yalhá chi ugwani ka benne geri'i se'e Egipto‑ni. Ixebake chi raka. 18 Tti chi uta'a attu nu unnabiana Egipto‑ni, nuha labíru benbiana José‑ni. 19 Nu rinnabiaha besi'inuna nna bedhaka xiina ka benne uka xuttori'iha, bedo doelhana ke kini udhá ikike ka nuto chichi to gekeha kini gattikabi. 20 La'ania nuha uli Moisés‑ni. Labi ukabi ttu binto nu uyu'u le Tata Do Yebáha. Ka tata nan gebiha gatsiba biyúke bi lhe'e yo'o gekeha delo tsunna beaha. 21 Ttaka tti abitturu uka igatsibi lhe'e yo'o gekeha, nianna bedhába ikike bi. Nianna tti bedí xi'iniunná Faraón‑ni bi kini bodixenna bi attisidiba xi'inbani ukabi. 22 Aníha uka nna bideti Moisés‑ni nna uxína elha rieni ge ka nu Egipto‑ni. De nuha nna tsitsiba unnena lhe tsitsiba uka elha ruin geni lhe.
23 ’Tti chi ukinna chua (40) idaha, la'ania bebeki leni salannina ka benne geniha, delába ka benne Israel‑ni. 24 Ttaka tti bilenna daa ttu nu Egipto rayana ttu ka benne geniha, nianna diana gwadilána benneha nna bettibana nu Egiptoha. 25 Aníha benna kumu rakinna kini ka benne Israel‑ni tte dákanie deki lana ixúni Tata Do Yebáha kini odilána ke. Ttaka lake nna labí belaba leke aníha. 26 Beyeki sáha nna gwadixxakagaba Moisés‑ni a chupa ka benne Israel yu'uke utilha. Lana nna latsiruba betsilana ke. Nianna tti rana ke: “Ki betsi to gebale raka, ¿beaka yu'ule ritilhale?” 27 Ttaka nu rayana attu benneha nna besigalana Moisés‑ni nna rana na: “Ttinka lu, ¿nú bedúna lu kini innabialu lhe uinlu elhuxtisi getu lhe? 28 ¿Si redeongabalu edeottilu neti attigaba benlu len nu Egipto bettilu nnayaha?” 29 Tti biyienin Moisés‑ni nu ra nuha, nianna bexunni ttebana diana lo yu tee láni Madián, ttiba ttu nu dittu ukana udona niha. Niha uka chupa xi'inni.
30 ’Iki de tti chi bedeaka chua (40) idaha, la'ania nna bele'e lo ttu anjeli ge Tata Do Yebáha len Moisés‑ni lo yu bisi ata do i'iya Sinaí‑ni. Bele'e loe lhe'e ttu belha ge gi riria lhe'e ttu xxiti re niha. 31 Moisés‑ni nna bebanabinna tti bilenna belhaha. Nianna tti ubigana kini ilá tsenna nu raka niha. Nianna tti biyieninna tsi'i Tata Xisiha rabie na: 32 “Neti ankaa Diosi ge ka benne ukake xuttoluha. Neti ankaa Diosi ge Abraham‑ni lhe ge Isaac‑ni lhe ge Jacob‑ni lhe.” Moisés‑ni nna bixidi ttebana kumu de usi xxattinna nna birua beyaxinna ulannina lhe'e xxitiha. 33 Nianna ra Tata Xisiha na: “Ulea ni'alu ka gwaracha gelu‑na, kumu ata dulu‑ni, yu le'aba anka benne‑ni. 34 Neti chi biláti elha disa nu ruyú ka benne kia se'e Egiptoha lhe chi biyienti ribesi gweke lhe. Nnanna nna chi ugwadia kini odiláya ke. De nuha nna utá kini idhelhaa lu kini tsialu Egipto‑ni.”
35 ’La Moisés‑nigaba nuha bedú disakana loni tti rákana na: “Ttinka lu, ¿nú bodúna lu kini innabialu ri'itu lhe uinlu elhuxtisi getu lhe?” La lagabana nuha udhelha Tata Do Yebáha kini akana nu innabiana ka benne Israel‑ni lhe odilána ke lhe. Anjeli bele'e loe lhe'e xxitiha, benneha nuha bixúni Tata Do Yebáha kini uka Moisés‑ni nu innabia lhe nu odilána ka benne lhe. 36 Lana nuha benna ka milagru lhe adíru ka nu rebaninri'i geni tti bebeana ke lo yu ge Egipto‑ni lhe tti beteke lo indatoo nu tee láni Indatoo Xiná lhe tti ugwekike lo yu bisiha delo chua (40) idaha lhe.
37 ’Moisés‑nigaba nuha rana ka benne Israel‑ni: “Tata Do Yebaa benne anke Xxanari'iha, benneha unie kini iria ttu profeta lagwi gele attiba neti. [Ge benneha udo nagale.]” 38 La Moisés‑nigaba nuha udúna len ka benne ukake xuttori'iha tti bitupake kwe'e i'iya Sinaí‑ni lo yu bisiha, delába tti unne len anjeli ge Tata Do Yebáha na iki i'iyaha nna begwebie na ka tisa ka nu dika uinke kini aka benri'i ttu dia lii. Lana nna bettena ka tisaha lenri'i.
39 ’Ttaka ka xuttori'iha labí uka leke udoke tisa ge Moisés‑ni, sinuki ulu'ula ni'ake na nna ukala leke eyekike Egiptoha. 40 Nianna tti ráke Aarón‑ni: “Beni ka diosi geri'i kini enerukana lori'i eya'ari'i, kumu Moisés nu bebeana ri'i Egiptoha, labí yuri'i bí gwatena.” 41 Nianna ben ttebakana ttu gwirri ge oru nna bettikana ka nimala kini betekana úna ge gwirriha. Ttu laní xxeniba benkana de elha gwedeaka lasi ge gwirri nu ben labakanaha. 42 De nuha nna bedhába iki Tata Do Yebáha kana lhe begwelhabe kana benkana le'a ge ka beli sia gwetsá. Benbakana attiba ra lo ka yetsi bodha'ana ka profetaha. Lo ka yetsiha bodha'an ka benneha ka tisa unne Tata Do Yebáha, tti ree:
Lebi'i benne Israel, delo chua (40) ida tti ugwekile lo yu bisiha,
la'ania labí bettile ka nimala kini utele úna kia.
43 Betse'e loona, yo'o lari ge diosi nu tee láni Moloc, nuha‑la dechele,
anágaba lhe dechegabale beli ge diosi nu tee láni Refán.
Ka diosi decheleha kwinaba lebi'i benle kana kini bedú xibile arlokani.
Laxkala de nuha nna neti kweabaa le ata se'ele‑na nna nu reha udelhaa le, adírula idittu udelhaa le attichula ata re Babilonia‑ni.
44 ’Ka benne uka xuttori'iha tti ugwekike lo yu bisiha gwa udoba yotu nu ukana ge lariha lenke. Nuha benna liina deki gwa udoba Tata Do Yebáha lenke la'ania. Yotu nu ukana ge lariha, ukabana atti tteba ra Tata Do Yebáha Moisés‑ni tti rabie na deki teeki uinna nuha atti tteba anka nu chi bilennaha. 45 La yotu lariha‑gaba nuha deche ka benne uka xuttori'iha tti deyyake len Josué‑ni nna beta'ake lo yu ge ka nu abittu ankakana nu Israel. Ka nuha‑gaba nuha bebea Tata Do Yebáha arlo ka benne ukake xuttori'iha. Yotu lariha debá atti udo David‑ni gwa udoruna. 46 Kumu David‑ni de ukana benne uyu'u le Tata Do Yebáha, de nuha nna unnabana lenie kini ugwelhe na udona ttu lisie ata dika uin ka benne datiake Jacob‑ni le'a gebie, ttaka labí benna yotuha. 47 Salomón‑niliba bedona lisieha. 48 Meskigaba udo yotuha, ttaka Tata Do Yebaa benne ra xxeni leeha, labí dika dho benneha lhe'e yo'o nu runi ka benne len ni'a náke, ttiba ra profeta geeha:
49 Yebáha ankana ata doa rinnabiaya, ra Tata Xisiha,
yiesi lo yu‑ni nna ankana ata rudú ni'aya.
Nianna, ¿gasina nuha nna rálale deki udole ttu yo'o kia?
Gwalinnáruga, ¿si gwaka tsa ttu lisia ata dhoa eyaka lasia?
50 Ki kwinaba neti benia iyá nu se'e yiesi lo yu‑ni.
51 ’Ttaka lebi'i nna labí rieninle ―ra Esteban‑ni―. Yietiba ruinle abittuba ria lele. Lebi'i ruinbale attiba ben ka xuttoleha, rese'e disalale lo Espíritu ge Tata Do Yebáha. 52 Ttiba ben ka xuttoleha, iyába ka benne uka profetaha gwanalhakana ke berio lákana ke lhe bettibakana ka profeta ka benne utixxi'ake deki isia ttu benne unie attiba ankaba geni. Nnanna nna benne utixxi'ake geeha, chiba bita benneha yiesi lo yu‑ni, lebi'i nna betelalee lasi ná ka nu bedaxxukaneha lhe benlale kini bettikane lhe. 53 Lebi'igaba nuha uxíle bia bennabi ge Tata Do Yebáha nu bete ka anjeli geeha len lebi'i, ttaka nna abígaba rudole tisa geni.
Bettibakana Esteban‑ni
54 Tti biyienkin nu ruin elhuxtisiha iyá nu ra Esteban‑ni, nianna bisa'a xxattakinna, roniba lo layakani. 55 Ttaka Esteban‑ni yu'u galába Espíritu ge Tata Do Yebáha itúba latini. Nianna tti belhidha loni belannina yebáha nna bilenna xiani ge Tata Do Yebáha lhe bilágabinna Jesús‑ni due daka ná ben ge Tata Do Yebáha. 56 Nianna tti unnena, rana:
―¡Gwalugíaruga! Neti riláti du yali yebáha lhe rilágabati Jesús‑ni, due daka ná ben ge Tata Do Yebáha.
57 Ttaka lakana nna bettola nagakani, nianna tti uresi'akana idisa nna bebi'i noo iyábakana Esteban‑ni. 58 Uleakana Esteban‑ni ro'esiha nna besiakana na íyya, nna ka nu rusiakana ikini deki bixa bennaha, ka nuha uleaniba xokani nna bese'ekana ka xokaniha arlo ttu nu kwiti tee láni Saulo, 59 nianna tti besiakana Esteban‑ni íyya. Laka yu'ukana rusiakana na íyyaha, lana nna duna rinnena, rana:
―¡Tata Jesús to kia, chi dedáya len kwinalu! ¡Bedíttu neti!
60 Nianna tti bedú xibini nna unnena idisa, rana:
―¡Tata xisi to kia, bittu ku'inlu tulha nu ruin ka nuní!
Nuha‑ba rana nna uttina.