LUPWILILI LWA ICHANDUSO LWANDIKIGWE NA MTUMIGWA WA KILISTO PAULO HA
TIMOTEO
ULONGOZI
Kitabu cha ichanduso cha Timoteo kicho lupwilili lwandikigwe na mtumigwa wa Kilisto Paulo ha mwanahina wake Timoteo. Kitabu cha ichanduso cha Timoteo yodahika kamba chandikigwa mkipigiti cha milao ya 62-64 songela viyavumbuke Kilisto. Mbuli ino ikala behi na ikimambukizo cha ugima wa Paulo. Paulo kakala yamnogele ng'hani Timoteo, na mianza bwando kamkema kamba mwanage (Flp. 2:22 na 1Tim. 1:2, 1:18).
Luno lulo lupwilili lumwe mmwanza wa mhwilili nne zayandike Paulo ha munhu imweimwe uhaleka zija zayandike ha wanhu wamtogole Kilisto. Mhwilili ndatu ziyagwe zizo lupwilili lwa ikabili lwa Timoteo, lupwilili lwa Tito, na lupwilili lwa Filimoni. Kitabu cha ichanduso cha Timoteo kimema ndagizi bwando za nhambiko ya wanhu wamtogole Kilisto (2:1-15), vivija vilangizi wa wanhu wamtogole Kilisto viwolondigwa kuwa (3:1-13), na nzuma za mbuli ya wakulufunzi wa uvwizi (1:3-11, 4:1-5, na 6:3-5). Mbuli ino yolagusa vija Paulo viyamfundize Timoteo kuwa kilangizi mwa wanhu wamtogole Kilisto. Kitabu cha ichanduso cha Timoteo kimema malagizo bwando gondagawataze vilangizi wa wanhu wamtogole Kilisto wa mazua gano kutenda sang'hano za wanhu wamtogole Kilisto wali hasi.
Gali Mgati ya Ikitabu
1. Paulo kosonga na kumulamsa Timoteo (1:1-2).
2. Abaho komzuma Timoteo yaiteganye na wakulufunzi wa uvwizi (1:3-11).
3. Paulo kogendelela kusimulila vija voyolava hewela sama ya Yesu Kilisto (1:12-20).
4. Abaho komfundiza Timoteo mmbuli ya kutambika na vilangizi wa wanhu wamtogole Kilisto (2—3).
5. Paulo komambukiza lupwilili lwake mkumgwelela Timoteo ndagizi za kimambukizo (4—6).
1
Lupwilili luno lolawa ha Paulo, mtumigwa wa Yesu Kilisto, yasaguligwe na manogelwa ga Mulungu Mkombola wetu na Kilisto Yesu tamanilo jetu.
Nokwandikila gweye, Timoteo, mwanangu wa ikweli mnhamanila.
Ngekewa, bazi, na tindiwalo kulawa ha Mulungu Tata na kulawa ha Kilisto Yesu Mndewa wetu viwe hamoja nagwe.
Nzuma za Mafundo ga Uvwizi
Kamba vinikuyalalile vinikalile mnzila nichola muisi ya Makedonia, usigale mdiwambo da Efeso, kwavija kuna wanhu haja wofundiza mafundo ga uvwizi, avo uwagomese. Walongele waleke sheha na misululu mitali ya wahenga ilibule nziga vigala bamila. Mbuli zino hazimtaza munhu kutenda sang'hano ya Mulungu zitendeka kubitila nhamanila iiyeka. Kilamso cha ndagizi ino kicho kamba wanhu wose wamtogole Kilisto wamemezigwe na noge dija dilawa mmoyo unogile, udaho ung'alile wa kusambula gehile na ganogile, na nhamanila ilibule uzenzeleganye. Wakulufunzi wano wa uvwizi waga kulawa mzimbuli zino na kugalukila ulonzi ulibule kinhu. Wolonda kuwa wafundiza Malagizo ga Musa, ila hawagatanga gaja gowolonga ama mbuli zija zowogangamiza.
Tovitanga kamba Malagizo ga Musa ganoga ihawa munhu kogasang'hanikila viilondigwa. Vivija tovitanga kamba Malagizo ga Musa hagekigwe sama ya wanhu walibule uzenzeleganye, ila sama ya wakeng'enha Malagizo gano na watenda mbuli zihile, wamhazi na wene vilozo, wanyolodoke na walekile kumtanga Mulungu, sama ya waja wose wowakoma tata zao ama mama zao, sama ya wakomaji, 10 wagoni, wambigalo wowasa na wambigalo wayao, wachuluzi wa nyakadala, wavwizi, woiduila uvwizi, ama waja wose wotenda kinhu chochose kilekile kuilinga na mafundizo ga ikweli, 11 golawa Muusenga Unogile wa yenzi ya Mulungu unigweleligwe nie.
Bazi da Mndewa ha Paulo
12 Nomgwelela hewela Kilisto Yesu Mndewa wetu, ayo yanigwelele mhiko sama ya sang'hano yangu. Nomgwelela hewela kwavija kanyona nie kamba nabule uzenzeleganye na kanisagula nie sama ya sang'hano yake, 13 hata kamba umwaka nikala nimfukulila na kumgaza na kumuliga. Ila sambi kanyonela bazi kwavija nitenda hivo bila kuvitanga, na nikala ning'hali sinakwika nhamanila yangu kumwake. 14 Ngekewa bwando za Mndewa wetu zitigwa kumwangu na kanitenda nie nimtogole heyo na kuwanogela wanhu wayagwe kwavija nie niilumba hamoja na Kilisto Yesu. 15 Ulonzi uno uwa kweli na wolondigwa kutogoligwa, kamba “Kilisto Yesu keza muulumwengu kuwakombola wene vilozo,” na nie niloza ng'hani kubanza wose. 16 Ila Mulungu kanyonela bazi, giladi kubitila nie, nilozile ng'hani kubanza wose, Kilisto Yesu yalaguse mwazaganyo wake ulibule nziga kamba kilingilo ha wanhu waja wondawamtogole na kubokela ugima wa digunge. 17 Ha Mndewa wa digunge, yalibule nziga, yoleka koneka, yali Mulungu yeiyeka, yenzi na hishima viwe kumwake milongo yose. Amina.
18 Mwanangu, Timoteo, nokugwelela ndagizi zino kamba vija mbuli za uhokozi zihokoligwe umwaka zikulonga gweye, giladi mkuziwinza mbuli hizo udahe kugomba ngomba inogile, 19 mkuzigoga nhamanila na udaho ung'alile wa kusambula gehile na ganogile. Ila wanhu wayagwe waulema udaho wao wa kusambula gehile na ganogile, avo wayagiza nhamanila yao. 20 Mmwanza wao wakala Himenayo na Alekizanda, niwalavile ha Mwenembago giladi wafundizigwe waleke kumfukulila Mulungu.