12
Hala da Walimi Mumgunda wa Mizabibu
(Mat. 21:33-46; Luk. 20:9-19)
1 Abaho, Yesu kalonga nao mmahala, “Munhu imwe kakala na mgunda wa mizabibu, kauzengela konhi na kuhimba lwingila lwa kukamulila zabibu na kuzenga ulingo. Abaho, kawapangiza walimi, kachola isi ya kutali. 2 Kipigiti cha kuhuna zizabibu vikivikile, kamtuma nyakadala wake ha iwalimi yakamsolele fungu jake da izizabibu. 3 Iwalimi wamnwang'hula ija inyakadala, wamtoa, na wam'bweza bila kinhu. 4 Abaho, mwene mgunda kamulongela nyakadala iyagwe yachole ha iwalimi yakamsolele zabibu zake, waja iwalimi wamtoa mdipala na kumtendela mbuli za kumgela kinyala. 5 Mwene mgunda kamulagiza nyakadala iyagwe, na heyo wamkoma. Na kawalagiza nyakadala wayagwe bwando, wayagwe wawatoa na wayagwe wawakoma. 6 Munhu yasigale wa kumulagiza kakala mwanage mnogelwa ng'hani wa mwene mgunda. Avo hakimambukizo, kamulagiza mwanage ha iwalimi, kalonga, ‘Kwa vovose ino womuhishimila, kwavija mwanangu.’ 7 Ila waja iwalimi wakiilongela, ‘Ino iyo mwana wa mwene mgunda. Haya izoni tumkome, na uhazi wake wowa wetu!’ 8 Avo wamnwang'hula imwana wa mwene umgunda wamkoma na kumwasa hanze ya umgunda wa imizabibu.” 9 Yesu kauza, “Abaho, kotenda choni ija imunhu yali na umgunda? Kokwiza na kowakoma iwalimi waja na kuwagwelela walimi wayagwe. 10 Hamzisomile Nyandiko zino Zing'alile?
‘Dibwe dilemigwe na wazenzi
digaluka kuwa dibwe da kutamanilwa ng'hani kubanza mabwe gose.
11 Mndewa iyo yatendile mbuli ino,
nayo iwa mkanganyo mmeso getu!’ ”
12 Wakulu wa Wayahudi wageza kumgoga Yesu, kwavija wavitanga kamba kalonga hala dino yowalonga hewo. Ila wakala wowadumba wanhu, avo wamuleka wachola na zao.
Mbuza ya Kuliha Kodi
(Mat. 22:15-22; Luk. 20:20-26)
13 Mafalisayo na wanhu wa Helode*Wanhu wa Helode nhegulo yake wanhu wakalile muutawala kulawa mmulango wa Helode Mkulu na mwanage yokemigwa Helode Antipa. walagizwa na wakulu wa Wayahudi ha Yesu wamwikile vitega mkumuuza. 14 Wamcholela wamulongela, “Mkulufunzi, tuvitanga kamba gweye kolonga mbuli zili kweli, bila kudumba ngelegeza za wanhu. Humdumba munhu yoyose, ila kofundiza ikweli ya Mulungu mwa wanhu. Tulongele, totenda galemigwe na Malagizo getu vituliha kodi ha Kaisali?”†Kaisali nhegulo yake Mndewa wa Loma.
15 Ila Yesu kavitanga vitega vao kawalongela, “Habali mgeza kunikila vitega? Nigalileni ihela niilole.”
16 Wamgalila hela imwe, kawauza, “Kihanga na ditwaga dino va munhu yalihi?”
Wamwidika, “Va Kaisali.”
17 Avo Yesu kawalongela, “Mulonga goya, avo ga Kaisali mgweleleni Kaisali, na ga Mulungu mgweleleni Mulungu.”
Na hewo wakanganya ng'hani vija viyawedike.
Mbuza ya Kuzuka
(Mat. 22:23-33; Luk. 20:27-40)
18 Abaho, Masadukayo, awo wolonga kamba wanhu hawazuka kulawa mkudanganhika, wamcholela Yesu wamuuza, 19 “Mkulufunzi, Musa katwandikila, ‘Ihawa munhu kadanganhika na kuleka mtwanzi halelile nayo mwana, mkulu wake ama mdodo wake ija yadanganhike kolondigwa yamsole ija ikizuka, yamulelele wana indugu yake yadanganhike.’ 20 Avo kukala na wanhu saba wambigalo wa mulango umwe, mkulu wao kasola mtwanzi, kadanganhika bila kulela nayo wana. 21 Abaho, waikabili kamsola ija imtwanzi, vivija kadanganhika bila kulela nayo wana. Na waikadatu gam'vika gagaja, 22 na wasigale wose saba, wanhu wose saba wamsola mtwanzi ija na wadanganhika bila kulela nayo wana. Hakimambukizo, ija imtwanzi na heyo kadanganhika. 23 Avo wanhu wose wadanganhike wahazuka wawe wagima muna idizua da kuzuka kwa wanhu wose, mtwanzi ija kowa mtwanzi wa munhu yalihi? Kwavija wanhu wose saba wakala wamsolile.”
24 Yesu kawedika, “Muhonyela ng'hani! Kwavija hamzimanyile Nyandiko Zing'alile ama mhiko za Mulungu. 25 Wanhu wadanganhike wahazuka hawasola ama kusoligwa, wowa kamba wasenga wa Mulungu wa kuulanga. 26 Avo tuilole mbuli ya kuzuka kwa wanhu wadanganhike, hamsomile mkitabu cha Musa hanhu handikigwe kitutua kikwaka? Mulungu kalongaze? Kalonga, ‘Nie iyo Mulungu wa Ablaham, na Isaka, na Yakobo.’ 27 Heyo si Mulungu wa wanhu wadanganhike ila Mulungu wa wanhu wagima. Mweye muhonyela ng'hani!”
Ndagizi Ng'hulu Kubanza Zose
(Mat. 22:34-40; Luk. 10:25-28)
28 Mfundiza Malagizo ga Musa yakalile haja, kahulika viwakalile wokiibamilila. Kona kamba Yesu kamsambulila vinogile, avo kamcholela na mbuza, kamuuza, “Ndagizi ilihi ili ng'hulu kubanza zose?”
29 Yesu kamwidika, “Ndagizi ili ng'hulu kubanza zose iyo ino. ‘Tegeleza Islaeli! Mndewa Mulungu wetu iyo Mndewa yeiyeka. 30 Mnogele Mndewa Mulungu wako na moyo wako wose, na loho yako yose, na nzonzi zako zose, na mhiko zako zose.’‡Mbuli zino zolawa mkitabu cha NG'HUMBUKILA YA TOLATI 6:4-5. 31 Ndagizi ya ikabili iyo ino, ‘Mnogele munhu wa habehi nagwe kamba vukiinogela mwenyego.’§Mbuli zino zolawa mkitabu cha MBULI ZA WALAWI 19:18. Haduhu ndagizi ziyagwe zili ng'hulu kubanza zino mbili.”
32 Ija mfundiza Malagizo ga Musa kamulongela Yesu, “Mkulufunzi, kulonga goya! Kulonga ili kweli, vuulongile kamba Mndewa yeiyeka iyo Mulungu na haduhu mulungu iyagwe ila heyo. 33 Kumnogela Mulungu na moyo wako wose, na nzonzi zako zose, na mhiko zako zose, na mnogele munhu wa habehi nagwe kamba vukiinogela mwenyego, vinoga ng'hani kubanza kumulavila Mulungu nhosa zose za kulukuza na zija zili si za kulukuza.”
34 Yesu viyonile ija imunhu kalonga galawile mmoyo, kamulongela, “Huli kutali na Undewa wa Mulungu.”
Kulawila haja haduhu munhu yamuuzile Yesu mbuli yoyose.
Mbuza ya Kilisto
(Mat. 22:41-46; Luk. 20:41-44)
35 Yesu viyakalile yofundiza Kuing'anda ya Mulungu, kawauza, “Habali wafundiza Malagizo ga Musa wolonga kamba Kilisto iyo mwana wa Daudi? 36 Daudi mwenyego kalongozigwa na Loho wa Mulungu, kalonga,
‘Mndewa kamulongela Mndewa wangu.
Kala kumkono wangu wa ukulume
mbaka vondaniweke wadumuka zako hasi ya magulu gako.’
37 “Daudi mwenyego komkema Kilisto ‘Mndewa.’ Avo kodahaze Kilisto kulawa mulukolo lwake?”
Yesu Kowazuma Wanhu Kamba Waiteganye na Wafundiza Malagizo ga Musa
(Mat. 23:1-36; Luk. 20:45-47)
Dale kulu da wanhu dikala dimtegeleza Yesu mkudeng'ha. 38 Viyakalile yofundiza kalonga, “Iteganyeni na wafundiza Malagizo ga Musa. Wonogelwa kuzungulukazunguluka kuno wavalile mikanzu mitali na wonogelwa kulamsigwa na hishima mmasoko, 39 na kusagula vigoda va haulongozi mzing'anda za nhambiko na hanhu hanogile kuna izisona. 40 Wowabulunya vizuka na kutenda nhambiko nhali za uzenzeleganye hameso ga wanhu. Nhaguso yao yowa ng'hulu ng'hani!”
Nhosa ya Kizuka
(Luk. 21:1-4)
41 Yesu kakala habehi na ikia cha kulavila nhosa, kakala yowalola wanhu volava hela zao muna ikia cha kulavila nhosa. Wanhu wagoli walava hela bwando, 42 abaho, keza kizuka mkumbulu kalava hela mbili ndodo ng'hani. 43 Yesu kawakema wanahina zake hamoja kawalongela, “Nowalongela ikweli, kizuka ino mkumbulu kalava hela bwando kubanza wanhu wose. 44 Kwavija wayagwe walava vinhu viwabanzile, ila kizuka ino hamoja na ukumbulu wake, kalava vose vayalinavo.”