11
Amagala go okwiikiliza kwa abaantu ba kala
1 Mbwéenu, okwiikiliza no okuba no obweétegeeleza nka nikwo amagaambo áago tulikutegeza galaákolwa. Káandi no kwiikiliza nka nikwo amagaambo áago tutakuhweeza ha buchilo obu, na aga mazima. 2 Habwo omuháanda gwo okwiikiliza, besiichwe enkúlu bakamusemeleza Múungu bwooli. 3 Habwo omuháanda gwo okwiikiliza, nitusoomboókelwa nka nikwo Múungu akahaanga éensi habwe echigaambo choómwe. Akahaanga ebiintu éebyo tulikuhweeza kuluga omuli éebyo tutakuhwéeza.
4 Okwiikiliza kukaleetelela Hábeeli yaámusoholeza Múungu echitáambo chizima kuchila éecho akasohoza Kaini.11:4 Osome Okubaanza 4:3-7. Habwo okwiikiliza okwo Múungu akamusíinza Hábeeli kuba omugololoke habwo kwiinaankula echitáambo choómwe. No óobwo Hábeeli akafwa, náho okwiikiliza kwoómwe nikuzeendelela kuba omususano muluunzi hali íichwe kuhicha leélo.
5 Okwiikiliza kukaleetelela Enoka yaátwáalwa kuluga omu nsi ezi atéena kufwa. Talabweenwe káandi, habwo kuba Múungu akamutwáala kuzeenda omu igulu. Nágo Amaandiko Matakatíifu nigaatula nka nikwo, obuchilo óobwo akaba atakatwéelwe, akaba naamusemeleza Múungu.11:5 Osome Okubaanza 5:24. 6 Táliho omuuntu óogwo ayaakuhicha kumunuliza Múungu kábilaaba ateenakwo okwiikiliza. Buli muuntu óogwo alikweenda kumwiililila héehi Múungu, naayeéndelwa kwiikiliza nka nikwo Múungu abáho na nka nikwo abaha engabilano áabo abalikuloonda kumusoombookelwa.
7 Okwiikiliza kukaleetelela Núhu yamugomookela Múungu, obuchilo óobwo yaámukaamile aha magaambo agaleéza agakaba gatakabwéenwe. Náwe yaákola esafína kuba abone okuchuúngulwa weényini hamo na abe eéka yoómwe.11:7 Osome Okubaanza 6:11-22. Ha omuháanda gwo kwiikiliza okwo, akeéliga na abaantu be éensi áabo batalamwiíkiliize Múungu, kuba bachwaaziíkwe. Káandi, aha muháanda gwo kwiikiliza okwo nyini, Múungu yaámubalila Núhu kuba omuuntu omugololoke omu méeso goómwe.
8 Okwiikiliza kukaleetelela Ibrahímu yaámugomookela Múungu, obuchilo óobwo akamugaambila nka nikwo alugemo omu nsi yoómwe, azeénde omu nsi éezo Múungu akalagana kumúha. Ibrahímu akalugamo omu nsi yoómwe, no óobu talasoombookilwe áaho akaba naazeénda.11:8 Osome Okubaanza 12:1-2. 9 Okwiikiliza kukaleetelela Ibrahímu kutuula nko omuzenyi omu nsi éezo akalaganisibwa na Múungu. Akaba naatuúla okwo omu maheema nko óokwo batwíile Izáaka na Yakobo, áabo abaakobile hamo emilago ezo nyini. 10 Ibrahímu akakola aátyo, habwo kuba akaba naatégeza kutúula omu chikaali chizima che enchilo zóona, omu chikaali éecho weényini Múungu akachiloonza no kuchoómbeka.
11 Okwiikiliza nikwo kukamukola Sáara kubona obuhicha bwo kutwáala éenda no kuzáala omwaana, nóobwo akaba yaákokweele, habwo kuba akaba naayikiliza nka nikwo Múungu naahikiíliza omulago gwoómwe. 12 Bityo, kulugiilila aha muuntu oómo, Ibrahímu, óogwo akaba ali omunyaampala bwooli,*11:12 Akaba ali omunyaampala bwooli: Eyaandikilwe omu Chiyunani, akaba nka ayáafwa. bakazaalwa abaantu béenzi áabo tiwaákuhicha kubapeéta, nke enyenyéezi zo omu igulu nali omusényi gwe enyaanza.11:12 Osome Okubaanza 22:17.
13 Abaantu abo bóona bakáfwa beene okwiikiliza. Bakáfwa batakahikile kubonesa áago Múungu akaba alageene kubaha, náho omu kwiikiliza bakabona omulago gwa Múungu niguhikiliízwa obuchilo obuliíza mále baánulilwa. Mále bakeegaamba nka nikwo bakaba bali abazenyi na abahiínguzi omu nsi ezi. 14 Abaantu áabo balikugaamba amagaambo nka ago, nibooleka butúnu nka nikwo nibeénda kuba ne éensi yáabo boónyini. 15 Kábaakubeele nibaziteekuza éensi yáabo áaho baálugile, bakubeele baásubileyo. 16 Kwoónka abo baantu bakaba nibefúuza éensi éezo eli nduunzi kusaaga, tugaámbe éensi yo omu igulu. Ha bwéecho Múungu takuzila ensóni kwéetwa Múungu wáabo, habwo kuba weényini yaámazile kubaloongeza echikaali cháabo.
17 Okwiikiliza kukaleetelela Ibrahímu, obuchilo óobwo Múungu akamuleengesa, yaaba buligi ligi kusohoza Izáaka omutábani aábe echitáambo habwa Múungu. Ibrahímu niwe akeenaankula endagano kuluga ahali Múungu, náho akeekiliza kumusohoza omutábani nyakámo aábe echitáambo,11:17 Osome Okubaanza 22:1-19. 18 no óobu Múungu akaba amugaambiile Ibrahímu aáti, “Kulabila ahali Izáaka olaabona enzáalwa áabo balyéetwa abaawe.”11:18 Osome Okubaanza 21:12. 19 Ibrahímu akeekiliza nka nikwo Múungu ayina obuhicha no óobu bwo kumuzoola Izáaka kuluga omu bafwiile. Habwe echo Ibrahímu akamwiínaankula káandi Izáaka, óogwo omu ebiteékuzo bya Ibrahímu akaba ali nka ayaafwíile, náho akazoolwa.
20 Okwiikiliza kukaleetelela Izáaka yaábafúuha abáana boómwe Yakobo na Esau habwa amagaambo áago galibáho ahaleéza.11:20 Osome Okubaanza 27:27-29, 39-40.
21 Okwiikiliza kukaleetelela Yakobo, obuchilo óobwo akeelilila kufwa, yaábafúuha abáana bábili ba Yozéfu11:21 Osome Okubaanza 48:15-16, 20. no kumulámya Múungu kunu asiindamiliile enkoni yoómwe yo kulibatisa.11:21 Osome Okubaanza 47:31.
22 Okwiikiliza kukaleetelela Yozéfu, obuchilo óobwo akeelilila kufwa, yaágaamba empola za abatábani ba Abaiziraeli óokwo baliluga omu nsi ya Miísiri. Káandi yaábalagila nka nikwo batwaále amagúfa goómwe no kuzeenda kugaziika omu nsi ya Kanáani.11:22 Osome Okubaanza 50:24-25.
23 Okwiikiliza kukaleetelela abazéele ba Musa bakamuseleka Musa aha méezi asatu kuluga obu yaazeelwe. Bakakola bátyo habwo kuba bakabona nka nikwo Musa akazaalwa ali muluunzi, mala tibalatiinile kukoongookela echilagilo†11:23 Kukoongookela echilagilo: Echilagilo echo chikaba chili okwíita abáana bóona bo obuséeza omuli Iziraeli. Osome Okuluga 1:2; 2:2-3. cha Farao, omukáma wa Miísiri. 24 Okwiikiliza kukaleetelela Musa, obuchilo óobwo akaba ali mukúlu, yaáyaanga kwéetwa mutábani wa muhala wa Farao. 25 Akatooza kwaágalala hamo na abaantu ba Múungu kuchila kweénuliza omu biheno ha mwáanya muche. 26 Akabona okuzumwa habwa Kristu no obuhite bwooli kuchila kubonesa ensabo yóona yo omu nsi ya Miísiri. Akabona aátyo habwo kuba akaba ategeza engabilano éezo Múungu alaámuha ebilo ebyo ebileéza.
27 Okwiikiliza kukaleetelela Musa yaalugámo omu nsi ya Miísiri, atéena kutíina echiníga cho omukáma. Akeégumisiliza, habwo kuba akaba nko oóti naamubona Múungu óogwo atabonwa. 28 Okwiikiliza kukaleetelela Musa yaálagila Abaiziraeli balye echilo chikúlu cha Paásika. Yaábagaambila basíige enságama enchiinzi ze emilyaango, kuba maléeka óogwo alikusiingaalicha enzaalwa zo obuzigeezo obuchilo alaahiíngula, ataámbuke ataákwiita abáana báabo abo obuzigeezo.11:28 Osome Okuluga 12:7-13. 29 Okwiikiliza kukaleetelela Abaiziraeli baáyaambuka enziba ya Shamu lwa amagulu nko óokwo abaantu balikulibata olugulu ye éensi. Náho obuchilo óobwo Abamiísiri baleengesize kukola bátyo, améenzi gakabasweekelela, baáfwa bóona.11:29 Osome Okuluga 14:21-31.
30 Okwiikiliza kukaleetelela Abaiziraeli baázoongoloka omuzihwa gwa Yeriko aha bilo musaanzu, ne enkuta zaágwo záagwa.11:30 Osome Yoshua 6:8-20.
31 Okwiikiliza kukaleetelela Rahabu, óogwo akaba ali omusiihani, talasiingalichiibwe hamo na abaantu áabo abatalamugomookiile Múungu. Akachilachizwa, habwo kuba akanyegeza abatási Abaiziraeli ha buhóolo.11:31 Osome Yoshua 2:1-21; 6:22-25.
32 Mbwéenu, ngaámbe chi obusáago bwa ago? Tiinyina mwáanya gwo kuteékelela habwo okwiikiliza kwa Gidioni, Baraki, Samsoni, Yefuta, Daudi, Samweeli na ababáasi. 33 Habwo okwiikiliza kwáabo, abo baantu bakaba baásíinga endwaana éezo bakaba baálwaana na abakáma be éensi ezíindi. Bakakola amagaambo ga amazima no kwiinaankula áago Múungu akalagana. Bakakoma eminwa ye engaanza. 34 Bakalaaza amagala go omulilo. Bakachuúnguka kwíitwa no obwóozi bwo olubaadi. Bakaba bali abeélemwa, náho Múungu akabatamo amagala go kusíinga endwaana no kubiinga abalwaanila ngoma ba amahaánga agáandi.
35 Okwiikiliza kukaleetelela abakázi bunaanka beenaánkula káandi badugu báabo abaabeele baáfwíile, náho bakazooka. Abáandi bakahutaazwa bwooli no kwíitwa. Tibalakuunzile kuchuúngulwa kuluga omu ibóhelo, habwo kuba bakaba nibategeza nka nikwo Múungu yaakaabazweele kuluga omu bafwiile, babone obulami buluunzi bwooli. 36 Abáandi bakasekeelelwa no kutéelwa ne enkoba. Abáandi bakabohwa ne eminyololyo no kunagwa omu ibóhelo. 37 Káandi abáandi bakahoondwa na amabáale, abáandi bakanogagulwa ebinogóka bibili ne emisuméeno,‡11:37 Káandi abáandi bakahoondwa na amabáale, abáandi bakanogagulwa ebinogóka bibili ne emisuméeno: Omu méeso ga amagaambo áago, amaandiko agáandi ge Echiyunani geena amagaambo go obusáago nka nikwo, abáandi bakaleengesibwa. na abáandi bakéetwa omu kutemwa temwa embáadi. Abáandi bakazoongoloka bazweele eémpu ze entaama ne eze embuzi. Bali abahabi, nibaagalazibwa no kukolelwa amábi méenzi. 38 Áabo baantu bakabuúngeela omu nsi yo obwoóma no omu mabaanga, bakaba nibatuúla omu nyaanga no omu méena. Éensi telakwiilwe kuba na baantu nka abo.
39 Abaantu abo bóona bakamusemeleza Múungu habwo okwiikiliza kwáabo. Náho táliho no oómo óogwo akeenaankula áago Múungu akalagana. 40 Tibalabweene áago Múungu akalagana ahali boónyini, habwo kuba akaba atuloongiize amagaambo mazima bwooli, kuba íichwe tuhikiilizwe hamo nábo habwo kubonesa áago akalagana.
11:4 11:4 Osome Okubaanza 4:3-7.
11:5 11:5 Osome Okubaanza 5:24.
11:7 11:7 Osome Okubaanza 6:11-22.
11:8 11:8 Osome Okubaanza 12:1-2.
*11:12 11:12 Akaba ali omunyaampala bwooli: Eyaandikilwe omu Chiyunani, akaba nka ayáafwa.
11:12 11:12 Osome Okubaanza 22:17.
11:17 11:17 Osome Okubaanza 22:1-19.
11:18 11:18 Osome Okubaanza 21:12.
11:20 11:20 Osome Okubaanza 27:27-29, 39-40.
11:21 11:21 Osome Okubaanza 48:15-16, 20.
11:21 11:21 Osome Okubaanza 47:31.
11:22 11:22 Osome Okubaanza 50:24-25.
†11:23 11:23 Kukoongookela echilagilo: Echilagilo echo chikaba chili okwíita abáana bóona bo obuséeza omuli Iziraeli. Osome Okuluga 1:2; 2:2-3.
11:28 11:28 Osome Okuluga 12:7-13.
11:29 11:29 Osome Okuluga 14:21-31.
11:30 11:30 Osome Yoshua 6:8-20.
11:31 11:31 Osome Yoshua 2:1-21; 6:22-25.
‡11:37 11:37 Káandi abáandi bakahoondwa na amabáale, abáandi bakanogagulwa ebinogóka bibili ne emisuméeno: Omu méeso ga amagaambo áago, amaandiko agáandi ge Echiyunani geena amagaambo go obusáago nka nikwo, abáandi bakaleengesibwa.