25
Omugani gwa abahalákazi ikúmi
1 Niho Yeézu yaábagaambila abaheémba boómwe omugani ogúundi aáti, “Aha mwáanya ogwo, obukáma bwo omu igulu bulaásusaniswa no omususano ogu. Hakaba heena abahalákazi ikúmi aba biíkila abo bakeemucha emuli záabo no kuzeenda omu meenga kumusuúngaana chisweéla. 2 Bataanu omuli abo ikúmi, bakaba bali abasilu, náho abo abáandi bataanu bakaba bali abeena amasala. 3 Óobu abahalákazi abo abasilu beemuchize emuli záabo, baáleka kutwáala amazuta. 4 Náho obuchilo abeena amasala beemuchize emuli záabo, bakeemucha hamo na amazuta omu nyabya záabo.
5 “Obuchilo chisweéla káyeliilwe kwiiza, abahalákazi abo bóona baátwaalilizibwa otúlo, bahunila. 6 Náho ahagáti yi itúumbi, bahulila abaantu nibateéla eyoombo nka nikwo, ‘Boózo boózo, chisweéla yéeza! Nimusohole, muzeénde kumusuúngaana!’ 7 Ahonyini, abahalákazi abo bóona beémuka, basemeza emuli záabo. 8 Baliinya abo abahalákazi bataanu abasilu, baábagaambila abo aba amasala nka nikwo, ‘Nitusaba mutuzuneho otuzuta tuche túti, habwo kuba emuli zéetu nizilaála.’ 9 Náho baábagalulila nka nikwo, ‘Mmahi! Titukwiíle kubazuna, habwo kuba amazuta áago twiinágo, nigaléba hali íichwe hamo neemwe. Haáchili muzeénde aha basúluza ba amazuta, muze kweégulila agáanyu.’
10 “Mbwéenu, abahalákazi abo abasilu baázeenda kugula amazuta. Obuchilo baabeele nibazeénda, náwe chisweéla aba yaáhika. Abahalákazi abeena obwéenze abaabeele beétégekile, baataáhamo náze chisweéla omu nzu ya amazenyi go obweenga. Mála, olwiizi luba lwaáchíingwa. 11 Ha muheleeluko, abo bahalákazi abasilu baba baásuba, baábaanza kwéeta chisweéla nka nikwo, ‘Íiwe mukáma! Íiwe mukáma! Otuchiíngulile olwiizi!’ 12 Náho weényini yaábagalulila nka nikwo, ‘Mazima butúnu niimbagaambila, íimwe hanu, tiínkubamanya!’ ”
13 Aho Yeézu yaágwiisiliza ha kugaamba aáti, “Mbwéenu, mwiikale nu méeso, habwo kuba timukusoombookelwa echilo nali akachilo.”
Omugani gwa abazáana áabo abakalekelwa empilya
(Luka 19:11-27)
14 Yeézu yaázeendelela ha kuchwa omugani ogúundi, yaágaamba aáti, “Káandi, obukáma bwo omu igulu bulaásusaniswa nko omuuntu óogwo ayaachuumbiile oluzeendo lwa hala. Obuchilo atakabaandize oluzeendo lwoómwe, yaáyéta abazáana boómwe, yaábabiíkisa ebiintu byoómwe babone kubyeémanya. 15 Yaámuha buli muzáana kwiingana ne embalililo ya amagala goómwe. Yaaha owo kubaanza etalaanta*25:15 Etalaanta: Etalaanta eémo ekaba neeyiingana ne empeéla yo kumuliha omuuntu emyáaka makúmi ábili nali kusaagáho. itaanu, owa kábili etalaanta ibili no oóndi etalaanta eémo. Niho akeemuka yaálibata.
16 “Ahonyini, omuzáana óogwo yaaheelwe etalaanta itaanu, yaázeenda názo yaázisuluza no kutuunda etalaanta ezíindi itaanu. 17 Bityo nyini, omuzáana óogwo ayaaheelwe etalaanta ibili, yaázeenda názo omu isúluza no kutuunda etalaanta ezíindi ibili. 18 Náho omuzáana óogwo akahaabwa etalaanta eémo, weényini akazeenda yaásuma eliina omu itaka no kuziseleka etalaanta ezo ya mukáma woómwe.
19 “Ebilo bíinzi kábyaachíile, omukáma wa abazáana abo aba yaásuba. Niho yaáyéta abazáana boómwe, abone kubala hamo nábo amabonwa ge empilya zoómwe. 20 Oliinya omuzáana ayaaheelwe etalaanta itaanu ayiza, ayihaho etalaanta ezíindi itaanu, agaambila mukáma woómwe nka nikwo, ‘Láma mukáma, íinye okaba ombikisize etalaanta zaawe itaanu mbone kuzeémanya. Léeba, mbonesize etalaanta ezíindi itaanu ezi naátuunzileho.’
21 “Omukáma woómwe amuzila aáti, ‘Yéla, muzáana waanze muzima ne enyésigwa! Okaba omweésigwa ha bíche éebyo naákuhéele, ha bwéecho niinkukola kuba omwiímeelelezi we ebiintu bíinzi. Iíza obaánze kunulilwa hamo neenye.’
22 “Omuzáana óogwo ayaaheelwe etalaanta ibili, náwe yéeza, yaámugaambila mukáma woómwe nka nikwo, ‘Láma mukáma waanze, okaámpa etalaanta ibili mbone kuzikolela emilimo. Léeba, mbonesize etalaanta ezíindi ibili ezi naátuunzileho.’
23 “Mukáma woómwe yaámuzila nka nikwo, ‘Yéla, muzáana waanze muzima ne enyésigwa! Okaba omweésigwa ha bíche éebyo naákuhéele, ha bwéecho, niinkukola kuba omwiímeelelezi we ebiintu bíinzi. Iíza obaánze kunulilwa hamo neenye.’
24 “Náho omuzáana óogwo ayaaheelwe etalaanta eémo, yéeza no kumugaambila mukúlu woómwe nka nikwo, ‘Láma mukáma waanze, niinkumanya nka nikwo íiwe oba omuuntu we echáaha bwooli. Habwo kuba íiwe ogesa omwéezo áaho otahaambile, no kusuumbya áaho otasaambaalize. 25 Mbwéenu íinye nkatíina kuzibuza etalaanta yaawe, ha bwéecho nkazeenda kuziseleka omu itaka. Léeba, okwaáte etalaanta yaawe, niyo ezi.’
26 “Omukáma woómwe yaámugalulila nka nikwo, ‘Íiwe muzáana we nzilwa, chileengáwe! Óobu waabele noomanya nka nikwo ngesa áaho ntabibile na káandi nsuumbya áaho ntasaambaalize, 27 mbwéenu ha bwaáchi tolaazisulwiize etalaanta yaanze okazituunda na abatuunzi? Obuchilo bwo kusuba kwaanze, naakaábonesize etalaanta yaanze hamo ne ensaága yaáho.’ 28 Niho omukáma woómwe yaálagila abáandi nka nikwo, ‘Nimwiilóoko mumwaáke ogu etalaanta ezo, muzimuhe omuzáana ogwo ayina etalaanta ikúmi. 29 Manya sii, omuuntu óogwo aheelwe ebiintu akabikolesa emilimo, alyaágabilwa akanyise. Náho omuuntu óogwo aheelwe ebiintu náho akaleka kubikolesa emilimo, mazima na áako ayebikiliíze, alyaáyakwa. 30 No ogwo muzáana atéena mugaso gwoóna gwóona. Mumunáge ahéelu omu nsiimbaazi, niho haláaba okuchula no kusa améeno.’ ”
Omulamuzi Yeézu alaásoloola abaantu
aha chilo cho omuhélo
aha chilo cho omuhélo
31 Yeézu yaázeendelela kuhooya na abaheémba boómwe, yaábagaambila aáti, “Obuchilo íinye Mutábani wo Omuuntu ndiíza omu ikuzo lyaanze, hamo na bamaléeka bóona, nibwo ndiikala aha chitébe cho obutégeki bwi ikuzo lyaanze. 32 Abaantu ba mahaánga góona balaákoba omu méeso gaanze.25:32 Osome Isaya 66:18; Yoeli 3:2. Neenye ndyaábona kubasoloola hala hala nko óokwo omulíisa asolooláho entaama kuluga omu mbúzi, 33 ndyaázita entaama olubazu lwo omukóno gwaanze gwo obúlyo, abo nibo abeena entúungwa nzima, náho embuzi ndyaázita olubazu lwo omukóno gwaanze gwo obumoso, abo nibo abaantu abaheni.
34 “Niho íinye Omukáma, ndyaábagaambila áabo abali aha lubazu lwaanze lwo obúlyo nka nikwo, ‘Nimunyegele, íimwe áabo abahiliilwe okufúuhwa na Táata, mwiíze mubóne kutúula omu bukáma óobwo Múungu yaábaloongiize kulugiilila obuchilo bwo kuhaangwa kwe éensi. 35 Habwo kuba obuchilo naalíilwe enzala, mukaambónecha ebyookulya. Obuchilo naázizile iliho, mukaámpa améenzi go kunywa. Obuchilo naábeele ndi omuzenyi, mukaannyegeza omu maka gáanyu, 36 obuchilo naábeele ndi busa, mukaanzwéeka emyéenda. Obuchilo naálwéele, mukaandwáaza. No obuchilo naábeele ndi omu ibóhelo, mukaanyizáho.’
37 “Niho, abo abagololoke balaángalulila nka nikwo, ‘Láma Mukáma wéetu, ni buchilo chi óobwo twaákubwéene olumilwe enzala tukakuha echookulya? Nali oyina iliho tukakuha ago okunywa? 38 Káandi, ni buchilo chi óobwo twaákubwéene oli omuzenyi tukakunyegeza omu maka géetu? Nali óobu twaákubwéene oli busa tukakuzwéeka emyéenda? 39 Káandi, ni buchilo chi óobwo twaakusaangile oli omulwéele tukeeza kukuleeba, nali óobu waabele oli omu ibóhelo tukakuyeélela?’ 40 Niho íinye Omukáma ndyaábagalulila nka nikwo, ‘Mazima butúnu niimbagaambila nkokwo, choóna chóona éecho mwaabele nimumuzilila oómo omuto omuli badugu baanze,†25:40 Badugu baanze: Ensoonga yaáho yaakaáhicha kuba abaheémba baanze, náho ti badugu boómwe be éenda eémo. mbwéenu mukaba nimuunzilila íinye hanu.’
41 “Niho, ndyaábagaambila áabo abali olubazu lwo omukóno gwo obumoso nka nikwo, ‘Muluhéendého aha, íimwe abacheenilwe! Muzeénde omu mulilo ogutalaala óogwo Múungu yaaloongize habwi Isitáani na bamaléeka baályo. 42 Muzeénde, habwo kuba obuchilo naalíilwe enzala, mukabula kuúmpa echookulya. Obuchilo nkazila iliho, mukabula kuúmpa echo okunywa. 43 Obuchilo nkabataahila ndi omuzenyi, mukabula kuunyegeza omu maka gáanyu. Obuchilo naálibasile busa, mukabula kuunzwéeka emyéenda. Obuchilo naábeele ndi omulwéele, mukabula kwiiza kuúndeeba. No obuchilo naábeele ndi omu ibóhelo, mukabula kuúndeeba.’
44 “Mala, niho na abo baantu balaágalula báti, ‘Láma Mukáma wéetu, ni buchilo chi óobwo twaákubwéene oyina enzala, nali oyina iliho, nali oli omuzenyi, nali okaba olibasile busa, nali oli omulwéele, nali oli omu ibóhelo, neechwe tukakunagilana tukabula kukuhweela ebyo byóona?’ 45 Niho neenye ndyaábagalulila iínti, ‘Mazima butúnu niimbagaambila nka nikwo, choóna chóona éecho mukabula kumuzilila weéna wéena omuli aba abali abaantu kanaku, neenye nyini mukaba mutakuunzililáze.’
46 “Mbwéenu nu, abo abaheni, nibaluhéende bazeénde kwaágalala obucha no obuchiile. Náho abo abagololoke omu meeso ga Múungu, nibabaanza kubunulilwa obulami obutahwaho.”