BALUWA YA PAOLO KWA
WAEFESO
ULONGOZI
Baluwa kwa Waefeso yawandikagwa chalumwe na baluwa kwa Wakolosai mo mhilimo wa 60 AD. Awandike etambalisa mwenye ni msigilwa Paolo (1:1). Wasomile walozize wazumila kugamba Paolo awawandikilaga Waefeso hata hegu kaswesa ndamsa za chimntu ziwoneke mwa Wakolosai. Vyadahika luhosa ulo nulo lungigwe lujenyele mgati mwa mabunga masiku ya Wazumile Kulisito mwe ntendele izo. Iviya Paolo atambalisa kugamba endaga mwe chifungo umo akawandika ibaluwa (3:1, 4:1, na 6:20). Paolo egalaga ibaluwa na Titiko mwe ntambo yawo kutalamkila bunga dya wamzumile Kulisito uko Efeso (6:21-22).
Efeso wendaga mzi ukulise na wikalo mkulu wa Walumi mwe ntendele za mgati mwe isi ya Asiya. Efeso wendaga mzi umanyikise kwa nyumba za kuvikila na kudamanya milungu ya Chigiliki ikwitangwa Atemi (Ntendwa 19:23-31). Bunga dya wamzumile Kulisito uko Efeso dyakongaga kwa nguvu mna nyumani niyo dyahola (ugubulo 2:1-7).
Paolo atambalisa mwe nusu ye baluwa ino ivyo Chohile asagule wantu wakwe na kuwambula kulaila mwa masa yawo kujinkila Yesu Kulisito. Aliganya bunga dya wamzumile Kulisito enga mwili na Kulisito enga mtwi saviya zengo na Kulisito enga yuwe kulu dya hempembe. Mwe nusu ya kaidi ye chitabu chakwe Paolo alavya malagizo ya wikazi wa Chikulisito.
Vimndani
Mwe sula ya 1:1-2 Paolo etambalisa mwenye na kuwalamsa Waefeso.
Ukajika atambalisa umbuya wa bunga dya wamzumile Kulisito na Kulisito (1:3-3:21).
Ukajika Paolo awandika ivyo wakulisito wakugwa wekale (4:1-6:20).
Uhelo Paolo alavya utapita wa kubindiliza.
1
Miye Paolo, msigilwa ywa Kulisito Yesu, mweviya Chohile aungile, nawawandikilani nyuwe wantu wa Chohile uko Efeso, mwiwakanuni mo kulungana na Kulisito Yesu. Chawaungilani wedi na utondowazi kulaila kwa Chohile Tati yetu na Zumbe dyetu Yesu Kulisito.
Ujimbiko wa Chimuye mwa Kulisito
Atogolwe Chohile ise dya Zumbe ywetu Yesu Kulisto! Achijimbike majimbiko yose ya chimuye kwembingu kwa sila ya kulungana kwetu na Kulisito. Umo isi hainati kumbwa, Chohile kachisagula chitende wantu wakwe kwa sila ya kulungana kwetu na Kulisito, chani chitende wakukile na hewena lema kulongozi kwakwe. Kwa chausa cha ungi wakwe, Chohile aungaga kale kukongela nkongo kuchizumila suwe kutenda wanawe kwa sila ya Yesu Kulisito. Adamanyaga ivyo kwa kunga kwakwe. Elo, chimtogole Chohile kwa chausa cha wedi wakwe mkulu achinkile bule kwa sila ya Mwanawe akunga! Kwa sila ya sakame ya Kulisito, suwe chilekeilwa, nuko kugamba masa yetu yasuntwa. Vino Chohile kalagisa ulozo wa wedi wakwe, kachinkisa
Kwa ubala na umanyi wose. Chohile kadamanya chiya aungile, niyo achigambila mzungu wakwe wefisize, udya aungaga aujese kwa sila ya Kulisito. 10 Mzungu udya ukunga uchinte kwa chipindi chikigwe, waunga kuchisanya vyumbe vyose vikutenda, kwembingu na mwe isi, vikale mwe ulongozi wa Kulisito.
11 Chohile kadamanya chila chintu kutongela mzungu na kunga kwakwe. Uyo kachisagula kwa sila ya kulungana kwetu na Kulisito, chani chitende wantu wakwe. 12 Elo, suwe chilongole kutenda na msuhi mwa Kulisito, chitogole ukulu wa Chohile!
13 Nyuwe nanywi, namuwiva ulosi wa chindedi nuko kugamba Mbuli Yedi iwegaileni wambulwa, niyo mwamzumila Kulisito, Chohile naye awafamikaga kwa kuwenka yudya Muye Ukukile agambaga nawenke, chani mlagise kugamba nyuwe mwi wakwe. 14 Uyu Muye ni ukombola wa kuhokela yadya yose Chohile alongaga ni ulisi wa wantu wakwe, mbuli ino yachilongela kugamba Chohile nawakombole vitendese wadya awakwe wose. Chiutogole ukulu wakwe.
Malombezo ya Paolo
15 Kwa ivyo, kukongela nize nive uzumizi wenyu kwa Zumbe Yesu, na kuwaunga kwenyu wantu wa Chohile wose, 16 silekile kumhongeza Chohile kwa chausa chenyu. Nawakumbukani mwa malombezo yangu, 17 namlombeza Chohile ywa Zumbe dyetu Yesu Kulisito, Tate mta ukulu, awenkeni muye wakwe chani mtende na ubala na ugubulo mdahe kummanya vyedi. 18 Namlombeza Chohile aigubule imyoyo yenyu mdahe kumanya udya msuhi awetangileni no ukuka mkulu wa yadya nawalisi wantu wakwe, 19 mdahe kumanya ivyo udahi wakwe wili mkulu vitendese kwetu suwe chikuzumila. Udahi uwo ukudamanya ndima mndani mwetu waligana na nguvu yakwe nkulu itendese, 20 imuyuse Kulisito, niyo amwika ntendele ya kulume hantu ho uzumbe kwembingu. 21 Uko Kulisito natende chilongozi ywa maseuta wose, wata uzumbe wose, wata nguvu wose na udahi wose na mlanga mwe chila zina dya mntu hegu mpepo ikudaha kutenda mwe isi ino na mwe isi ikwiza. 22 Chohile kamwinka Kulisito Uzumbe mwe bunga dya wazumizi dyose na kumtenda mkulu ywa vintu vyose. 23 Bunga dya wazumile ni mwili wa Kulisito, na uhelo wakwe ni yudya akukomeleza vintu vyose chila hantu.