Bedichiaꞌ nzeꞌcaꞌ Jesucristo nú uquieꞌe San Lucas
1
Caꞌa enta bee bedichiaꞌ nú uquieꞌe San Lucas lu Teófilo
Huaxi bee bene uriꞌi luchia nú uquieꞌe xcuaꞌa beella nú xa unga letaꞌahua, tucu nú uzeꞌteꞌ bee bene liaꞌahua, liꞌibeella enu ulañiꞌ xa unga hasta chenu uquixie Jesuse nú udixiuleꞌenu Stichiaꞌ Diose, nu leꞌca liꞌibeella uriꞌi beella elietsa nú udixieleꞌe beella stichiaꞌnu lubee bene. Leꞌca ucuaꞌnaa para nú uriꞌá beyaꞌ lunú neli neca nú xa unga hasta chenu uriña Jesuse lu iliulabe. Teófilo enu chiquiꞌ neca equie neca nzeꞌca para liꞌá nú quieꞌe xcuaꞌa bee ninguieꞌ lulu, para nú riꞌi nzeꞌcalu beyaꞌ lu ye nú neli neca uzeteꞌ bee bene liꞌilu.
Udixiuleꞌe tucu ángeleꞌ Diose nú ala Juan Bautista
Chenu unga Herodes arre lu iliu Judea, uhuañi tucu uleꞌya enu lee Zacarías, liꞌilla ullutsella leta texcuaꞌa bee uleꞌya enu unibiyaꞌ Abías lu, nu unaꞌa Zacarías lee Elisabet, necalla enu nzeꞌta lubee beneꞌ tuxie Aarón enu unga uleꞌya. Zacarías cuna unaꞌlla uhuañi beella tucu nú neli neca lu Diose, nu uzucuꞌ beella leyꞌ Diose, hasta nú lecati uduꞌ culpaꞌ beella. Pero né luꞌcu beella enduꞌ, xne neca Elisabet bíchi nu unguxula rucu beella.
Tucu bichia uyala texcuaꞌa bee uleꞌya para nú zibiꞌ beella lu Diose, leta bee uleꞌya quieꞌ nchiñi Zacarías. Chequie tucu nú neca costumbreꞌ bee uleꞌya zeꞌe, ucañi beella biꞌya ta beella yaꞌna enu duꞌ llene quiendixí ruꞌu ecuꞌcu elu necachi neca liñi indu llene Jerusalén, nu uyala Zacarías nú chuꞌulla liñi indu zeꞌe para nú duꞌlla llene quiendixí ruꞌu ecuꞌcu zeꞌe. 10 Diqui nú rduꞌlla llene quiendixí ruꞌu ecuꞌcu zeꞌe, ye bee bene rnacuꞌ beella lu Diose labe eliꞌyaꞌ indu zeꞌe. 11 Hora zeꞌe ulubeꞌlu tucu ángeleꞌ Diose lu Zacarías, chúbee ruꞌu ecuꞌcu elu rduꞌlla llene quiendixí. 12 Chenu ulañiꞌ Zacarías ángele zeꞌe, chiquiꞌ ulliquilla nu lá riꞌilla beyaꞌ xa riꞌilla. 13 Che uni ángele zeꞌe lulla:
―Zacarías, la lliquilu, ubeneꞌlaꞌ Diose lunú rnacuꞌlu lunu, liꞌilu cuna unaꞌalu Elisabet luꞌcuhua tucu enduꞌ, enu hualeehua Juan. 14 Chiquiꞌ ñia tsu arquiꞌlu, nu leꞌca esquie ñia tsu arquiꞌ huaxi bee bene chenu ala enduꞌ zeꞌe. 15 Xne enduꞌlu aca tucu bene llene lu Diose. La hueꞌlla biñu nu la hueꞌlla niꞌ tucu nú rriꞌi nú xuchiꞌ bee bene. Ante nú alalla chiquiꞌ nzula Espíritu Santo cuna liꞌilla. 16 Riꞌilla nu huaxi bee bene Israel cheꞌe arquiꞌbeei lu stula beei nú benchilaꞌ beei lu inziuꞌ Diose, liꞌinu enu neca Dioseꞌ beei. 17 Juan quieꞌ cha rluti lu liꞌinu enu nzeꞌta, nu xeꞌla Diose nú huañi Espíritu Santo cuna Juan nu luꞌculla nú recalla tucu nú uluꞌcu profeta Elías, riꞌilla nú huañi nzeꞌca bee paa cuna bee lliꞌñilla para nú la cuaꞌa xuulla. Leꞌca zeteꞌlla bee bene enu nziti arquiꞌ para nú zucuꞌ beei yeene, scua riꞌilla nú cuaꞌa tsiña bee bene para nú yucu arquiꞌbeei liꞌinu enu nzeꞌta.
18 Che uni Zacarías lu ángele zeꞌe:
―¿Xa modo aca tucu nú rnilu? Xne unguxulá nu leꞌca esquie unaa.
19 Nu ucuaqui ángele zeꞌe:
―Liꞌá neca ángele enu lee Gabriel, nu sibiaꞌa lu Diose, liꞌinu uxeꞌlanu liꞌá para nú nzelayua bee resuna nzeꞌca quieꞌ lulu. 20 Pero nee, equie nú la chili arquiꞌlu lunú unia lulu, yacuꞌ nú rnilu, hasta nú yalu nú unia lulu, che yaꞌla zeca nú nilu.
21 Diqui nú reca bee nucuaꞌ, bee bene enu nucuaꞌa ruꞌu eliꞌyaꞌ indu zeꞌe nucuaꞌa quiee beella nú chiuꞌu Zacarías nu nzenu arquiꞌbeella xi nú rleꞌ Zacarías liñi indu zeꞌe. 22 Chenu uchiuꞌu Zacarías liñi indu zeꞌe la acaꞌlla nilla, che uriꞌi beella beyaꞌ nú nuꞌ nú ulubeꞌ Diose lulla, nu rriꞌitsialla seña lubeella xne la niaꞌlla.
23 Chequie chenu ulaxu bee bichia nú uzibiꞌ Zacarías liñi indu zeꞌe chu nzialla niꞌilla. 24 Cheela bee bichia zeꞌe, uyuꞌu enduꞌ xlaꞌcu unaꞌalla Elisabet, nu diqui ayuꞌ uu né chiuaꞌalla niꞌlla, nu uriꞌilla elliebacuꞌ nú unilla: 25 “Uriꞌi Diose lua scua, para nú la tsequichiaꞌ bee bene liꞌá.”
Tucu ángeleꞌ Diose udixiuleꞌe nú ala Jesuse
26 Chenu uzaꞌ xuꞌcu uu, uxeꞌla Diose ángele enu lee Gabriel lu tucu eyeche nú lee Nazaret nú nchiñi lu iliu Galilea. 27 Para nú nze biꞌya ángele quieꞌ tucu unaꞌa eꞌne enu lee María, liꞌilla nzula nú yuculla tucu niyu enu lee José, nzeꞌta José quieꞌ lubee beneꞌ tuxie arre David. 28 Chequie uyuꞌu ángele zeꞌe liñi niꞌi elu nzucu María nu uni ángele quieꞌ lulla:
―¡Malune María, liꞌilu enu ucañila Diose! Nzu Diose Paa liñibe cuna liꞌilu, nu uriꞌi leꞌyalanu liꞌilu lu ye bee unaꞌa.
29 Chenu ulañiꞌ María ángele zeꞌe, chiquiꞌ uyanu arquiꞌlla bee bedichiaꞌ nú uni ángele cuaꞌ, nu leꞌca uriꞌilla elliebacuꞌ nú xa neca bee bedichiaꞌ cuaꞌ. 30 Chequie uni zeca ángele zeꞌe lulla:
―María, la lliquilu, xne ucañila Diose liꞌilu nu uriꞌinu nú cha nzeꞌca lu cuendaꞌlu. 31 Nee chuꞌu tucu enduꞌ xlaꞌculu, nu chenu ala enduꞌ quieꞌ hualeelunu Jesuse. 32 Liꞌinu luꞌcunu nú chiquiꞌ recanu, nu hualee bee bene liꞌinu Lliꞌñi Diose liñibe, leꞌca riꞌi Diose liñibe nú acanu arre, tucu nú unga David arre, beneꞌnu enu udetela, 33 para nú nibiyaꞌnu lubee bene Israel diqui tiembu. Nu leca xunga laxu nú rnibiyaꞌnu.
34 Che uni María lu ángele zeꞌe:
―¿Xa modo nú aca nucuaꞌ scua, nu la nzucuꞌnua niꞌ tucu niyu?
35 Nu ucuaqui ángele zeꞌe lu María:
―Luꞌculu enduꞌ cuaꞌ equie cuendaꞌ Espíritu Santo, hora zeꞌe lunú reca Diose liñibe duꞌnu xcaꞌlaꞌ equielu tucu nú rduꞌ xcabe xcaꞌlaꞌ equie bee bene. Enzeꞌe enduꞌ enu luꞌculu leca xunga riꞌinu dula nu hualee bee bene liꞌinu Lliꞌñi Diose liñibe. 36 Leꞌca enta nú luꞌcu saꞌlu Elisabet tucu enduꞌ, añinzuca nú unguxulalla, liꞌilla enu rni bee bene nú lecaꞌ modo nú luꞌcu enduꞌ pero necala xuꞌcu uu nú nuꞌ enduꞌ xlaꞌculla. 37 Xne leca niꞌ tucu nú neriñaꞌ para Diose.
38 Chequie uni María lu ángele zeꞌe:
―Nzua para nú zibiaꞌa lu Diose, riꞌinu tucu nú niarquiꞌnu cuna liꞌá. Chenu ulaxu nú uni María scua, chu nzia ángele zeꞌe che.
Chenu uyabiꞌya María Elisabet
39 Bee bichia zeꞌe, uchiuꞌu María nza lu tucu eyeche nú nchiucuꞌ dañi lu iliu Judea, 40 nu chenu uyuꞌu María liñi niꞌ Zacarías unilla malune lu Elisabet. 41 Chenu ubeneꞌ Elisabet nú uni María malune lulla, ucuñi enduꞌ enu nuꞌ xlaꞌcu Elisabet, scua chiquiꞌ uyaꞌna Espíritu Santo cuna Elisabet. 42 Chequie, juerte uni Elisabet lu María:
―¡Uriꞌi leꞌyala Diose liꞌilu lu ye bee unaꞌa, leꞌca uriꞌi leꞌyala Diose enduꞌlu enu nzu nú ala! 43 ¿Ti necaa nú nzeꞌta biꞌya naꞌ Diosea liꞌá? 44 María chenu unilu malune lua, ucuñi enduꞌ enu nuꞌ xlaꞌcua equie nú ñia nzu arquiꞌnu. 45 ¡Neca nzeꞌca nú uchili arquiꞌlu María, xne yalu tucu nú uni Diose lulu!
46 Chequie uni María:
Chiquiꞌ rnia bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose.
47 Ñia nzu arquia lu Diose enu tsilaꞌa liꞌá.
48 Xne ubiꞌyanu caa nzua, añinzuca nú necatsia tucu bene enu sibiꞌ lunu,
nu hasta nee nu diqui tiembu ni bee bene nú ñia nza nzeꞌcae lu cuendaa.
49 Xne uriꞌi Diose enu reca yeene huaxi nú neca nzeꞌca lua.
¡Nu Santo neca nú leenu!
50 Nu la tsuxe Diose nú rluꞌcu arquiꞌnu ye bee bene enu rluꞌcu ulaꞌna lunu.
51 Huaxi nú uriꞌinu equie nú recanu.
Nu ullitiꞌnu elliebacuꞌ bee bene enu nelliña.
52 Leꞌca unguxi Diose nú rnibiyaꞌ bee bene enu rnibiyaꞌ, nu udeteꞌnu nú reca bee bene enu lleꞌna arquiꞌ.
53 Udeteꞌnu lunú secalaꞌchaꞌ bee bene enu seca elitsi nu lecaxi udeteꞌnu lubee bene xene.
54 Uriꞌinu elietsa lubee bene Israel, enu neca beneꞌnu,
nu lá zañiꞌnu nú uluꞌcu arquiꞌnu liꞌibeella.
55 Tucu nú uninu lubee beneaꞌhua enu udetela lu Abraham cuna lubee bene enu nzeꞌta lu Familiꞌlla.
Nu leca xunga tsanaꞌ arquiꞌnu liꞌibeella.
56 Uyaꞌna María niꞌi Elisabet tucu chuna uu, cheela nzia María niꞌlla.
Chenu ungula Juan Bautista
57 Chequie chenu uzaꞌ bichia nú ungula enduꞌ Elisabet, ungula tucu enduꞌ niyuꞌlla. 58 Che bee besiñuꞌlla cuna bee saꞌlla uya biꞌya beella liꞌilla nu ñia utsu arquiꞌbeella, xne uriꞌi beella beyaꞌ nú ñia uhuaꞌa arquiꞌ Diose liꞌilla. 59 Chenu uzaꞌ enduꞌ zeꞌe xunu bichia, uya beella para nú quie seña elu necachiꞌnu, tucu nú rquie seña bee niyu enu neca bee bene Israel. Nu niarquiꞌ beella nú achiuꞌulee endu zeꞌe Zacarías tucu nú lee paꞌnu. 60 Pero uni naꞌnu lubee bene zeꞌe:
―La chiuꞌuleenu scua. Juan chiuꞌuleenu.
61 Che uni beella lulla:
―¿Xinú chiulee enduꞌlu Juan nu niꞌ tucu bee saꞌhua la lee Juan?
62 Chequie cuna seña unidichiaꞌ beella lu paꞌ enduꞌ zeꞌe, para nú riꞌi beella beyaꞌ xa niarquiꞌlla nú chiuꞌlee enduꞌlla. 63 Nu unacuꞌ paꞌ enduꞌ zeꞌe teleꞌe ala para nú quieꞌella lu ala xa chiuꞌulee enduꞌlla, nu uquieꞌella lu ala zeꞌe: “Juan chiuꞌleenu.” Chiquiꞌ uyanu arquiꞌ bee bene zeꞌe nú uriꞌilla scua. 64 Hora zeꞌe uyaꞌla zeca nú uni Zacarías, nu unilla bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose. 65 Chequie ye bee besiñuꞌ beella chiquiꞌ uyanu arquiꞌbeella, nu ye bee bene bee eyeche nú nchiucu dañi Judea ubeneꞌ beella lunú ungae scua. 66 Ye bee bene enu ungabiyaꞌ nucuaꞌ unibeei lu saꞌbeei:
―¿Xi nzeꞌta nú aca enduꞌ cuaꞌ?
Xne che rlubeꞌ nú nzu Diose cuna enduꞌ cuaꞌ.
Bee bedichiaꞌ nú uni Zacarías lu Diose
67 Chequie Zacarías paꞌ enduꞌ zeꞌe, chiquiꞌ nzu Espíritu Santo cuna liꞌilla, nu uquixiella unilla bedichiaꞌ nú uliquiꞌ Diose nú unilla:
68 ¡Cheꞌtsalá Diose liñibe liꞌinu enu neca Diose lubee bene Israel,
xne uriñanu para nú tsilaꞌanu liaꞌahua enu neca bee beneꞌnu!
69 Uxeꞌla Diose luꞌahua tucu enu chiquiꞌ reca para nú tsilaꞌa liaꞌahua,
necanu enu nzeꞌta lubee beneꞌ arre David enu uzibiꞌ lu Diose.
70 Scua neca nú ucuaqui uꞌna Diose hasta huaꞌtu tucu nú udixiuleꞌe bee profetaꞌnu enu uhuañi nzeꞌca lunu:
71 Nu tsilaꞌanu liaꞌahua lubee bene enu rlee luaꞌahua cuna lubee bene enu rana arquiꞌ liaꞌahua,
72 cuna nú huaꞌa arquiꞌnu bee beneꞌahua enu udetela nu la zañiꞌnu lunú ucuaqui uꞌnanu.
73 Ninguieꞌ neca nú ucuaqui uꞌna Diose lu Abraham beneꞌahua enu udetela:
74 Nú tsilaꞌanu liaꞌhua lubee bene enu rlee luaꞌahua,
para nú acaꞌahua zibiaꞌahua lunu nu la lliquiaꞌahua,
75 para nú huañiaꞌahua tucu nú niarquiꞌnu,
cuna nú riaꞌahua tucu nú neli neca lunu, diqui tiembu lunú nehuañiaꞌahua.
76 Nu liꞌilu endua, chiuꞌuleelu profetaꞌ Diose liñibe,
xne liꞌilu cha rlutilu, para nú tsúcheꞌlu inziu nú riña liꞌinu.
77 Nu ixiuleꞌelu lubee bene para nú riꞌi beella beyaꞌ nú xa riꞌi Diose perdona stula beella cuna nú tsilaꞌanu liꞌibeella.
78 Xne seca Dioseꞌahua liaꞌahua cuna nú uhuaꞌa arquiꞌnu liaꞌahua,
enzeꞌe xeꞌlanu Lliꞌñinu xi neca ellieꞌ bichia luaꞌahua,
79 para nú xaꞌlanu elliebacuꞌ bee bene enu nchiñi arquiꞌ lunú necha neca,
cuna lubee bene enu nza lu inziu nú nze nitilu beei,
nu lubeꞌnu liaꞌahua para nú huañiaꞌahua tucu nú riala nú huañiaꞌhua lunu.
80 Ubeꞌtaruꞌcu enduꞌ Zacarías cuna nú naaqui utsutaꞌ arquiꞌlla lunú neca cuendaꞌ Diose, nu uhuañilla lu dañi achi elu la nucuaꞌa bene, desde bichia nú uquixiella nú udixiuleꞌella Stichiaꞌ Diose lubee bene Israel.