Buk Ngr Rut
Natq Ngr Nzaplxtqngr Mz Buk Ngr Rut
Trkrlzkuu neke yrle buk lc, a' nzyr mzli kc Devet tqngini-ngrde king kc tqaclvele Israel, mwx mz yiz 1000 BC x Kraes kc mzte tzmc ate. A' da kcng tzyapwxti mz be lc, nzprtzting mzli kc tqngi trgalr king mrkc Israel. Rut nide lxe Obed. Obed nide trte Jesi, x Jesi nide trte King Devet kc tqngi king krali ngr Israel. Opxm kx mz Obed nzmc mz mzlir yiz 1110—1080 BC.
Drtc' ngr Moab yc mz nqlvi r Prla Kxtrlu-ngru Da me prkilzm nepi. Lr Moab nidr leplz kxnzmnc-mrbrng x nzota-zvzng badr lr Israel. A' mz mzli r be lc, nzmncng mz nrwx murde Moab yclzpebz mz zmatq ngr Israel.
Mzli lcde tao kc dzbi mrkc Israel, murde trpnzngr tewa. Mz nzmu-krde lcde, kzdq kc ncblo ngr Israel, drtqde Elimelek nidr mz olvz rde, drtqde Naomi, x mrlxde nzling, drtqdr Malon x Kilion nzvzng Moab mz nzmnc-krpwzlr elr. Zbz Malon yrlztile Rut, x Kilion yrlztile Opa, olvz lr Moab. A' mz nibr kzdung mzli, ncblo ngr Naomi x mrlxde kcng nzling sc tzbzpeng Moab.
Mz nibrde Naomi xlrle kx tewa dcpe mrkc Israel, x sc tqaotipe drtwrde kx nayzlu-mop mrnyzde. Rut sc tqyrnipebz bade kx navzng rlilrdr, murde mrlztile lvxbqde Naomi. Rut lxngitile Yawe mz nzngini-kz-krde Gct rde, x sc tzvzpeng.
Mz drtwr Naomi, nzmncpe-krdr kc Israel narblx, murde trpengr ncblo ngrdrng, x trnzrlr-ngrpwzu mz olvz nzrnginyz-krdr drtc' o da kx na-atatr-ngrmle. Mwx kzdung lr Israel narpilr na-atrkatilr Rut mz nzngini-krde lr mrkzble kc tqangiole drka' mzli kc. X mz drtwrde kz, narblxbz mz Rut nzrmcti-mou-krde ncblo kx nayrlztile nide.
A' kzdq kc ncblo drtqde Boas sc tqyrlztipele Rut, mz nzvz-nqblq-krde nqmq kr lr Jiu mzli lc. Ncblo lc kzdq kxngini Naomi kx takitrde nzxpepx-krbzle drtc' nyzde x nzaopx-krbzle nqvi lr ncblo ngrdr mz Rut. Livae 25:25-34, 47-55 Zbz Rut rmika nedr doa ncblo, drtqde Obed. Obed nide kc nalolvzle drtc' nyz Malon murde nqvi lrde bzkq mztr. Nou 38:8-10; Lou Kcpwz 25:5-10; Matiu 22:23-28
Be ngr Boas nzokatr-krde Rut ngi kz nzycmne-ebzpxngr mz nzwzkr Kraes, mz nzngini-krde kx-xpepx kxnginideng.
1) Kx-xpepx kxnginide navzpxm mz nqvi kcpwz tzvzpx-ngrmqng leplz kcng tqxpepxle. Dekc Mrlx Gct, Mevalu Kxnzmcpx, nangini-kzde leplz, da kc tqwaiku. Lou Kcpwz 25:5, 7-10; Jon 1:14; Rom 1:3; Filipae 2:5-8; Hibru 2:14-15
2) Kx-xpepx kxnginide nakrlzle nzxpe-krde da kx takitrde nzxpepx-krdeleng. Kxnzmcpx xpepxle nigu mz nzbz-krde esz'-krde, murde ma tqbz-aloku. Rut 2:1; 1 Pita 1:18-19
3) Kx-xpepx kxnginide narlrpx-lzbqbz mz nzxpepxngr lc. Mz nzrlrpx-lzbqkr Kxnzmcpx, ka-lzbq-nrbalq mz nzxpepx-krde nigu, murde ma tzayrplapx alo nigu mz alwx ngrgung. Rut 3:11; Matiu 20:28; Jon 10:15, 18; Hibru 10:7
4) Kx-xpepx kxnginide trtakitrdeu nide nzngini-krde kxnzawz-nrbalq kc tqmnclzbz mz zmatq ngr kzdq kz ncblo. Kxnzmcpx lc trmnclzpwzu mz zmatq ngr alwx murde trpnzngr alwx ngrde. Mz nzmu-krde lcde, krlzle nzxpepx-krde nigu mz alwx ngrgung. 2 Korint 5:21; Hibru 4:15; 7:26; 1 Pita 2:22; 1 Jon 3:5
Lr Israel, mz nzngini-krdr leplz kcng tqmcpxng Gct, mz drtwrdr trtakitrdeu lr mrkzbleng kcng trnzangiolru Gct angidr nzprtr-krdr mz nqvi lrdrng, myapxbz mz nqvi lr Mevalu kc tzaenzlilr. A' be lc aelwapx-kz-ngrmle bagu kx kxmule-esz' Rut trngiu lr Israel, a' prtr kz mz nqvi lr Jiszs Kxnzmcpx. Mz nzmu-krde lcde, opx angidr kx Kxnzmcpx trarlapxpwzleu lr Israel esz'-krdr, a' vz-kzp mz nzarlapx-krde leplz amrlx mz nrlc kcng tzlxngitilr nide.
1
Kzdung Lr Israel Nzmncng Mz Drtc' Ngr Moab
1-2 Mzli kc tqngi trgalr king r Israel, kzdq kc ncblo drtqde Elimelek, nide nqvi lr Efrata, x mnc Betleem mz nrlarnrlc kc Judz, nidr mz olvz rde, drtqde Naomi, x mrlxdr nzling, drtqdr Malon x Kilion. Mzli lcde tao kc dzbi mrkc Israel, murde trpnzngr tewa. Mz nzmu-krde lcde, nzvzng mz kandre kc Moab mz nzmnc-krpwzlr elr.
Kx nzmncng kc Moab, Elimelek sc tqbzszpele Naomi x mrlxde kcng nzling. Zbz mrlxdeng nzyrlzng rlilrdrng Moab. Kilion yrlztile Opa x Malon yrlztile Rut. Nzmnctilr Moab yiz nzpnu-esz'. Zbz mzle-lzbq lcng, Malon x Kilion nzbz-kzng elr. Mzli lc Naomi trpengr ncblo ngrde x trpe-kzngr mrlxde.
Naomi Rlr-ngrbzle Mz Lvxbqde Rut Nzvz-krdr Ncdr Israel
6-7 Mz nibr kzdung mzli, Naomi xlrle kx Yawe okatr-moule lr Israel mz nzrka-kr-mopwzle nzkqlukr dakxnzng. Kx xlr Naomi nrpa lc, sc tzoliqpeng badr lvxbqde kcng nzling, nzvz-krdr badr Israel. X sc tzrkalzpemqng.
A' mzli lcde, Naomi tekqtr-moule drtwrde, x sc tqrpipebzle mz Opa x Rut kx, “Yzlutx-mouamu mz ma nyzmu badr lxemung. X krka'-ngrne kx Yawe namrlztile nimu da kc tqwaisr-ngrnamu ncblo ngrmung x ninge. X naokatrle nimu mz nzmnc-zpwx-krmu badr ncblo kx nangi mou ncblo ngrmung.” Zbz sc tqtcngitipeng Naomi x sc tzyrni-katopeng badr. 10 X nzrpibzlr bade kx, “Trtingr, navzbzku mz lr mrnyzmqng.”
11 A' rpibz Naomi kx, “Bzkq vz-nqblqmamu ninge, kx inyxngeng. ?Murde nike naokatr-ngrne nimu? ?Ninge la narmika-moux doa ncblo kx nangi ncblo ngrmung? 12 Yzlutxpeamu mrnyzmung. Murde nipenge blang mz nzryrlzti-moungr kzdq ncblo. X kxmule-esz' yrlzti-moux dq ncblo kcma mz nrlckxbq x rnginegr doa ncblo, 13 a' rblxbz bamu nzaenzli-krmu nidr, vz vz mzli kx nznginidr ncblo x sc tqyrlzti-ateamu nidr. Da amrlx rblxm bange myaszlzle nzrblx-krbz da bamu. Murde Yawe atrkatile ninge mz zmatq ngrde. Bzkq vz-nqblqmamu ninge, murde da amrlx ma tqrblx-kzpz bamu.” 14 Mz nzycmne-krbzle lc, sc tzyrnipe-moung. Zbz Opa tcngitxde lvxbqde x sc tqarlrpele. A' Rut lolvz-amqngile Naomi, x tr-rlaszleu nide. 15 Rpibz Naomi bade kx, “Obqbz, ilem yzlupebz mz kxnginideng x mz gct ngrdrng. Yzluamu rlirmu.”
16 A' rpibz Rut kx, “Bzkq rtulrtr-ngrme nzaki-lzbq-krgi o nzrlasz-krnge nim. Murde drlve ke navzkiq, navzki. X drlve ke namnc-ngrn, namncki. X lr mrnyzm, nangi kz lr mrnyznge. X Gct rm, nangi kz Gct rnge. 17 Drlve ke nabz-ngrn, nabz-kzx elr x nayrtzmq-kznge elr. Nzmu kx tqrlaszx nim, Yawe na-ayrplapx-zlwzle ninge. Nzbzngr txpwz kx na-aki-lzbq-ngrgi.” 18 Naomi kx krlztr-zpwxpebzle kc mz Rut nzsuti-zlwzkr drtwrde nzvz-krdr ncdr, sc tqmetxpebz x trycmnepepwzu bade.
Naomi X Rut Nzkrlzbzlr Mztea Betleem
19 Olvz lcng nzling nzvzng nzvzng mzli kx nzkrlz-ngrbzlr mztea Betleem. Kx nzkaputrpzlr kc Betleem, lr mztea kc sc tzabrtzlvzpelr nidr x tzyrlwrlvzpelr nidr. Olvz lr mrkc sc tzrpipelr kx, “Doa lcng, Naomi yzlupem!” 20 A' rpibz Naomi badr kx, “Bzkq rpimamu ninge Naomi, murde drtwr ngr Naomi ‘mrlzvxi.’ A' kqle-ngrmamu ninge Mara, drtwr ngrde ‘rblx.’ Murde Gct kc Tqaclvele da amrlx batrple nzrblxkr da amrlx bange. 21 Murde mz nzvz-krgr kc kqlukr, a' mz nzvzmi-mou-krpqng Yawe lc ninge, vz-nrbalqpemc. Delc bzkq rpi-ngrmamu ninge Naomi kxmrlzvxi. Murde Yawe kc Tqaclvele da amrlx aetqpemle drtqnge, mz nzrpi-krde kx vz-rbrx.”
22 Krlc be angidr ngr Naomi mz nzyzlu-krmle Moab nidr mz lvxbqde Rut, kc tqngi olvz lr Moab. Nzkaputrpqng Betleem mz zbq kc kai tzrkqngr nra nabr kc tqngi bali mz nzbrpe-krde. Nra bali nzkqti-txpwzle zbq tq o pwx.

^ Livae 25:25-34, 47-55

^ Nou 38:8-10; Lou Kcpwz 25:5-10; Matiu 22:23-28

^ Lou Kcpwz 25:5, 7-10; Jon 1:14; Rom 1:3; Filipae 2:5-8; Hibru 2:14-15

^ Rut 2:1; 1 Pita 1:18-19

^ Rut 3:11; Matiu 20:28; Jon 10:15, 18; Hibru 10:7

^ 2 Korint 5:21; Hibru 4:15; 7:26; 1 Pita 2:22; 1 Jon 3:5