Pol Ina Giruma
Rome
Damsi Kurisi
(Romans)
Vonaviakova
Weni girumina aposol Pol igirumi da vitumaghana damsi Rome kwanatuna kamonai ita vonaveresi da ita vovunagha ma muriyai ita numataya kurisi. Ina nota irereghi da gwabisiyai ita biga mara gisina ma iti tamiinei da muriyai ita nae ku Spain dobuna. Ina giruma kamonai ivi beyebeyena da aviyavisina kava Keresiyana iti tumaghanei ma ikikava i yawasa kamonai nani vitumaghinina tepanai ita makai. Weni girumina kamonai na aviyavisina ivivi beyebeyena ina dima kamonai na kudubina itere yavui, ke ina giruma viya nakanani.
Kunona Keresiyana Rome kamonai ivi kiikiiwesi ma ivonesi da iniponipowana kubiisi. Muriyai weni girumina ina nota ghamana ivi debei, tuna na “Keriso varana biibiina karena da ku damona ivi debei da vitumaghanai kava da God yavata nuwanuwata tisagoi.” (Rome 1:17)
Weni notana ghamana tepanai akova ma nuwagiura bogii ma bogiiyai ivi debei. Sago na ivi debei da Jiu ma kupuna damsi yavata na kudubisi keta itekwai da God yavata iti nuwasago, iyamna kudubisi na berabero ina rewapana gaburinai. Ketana na sago kava, Yesu Keriso ini tumaghanei. Nota kana viruwa na ivi debei da iyavo kava Keriso yavata ivi nuwasago na yawasa vuna ini karei ma yawasina isisiya bubuni da Rome damsi damina ina viiya. Kamonai vitumaghana wawayina God yavata nuwanubiiyai ina makai. Ma Kanuma Vovokaravina wawayina ina votawei da berabero ma rabobo ina ghekuyowei. Ma ina sisiya kana viaroba na Sapta 5 da ku 8 kamonai ivi akovita da God avi kubiine ina vonaviyoyovana iterei. Ma bade Kanuma Vovokaravina ina rewapana vitumaghana damsi i yawasa kamonai isisiyei. Kana viruwamaruwa na Pol itarakiiyana da ikikava God ina nota irereghi da ke Jiu damsi kava ma kupuna damsi yavata ina ku vikiivavona ina rui. Ma tuna mani ina vitarakiiyana ivonapotei, ivoneta da God ina kayowanai Jiu damsi Yesu Keriso ibarei da varana biibiina ikiibau kupuna damsi kurisi, taraboga iveresi da Keriso iti tumaghanei ma God ina agabiibai damina ita viiya. Ma ivoneta da enotanotai da mara sago Jiu damsi i nota ina virai da Yesu Keriso ini tumaghanei. Ma Pol ina sisiya turina na ivi debei da ikikava wawaya Keresiyana yawasina ita makiiyei, kamonai ivona da iti nuwaviinavivirana, God ina biga ita berai, babada dobuwai ita votekatekesi, ma ikikava nuwanuwasi kamonai damina ita viiya da meni tuna na biibiina ma meni tuna na berona. Ma turina vaghata na ina vikiikiiwa wawaya sago sago duma kurisi iterei ma God ivi ghegheni.
Pol ina nota weni nakanani irereghi.
Sapta 1:1-17 Giruma ivotawei ma Pol ina nota ghamana ivi debei.
Sapta 1:18 da ku 3:20 Wawaya kudubisi berabero kamonai, tuna kubiine keta itekwai da God iti yawasisi.
Sapta 3:21 da ku 4:25 God na Yawasa Ketana ivokiibuwei.
Sapta 5:1 da ku 8:39 Iyavo kava Keriso itumaghanei na i yawasa dobuwai ina virai.
Sapta 9:1 da ku 11:36 God ikikava ina nota irereghi Israel damsi kubiisi.
Sapta 12:1 da ku 15:13 Keresiyana yawasina.
Sapta 15:14 da ku 16:27 Vikiikiiwa ma giruma igudui.
1
1 Taku Pol, Yesu Keriso*Keriso Grik damsi gamosi evonavona bo ‘Keriso’ ma Hibru damsi gamosi evonavona bo ‘Mesaya.’ Ivi ruwa iyamna ‘God ina Vivinevine Wawayina.’ ina bigabiga. God ikwatuku ma ivineku da ati aposol da varana biibiina ata dimei.
2 Varana biibiina na weni. Mara katamaninai God vonakiiyapa bagibagina iterei da ina Vivinevine Wawayina ita vonatawei. Ma ina peroperoveta nani varana biibiina buka vovokaravisi kamosiyai igiruma. 3 Igiruma da God Natuna iti wawayota ma ita tupuwa da kiivavo David tupurereghina. 4 Ma God iberai da Kanuma Vovokaravina ina rewapanai Yesu rabobowai ivomiiri, ma tuna matakirina rewapanina ivi debei da tuna na God Natuna. Tuna kubiine Yesu Keriso na ita Bada. 5 Nani notanai na God wawaya kamosiyai ikiiepiku da avi aposol da dam ma dam ata tinaviresi da iti tumaghanei ma ita votekatekei da kana vava ita rakata. 6 Ma tami vitumaghana wawayimi Rome kamonai na bade God ikwatumi da tami Yesu Keriso rapenai.
7 Tuna kubiine na tami Rome wawayimi kurimi agirugiruma. God ina nuwaviina kurimi irakata ma ikwatumi da tami ina wawaya vovokaravimi.
Ma ainowi ita Mamai God ma Bada Yesu Keriso kurisi da nuwanuba ma agabiibai ina veremi.
Pol ina kayowana da Rome damsi kurisi ita numataya.
8 Kunona ata vonemi da Yesu Keriso avanai aku God aikiikiiwei kubiimi, iyamna namada dobu ku kudubina wawaya ami vitumaghana varana iyanei. 9 Ma God iakovi da mara nonowa kurina aniponipowana kubiimi. Vonavaghata da nuwanuwaku kudubinai abigabiga da Natuna varana biibiina adimadimei. 10 Ma namadani kava aberabera tovoni da ata kitimi, tuna kubiine aku nipowana kamonai mara nonowa God kurina ainowi da ini vaghinei na ana pisi kurimi. 11 Aku kayowana ghamana da ata kitimi, da kanuma ina ku nevaneva aviyavisina gwabikuwai na ati damani kurimi da koti rewapana. 12 Tikoyaghavivirana da aku vitumaghana ina kiiepepimi ma nakanani bade ami vitumaghana ina kiiepepiku da ani rewapana.
13 Turaturaku, ati akovimi da mara ipeyari abera tovoni da ata numataya kurimi na ke kovokovoghina. Aku kayowana da ikikava dobu viya kamosiyai kupuna damsi atinaviresi da Yesu itumaghanei na tami bade kamomiyai nakanani ata berai.*Apos 19:21 14 Taku aku biga God ivereku na Grik ma bade ke Grik damsi kamosiyai. Wawaya akakovisi ma bade wawaya neghaneghasi kamosiyai. 15 Tuna kubiine aku kayowana ghamana da Rome kamonai God varana biibiina ata dimei kurimi.
Keriso varana biibiina ina rewapana.
16 Keriso varana biibiina ke ata vivinimayei, iyamna tuna na God ina rewapana da iyavo kava Keriso ina vivitumaghanei na kudubisi yawasa makamakii nonowina ina panani. Jiu damsi ivi nao varana iviikiinowei na ivi tumaghanei da yawasa ipanani. Ma muriyai ikiibau da kupuna damsi bade nakanani ipanani.*Mak 8:38 17 Keriso varana biibiina ivi debei da vitumaghanai kava da God yavata nuwanuwata tisagoi. Varana biibiina karena da ku damona na vitumaghana ivi sisiyei, tuna kubiine ita vitumaghana tepanai God ina voneta da tota na ina wawaya maninita. Giruma katamana ivona bo, “God ina wawaya maninisi na vitumaghana tepanai ina makai.”*Hab 2:4
Berabero kubiine God nuwanuwana ipughu.
18 God kunumai ina nuwapughu idebei da wawaya kii kovogha ina veresi. Ke iti vaghinei da wawaya berabero eberaberai ma vonavaghata ekiikiigavugavui. 19 Wawaya namada God itakovi, iyamna tuna mani ivi debe meyei kurisi. 20 Tuna na ke kitakitana ma kegha da mara karenai da ku karako bera peyarina dobuwai ma kunumai iyamoni da wawaya ekitakitai, ma nani kamonai akova ita viiya da God emakamakai. Ma itakovi da ina rewapana na makamakiina ma tuna na God vaghata. Tuna kubiine vitupavira maranai wawaya ke kovokovoghina da kovogha ina veruvuvurei. 21 Wawaya God iakovi ma kegha da ke i kayowana da ita vokavakavari ma iti kiikiiwei. Ti na i nota kwebusi ma neghaneghasi, eberaberisi da nuwanuwasi na didibarina.*Epe 4:17-18 22 Enotanota meyesi ma evonavona da ti na akakovisi ma kegha, ti na neghaneghasi. 23 God kadakadarina ma makamakii nonowina ibarei. Ma epayanina na kii ma wakima ipapa da wawaya ma ghamoghamo, mota ma kiu ivi gubegubesi ma nani sawarisi evovokavakavarisi.*Deut 4:16-18
24 Tuna kubiine God ikitakuyowesi da i kayowana beroberosi iti badesi. I kayowana da vipekana wapawapa ma bera dowadowasi ina berai da tupuwisi ini beroi. 25 God ina vonavaghata wawayisi evovoviviri da sisiya vibero iyanei ma evovotani. Ti na God ibarei da aviyavisina iyamoyamoni na tuna evovokavakavari. Ma God, tuna dobu iyamoni ma ina kina kava kata vokavakavara nonowei! Amen.
26 Wawaya vokavakavara wapawapa eberaberai kubiine, God ikitakuyowesi da bera inimayamayisi eberaberai, vipekana wapawapa. Nani kamonai wivine vipekana ketana vaghata kakawasi yavata na ibarei da ti mani wivine kavakava imogo. 27 Tomotomowa bade nakanani, bera inimayamayisi eberaberai, kakawasi yavata ita vivipekana na kegha. I kayowana ghamana da tomotomowa turaturasi yavata itiputona. Ti na isirage, i berabero kubiine kovogha berona ina viiya.
28 Ma ku tepana, wawayisi ke ita kayokayowei da God itakovi, tuna kubiine iruvoteresi da i nota beroberosi kava ibadesi da aviyavisina ivoneta da ke kata berai na eberaberai. 29 Wawaya nakanani na i yawasa kamonai na bera didibarisi ma bera dowadowasi evovotani. Vomatamatigha, nuwakapi, kiivunuwa, vitaghegheyana, vibero, kayotirana, kiivibero, ma viyanuwe na i yawasa kamonai itupo. 30 Wawayisi na God ebabarei, turaturasi iavaberowesi, ivonapasipasiyana, ekukuwepa meyesi, ekayokayotata ma keta vusi itupuwi da berona ina berai, ma bade kii moramorapa ikawakiikiiyesi. 31 Ti na ke itakovi da bera biibiisi bo bera beroberosi eberaberai. Ma bade ke kovokovoghina da koni tumaghanesi, iyamna vonakiiyapa bagibagina ina terei da bera sago ita berai na muriyai i nota ina virai da kegha, ina bara. Wawaya ke ita vivikamyuyuwesi ma ke sago agabiibai gwabisiyai. 32 Wawayisi iakovi da God ivonakiiyaragha da iyavo kava weni berasi eberaberai na kii kovogha na rabobo. Ma kegha da berasi sago patana da eberaberai. Ma ku tepana iyavo kava turaturasi kamosiyai weni berasi eberaberai na igheghenisi.