6
Wōlēē /kēētoorētitooy bānoonik
1 Kimwooy subak ꞉Yēēsu kule, “Ōriib keey. Mayey ꞉chii ng'ālyoo nyēē karaam ām taayeetaab biiko kumāchē kule sukutook. Yoo kayey kuu nyooto, mānyōōru kiy ām wōlēē mii ꞉Kwaan nyoo miitē kibkōōnkōy. Mat. 23:5
2 Yoo 'kēētoorēt banan, ‑mēērook ing'asaatee keey kuu wōloo yēytooy ꞉kiblembechiisyek ām kooriikaab saayeet āk wōloo bo kēēltaab too, kule sukookaasta ꞉biiko. Kāāmwoowook, mānyōōru kiy ām wōlēē mii ꞉Yēyiin. 3 Nteenee yoo iyēētyēēchinē chiito ake, kumāmāchāktōōs ikany kukas mbo ꞉choorweeng'uung'. 4 Yooto, mākutuwēniing' ꞉Kōōn nyoo kāsē kiy ake tukul nyēbo wung'aan.”
Wōlēē /kēēsooytooy
(Luuka 11:2-4)
5 Kitas taay ꞉Yēēsu kumwooy kule, “Yoo ōsooyē, marub ꞉chii ātēbuutēkaab kiblembechiisyek. Kicham ꞉kiblembechiis kusooyē nyēē kātōōnōōn ām kooriikaab saayeet āk wōloo chaang' ꞉biich, sukung'eet kutook. Kāāmwoowook, kisimkunyōōr ꞉bichoo kiyēē kimāchē. Luuka 18:10-14 6 Nteenee, ikērtooy keey ꞉inyiing' kō ankiisaay Kōōn nyoo ‑/mākēēkāsē. Nto yooto mākutuwēniing' ꞉Kōōn nyoo kāsē kiy ake tukul nyēē wunyaat.”
7 Kitas taay ꞉Yēēsu kumwooy kule, “Yoo ōsooyē, ‑mōōbōloobōlē kuu biich choo ‑mēēnkētē Yēyiin kuuyu isōōtē ꞉choo kule yoo kāmwooy ng'al chēē chaang', /kēēkāsyinē. 8 Wuu nyooto kuuyu simkōōnkētē ꞉Kōōn kiyēē ‑mōōboontē kutoombo mbo kut osaay. Mat. 6:32 9 Kunyoo māchāktōōs ōsooyē kule:
Baaba Yēyiin nyoo imiitē kibkōōnkōy,
kutōrōriit ꞉kaayneeng'uung'. Cherem. 3:19; Mal. 2:10; 1Bēt. 1:17
10 Kuyit ꞉bāytooyiisyēēng'uung'
kuyeyakay ām wōlēēb ng'wēny ꞉kiyēē imāchē
kuu wōloo wuunto ām kibkōōnkōy. Mat. 7:21; 12:50; 21:31-32; 26:39, 42; Yoowa. 6:38
11 Ikōōnēēch kiyēē kyoomē ām bēsyō ake tukul. Mat. 6:24-34
12 Inyōōwēēch kaat ām choolwookātēēnyoo,
kuu yoo kēēnyōōchinē ꞉nkacheek kaat
choo choolwookēnchēēch.
13 Itiiyēēch /simakeekenteech,
nteenee isateeneech wōlēē mii ꞉Buunyoontēēt.* /Kichokēētāsyinootē ām siruutēk alak ng'aleechu: “Kuuyu inyiing' nyēē ibāytooyiisyē, cheekuuk ꞉kāāmuukēywēēk ānkiitōrōōroot ākookoy. Kuwuuyiit nyooto.” Mat. 26:41; Māārkō 14:38; Luuka 11:4; 22:40, 46; Yoowa. 17:15; 1Tēm. 6:9; 2Tēm. 4:18
14 Yoo ōnyōōchinē kaat biiko alak choo choolwookēnchook, kunyōōwook kaat ꞉nkinee Kōōn nyoo mii kibkōōnkōy. Ēfēēs. 4:32 15 Nto yoo ‑mōōyēyē kuu nyooto kumānyōōwook kaat ꞉Kōōn.” Mat. 5:24; Māārkō 11:25; Luuka 6:37 Mat. 18:35
*Kiriisyēētaab āmiisyēēt
16 Kimwooy ꞉Yēēsu subak kule, “Yoo *kirē ꞉chii āmiisyēēt, kumāmāchāktōōs kusāng'utiitu kuu wōloo yēytooy ꞉kiblembechiisyechaa māchē kule sukukas ꞉biiko. !Kāāmwoowook, kiikunyōōr ꞉bichoo kuyem kiyēē kimāchē. 17 Nteenee yoo ōkirē āmiisyēēt, kumāchāktōōs ōbārē buutēēkwook, ōwuunē koonyekwook ankooyiil ōtililiitu Isa. 58:5; Mat. 17:20-21; Luuka 2:37; 18:12; Yēyuut. 13:2-3; 14:23 18 simēēnkētook ꞉chii kule ōkirē āmiisyēēt. Nteenee Kōōn nkityō nyoo ‑/mākēēkāsē ꞉nyēē inkētē. Nto yooto, mākutuwēniing'.”
‑Mēētukuulchi keey bāytitaab kōōrooni
(Luuka 12:33-34; 11:34-36; 16:13)
19 Kitas taay ꞉Yēēsu kumwoochi biiko kule, “‑Mōōtukuulchi keey bāytitaab kōōrooni kuuyu nyēērēē ꞉kuutyek, tuurtōōs /ānkēēchōōrē. Yāāk. 5:2-3 20 Nteenee ōkōnōrchi keey bāytit ām Kaab Yēyiin wōloo māmiitē ꞉kiy nyēē nyēērēē āmāmii ꞉chōōriin. Mat. 19:21; Luuka 12:33; 1Tēm. 6:19 21 Tiiyēē ꞉chii mēt wōloo miitē ꞉bāytinyii.
22 Koong'uung' nyēē ikoochinē bōōrng'uung' lēbkēēyyēēt. Yoo kāstooy ꞉koong'uung' nyēē karaam, iboontē lēbkēēyyēēt. 23 Nto yoo mākāstooy nyēē karaam, imiitē mēēnān nyēē mā mining'. Kunyi, yoo kāmis ꞉lēbkēēyyēēt nyoo 'kēēboontē, imiitē mēēnānēēt kutukul!
24 Māmii ꞉chii nyēē imuuchē kōōmēlchiin kirōkōōn āyēēng'. Yoo kasyeem, kulāyē ꞉ake. Kunyoo, mānoomtōōs ꞉yiisyēētaab Yēyiin āk muchastaab beesaan.”
Ōmoymooy bāytooyiisyēētaab Yēyiin
(Luuka 12:22-31)
25 Kitas taay ꞉Yēēsu kumwoochi bichoo kule, “Kunyoo, !kāāmwoowook, ‑mookany kwaamaak mēt kule ō-āmē nee, ōyyēē nee nto kule ōloochē nee. Wōō oob ꞉soboontaab chii kusiir āmit nto ku sirooy? Filib. 4:6 26 Māchē ōkāsēē tāriitēk choo ‑mēēnkētē kule /kēēchoonsē kule nee /ānkēēkēsiisyē kule nee āmātinyē mbo chookēēn, nteenee bāyē ꞉Kōōn nyoo miitē kibkōōnkōy. Chāmook akweek oob ꞉Yēyiin kusiir tāriitēchoo? Mat. 10:29-31 27 Yoo keeyiimee keey ꞉chii ng'al chēbo kōōrooni ii, ara imuuchē ꞉yooto kutāsyi bēsyōōsyēk chēē minyēē kōōrēēt? 28 Ām nee sōōyiimēē keey ng'aleekaab sirooy? Okas baa, wōlēē wuu ꞉taabta ake tukul ām wuuyēēt! Māchiiryootē sukukaraaraniit. 29 Kāāmwoowook, ānkoo kiboonto ꞉Sōlōmōōn bāytit nyēē tyaa, kimāboonto sirooy chēē kāroorānēch kuu toobtōōchu. 1Bāy. 10:1-25 30 Nto akweek chu ‑mōōkoosēēnoo keey kuyem ii, yoo imuuchē ꞉Yēyiin kookaraaran toobtōōy choo lēēltōōs nto nyēē mā tyaa kurarach ii, kucham nee wōlēē makoolaaktaak nkakweek? Mat. 14:31 31 Kunyoo ‑mooyiimee keey kule, ‘+Makyaam nee?’ Nto kule, ‘Kēēyyēē nee?’ Nto mbo kule, ‘Kiiloochē nee?’ 32 Biiko choo ‑mēēnkētē Yēyiin ꞉chēē imoymooyē tukuuchoo tukul, nteenee inkētē ꞉Kōōn nyoo miitē kibkōōnkōy kule misyook akweek ōnyōōru tukuuchoo tukul. Mat. 6:8 33 Kuchamta ꞉chii kurook bāytooyiisyēētaab Yēyiin ākoo churtaayeet. Yooto, mākurōōrōōt ꞉tukuuk chuut alake. 1Bāy. 3:11-14; Tyēēn. 37:4 34 Kunyoo, ‑mooyiimee keey ng'aleekaab tuun, kuuyu boonto ꞉bēsyēētaab tuun ng'aleekyii chēē mākubooryēē.” Chuy. 16:4, 19-20
6:1 Mat. 23:5
6:5 Luuka 18:10-14
6:8 Mat. 6:32
6:9 Cherem. 3:19; Mal. 2:10; 1Bēt. 1:17
6:10 Mat. 7:21; 12:50; 21:31-32; 26:39, 42; Yoowa. 6:38
6:11 Mat. 6:24-34
*6:13 /Kichokēētāsyinootē ām siruutēk alak ng'aleechu: “Kuuyu inyiing' nyēē ibāytooyiisyē, cheekuuk ꞉kāāmuukēywēēk ānkiitōrōōroot ākookoy. Kuwuuyiit nyooto.”
6:13 Mat. 26:41; Māārkō 14:38; Luuka 11:4; 22:40, 46; Yoowa. 17:15; 1Tēm. 6:9; 2Tēm. 4:18
6:14 Ēfēēs. 4:32
6:15 Mat. 5:24; Māārkō 11:25; Luuka 6:37
6:15 Mat. 18:35
6:17 Isa. 58:5; Mat. 17:20-21; Luuka 2:37; 18:12; Yēyuut. 13:2-3; 14:23
6:19 Yāāk. 5:2-3
6:20 Mat. 19:21; Luuka 12:33; 1Tēm. 6:19
6:25 Filib. 4:6
6:26 Mat. 10:29-31
6:29 1Bāy. 10:1-25
6:30 Mat. 14:31
6:32 Mat. 6:8
6:33 1Bāy. 3:11-14; Tyēēn. 37:4
6:34 Chuy. 16:4, 19-20