22
Ka munan ningo te nup ningo toko
1 Kariimet nomotam te nip ningo ago
bagara mu, mel ningo ningo suen la
se manga mel ko sokel kia saparam.*Nangimik mel ago bagara ko munan: Proverbs 22:1-2,7,16,22-23 se 10:15 ago arikko.
2 Kari bo kumik mel suen biya ago agi,
se kari bo mu kumik mel mena, kituwura agi,
bare mel biya nunguning mu Yawe nuna wete nunga nungam.
3 Kari sinar mu ikup ari se mu, numi tagi batagarso ale kia kaposo;
bare kari sinar mena mu ngual kasik
geraga nama ningi kaposo ale memek arigiso.
4 Nanimi karogo kapara ko munan se,
Yawe bowa ningi bagara ko munan mu
mel ningo ningo, bagara aolak ningo, se nup biya nangarso.
5 Kari memek ko tuang te mu mutim ilu
beteman ale dagarok kira beteman se aniso;
bare kari ko aolak ko sinar taso mu
memek mu duap te me namoso.
6 Kuriang gotek bo munan ningo nu te
pempem lagarukko mu gotek la kasuru mu,
tom nu garukaruk mu nu pempem la karo tui se lagarukko.†Kuriang nunga kiti guruga ko munan: reference saki Proverbs 13:24 mu te aniso.
7 Kari kumik mel mena, kituwura mu,
kari kumik mel ago mu bowa ningi dungan bagoso;
se kari bo, bo isarso se mel tuso mu,
kari mel tuso umu bowa ningi dungan bagoso.
8 Awiriya kiwem memek mu tam bo iwita
aguso, mu ko nunguning mu memek tagi kumik te beteso;
ale ko bu, kariimet saki te nunga bita
maguwu lagaram, mu kilikilik maukko.
9 Kari ko munan yawara mu, nup ningo se
marak ningo kumik ko kaparukko,
mu awuk, nu ko mel suen la mu kituwura
alo nongorak numi tui no lagoso.
10 Ikia ningo suwik sapara ko kari mu
karo sapara mu te, ining singi se
tagira gurungumura ko kiwem memek mu menarukko.
11 Awiriya munan diram la ko kueso ale
ko munak mu welang yawara la, mu
king ko tiran yawara ko bagarukko.
12 Ikia ningo mu Yawe ko motam se ko bitua bowa ningi aniso;
bare nu diram la me kaora ko den mu sokel menawuso.
13 Gagor kari nu kawam ningi baga se,
“Lion bo watingi bagoso,” maso.
“Ani aratik bare aga nauk bore ko!” maso.
14 Imet ko kuari ilak diram bagara mena
mu ko den welang mu, mutim bo du biya wore iwita,
se kari Yawe ko gomang magara bowa
ningi bagoso, mu mutim umu ningi daguloso.
15 Ikia ngualara mu kuriang gomang motam ningi aniso;
bare bu te nukum tagira mu ikia mu karo saposo.
16 Awiriya kituwura alo nunga melmasak
giso ale noko melmasak mu karogo laguwuso,
se awiriya kari melmasak suen biya ago
wore gomang te kulukokko mel ningo ningo tuso,
mu wete nunga melmasak mu mena
namaruk se kari kituwura ko bagamonko.
Ikia sinar ko bala tuku tuku 30
17 Degewa gurugu ale ikia sinar ko kari
kuring te den aratuwoso wore iki ale,
anapeya ka kasursam imi gemang motam ningi ilukuawurko,
18 ale gemang motam te se kiring te mel
yawara iwita amilmil te balu se lagerko.
19 Mu awuk, ani ni Yawe te la ira sanami
se lagerko owore te se, ani aitak ka kasursam.
20 Arikko! Ani nika bala ningo ningo 30
batagem, mu kiti guruga ko den se ikia ningo ko den.
21 Se den nunguning ni te sanamirko mu
ilukuawu se, awiriya nika isuok mu ko den koma ningo la balu tuiko.
22 Kariimet kituwura alo mu kituwura se
ni me nunga bita maguwur ale nunga melmasak giko;
ale biguwura motam te me nunga bitarko,
23 mu awuk, mu Yawe nunga ikup mu te
nunga sanguk ale awiriya nunga bita
maguwuso mu nu nunga bita maguwurokko.
24 Kari gomang motam tama ko kaniwara mu ilak me tiran bitar,
ale kari gomang pasak ala magawara mu ilak me nimi giko.
25 Ni uwuta bitar ale noko kiwem memek
mu arik ale keta nimi talipara ningi bitar bore ko.
26 Kari saki kari bo, bo kote dinau
beteram umu sangarmon ale ko dinau kutuwumonko balmon, ale
nunumi nuguting ilumon, mu ni nunga ningi me bagerko;
27 mu awuk, ni uwuta balu ale aking ikup
bo arik ale dinau mu me dier mu,
taimon ka melmasak suen la gimon ale
ka anira kuwim ago gimon ago namamon bore ko.
28 Girakala taleng girigir alo ali ko tom
beteman umu ni me baruku ale
karogo kasu namar agi karogo utu tairko.
29 Kari ko ura ningo se guyak la beteso
mu king ko ura kari ko aratukko;
bare kari bo nup mena mu ko ura kari ko me aratukko.
*22:1: Nangimik mel ago bagara ko munan: Proverbs 22:1-2,7,16,22-23 se 10:15 ago arikko.
†22:6: Kuriang nunga kiti guruga ko munan: reference saki Proverbs 13:24 mu te aniso.