I Mahalap Sumat Nagsurat-na Si
Mateo
Pagbulig Pagsabot Sito Libro
Si Mateo addangan Hebro pariho si Jesu-Kristo pero adda iya traydor si nasyun-na mga iya tungod kay agkarawat iya trabaho bilang paragsukot buhis para si nasyun-na si mga taga Roma. Kundi' si katapus-tapusan, ag'ambanan-nay nan trabaho basi' akabaya' iya si Jesus (9:9-13). Mangno addangan iya si Dusi nagtu'inan-na si Jesus bilang apostol (10:2-4). Ari si mga Ebanghelyo nagsurat-na si Markos pati' si Lukas nagkilala si Mateo ari si aron Levi.
Yayto Ebanghelyo i primiro maka'anna' ato si Baha'o Kasuratan pero ma'in to iya i primiro nagsurat. Malabbat magpinugad nga nagsurat to ngan 60 AD (mga 30 anyos kahuman abanhaw si Jesus). Mas akadahulu'an i nagsurat-na si Markos ngan 50 AD. Ato sito Ebanghelyo agpamatu'od si Mateo nga si Jesus, iya i Tinu'inan Mannanalwas nagparapanimulat-na si mga Hebro. Agparapanimulat mga iya sito siray tungod kay dati agsa'ad i Diyos pina'agi si mga paragsumat-na nga amabawa iya addangan Paragsalbar. Agpamatu'od ato nga i dimu'an makigpasurat-na si Diyos ari si Kada'an Kasuratan atuman anan si kinabuhi'-na si Jesus. Kinakulawan ato nga gana' na manlupig pa si Jesus bilang paragturo' nga akakaya pag'isplikar pahalap si baha'o pagsabot si bala'ud-na si Diyos pati' si baha'o pa'agi kon pinapa'i i a'a akasakop si mga nagpanhadi'an-na si man langit.
Agklaro si mga allingun-na si Mateo ato sito Ebanghelyo nga ga'i iya ag'amban si pagkahebru-na pero anakka iya si pagsabot nga i Tinu'inan Mannanalwas ma'in hamok para si mga Hebro kundi' para liwat si dimu'an ka'aha'an. Apinugad nan nga da'inan i pagsabut-na tungod kay iya hamok i mag'isturya parti si mga mata'o a'a man sirangan nga agbisita si Jesus ngan paka'allum-na (2:1-12). Pwira pa sinan, agklaroy nan liwat si katapusan-na sito Ebanghelyo si pagtugun-na si Jesus si kita kam mga inadalan-na pagpada'iray si dimu'an nasyon pag'anda' mga a'a nga ahimo mga inadalan (28:19).
I ka'urugan si nagturu'-na si Jesus nga maka'anna' ato ma'in sunud-sunod kon ay i mahinabo' kundi' kon ay dina i pala'in-la'in liksyon ma'ala'. Aniya' bali lima pagpuruparti si mga nagturu'-na si Jesus: 1. I pagwali-na ari si tagudtod hi'unong si pagpangiwa-kiwa, si rispunsibilidad, pati' si kararawatun-na primyo si mga nagpanhadi'an-na si man langit (5:1–7:37) 2. I mga tugun-na ngan paglihug-na si dusi inadalan-na pagpasamwak (10:1-42) 3. I pala'in-la'in isturya hi'unong si paghadi'-na si man langit (13:1-58) 4. I nagturu'-na hi'unong si kina'iya pati' buruhatun-na si mga inadalan-na (18:1-35) 5. I pagpada'an-na hi'unong si pagtakka-na si katapusan-na sito panahon pati' i pagbwilta-na si Pinili' A'a (24:1–25:46).
Ato si limay to parti si mga nagturu'-na si Jesus, agpasabot si kita si Mateo nga si Jesus i makapariho si Moises nga magbuwan si mga Hebro si primiro lima libro si bala'od ari si Kada'an Kasuratan. Si Jesus i pangultimo paragsumat-na si Diyos nga labaw kuntra si Moises. Si Jesus i baha'o Moises; iya i magbuwan si baha'o bala'od, pati' iya i baha'o pa'agi pagtapit si Diyos.
I Pagtunga'-tunga' Sito Libro
1. Si Jesus: I Ginikanan-na, i Ka'allum-na pati' ngan Dadi' Pa (1:1–2:23)
2. I Pagbunyag pati' i Pagtintar si Jesus (3:1–4:11)
3. I Pagpasamwak-na si Jesus ari si Galilea (4:12–14:12)
4. Patala Dahulo si Jesus si Galilea (14:13–17:20)
5. I Pagbwilta-na si Jesus ari si Galilea (17:22–18:35)
6. I Pagpasamwak-na si Jesus ari si Judea pati' Perga (19:1–20:34)
7. I Pagsallud-na si Jesus si Jerusalem pati' i Pag'ampu'-na ari si Getsemane (21:1–26:46)
8. I Pagdakop, Pagbista pati' Pagpapako' si Jesus (26:47–27:66)
9. I Pagkabanhaw pati' i Nagpatu'in-na si Kita Kam Dimu'an Bilang Inadalan (28:1-20)
1
I Ginikanan-na si Jesus
Lukas 3:23-38
1 Yayto i ginikanan-na si Jesu-Kristo, i Dadi'-na si David pati' si Abraham:
2-3 Si Abraham i tatay-na si Isaac nga iya i tatay-na si Jacob nga tatay-na si Juda pati' i mga bugtu'-na lalla.
Si Juda i tatay-na kas Fares pati' Sara, ngan si Tamar i nana-na mga iya.
Si Fares i tatay-na si Esrom nga tatay-na si Aram.
4 Si Aram i tatay-na si Aminadab nga iya i tatay-na si Naason nga tatay-na si Salmon.
5 Si Salmon i tatay-na si Boas, ngan si Rahab i nana-na.
Si Boas i tatay-na si Obed, ngan si Ruth i nana-na.
Si Obed i tatay-na si Jesse 6 nga tatay-na si Hadi' David.
Si David i tatay-na si Solomon, ngan i nana-na, alla-na dahulo si Urias.
7 Si Solomon i tatay-na si Rehoboam nga iya i tatay-na si Abias nga tatay-na si Asa.
8 Si Asa i tatay-na si Jehosapat nga iya i tatay-na si Jehoram nga tatay-na si Usias.
9 Si Usias i tatay-na si Jotam nga iya i tatay-na si Ahas nga tatay-na si Esekias.
10 Si Esekias i tatay-na si Manases nga iya i tatay-na si Amon nga tatay-na si Josias.
11 Si Josias i tatay-na si Jeconias pati' i mga bugtu'-na lalla
si uras si kadistirru-na si mga a'a-na si Israel pan Babilonia bilang mga bihag.
12 Pagkatapos si kadistirru-na mga iya pan Babilonia, si Jeconias i tatay-na si Salatiel nga tatay-na si Sorobabel.
13 Si Sorobabel i tatay-na si Abiud nga iya i tatay-na si Eliakim nga tatay-na si Asor.
14 Si Asor i tatay-na si Sadok nga iya i tatay-na si Akim nga tatay-na si Eliud.
15 Si Eliud i tatay-na si Eleasar nga iya i tatay-na si Matan nga tatay-na si Jacob.
16 Si Jacob i tatay-na si Jose nga iya i sa'alla-na si Maria nga iya i nana-na si Jesus, i nag'arunan liwat Kristo.
17 Sanglit bali katursi lut'o si ka'uru'ampuhan i tikang si Abraham pada'iray si David ngan katursi liwat gihapon i tikang namay si David pada'iray si kadistirru-na si mga a'a-na si Israel pan Babilonia. Tikang namay si uras si kadistirro, katursi gihapon lut'o tubtob si ka'allum-na si Tinu'inan Mannanalwas.
I Ka'allum-na si Jesu-Kristo
Lukas 2:1-7
18 Da'ito sito i isturya hi'unong si ka'allum-na si Jesu-Kristo: Agpahanda-na si Jose i nanay-na nga si Maria. Ngan karaslon pa hamok mga iya, aniya' magpakatu'anan nga burod nayto dina pero yayto pagburod pina'agi si Espirito Santo. Ahinabo' to myintras pa aglabutan-na iya si Jose. Sanglit bali kuri si kamutangan-na si Jose kay si bala'ud-na mga iya kwintado nga agdangallahan na mga iya. 19 Ngan tungod kay si Jose matadong a'a, agplano iya pagsunod si bala'ud-na mga iya nga agtugot pagbawi' si dati nagkasarabutan si pagdangallahan pero si sikrito pama'agi dina kay ga'i iya aruyag nga akamalu'an si Maria.
20 Pero si kaliyat-liyatan si pagparapinsar-na sinan, agpakulaw i anghel-na si Paragdalom ari si upi, ngan agpinugad, “Jose, dadi'-na si David, dakaw agruha-duha pagpa'istar si Maria si ruma'-mo bilang alla-mo, kay i magtudok anan si iya tikang si Espirito Santo. 21 Sigurado lalla i ma'allom ngan kinahanglan Jesus i pina'arun-bi, kay iya i tisalbar si mga a'a-na basi' gana' na mga iya baratunun-na si sala' ngan basi' ga'i na mga iya sadaluman-na pa si sala'.”
22 Ahinabo' nan dimu'an basi' atuman i nagpahalling-na si Paragdalom, pina'agi si paragsumat-na: 23 “Aniya' magburod dangkanda nga ga'i pa akalabutan, ngan lalla i ma'allom dadi'-na. ‘Emmanuel’*Isa 7:14 i pina'arun-na, nga i kahulugan-na, ‘Atiya' i Diyos si kita’.”
24 Sanglit pakakallat-na si Jose, agtuman-na i mandu'-na si anghel-na si Paragdalom ngan agkumpli-na dayon i dati pagkasarabutan si pagdangallahan-na mga iya. Agpa'istar-na si Maria si ruma'-na 25 pero ga'i aglabutan-na tubtob nga a'allom i dadi'-na, ngan ag'arunan-nay to Jesus.