2
Ri ralaxibꞌal ri Jesús
(Mt. 1:18-25)
Chupa taq laꞌ la qꞌij, ri Augusto ri nimalaj taqanel re Roma, xtaqan che kaꞌan jun ajilanik chike konoje ri tikawex re taq ri tinamit pa kataqan wi rire. E nabꞌe ajilanik xtaqan che uꞌanik, yey xꞌaniꞌ waꞌ echiriꞌ ri Cirenio e aj wach re ri nación Siria. Ruma wa ajilanik, konoje ri tikawex kebꞌek chikijujunal pa ri kitinamit chaꞌ kebꞌajilaxik.
E uwariꞌche ri José xel bꞌi chiriꞌ Galilea chupa raldea Nazaret pa jeqel wi, y xeꞌek Judea chupa raldea Belén pa xalax wi ri rey David, ma ri José ralkꞌoꞌal kan ri David. Ruma kꞌu wa ajilanik, xeꞌek junam rukꞌ ri María, ri yaꞌtal chi che re rixoqil. Yey ri María yewaꞌ ixoq chik.
Ekꞌuchiriꞌ e kꞌo chi Belén, xopon ruqꞌijol kutzir uwach ri María. Ruma kꞌu na xkiriq ta luwar pa mesón, xekꞌojiꞌ pa jun luwar re kiwarabꞌal chikop. Xalax kꞌu riꞌ ri nabꞌe ralabꞌ ri María. Rire xupis rakꞌa chi utz pa kꞌul y xukotzꞌobꞌaꞌ pa jun kanawa re kiwaꞌbꞌal chikop.
Raj chajal ke bꞌexex keꞌkila ri Jesús
Chunaqaj Belén e kꞌo aj chajal bꞌexex kakikꞌowibꞌej raqꞌabꞌ pa juyubꞌ re kekichajij ri kibꞌexex.
Yey xaqikꞌateꞌt xwinaqir jun ángel re ri Dios Qajawxel chikiwach. Ewi runimal uchomalil ri Dios xutzij kiwiꞌ y rike lik xkixiꞌij kibꞌ che. 10 Pero ri ángel xubꞌiꞌij chike:
«Mixiꞌij iwibꞌ, ma nukꞌamom lo utzilaj tzij chiwe re unimal kiꞌkotemal chike konoje rutinamit ri Dios. 11 Ma waqꞌij pa ri tinamit re ri rey David, xalax jun Kolobꞌenel iwe; e ri Qanimajawal, Ruchaꞌoꞌn lo ri Dios. 12 Ri kꞌutubꞌal re waꞌ e kiriq ri ralko akꞌa pistal pa kꞌul, kotzꞌol chupa jun kanawa re kiwaꞌbꞌal chikop» xcha chike.
13 Ekꞌu laꞌ la joqꞌotaj ukꞌiyal ángeles re chilaꞌ chikaj xaqikꞌateꞌt xewinaqir rukꞌ ri jun ángel, e riꞌ kakibꞌixoj rubꞌiꞌ ri Dios, jewaꞌ kakibꞌiꞌij:
14 «¡Nim uqꞌij ri Dios kꞌo chilaꞌ chikaj!
Yey che ruwachulew, kꞌola ri utzil chomal re ri Dios kukꞌ ri kakikꞌul ri rutzil ukꞌuꞌx Rire» kechaꞌ.
15 Ekꞌuchiriꞌ xetzelej ri ángeles chilaꞌ chikaj, raj chajal bꞌexex jewaꞌ xkibꞌiꞌij chikiwach: «Joꞌ riꞌ kꞌa chilaꞌ Belén. Jeꞌqila wa xoluꞌbꞌiꞌij ri Dios Qajawxel chiqe» xechaꞌ.
16 Lik kꞌu kebꞌanik xebꞌek y xeꞌkiriqa ri María, ri José yey ri ralko akꞌa kotzꞌol chupa ri kanawa re kiwaꞌbꞌal chikop. 17 Yey echiriꞌ xkil uwach ri ralko akꞌa, xkitzijoj ri xubꞌiꞌij ri ángel chike chwi Rire. 18 Y konoje ri xetaw re waꞌ, lik xkam kanimaꞌ che ri kakitzijoj raj chajal bꞌexex. 19 Noꞌj ri María lik ukꞌolom ronoje waꞌ pa ranimaꞌ y lik kuchꞌobꞌ raqan puwiꞌ.
20 Tekꞌuchiriꞌ, raj chajal bꞌexex xetzelejik, kebꞌixonik y kakiyak uqꞌij ri Dios ruma ronoje ri xkilo y xkito, ma e xuꞌano pachaꞌ ri bꞌiꞌim bꞌi chike ruma ri ángel.
Ri Jesús kayaꞌ puqꞌabꞌ ri Qaqaw
21 Echiriꞌ xukꞌis wajxaqibꞌ qꞌij ralaxik ri ralko akꞌa, xkoj ri retalil re circuncisión che. Y Jesús rubꞌiꞌ xkojik, ma echiriꞌ kꞌamajaꞌ ne kamatzexik, ri ángel xubꞌiꞌij e bꞌiꞌaj waꞌ kakoj che.
22 Xopon kꞌu ri qꞌij echiriꞌ chirajawaxik ri José y ri María kebꞌek Jerusalem ruma ri kijosqꞌikil chwach ri Dios, jelaꞌ pachaꞌ ri kꞌo chupa ri taqanik re ri Moisés.* Lv. 12 Xkikꞌam kꞌu bꞌi ri ralko akꞌa Jerusalem chaꞌ kakiya puqꞌabꞌ ri Dios Qajawxel. 23 Xkiꞌan waꞌ ma jewaꞌ tzꞌibꞌital chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios Qajawxel: «Konoje ri raltaq ko alabꞌo kebꞌalax nabꞌe, keyaꞌ puqꞌabꞌ ri Dios Qajawxel»* Éx. 13:2 kachaꞌ. 24 Xebꞌek kꞌu riꞌ chaꞌ keꞌkiyaꞌa ri kiqasaꞌn pachaꞌ ri kubꞌiꞌij chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios Qajawxel: «Jukꞌulaj xmukur o jukꞌulaj raltaq ko palomax»* Lv. 12:8 kachaꞌ.
25 Chiriꞌ Jerusalem kꞌo jun achi Simeón rubꞌiꞌ. Rire lik jusukꞌ rubꞌinik usilabꞌik, lik kukuxtaj ri Dios y royeꞌem ri kolobꞌetajik re ri tinamit Israel. Ri Santowilaj Ruxlabꞌixel ri Dios kꞌo rukꞌ 26 y uqꞌalajisam chi che, na kakam tana we na karil tubꞌi uwach Ruchaꞌoꞌn lo ri Dios. 27 Ekꞌu waꞌchi xunaꞌ pa ranimaꞌ ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios keꞌek pa ri Rocho Dios, y xeꞌek kꞌut. Ekꞌuchiriꞌ, ruchu-uqaw ri ralko akꞌa Jesús xkikꞌam lo pa ri Rocho Dios chaꞌ kakiꞌan rukꞌ pachaꞌ ri kubꞌiꞌij ri taqanik re ri Tzij Pixabꞌ. 28 Ewi ri Simeón xuqꞌaluj ri ralko akꞌa y xuyak uqꞌij ri Dios, jewaꞌ xubꞌiꞌij:
29 «Lal Dios Qajawxel, riꞌin xa in jun aj chak la.
Ekꞌu woꞌora utz kinkam chi utzil chomal,
ma xꞌan la janipa ri bꞌiꞌtisim la chwe;
30 ya xinwil uwach ri Kolobꞌenel,
31 ri yaꞌom la chikiwach konoje taq ri tinamit che ruwachulew.
32 Y Rire e Qꞌijsaq kuqꞌalajisaj ri bꞌe re ri Dios chike konoje taq rukꞌiyal kiwach ri tikawex che ruwachulew,* Is. 42:6
yey ruma Rire kayak uqꞌij ri tinamit la Israel» xchaꞌ.
33 Ruchu-uqaw ri Jesús lik kakam kanimaꞌ che taq ri kabꞌiꞌx chwi ri ralko akꞌa. 34 Ekꞌuchiriꞌ, ri Simeón xebꞌuꞌan bendecir. Yey jewaꞌ xubꞌiꞌij che ri María ruchu ri Jesús:
—¡Chatapeꞌ! Ruma wa ralko akꞌa lik e kꞌi chike ri tinamit Israel keyaktajik yey lik e kꞌi ri ketzaqik.* Lc. 20:17-18 Ma Rire yaꞌtal lo ruma ri Dios re jun kꞌutubꞌal; noꞌj ukꞌiyal tikawex na kakikꞌul taj y lik tzel kakilo. 35 Y jekꞌulaꞌ kaqꞌalajinik saꞌ ri kꞌo pa kanimaꞌ ukꞌiyal tikawex, we utz o na utz taj. Yey kambꞌiꞌij kꞌu chawe riꞌat: Kopon na jun qꞌij echiriꞌ lik kꞌax kunaꞌ akꞌuꞌx, ma e kuꞌana pachaꞌ kikꞌowisax juna kuchilo pa rawanimaꞌ —xchaꞌ.
36 Chiriꞌ kꞌu riꞌ kꞌo jun ixoq qꞌalajisanel Ana rubꞌiꞌ, umiꞌal ri Fanuel, ri ralkꞌoꞌal kan ri Aser.* Ri Aser e jun chike ri kabꞌlajuj ukꞌajol ri Jacob. Rire lik nimalaj winaq chik. Wuqubꞌ junabꞌ kꞌuliꞌnaq echiriꞌ xkam ri rachijil, 37 yey ya e ochenta y cuatro junabꞌ riꞌ malkaꞌn kanoq. Rire xaqi kꞌo pa ri Rocho Dios y kuloqꞌnimaj ri Dios rukꞌ ayuno y rukꞌ oración chipaqꞌij chichaqꞌabꞌ. 38 Xopon kꞌu pan riꞌ ri Ana pa kꞌo wi ri Jesús y xtioxin chwach ri Dios. Ekꞌuchiriꞌ, xujeqo kachꞌaꞌt puwi ri ralko akꞌa chike konoje ri koyeꞌem ri kolobꞌetajik re Jerusalem.
39 Echiriꞌ ruchu-uqaw ri Jesús xkikꞌis uꞌanik ronoje ri tzꞌibꞌital chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios, xetzelej tanchi Galilea chupa ri tinamit Nazaret. 40 Y ri ralko akꞌa katajin ukꞌiyik, katajin ukꞌojiꞌik uchuqꞌabꞌ y katajin ukꞌojiꞌik unaꞌoj. Yey ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios kꞌo rukꞌ.
Ri Jesús y ruchu-uqaw keꞌkiꞌana ri nimaqꞌij Pascua
41 Ronoje junabꞌ ruchu-uqaw ri Jesús kebꞌek Jerusalem re keꞌkiꞌana ri nimaqꞌij Pascua. 42 Echiriꞌ ri Jesús xukꞌis kabꞌlajuj junabꞌ, ruchu-uqaw xebꞌek Jerusalem jelaꞌ pachaꞌ xex kakiꞌan wi, yey xkikꞌam bꞌi ri Jesús kukꞌ.
43 Ekꞌuchiriꞌ xkꞌis ri nimaqꞌij, ruchu-uqaw xkimaj lo kibꞌe. Noꞌj ri Jesús xkanaj kan Jerusalem, yey waꞌ na xkinaꞌbꞌej ta ruchu-uqaw. 44 E pa kinaꞌoj rike petinaq ri Jesús chikixoꞌl ri e kachbꞌiꞌil. Xebꞌin kꞌu jun qꞌij; kꞌa tekꞌuchiriꞌ, xkijeq kakitzukuj ri Jesús chikixoꞌl ri katz-kichaqꞌ y taq ri ketaꞌam kiwach, 45 pero na xkiriq taj. Ruma kꞌu riꞌ, xetzelej pa ri tinamit Jerusalem chaꞌ kekitzukuj chilaꞌ.
46 Ekꞌuchiriꞌ ikꞌowinaq chi oxibꞌ qꞌij kakitzukuj, xeꞌkiriqa ri Jesús chupa ri Rocho Dios tzꞌul chikixoꞌl doctorabꞌ re ri tzijpixabꞌ. Rire kebꞌutataꞌ y kuꞌan tzꞌonobꞌal chike. 47 Y konoje ri ketaw re lik kakam kanimaꞌ che runaꞌoj y che ri kꞌulubꞌal uwach kuꞌan chike. 48 Echiriꞌ xkil waꞌ ruchu-uqaw, lik xkam kanimaꞌ che y jewaꞌ xubꞌiꞌij ruchu che:
—Walabꞌ, ¿suꞌchak jewaꞌ kaꞌan chiqe? Raqaw y riꞌin lik paxinaq chi qakꞌuꞌx che atzukuxik —xcha che.
49 Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
—¿Suꞌchak kintzukuj alaq? ¿Na etaꞌam ta nebꞌa alaq pa kinriqitaj wi? Ma lik chirajawaxik kinkꞌojiꞌ che ri chak re ri Nuqaw —xcha chike. 50 Noꞌj rike na xkimaj tane usukꞌ ri xubꞌiꞌij chike.
51 Tekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xtzelej Nazaret junam kukꞌ ruchu-uqaw y e riꞌ lik uyaꞌom ribꞌ chitaqik kuma rike. Ekꞌu ruchu katajin chukꞌuꞌx taq waꞌ y lik ukꞌolom ronoje pa ranimaꞌ.
52 Y ri Jesús katajin unimarik y katajin ukꞌojiꞌik más runaꞌoj ri Dios rukꞌ. Ronoje ri kuꞌano lik utz chwach ri Dios y chikiwach konoje ri tikawex.

*2:22 Lv. 12

*2:23 Éx. 13:2

*2:24 Lv. 12:8

*2:32 Is. 42:6

*2:34 Lc. 20:17-18

*2:36 Ri Aser e jun chike ri kabꞌlajuj ukꞌajol ri Jacob.