21
Ri winaq kakiyak uqꞌij ri Jesús echiriꞌ kok Jerusalem
(Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40; Jn. 12:12-19)
Ri Jesús kukꞌ rutijoꞌn xa naqaj chik e kꞌo che ri tinamit Jerusalem, ya e riꞌ kebꞌok pa raldea Betfagé, ri kꞌo chwach ri juyubꞌ Olivos. Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xebꞌutaq bꞌi kaꞌibꞌ chike rutijoꞌn chaꞌ kenabꞌej apanoq, jewaꞌ xubꞌiꞌij chike:
«Jix pa raldea kꞌo pan chiqawach. Chiriꞌ kiꞌriqa jun axna yuqulik yey kꞌo ri ral rukꞌ. Chikira loq y chebꞌikꞌama lo chwe. We kꞌo kꞌu junoq kutzꞌonoj chiwe saꞌ ri kiꞌano, jewaꞌ chibꞌiꞌij che: “Rawaj kebꞌajawax che ri Qajawal, yey kꞌate kutaq tanchi uloq” kixchaꞌ.»
E xuꞌan waꞌ chaꞌ e kuꞌana rubꞌiꞌim kan ri qꞌalajisanel echiriꞌ xubꞌiꞌij:
Chibꞌiꞌij chike ri e aj Sion:
“Chiwilapeꞌ, ri Rey iweꞌix kakꞌun iwukꞌ,
uꞌanom lo chꞌutiꞌn che ribꞌ;
ukojom lo jun buru,
waꞌ jun qꞌapoj buru, ral jun awaj aj eqaꞌn” Zac. 9:9
xchaꞌ.
Ekꞌuchiriꞌ, xebꞌek rutijoꞌn y xkiꞌano janipa ri xubꞌiꞌij bꞌi ri Jesús chike. Xkikꞌam kꞌu lo ri axna junam rukꞌ ri ral y xkirip ri kimanta* Ri “manta” e jun kꞌul kakikoj ri aj Israel re ojertan, tobꞌ achijabꞌ o ixoqibꞌ, pachaꞌ poꞌt wokaꞌj re karabꞌexik. chikij. Tekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xukoj bꞌi. Ukꞌiyal winaq xkiwiq ri bꞌe pa kikꞌow wi ri Jesús, xkilikꞌ taq ri kimanta pa ri bꞌe; yey e kꞌo jujun chik xkiqꞌat raltaq ko uqꞌabꞌ cheꞌ y xkilem pa la bꞌe re yakbꞌal uqꞌij.
Ekꞌu ri winaq e nabꞌe chwach kukꞌ ri eteran lo chirij xkijeqo lik kesikꞌinik, kakibꞌiꞌij:
«¡Qayaka uqꞌij ri Ralkꞌoꞌal kan ri rey David!
¡Nim uqꞌij ralaxik ri jun petinaq
chupa rubꞌiꞌ ri Dios Qajawxel!* Sal. 118:26
¡Qayaka uqꞌij ri Dios kꞌo chilaꞌ chikaj!» kechaꞌ.
10 Echiriꞌ xok ri Jesús Jerusalem, xetukuk konoje ri winaq re ri tinamit y lik e kꞌi ri kakitzꞌonobꞌej chikiwach:
—¿China nawi wa jun achi? —kechaꞌ.
11 Ekꞌu ri winaq kakibꞌiꞌij:
—E ri qꞌalajisanel Jesús, ri aj Nazaret re Galilea —kechaꞌ.
Ri Jesús kebꞌeresaj bꞌi raj kꞌay chupa ri Rocho Dios
(Mr. 11:15-19; Lc. 19:45-48; Jn. 2:13-22)
12 Ekꞌuchiriꞌ, xok ri Jesús pa ri Rocho Dios y xebꞌeresaj bꞌi konoje ri kekꞌayinik y ri keloqꞌow chupa. Xukꞌaqalaꞌ taq bꞌi ri kimexa raj jachal uwach puaq y taq ri kixila raj kꞌay palomax. 13 Xubꞌiꞌij kꞌu chike:
«Ri Dios jewaꞌ kubꞌiꞌij chupa Ruchꞌaꞌtem:
Che ri Wocho kabꞌiꞌxik:
“E luwar re oración” Is. 56:7
kachaꞌ.
Noꞌj ralaq ꞌanom alaq che ri Wocho e jun luwar ke eleqꞌomabꞌ»* Jer. 7:11 xchaꞌ.
14 Chiriꞌ kꞌu riꞌ chupa ri Rocho Dios, xeqibꞌ rukꞌ ri Jesús jujun potzꞌ kukꞌ jujun sik, y ri Jesús xebꞌukunaj. 15 Ri nimaq e aj chakunel pa Rocho Dios kukꞌ raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ lik xpe koyowal echiriꞌ xkil wa milagros y xkito lik kesikꞌin rakꞌalabꞌ pa ri Rocho Dios, kakibꞌiꞌij: «¡Qayaka uqꞌij ri Ralkꞌoꞌal kan ri rey David!» kechaꞌ.
16 Xkibꞌiꞌij kꞌu riꞌ che ri Jesús:
—¿Kata la saꞌ ri kakibꞌiꞌij rakꞌalabꞌ cheꞌla? —xechaꞌ.
Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach:
—Qatzij wi kanto. ¿Na ajilam ta nebꞌa alaq ri kubꞌiꞌij Ruchꞌaꞌtem ri Dios pakiwi rakꞌalabꞌ? Ma jewaꞌ kubꞌiꞌij:
Chikichiꞌ rakꞌalabꞌ y ri ketzꞌumanik
yijbꞌam la ri chomilaj bꞌix re yakbꞌal qꞌij la Sal. 8:2
—xcha ri Jesús.
17 Ekꞌuchiriꞌ, xebꞌuya kanoq y xel bꞌi pa ri tinamit; xeꞌek kꞌu Betania y chiriꞌ xkanaj kan wi la jun aqꞌabꞌ.
Ri Jesús kuchaqisaj jun cheꞌ re higo
(Mr. 11:12-14, 20-26)
18 Anim tan, echiriꞌ ri Jesús katzelej tanchi pa ri tinamit, xpe numik che. 19 Xril kꞌu jun cheꞌ re higo kꞌo chuchiꞌ ri bꞌe. Xeꞌrilaꞌ kꞌut yey na xuriq ta tobꞌ xa juna uwach ri cheꞌ, xew ruxaq kꞌolik.
Ekꞌuchiriꞌ, xubꞌiꞌij ri Jesús che ri cheꞌ:
—¡Na jinta chi kꞌana ajiqꞌobꞌalil kayaꞌo! —xchaꞌ. Y na jampatana xchaqij ri cheꞌ.
20 Echiriꞌ xkil waꞌ rutijoꞌn, lik xkam kanimaꞌ che y xkitzꞌonoj kꞌu che:
—¿Chaꞌtaj xchaqij tan wa cheꞌ? —xechaꞌ.
21 Ri Jesús xukꞌul uwach:
—Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: We ta lik kꞌo kubꞌulibꞌal ikꞌuꞌx rukꞌ ri Dios y na kebꞌ ta kꞌana ipa rukꞌ, riꞌ na xew ta jewaꞌ kiꞌan riꞌix pachaꞌ wa xinꞌan riꞌin che ri higo. Ma utz ne riꞌ kibꞌiꞌij che wa juyubꞌ: “Chatela wara y jateꞌkꞌola chupa ri mar” kixchaꞌ y e kuꞌano. 22 Jekꞌulaꞌ riꞌ, e janipa ri kitzꞌonoj che ri Dios rukꞌ kubꞌulibꞌal ikꞌuꞌx, kikꞌul na —xchaꞌ.
China xyaꞌw puqꞌabꞌ ri Jesús kataqanik
(Mr. 11:27-33; Lc. 20:1-8)
23 Echiriꞌ xopon ri Jesús pa ri Rocho Dios, xujeq kakꞌutunik. Ekꞌu ri nimaq e aj chakunel re ri Rocho Dios kukꞌ ri nimaq winaq re ri tinamit xeqibꞌ rukꞌ y xkitzꞌonoj che:
—¿China xyaꞌw paqꞌabꞌ la kaꞌan taq la waꞌ? ¿China xtaqaw la che kaꞌan taq la waꞌ? —xechaꞌ.
24 Ri Jesús xukꞌul uwach:
—Riꞌin kanꞌan jun tzꞌonobꞌal che alaq. We xkꞌul alaq uwach chwe, kambꞌiꞌij kꞌu riꞌ che alaq china yaꞌyom panuqꞌabꞌ kanꞌan waꞌ. 25 ¿China kꞌu xtaqaw re ri Juan kuya ri bautismo? ¿E ri Dios o e rachijabꞌ? —xchaꞌ.
Ekꞌu rike xkijeq kechꞌaꞌt chikiwach puwi waꞌ: «We xqakꞌul uwach che: “E ri Dios xtaqaw re”, riꞌ kubꞌiꞌij rire chiqe: “¿Suꞌchak kꞌu riꞌ na xkoj ta alaq ri xubꞌiꞌij?” kacha chiqe. 26 Yey kaqaxiꞌij qibꞌ kaqabꞌiꞌij: “Xa achijabꞌ xetaqaw re” ma konoje ri tinamit kakichꞌobꞌo ri Juan e jun qꞌalajisanel re ri Dios» xecha chikiwach.
27 Xkibꞌiꞌij kꞌu che ri Jesús:
—Na qetaꞌam taj —xechaꞌ.
Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
«Jekꞌuriꞌlaꞌ, riꞌin na kambꞌiꞌij ta che alaq china yaꞌyom panuqꞌabꞌ kanꞌan taq waꞌ.
Ri kꞌambꞌal naꞌoj pakiwi kebꞌ alabꞌo kichaqꞌ kibꞌ
28 »Yey chiwach ralaq ¿saꞌ keꞌelawi waꞌ? Kꞌo jun achi e kꞌo kaꞌibꞌ ukꞌajol y xubꞌiꞌij che jun chike: “Nukꞌajol, jat waqꞌij pa chak, ma kanꞌan numolonik re uva.”
29 »Rukꞌajol xukꞌul uwach: “Na kuaj taj” xchaꞌ. Pero kꞌate na xujalkꞌatij runaꞌoj y xeꞌek pa ruchak ruqaw. 30 Tekꞌuchiriꞌ, rachi xqibꞌ rukꞌ ri jun chik ukꞌajol y xubꞌiꞌij che pachaꞌ ri xubꞌiꞌij che ri ratzixel.
»Ekꞌu rala xukꞌul uwach: “Utz riꞌ, tat, kinꞌek pa ri chak” xchaꞌ. Yey na xeꞌek ta kꞌu riꞌ.»
31 Xutzꞌonoj kꞌu ri Jesús chike ri e aj wach:
—Chiwach ralaq, ¿china nawi chike wa kaꞌibꞌ alabꞌo e xuꞌan ri karaj ri kiqaw? —xchaꞌ.
Xkibꞌiꞌij kꞌu rike:
—E ri nabꞌe —xechaꞌ.
Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
«Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: E raj tzꞌonol puaq re tojonik “Raj tzꞌonol puaq re tojonik”: Kil “cobrador de impuestos” pa vocabulario. y rixoqibꞌ na chom ta ri kibꞌinik kisilabꞌik, e rike ri nabꞌe nenareꞌ kebꞌok chupa rutaqanik ri Dios chiwach ralaq. 32 Ma ri Juan Aj Yaꞌl Bautismo xkꞌun chiwach ralaq, xoluꞌkꞌutuꞌ suꞌanik kajeqiꞌ alaq chi jusukꞌ che ruwachulew, yey ralaq na xkoj ta alaq. Noꞌj kꞌu raj tzꞌonol puaq re tojonik y rixoqibꞌ na chom ta ri kibꞌinik kisilabꞌik, rike xkikojo. Ekꞌu ralaq, tobꞌ xil alaq waꞌ, na xjalkꞌatij ta ri naꞌoj alaq chaꞌ kakoj alaq rutzij.
Ri kꞌambꞌal naꞌoj pakiwi raj chak itzel kiwachlibꞌal
(Mr. 12:1-12; Lc. 20:9-19)
33 »Tape alaq wa jun chik kꞌambꞌal naꞌoj: Kꞌo jun achi rajaw jun ulew. Ekꞌu rire xuꞌan tikoꞌn re uva chwach. Xusut rij rukꞌ coral, xukꞌot jun luwar pa kayitzꞌ wi ruwaꞌal ri uva y xuyak jun ja naj uwiꞌ re chajibꞌal re. Xuya kꞌu kan pa tunulik chike jujun aj chakibꞌ. Tekꞌuchiriꞌ, xeꞌek naj.
34 »Echiriꞌ xopon ruqꞌijol ri molonik, xebꞌutaq lo jujun raj chakibꞌ chaꞌ kakitzꞌonoj chike raj tunulel ri taqalik kukꞌul rire che ri molonik. 35 Noꞌj raj tunulel xekichap raj chakibꞌ ebꞌutaqom loq. Lik xkiꞌan kꞌax che jun chike, xkikamisaj jun chik y kꞌo jun chik xkiꞌan paꞌbꞌaj.
36 »Ekꞌu ri rajaw xebꞌutaq tanchi lo más aj chakibꞌ, yey waꞌ más e kꞌi chwa ri xebꞌutaq lo nabꞌe. Ewi raj tunulel je tanchi laꞌ xkiꞌano pachaꞌ ri xkiꞌan chike ri e nabꞌe.
37 »Kꞌisbꞌal kꞌu re, ri rajaw ri tikoꞌn e xutaq lo rukꞌajol kukꞌ raj tunulel, ma xuchꞌobꞌo: Kakikꞌul na chi utz wa nukꞌajol.
38 »Noꞌj raj tunulel echiriꞌ xkil uwach rukꞌajol, jewaꞌ xkibꞌiꞌij chikiwach: “Waꞌ e ukꞌajol ri rajaw rulew, ri kuꞌana na rajaw we xkam ruqaw. Joꞌ jeꞌqakamisaj chaꞌ rulew kuꞌan kan qeꞌoj” xechaꞌ.
39 »Ewi xkichapo, xkesaj bꞌi chupa waꞌ wuꞌlew y xkikamisaj» xcha ri Jesús.
40 Tekꞌuchiriꞌ, xutzꞌonoj chike ri e aj wach:
—Chiwach ralaq, echiriꞌ kakꞌun ri rajaw rulew, ¿saꞌ nawi kuꞌan chike raj tunulel? —xchaꞌ.
41 Rike xkikꞌul uwach:
—Na kukuy ta kꞌana kimak. Kusach na kꞌu kiwach ri itzel kiwachlibꞌal y kuya tanchi ri rulew pa tunulik chike jujun chik aj chakibꞌ, yey rike kakiya na ri molonik che chupa ruqꞌijol —xchaꞌ.
42 Tekꞌuchiriꞌ, xubꞌiꞌij ri Jesús chike:
—¿Na ajilam ta nebꞌa ralaq ri tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios? Ma jewaꞌ kubꞌiꞌij:
E rabꞌaj kꞌaqital kan kuma raj yakal ja,
e abꞌaj waꞌ lik xajawaxik chaꞌ katikiꞌ lo ri ja.* Is. 28:16
Waꞌ e ri Dios Qajawxel xꞌanaw re
y riꞌoj lik kakam qanimaꞌ che Sal. 118:22-23
kachaꞌ.
43 Ekꞌu uwariꞌche kambꞌiꞌij che alaq: Kamajataj na kꞌu che alaq rutaqanik ri Dios y kayaꞌtaj chike jujun chik tinamit chaꞌ kuya ri jiqꞌobꞌalil karaj ri Dios che rutaqanik. 44 China kꞌu ri katzaq puwi laꞌ laꞌbꞌaj, lik kꞌax ri kukꞌulumaj; yey we rabꞌaj katzaq puwi junoq, riꞌ xa jumul kusach uwach —xchaꞌ.
45 Echiriꞌ ri nimaq e aj chakunel pa Rocho Dios kukꞌ ri fariseos xkita taq ri kꞌambꞌal naꞌoj xutzijoj ri Jesús, xkimaj usukꞌ chikij rike xbꞌiꞌx wi waꞌ. 46 Ruma kꞌu riꞌ waꞌ, lik xkaj kakichap ri Jesús; noꞌj e xkixiꞌij kibꞌ chike ri tinamit ma rike kakichꞌobꞌo ri Jesús e jun qꞌalajisanel re ri Dios.

*21:7 Ri “manta” e jun kꞌul kakikoj ri aj Israel re ojertan, tobꞌ achijabꞌ o ixoqibꞌ, pachaꞌ poꞌt wokaꞌj re karabꞌexik.

*21:9 Sal. 118:26

*21:13 Jer. 7:11

21:31 “Raj tzꞌonol puaq re tojonik”: Kil “cobrador de impuestos” pa vocabulario.

*21:42 Is. 28:16