10
Ri Jesús kakꞌutun chwi ri jachbꞌal ibꞌ
(Mt. 5:31; 19:1-12; Lc. 16:18)
Ri Jesús xel bꞌi che ri tinamit Capernaúm y xeꞌek pa taq ri luwar re Judea y che taq ri luwar kꞌo chꞌaqa yaꞌ che ri nimayaꞌ Jordán. E taq kꞌu ri winaq xkimol kibꞌ rukꞌ, y Rire xujeq kakꞌutun chikiwach pachaꞌ ri xex kuꞌan wi. Xeqibꞌ kꞌu ri fariseos rukꞌ y xkiꞌan jun tzꞌonobꞌal che xa re kꞌambꞌal upa:
—¿Yaꞌtal nawi puqꞌabꞌ juna achi kuya bꞌi ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che ri rixoqil? —xechaꞌ.
Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach:
—¿Saꞌ kubꞌiꞌij ri taqanik xuꞌan kan ri Moisés che alaq? —xchaꞌ.
Rike xkibꞌiꞌij:
—Ri Moisés xuya luwar che rachi kuya bꞌi ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che ri rixoqil y jekꞌulaꞌ na rixoqil ta chik* Dt. 24:1 —xechaꞌ.
Ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
—Xutzꞌibꞌaj ne kan riꞌ waꞌ wa jun taqanik ma e ruma lik ko ri animaꞌ alaq. Noꞌj Ruchꞌaꞌtem ri Dios kubꞌiꞌij:
Che ri jeqebꞌal lo ruwachulew
echiriꞌ ri Dios xebꞌuꞌan ri tikawex,
chi achi chi ixoq xebꞌuꞌano. Gn. 1:27
Y kubꞌiꞌij:
Ruma kꞌu riꞌ, rachi echiriꞌ kakꞌuliꞌik,
karesaj ribꞌ chikij ruchu-uqaw
chaꞌ kajeqiꞌ rukꞌ ri rixoqil;
y kikabꞌichal kꞌu riꞌ kebꞌuꞌana
xa e jun chwach ri Dios Gn. 2:24
kachaꞌ. Jekꞌuriꞌlaꞌ, na e ta chi kaꞌibꞌ ma xebꞌuꞌana xa e jun. E uwariꞌche, ri xebꞌujunimaj ri Dios, na yaꞌtal ta che ri tikawex kujach kipa —xchaꞌ.
10 Ekꞌuchiriꞌ e kꞌo chi chiꞌja, rutijoꞌn xkitzꞌonoj tanchi che puwi wa xutzijoj. 11 Ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
—E junoq kuya ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che ri rixoqil yey kakꞌuliꞌ tanchi rukꞌ juna chik ixoq, riꞌ kamakun chwach ri Dios chirij ri nabꞌe rixoqil. 12 Jekꞌulaꞌ rixoq, we kuya ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che ri rachijil* Chupa ri taqanik re ri Moisés, na yaꞌtal ta che juna ixoq kuya bꞌi ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che ri rachijil, pero chupa ri taqanik ke ri na e ta aj Israel, kayaꞌ luwar chike rixoqibꞌ kakiꞌan waꞌ. yey kakꞌuliꞌ tanchi rukꞌ juna chik achi, riꞌ jenelaꞌ kamakun chirij ri kꞌulanikil —xchaꞌ.
Ri Jesús kuyak kiqꞌij rakꞌalabꞌ
(Mt. 19:13-15; Lc. 18:15-17)
13 E kꞌo jujun raltaq ko akꞌalabꞌ xekꞌam lo chwach ri Jesús chaꞌ kuya ruqꞌabꞌ pakiwiꞌ. Noꞌj rutijoꞌn xekiyaj ri ekꞌamayom lo ke.
14 Ri Jesús, echiriꞌ xril waꞌ, xpe royowal y jewaꞌ xubꞌiꞌij chike: «Chiyaꞌa luwar chike ri raltaq ko akꞌalabꞌ chepeta na wukꞌ. Mebꞌiqꞌatej; ma ri kakiꞌan e jelaꞌ pachaꞌ rike, riꞌ kuꞌan ke rutaqanik ri Dios. 15 Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: China ri na kukꞌul ta rutaqanik ri Dios jelaꞌ pachaꞌ kuꞌan juna ralko kꞌoꞌm, riꞌ na kok ta chupa» xchaꞌ. 16 Tekꞌuchiriꞌ, xebꞌuqꞌaluj ri raltaq ko akꞌalabꞌ, xuya ruqꞌabꞌ pakiwiꞌ y xebꞌuꞌan bendecir.
Jun bꞌeyom kachꞌaꞌt rukꞌ ri Jesús
(Mt. 19:16-30; Lc. 18:18-30)
17 Echiriꞌ katajin bꞌi relik ri Jesús re kumaj tanchi ubꞌi rubꞌe, kakꞌalalik xopon jun rukꞌ, xuxukubꞌaꞌ ribꞌ chwach y xutzꞌonoj kꞌu che:
—Lal utzilaj tijonel, ¿saꞌ ri kanꞌano chaꞌ kꞌo nukꞌaslemal na jinta utaqexik? —xchaꞌ.
18 Ri Jesús xukꞌul uwach:
—¿Suꞌbꞌe kabꞌiꞌij la “utz” chwe? Ma xa jun ri lik utz kꞌolik, waꞌ e ri Dios. 19 Rilal etaꞌam chi la saꞌ taq Rutzij Upixabꞌ ri Dios: “Matmakun chirij ri kꞌulanikil. Matkamisanik. Mateleqꞌik. Maꞌan raqꞌubꞌal chirij junoq. Makꞌo maꞌan xa rukꞌ sokosoꞌnik. Chaloqꞌoj kiqꞌij rachu-aqaw”* Éx. 20:12-16 —xcha che.
20 Rachi xukꞌul uwach:
—Lal tijonel, ronoje waꞌ nuꞌanom lo chwi nuchꞌutiꞌnal —xchaꞌ.
21 Ewi ri Jesús xutzuꞌ uwach y lik xjuchꞌ kan ukꞌuꞌx che. Xubꞌiꞌij kꞌu che:
—Xa jun chi ri lik chirajawaxik wi kaꞌan la: Oj la, kꞌayij la ronoje taq ri bꞌeyomalil la y jacha kꞌu la chike ri nibꞌaꞌibꞌ; jekꞌuriꞌlaꞌ kꞌo bꞌeyomalil la chilaꞌ chikaj. Tekꞌuchiriꞌ, peta la, terej lo la chwij y kuyu la ri kꞌax kape pawiꞌ la ruma lal nutijoꞌn —xcha che.
22 Ekꞌu rachi lik xuchap ranimaꞌ che ri xubꞌiꞌij ri Jesús; lik kabꞌisonik xeꞌek, ma rire lik rajawal bꞌeyom.
23 Tekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xebꞌutzuꞌ konoje y xubꞌiꞌij chike rutijoꞌn:
—Ri e bꞌeyomabꞌ lik kꞌayew chike kebꞌok chupa rutaqanik ri Dios —xchaꞌ.
24 Rutijoꞌn ri Jesús lik xkam kanimaꞌ che wa xubꞌiꞌij. Rire xubꞌiꞌij kꞌu chike:
—Ix walkꞌoꞌal, e janipa ri lik kikubꞌam kikꞌuꞌx rukꞌ ri kibꞌeyomalil, lik kꞌayew chike kebꞌok chupa rutaqanik ri Dios. 25 E ne más kꞌayew kok juna bꞌeyom chupa rutaqanik ri Dios chwa ri kikꞌow juna camello chupa rutel juna akuxaꞌ —xchaꞌ.
26 Rike lik xkam kanimaꞌ che waꞌ y xkibꞌiꞌij kꞌu chikiwach: «We e riꞌ, ¿china kꞌu riꞌ ri kakolobꞌetajik?» Chikiwach raj judiꞌabꞌ, we junoq kꞌo ubꞌeyomal e ruma utz uꞌanom chwach ri Dios. Kakichꞌobꞌ kꞌu rike, we kꞌayew chike ri bꞌeyomabꞌ kebꞌok chupa rutaqanik ri Dios, más ne kꞌayew riꞌ chike ri nibꞌaꞌibꞌ. xechaꞌ.
27 Ekꞌu ri Jesús xutzuꞌ kiwach, xubꞌiꞌij chike:
—Ri tikawex na kakikolobꞌej ta kibꞌ kitukel ma waꞌ lik kꞌayew chikiwach, noꞌj ri Dios ronoje kuꞌano ma na jinta kꞌayew chwach Rire —xchaꞌ.
28 Ekꞌu ri Pedro xujeq ubꞌiꞌxikil che ri Jesús:
—Qajawal, e riꞌoj qayaꞌom kan ronoje y oj teran chiꞌij la —xchaꞌ.
29 Ri Jesús xubꞌiꞌij:
—Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: China ri uyaꞌom kan rocho, ebꞌuyaꞌom kan ri ratz-uchaqꞌ, ruchu-uqaw, ri rixoqil, ri ralkꞌoꞌal o rulew, ruma ukojom ri nubꞌiꞌ riꞌin y ruma rutzijoxik ri Utzilaj Tzij, 30 riꞌ kukꞌul wara che ruwachulew chupa taq wa qꞌij oj kꞌo wi, jun ciento ri rajil ukꞌaxel ruma taq ri uyaꞌom kanoq, tobꞌ lik kutij kꞌax ruma waꞌ. Yey chwach kꞌu apanoq kukꞌul na ri kꞌaslemal na jinta utaqexik. 31 Lik kꞌu e kꞌi chike ri lik kꞌo kiwach woꞌora, chwach apanoq na jinta chi kiwach; yey lik e kꞌi chike ri na jinta kiwach woꞌora, e lik kakꞌojiꞌ kiwach chwach apanoq —xchaꞌ.
Ri Jesús kachꞌaꞌt tanchi puwi rukamik
(Mt. 20:17-19; Lc. 18:31-34)
32 Ekꞌu riꞌ kimajom bꞌi ri bꞌe re kepaqiꞌ Jerusalem, yey ri Jesús nabꞌe bꞌi chikiwach. Ekꞌu rutijoꞌn lik sachinaq kinaꞌoj y rukꞌ xiꞌin ibꞌ eteran chirij. Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xebꞌukꞌam tanchi ubꞌi kitukel ri kabꞌlajuj utijoꞌn y xujeq ubꞌiꞌxikil chike saꞌ taq ri karikꞌowibꞌej. 33 Jewaꞌ xubꞌiꞌij:
—Chitapeꞌ: E waꞌ kojpaqiꞌ Jerusalem, yey Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex kayaꞌ na pakiqꞌabꞌ ri nimaq e aj chakunel pa Rocho Dios y raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ, chaꞌ kakiqꞌat tzij puwiꞌ re kamik y kakiya pakiqꞌabꞌ ri winaq na e ta aj judiꞌabꞌ. 34 Kachꞌamix kꞌu riꞌ, kajichꞌ upa, kachubꞌaxik y kakamisaxik. Noꞌj churox qꞌij kakꞌastaj bꞌi chikixoꞌl ri ekaminaq —xchaꞌ.
Ri xkitzꞌonoj ri Jacobo y ri Juan che ri Jesús
(Mt. 20:20-28)
35 Ekꞌu ri Jacobo y ri Juan, ri kebꞌ ukꞌajol ri Zebedeo, xeqibꞌ rukꞌ ri Jesús y xkibꞌiꞌij che:
—Qajawal, kaqaj kaꞌan ko la chiqe janipa wa kaqatzꞌonoj cheꞌla —xechaꞌ.
36 —¿Saꞌ ri kiwaj kanꞌan chiwe? —xcha ri Jesús chike.
37 Rike xkibꞌiꞌij che:
—E kaqaj riꞌoj kaya la chiqe chupa ri chomilaj taqanik la, jun chiqe katzꞌuyiꞌ pawikiqꞌabꞌ la yey ri jun chik pa mox la —xechaꞌ.
38 Ri Jesús xubꞌiꞌij kꞌu chike:
—Riꞌix na iwetaꞌam taj saꞌ la kitzꞌonoj. ¿Kichꞌij nebꞌa riꞌix ri kinikꞌow wi riꞌin y ri kꞌax kape panuwiꞌ? —xchaꞌ.
39 Rike xkibꞌiꞌij:
—Kaqachꞌijo —xechaꞌ.
Ri Jesús xubꞌiꞌij chike:
—Qatzij, riꞌix kichꞌij na ri kꞌax kinikꞌow wi riꞌin y ri kꞌaxkꞌobꞌik kape panuwiꞌ. 40 Noꞌj kꞌu ri kixtzꞌuyiꞌ pa nuwikiqꞌabꞌ y pa numox, na in ta kinyaꞌw re, ma xew kayaꞌtaj chike ri echaꞌtal chik chaꞌ kuꞌana na ke —xchaꞌ.
41 Ri lajuj chik tijoꞌn, echiriꞌ xkita waꞌ, lik xpe koyowal chikij ri Jacobo y ri Juan. 42 Ekꞌu ri Jesús xebꞌusikꞌij y xubꞌiꞌij chike:
—Iwetaꞌam riꞌix, ri ekojtalik e taqanelabꞌ pakiwi ri nimaq tinamit kebꞌuꞌana pachaꞌ e rajaw ronoje, yey ri lik kꞌo kiwach kikꞌow uwiꞌ ri taqanik kakiꞌan pakiwi ri eyaꞌtal pakiqꞌabꞌ. 43 Noꞌj chixoꞌl riꞌix na ubꞌe taj jelaꞌ kuꞌano. Ma we kꞌo junoq chiwe riꞌix karaj kuꞌana aj wach, e chuyaꞌa ribꞌ kuꞌan nimanel iweꞌix. 44 Yey e junoq chiwe karaj kuꞌana nabꞌe chixoꞌlibꞌal, e chuyaꞌa ribꞌ kuꞌan nimanel ke konoje. 45 Ma Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex na xkꞌun taj re kanimaxik. Rire xkꞌunik re koꞌlnimanoq y re koluꞌyaꞌa ribꞌ pa kamik che kikolobꞌexik ukꞌiyal tikawex —xchaꞌ.
Ri Jesús kukunaj jun potzꞌ Bartimeo rubꞌiꞌ
(Mt. 20:29-34; Lc. 18:35-43)
46 Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús kukꞌ rutijoꞌn xebꞌikꞌow chupa ri tinamit Jericó, y ukꞌiyal winaq xeterej bꞌi chirij. Echiriꞌ katajin bꞌi kelik chupa ri tinamit, xebꞌikꞌow pa tzꞌul wi ri Bartimeo, waꞌ e jun potzꞌ ukꞌajol ri Timeo. Rire e riꞌ kutzꞌonoj limoxna. 47 Ekꞌuchiriꞌ xuto e Jesús ri aj Nazaret ri katajin rikꞌowik, xujeqo kasikꞌinik:
—¡Jesús, lal ri Ralkꞌoꞌal kan ri rey David, chinjuchꞌ kaꞌn ko cheꞌla! —xchaꞌ. 48 Ukꞌiyal winaq xkichꞌaꞌbꞌej upa chaꞌ na kasikꞌin ta chik, noꞌj rire más ne ko kasikꞌinik:
—¡Lal ri Ralkꞌoꞌal kan ri rey David, chinjuchꞌ kaꞌn ko cheꞌla! —kachaꞌ.
49 Ekꞌu ri Jesús xtakꞌiꞌik y xutaq usikꞌixik ri potzꞌ. Ri xebꞌeꞌsikꞌin re xkibꞌiꞌij che:
—¡Chanimarisaj akꞌuꞌx! ¡Chatyaktajoq! Ri Jesús katusikꞌij —xechaꞌ.
50 Ri potzꞌ xukꞌaq kan ruqꞌuꞌ uripom chirij, xyaktajik y xopon pa kꞌo wi ri Jesús.
51 Ri Jesús xubꞌiꞌij kꞌu che:
—¿Saꞌ ri kawaj kanꞌan chawe? —xchaꞌ.
Ri potzꞌ xukꞌul uwach:
—Lal tijonel, kuaj kintzuꞌn tanchik —xchaꞌ.
52 Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij che:
—Jat chi utzil chomal, ma ruma ri kubꞌulibꞌal akꞌuꞌx wukꞌ, at kunutajinaq chik —xchaꞌ. Chupa kꞌu riꞌ la joqꞌotaj, ri potzꞌ xtzuꞌnik y xterej bꞌi chirij ri Jesús.

*10:4 Dt. 24:1

*10:12 Chupa ri taqanik re ri Moisés, na yaꞌtal ta che juna ixoq kuya bꞌi ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che ri rachijil, pero chupa ri taqanik ke ri na e ta aj Israel, kayaꞌ luwar chike rixoqibꞌ kakiꞌan waꞌ.

*10:19 Éx. 20:12-16

10:26 Chikiwach raj judiꞌabꞌ, we junoq kꞌo ubꞌeyomal e ruma utz uꞌanom chwach ri Dios. Kakichꞌobꞌ kꞌu rike, we kꞌayew chike ri bꞌeyomabꞌ kebꞌok chupa rutaqanik ri Dios, más ne kꞌayew riꞌ chike ri nibꞌaꞌibꞌ.