9
Jiso toŋ bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u bɛ yoofi ntsɔ bɛfɛ
(Maacho 10:1-15; Mak 6:7-13)
1 Dza teeŋ bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u bɛ yoofi ntsɔ bɛfɛ baa le be banchɛ be bɛ. Nyɛ be buŋga bɛ dze le be ni be buushi bɛnchindaa bɛ kiŋkundi-i li bɛniiŋ li be wɔnchi mɔɔ chigɔŋ, 2 biee toŋ be le be gɛɛŋ be ni be tiifi bɛniiŋ kii bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ, be wɔnchi tɛ mɔɔ bɛniiŋ bɛ chigɔ-ɔŋ. 3 Se tee li bee le, “Si nɛ giiŋgi lɛ, kiiŋ wi ni dzɔɔ fiee kɛ. Kiiŋ wi ni dzɔɔ kimbaaŋ, kɛ babi, kɛ fiee fijɛ, mɔɔ nuuŋ kwa kɛ, kiiŋ wi ni dzɔɔ ndú fiɛɛtu kɛ. 4 Ɛ nɛ gɛɛŋ, yih chi yi nɛ lɛ lu, nɛ tsiiŋ lu nsiiŋ gɛɛŋ bo jobɛ chi nɛ dzɛti. 5 Ɛ fɛ bɛ mɛɛŋ beŋ ki fi kɛ, nɛ dza fe, mfi wu nɛ dzɛti lɔɔ, nɛ kachɛ kiboŋ ki li bikaa binɛ-ɛ, se ni nuuŋ ŋkiki wu fiee fi be mɔŋ.”
6 Be se dza be giiŋgi be kɛti li bitooŋ, li bitooŋ, be tiifi ntoŋ wu dzeeŋ wu kii bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ, be wɔnchi mɔɔ bɛniiŋ bɛ chigɔŋ bɛchu.
Ntoŋ wu kii Jiso fieeŋgi Hɛrɔ
(Maacho 14:1-12; Mak 6:14-29)
7 Le Hɛrɔ wu tɛ̀ nuuŋ ŋgɔmina kimbɛ ki kwɛɛŋ lɛ ki Galilii woo biee bichu bi tɛ̀ kɛti, bi fieeŋgi wu kifɛ bɛniiŋ bamu tɛ̀ dza be kweŋgi le Jiso wuni nuuŋ Jɔɔŋ Nlisulidzɔɔ wu kaari wu bo li kwe-e. 8 Bamu kweŋgi le ɛ Ɛlaja wu kaari wu bɛ. Bamu se kweŋgi fi bee le ɛ ntomfɔŋ wu Nyɔ wu ŋkosi wumu wu kaari wu bo li kwe-e. 9 Hɛrɔ se bii laa, “Jɔɔŋ wuni ntuu ŋka kikoo kee. Wuni wi se tuu nuuŋ noo wu ŋ'wuki ŋwaani bini biee kii wu dɛɛni?” Se ba tuu gwenini le ŋɛŋ Jiso wulu.
Jiso nyɛkɛ bɛniiŋ bɛnchuki bɛtiinu
(Maacho 14:13-21; Mak 6:30-44; Jɔɔŋ 6:1-14)
10 Le bɔɔŋ bɛ nto-oŋ bɛ Jiso dɛndɛ be kaari be to lijiŋ, be tee wu biee bichu bi be fɛ. Se dza dzɔ be, be cheekiyi, be gɛɛŋ lɛ kitoŋ ki Besaida-a. 11 Se nuuŋ le, kiyaŋ ki bɛniiŋ lɛ tɛ̀ kɛɛ, ki biee wu. Se tuu bɛchi tiifi be kii bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ wɔnchi mɔɔ bɛniiŋ bɛ chigɔ-ɔŋ.
12 Le jobɛ bɛchi chi ni chi sechi, bɔɔŋ bee bɛ kintutu bɛ yoofi ntsɔ bɛfɛ baa kiiŋgi be tee li wuu le, “Tee li bɛniiŋ bani-i le be gɛɛŋ li bitoŋ bɛ bɛla bɛ nuuŋ tsɛkɛtsɛkɛ, be bichɛ biee bijɛ mɔɔ bintsii bi tsɛ, kifɛ fɛni fɛɛ fɛtɔɔ.”
13 Jiso tuu fiee le, “Ɛ beŋ nɛ gii nɛ nyɛ be biee bijɛ.” Be tuu li wuu le, “Fiee fi tɛ kɛmi ɛ nɛɛ tsée yi bibele shiŋ bɛ nsúuŋ fiɛɛtu kwaa, fi fiɛɛ le ɔ wɛki le tɛ gɛɛŋ tɛ go biee bijɛ tɛ bɛ tɛ nyɛ li bɛniiŋ bani bɛchu ni?” 14 Be tɛ̀ tiiti lɛ kifɛ bɛniiŋ tɛ̀ yaŋ fe ŋge, ɛ buniŋ kwaa tɛ̀ giiŋgi li bɛnchuki bɛtiinu. Jiso tuu tee li bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u le, “Tee yɛɛŋ li bɛniiŋ bɛlu-u le be shee yɛ fɛkwiiŋ li bintutu-u li bintutu-u, si mbaanshiŋ mbaanshiŋ.” 15 Be tee, be shee yɛ fɛkwiiŋ bɛchu. 16 Jiso fi tsée yi bibele yi shiŋ yɛɛ, bɛ nsúuŋ yi fiɛɛtu yɛɛ, bichɛ liwe, nyɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ, booyɛ nyɛ li bɔɔŋ bee bɛ kintutu le be gachɛ li kiyaŋ ki bɛniiŋ lɛ kɛɛ. 17 Be se gachɛ, li kiyaŋ ki bɛniiŋ lɛ kilu-u kichu, be ji be fukɛ. Bɔɔŋ bɛ Jiso bɛ kintutu-u banchɛ muŋkɛ mu tɛ̀ weyɛ mwɛɛ, mu yisɛ bɛŋkaa yoofi ntsɔ bɛfɛ.
Pita tɔchɛ le Jiso nuuŋ Kinsofu ki Nyɔ tɛ̀ kaachɛ
(Maacho 16:13-20; Mak 8:27-30)
18 Jobɛ chimu le Jiso ni lɛki li Nyɔ-ɔ wuu mbiiŋ, bɔɔŋ bee bɛ kintutu bɛ li wuu lichiŋ. Se dza bii li bee laa, “Bɛniiŋ tiiti le ɛ mi noo?” 19 Be tuu li wuu le, “Bɛniiŋ bamu kweŋgi baa le ɛ wɛ Jɔɔŋ Nlisulidzɔɔ, bamu le Ɛlaja bamu se kweŋgi le ɛ wɛ ntomfɔŋ wu Nyɔ wu ŋkosi wumu wu kaari wu bo li kwe-e.” 20 Se tuu bii li bee laa, “Beŋ kibɛɛ nɛ kweŋgi finɛ le ɛ mi noo?” Pita tuu le, “Ɛ wɛ Kinsofu ki Nyɔ tɛ̀ kaachɛ.” 21 Jiso se bɔsɛyi chiinsɛ li bee le kiiŋ be ni mɔŋ be tee fini li wi-i kɛ.
Jiso tee kii bumfa bwee mɔɔ kwe ye
(Maacho 16:21-23; Mak 8:31-33)
22 Se tuu tee li bee le, “Ŋwanɛwi kɛmi le ŋɛŋ bumfa ŋge, bɛniiŋ bɛ sɛki kwɛɛŋ bee bɛte muntofi bɛ nɔŋa bɛ nɔŋa mɔɔ bɛniiŋ bɛ tiifi bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ gii be se faaŋ wu. Be gii be wo wu, ke jo ka taa, Nyɔ se kaari yi buu wu li kwe-e.”
Kintaaŋ ki wi wu biki Jiso-o
(Maacho 16:24-28; Mak 8:34-38)
23 Jiso se dza tee li bɛniiŋ bɛchu-u le, “Ɛ wi wɛki le ni nuuŋ wi wɛŋ, kɛ mwɛɛ kɛmi le faaŋ yi yee, ni tuuti kintaaŋ kee jo chichi biki mi. 24 Kifɛ, wi wu bachi ntsɛ we kii wu ni la, kɛ gii lɛɛ ntsɛ wulu. Se nuuŋ le, wi wu lɛɛ ntsɛ we kii mi, kɛ mwɛ gii kɛmɛ ntsɛ wulu. 25 Ɛ bɛ banchɛ nshɛ yini chichi, bɛ nyɛ li wi-i wu ji wu tuu wu lɛɛ ntsɛ we mbeŋ wulu ni nuuŋ la? 26 Nɛ kɛɛ le wi wu nuuŋ bɛ buya le biee mi mɔɔ jɛ yɛŋ, mwɛ kɛɛ le, Ŋwanɛwi gii naa nuuŋ bɛ buya tɛ mfi wu wu kaari wu bɛ li bunɔŋa bu Tee lɛ bɛ bu bɛnchindaa bee bɛ waaŋ li. 27 Ntee beŋ chɛɛŋ le, bɛniiŋ bamu lemi baa fɛni bɛ nuuŋ tɛ naa woo kintsi ki kwe-e fuki fɛ be ŋɛŋ si Nyɔ sɛki bumfɔŋ bu yi-i nsiŋ kɛ.”
Mfisɛ yi Jiso fiiki
(Maacho 17:1-8; Mak 9:2-8)
28 Tɛ̀ giiŋgi li jo nyaaŋ li, fɛ Jiso tɛ̀ tee biee bini, se dzɔ Pita bee Jɔɔŋ mɔɔ Jeeŋ le bee be yɛɛ li ŋkumɛ wumu le be lɛkɛ li Nyɔ-ɔ. 29 Le ni lɛki li Nyɔ-ɔ, mfisɛ yee dza yi fiiki, ndú yee fiiki yi bɛndi, yi miɛŋini ni mwamwamwa. 30 Fi se ka le buniŋ bamu bɛfɛ tɛ̀ nuuŋ fe be tiiti biee bɛ wu. Be tɛ̀ nuuŋ Mɔɔsɛ bee Ɛlaja. 31 Kiŋ'wofu ki Nyɔ-ɔ woo li bee. Bee be tiiti kii kwe yi Jiso tɛ̀ kɛmi le gɛɛŋ kwi Jɛrosalɛŋ fi bɛ fi kɔchɛ si Nyɔ tɛ̀ gɛɛ. 32 Be tɛ̀ tiiti lɛ, ɛ Pita bee Jɔɔŋ mɔɔ Jeeŋ tɛ̀ geki chilefɛ chi bee. Le be kaaŋgi, be ŋɛŋ si kiŋ'wofu ki Nyɔ-ɔ woo li Jiso-o, be ŋɛŋ mɔɔ buniŋ bɛfɛ be lemi bɛ wu. 33 Mfi wu bɛniiŋ bɛ bɛfɛ bɛlu tɛ gatɛ bɛ Jiso, Pita se dza taa tee li Jiso le, “Te Kikoo, fi dzɔɔŋ fiɛɛ si tɛ baa fɛni ni. Tɛ gwaŋ bigɔɔnu bitɛɛtu, kimu ni ki nuuŋ ko, kimu ki Mɔɔsɛ, kimu se ni ki nuuŋ ki Ɛlaja.” Tɛ̀ tiiti lɛ, tɛ kɛɛ fiee fi tiiti kɛ.
34 Fɛ gii mɛɛŋ yeti lɛ, kikuŋ bɛ lɛ bee lɛwe ki baanyɛ be. Be tɛ̀ kɛmɛ jaaŋ li kikuŋ kilu linti. 35 Jɛ se yɔ li kikuŋ kilu le, “Wuuŋ Ŋwanɛŋ wu mi ntsaa. Nɛ wuki yɛɛŋ li wuu.” 36 Le jɛ yilu chikɛ n'yɔru, be dza be ŋɛŋ si Jiso lemi fe wuu mbiiŋ. Be ba nshiiŋ, be mɛɛŋ ki tee kɛ wi fiee fi ka li mfi wɛɛ li kumɛ wɛɛ kɛ.
Jiso buu bɛnchindaa bɛ Kiŋkundi-i li ŋwaŋ wu nyu-uŋ
(Maacho 17:14-21; Mak 9:14-29)
37 Le butuu woo, Jiso dza bee be li ŋkumɛ-ɛ be bɔɔ. Le be ni be beki, be bikɛ bɛ kintutu ki bɛniiŋ lɛ ki nɔŋa. 38 Le be bichɛ, be ŋɛŋ si wumu li kintutu kɛɛ dza wu waŋ le, “Wi wu ntiifɛ, mi nsooŋ ɔ bɔ li wɛ-ɛ, bichɛ lɛ ŋwanɛŋ. Ɛ wu kwaa wu nuuŋ ŋwanɛŋ. 39 Yikɛ ɔ woo, fiana yimi dzɛti yi choofi wu, yi lendi wu fɛkwiiŋ, dzakini kɛɛti, sukini bɛ fin'yuusɛ, bɛfuu buti wu lɛwa. Yi giiŋgi bɛ wu, yi tɛ beŋ le yindɛ kɛ. 40 Mbee nlɛkɛ le bɔɔŋ bo bɛ kintutu buu fiana yilu be mɔŋ nsiŋ.”
41 Le Jiso woo lɛ, tee le, “E ee! Kiŋgɔkɛ ki lɔɔlɔɔ ki mɛɛŋ ki gɛɛ kɛ shéŋ li Nyɔ-ɔ kɛ kini. Ŋgii nuuŋ bɛ beŋ ŋgɛɛŋ mbo buŋ, ŋkaŋ shéŋ bɛ beŋ ŋgɛɛŋ mbo buŋ?” Se tuu tee li te ŋwaŋ wulu le, “Bɛ bɛ ŋwana fɛni.” 42 Dzɔ ŋwaŋ wulu bɛ bɛ wu, kiŋkundi kilu tuu ki chofi ŋwaŋ wulu ki toŋ fɛkwiiŋ, bɛchi kakini. Jiso waŋ fiana yi tii yilu yi bo li ŋwaŋ wulu-u, se tɛmi. Jiso se nyɛ wu li tee li. 43 Bɛniiŋ bɛchu ŋɛŋ buŋga bu nuuŋ bu Nyɔ-ɔ, wa tɛ be.
Jiso tuu ka tee kii bumfa bwee bɛ kwe ye
(Maacho 17:22-23; Mak 9:30-32)
Bɛniiŋ bɛchu mɛɛŋ be beechi biee bichu bi Jiso tɛ̀ feti, se dza tee li bɔɔŋ bee bɛ kintutu-u le, 44 “Jɛ yini seri li bintooŋ binɛ-ɛ li fiee fi ŋgii ntee li be-eŋ fini. Bɛ gii bɛ nyɛ Ŋwanɛwi li tsaŋ yi bɛniiŋ bamu-u.” 45 Le tee lɛ, be mɛɛŋ ki kɛɛ kɛ fiee fi tɛ̀ tee lɛ kɛ, kifɛ fiee fimu tɛ baŋgi le be kɛɛ kɛ, le fi nuuŋ lɛ, be chɛŋ mbifu li wu kii tefɛ chilu.
Ɛ noo wu nuuŋ wi wu nyɔŋa?
(Maacho 18:1-5; Mak 9:33-37)
46 Be tɛ̀ dza be bɛchi bitɛchinɛ li yih yi bee laa, si tɛ nuuŋ ni, ɛ noo wu nuuŋ wi wu nyɔŋa lɛ bee li lɛnti. 47 Jiso kɛɛ fiee fi be beechi li shéŋ yi bee, se dzɔ ŋwaŋ wu bwi leeki fɛ wuu fɛ chiŋ, 48 tee li bee le, “Ɛ wi fii ŋwaŋ si wuni li bukooŋ bweeŋ, kɛ wu fiiɔ tɛ nuuŋ mi. Wi wu fi mi, kɛ mwɛ fiɔ tɛ nuuŋ wi wu tɛ̀ toŋ mi. Fi se fiɛɛ le, wi wu guundi lɛ beeŋ lɛnti ɛ wu, wu nuuŋ wi wu nyɔŋa.”
Ɛ wi baaniniyɛ wɛ kɛ, kɛ ɛ wi wa
(Mak 9:38-40)
49 Jɔɔŋ se dza teeŋ Jiso, be tee li wuu le, “Te Kikoo, tɛ bee tɛ ŋɛŋ wumu busi bɛnchindaa bɛ kiŋkundi-i li yi yi bɛniiŋ li li bukooŋ bwo-o, tɛ wamɛ wu, kifɛ ti nuuŋ yɛ wi wu kintutu kisɛŋ kɛ.” 50 Jiso tuu fiee le, “Kiiŋ nɛ ni loosɛ wɛɛ wi kɛ, kifɛ ɛ wi baanini yɛ beŋ kɛ, kɛ mwɛ wɛ wi wunɛ.”
Jiso sɔnɛ ŋgɛnu Jɛrosalɛŋ
bɛniiŋ bɛ Samaaria faaŋ mfiɛ Jiso
bɛniiŋ bɛ Samaaria faaŋ mfiɛ Jiso
51 Fɛ mfi tɛ̀ bɛ kɔchɛ wu Nyɔ tɛ̀ wɛki le yi dzɔɔ Jiso le yi yɛɛ bɛ wu liboo, Jiso sɔnɛ le gii gɛɛŋ Jɛrosalɛŋ, se dza ŋgɛnu. 52 Le ni dzɛti, toŋ bɛniiŋ bamu limfwe. Be gɛɛŋ be lɛ li kitoŋ kimu ki Samaaria le be nachɛ kintsii fe li wuu. 53 Bɛniiŋ bɛlu faaŋ bɛ kintsii le be fii yɛ wu kɛ, kifɛ be tɛ kii waaŋ le kɛtɔɔ giiŋgi nuuŋ Jɛrosalɛŋ. 54 Jeeŋ bee Jɔɔŋ bɔɔŋ bɛ Jiso bɛ kintutu woo fiee filu, be bii li wuu laa, “Taa, ɔ wɛki le tɛ teeŋ wi li liboo wu shee wu duuri bɛniiŋ bani ni?”*Biŋwaati bi fichi bimu nuuŋ ɛ bɛ taa fɛni le, “nɛɛ si Ɛlaja tɛ̀ teeŋ ni?” 55 Jiso tuu fiiki wamɛ be,†Biŋwaati bi fichi bimu nuuŋ ɛ bɛ taa fɛni le, “Se nuuŋ le nɛ kii yɛ ŋwaani shéŋ yi nɛ kɛmi kɛ. Nɛ kɛɛ le Ŋwanɛwi tɛ̀ mɛɛŋ ki bɛ le woyɛ bɛniiŋ kɛ. Tɛ̀ bɛ nuuŋ le soo be.” 56 bee be dza be gɛɛŋ li kitoŋ kimu ki dee.
Kinla ki wi wu biki Jiso-o
(Maacho 8:19-22)
57 Si be gii be giiŋgi lɛ dze lɛ, nyuŋ wumu se kweeŋ li Jiso le, ŋgii ni mbiki wɛ mɔɔ ɔ giiŋgi fɛŋ le. 58 Jiso tuu li wuu le, “Bijinu kɛmi ntuuŋ yi bi, muniiŋ mu jiindi liwe kɛmi yíh yi mu, se nuuŋ le Ŋwanɛwi kɛmi yɛ mɔɔ fɛ nuuŋ gɛɛ kikoo kee fe kɛ.”
59 Jiso se dza tee li nyuŋ wumu le, “Ɔ biki mi.” Mwɛ se tuu le, “Taa, gɛɛ mi nsaa ŋgɛɛŋ ndiyɛ taa kwɛ nse mbiee wɛ.” 60 Se nuuŋ le, Jiso tɛ tuu li wuu le, “Gɛɛ bɛniiŋ bɛ kwiyɛ ni be diyi biŋkwi bi bee. Li wɛ-ɛ, gɛnɛ fio ɔ ni ɔ tiifi kii bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ.”
61 Wi wumu tuu tee le, “Taa, ŋgii ni mbiki wɛ, se nuuŋ le, gɛɛ mi nsaa ŋgɛɛŋ n'yɛsi kini keŋ kwɛ nse mbiee wɛ.” 62 Jiso se tuu li wuu le, “Ɛ wi guumɛ bɛ jii le niŋ nimɛ, mwɛ se tuu nindi bichi lɛjiŋ, kɛ mɛɛŋɔ ki kɔchɛ kɛ le ni nuuŋ lɛ bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ lɛnti kɛ.”