12
Kwabu bagibagi damdi kadi miiba
Mat 21:33-46; Luk 20:9-19
1 Isa 5:1,2Wasina bi Yesu miibama iwonedi bo, “Tomogha tana kwabuve wain iwavi. Igari wiikenavivireni, dogu tana ibani wain kana ruruboto kiiravine, da wiikighukighu kana bare iyoghani. Bi wawaya iyouna da yana kwabuve ivikoyayidi da siyigimogimoneni, bi iwagawaga inagho takubure.*Wain kwabuna na touna tanawa pinimina meme urawa tana sawavi. Mmko uravina uwana, bariyawa gamodima sakwatuvedi grapes. Wawaya mmkodi greip kayedima situgudaguda da sarubototavedi ruruboto gawarine, bariyawa gamodima sawona wine press. Bi miina kabikabiwiitaghome satore rughuveni, bi yiwamiwamira da ninina, kana waghawagha wain. Jius kiiravidiyena, noko wain na raghani nonowa kana rarima. Israel na God yana wain kwabuna. 2 Raghanina kabipura gabudarina ipiika, na kwabu wiibadana yana wiitamariyana tana ivipora inagho kwabu bagibagi damdi biiyadi, da kanareregha kabipura kamonama iyakabi. 3 Bagibagi damdi, wiitamariyana siburavi, da sigudani, bi ima kawanagha sivipora iveramagha. 4 Wasina wiibadana yana wiitamariyana tana ivipora; bi kwabu bagibagi damdi gayamina sirouvi bi siwona wiisinimayamayayi. 5 Na yana wiitamariyana tana bada ivipora, na touna bada sikasunuyi; bi wiitamariyana mududi kedana mayimayiyina siviberaberowanedi, mududi sirouwa bi mududi sivikasunughana.†Isrel damdi peroperoveta sivisinighiighiiyedi ware kwabu bagibagi tomotomoyidi kadi bada yana wiitamariyana naboni sivisinighiighiiyedi na naboni (Jerimaiya 7:25 da 26; Emos 3:7 bi Jakaraiya 1:6 kokita). 6 Kwabu wiibadana wawaya tanagha iyamakamake da iyipora na tomoyina touna wosina natunuwana. Tughura waghate, na natuna ivipora inagho bagibagi damdi biiyadi bi iwona bo, ‘Anoghonoghosi da natugu sinakabikarawayeni.’ 7 Bi gegha, nokodi bagibagi damdi toudimani sivisisiya vivirana bo, ‘Mmkona kwabu wiibadana natuna. Kopiika, tana kasunuyi, bi yana kwabu na tani rapeneni.’ 8 Na tomoyina natuna siburavi bi sikasunuyi da tubuyina sivitavena kanibuveni kwabu garina kubune.
9 Awaki, bada kwabu wiibadana inabera? Inapiika da bagibagi damdi inikasunughana, bi woudi imadiye yana kwabu inatore. 10 Wiisuwona, God wonana kamone nada kokabiyavidi da iwona bo,
‘Akima meko abayoghayoghana sivisinighiighiiyeni, na kata iviakima kiitowana;‡Jius raghani tupana akima sabori da gimadi ghamadi bi bare sayoghana da yoghayoghana. Papasusu akimina na gimana kiitowanina nama papasusuve meme papa bata sibanana. Touna na bare kunukununa bi papa yakabitawana gogona da barena tupana yakakokako. Yesu touna papasusu akimina God yana bare wouna kiiravine, touna taparoro (Efesiyens 2:19-21 kokita).
11 Mmko berana Bada ibera, ayagha matadae yinuwakayowana.’ ”
12 Jius babada siberatowoyi da siyaburavi, basuna sakovi da Yesu mmko iyisisiyeni na toudi kadi miiba. Bi gegha da, koroto sinagharedi na sikitawiitaveni bi sinagho.
Teks wiimiisana kana wiitarakiiyana
Mat 22:15-22; Luk 20:20-26
13 Muriye na Jius babadidi, Perisis da Herod turaturana mududi siviporadi sinagho Yesu biidi da wiitarakiiyanama siyikayetayina. 14 Sipiika bi siwona bo, “Abawiiyeveveyana, kakovi da wonawaghata kwiisisiyedi, bi wawaya awaki siyanoghonoghotana gekuyinuwapoyedina. Gegha kuyanoghonoghosi da kadi waghawagha ghamadi, bi tam wiisuwone God yana keda kwiiyeveveyana wawaya biiyadi. Kuwonemii, wasina da teks tani miisana Sisa§Sisa na touna Roume damdi yadi kiiwawo. biidi bo gegha?”
15 Bi iyakovi da siyaberaberatowoyi da siyiyabeni**Wiirubasina mma naboni: memeda Yesu iyawona bo, “Gegha Sisa biidi teks konimiisana,” na Roume babada Jiudiya siyakoyakoyayina na rubana siyapatumi. Bi memeda iyawona bo, “Sisa biidi teks kovimiisana,” na Jius damdi gegha sinakayovenina. na iwonedi bo, “Awaki kiiravine tagu kwiikayekayegu? Dinarias tana kopiikeni anakita.”
16 Na dinarias tana sikabi sivereni, bi ivitarakiiyanedi bo, “Mmkona iiyabo gubana da kana waghawagha?”
Toudi siwona bo, “Sisa.”
17 Na Yesu iwonedi bo, “Wasina, awaki Sisa rapene na Sisa kovereni, bi awaki God rapene na God kovereni.” Bi yana sisiya sivisokoveni.
Nayi kana sisiya geghomiiri magha gabudarina murine
Mat 22:23-33; Luk 20:27-40
18 Acts 23:8Sadusis††Sadusis toudi dam tana, moumouridi da babada ghamaghamadi Jius kamodiye. Toudi yadi wiigeruwana ivibogaye gegha Perisis naboni na raghani tupadi na sikawakereyana. Sadusis gegha siyigeruwana da wawaya raborabobodi muriye raboboma sinageghomiiri. Toudi gegha siyigeruwana da nama aneyaneya bo kanukanuma mududi. Toudi yadi wiigeruwana na Mosis yana buka yadi imiikovi igirumana (Genisis, Exodas, Livitikas, Nambas, Diutoronomi) bi gegha giruma kabikabikuwayenidi mududina. iiyawoghana sawona da wawaya gegha raboboma sinageghomiiri. Na mududi sipiika Yesu biidi bi siwona bo, 19 “Abawiiyeveveyana, Mosis mma naboni gwara igirumi kiiravimiiye: Memeda tomogha inarabobo da wavinena inakuyoveni bi natunatuna gegha, na tomoyina waresina tana kwaburina inarawayi da sinituwa, bi nokodi ededidi na naboni waresina raborabobona natunatuna. 20 Raghani tana tomotomogha rakarakadi yadi 7. Iyarokona wasike irawayi, bi gesiyituwa bi irabobo. 21 Na tiinaru murine kwaburina irawayi, gesiyituwa bi irabobo. Berana mayimayiyina tomogha kana wiiaroba biidi itubugha inayi bi irabobo. 22 Nokodi rakarakadi yadi 7 wasikena sirawayi, da gesiyituwa bi sirabobo. Tughurine, na wasikena irabobo. 23 Kata, raghanina raborabobodi tupadi geghomiiri magha gabudarine sinageghomiiri, na touna iiyabo wavinena? Basuna yadi 7 tupadi sirawayi.”
24 Yesu iwonabodedi bo, “Tami yami noghota sisiwana! Yana basuna God wonana bo yana maragata gekoyakovina. 25 Raghanina wawaya raboboma sinageghomiiri, na toudi naboni aneyaneya abame bi gegha sinanayina.‡‡Aneyaneya toudi gegha siyaraborabobona, bi gegha siyanayinayina bo siyituwana. 26 Exo 3:6Bi kata, wawaya raboboma sageghomiiri magha kiiravine, na memeda nada kokabiyavi da awaki Mosis yana bukae igirumi, raghanina God irumaghatara touna biidi kiikiiruku iyakarakarasina kamone. Name God, Mosis iwoneni bo, ‘Tagu, Abraham yana God bi Aisik yana God bi Jeikap yana God.’ 27 Na noko kiiravine na tanakovi da God, na gegha wawaya raborabobodi yadi God, bi wawaya yawayawiidi yadi God. Na yami noghota tupadi siwasiwanidi.”
Gwara ghamanakina
Mat 22:34-40; Luk 10:25-28
28 God yana gwara kana wiiyeveveyana tana ipiika, bi Yesu da Sadusis naboni siyikawakereyana, na iwaiyanedi. Iwaiyana da Yesu iwonabodena wiimasiyedi, na ivitarakiiyaneni bo, “God yana gwara meko iragata kirakii?”
29 Deu 6:4,5Yesu iwona bo, “Gwara meko igekirakii na mmko: ‘Isrel dammi, kowaiyana! Bada yada God, touna kawagha Bada. 30 Bi God nuwanuwam tupana, kanumim tupana, yam noghota bi yam maragata tupadima kinuwayuyuneni.’ 31 Lev 19:18Gwara kana wiibata ghamanakina, na mma naboni: ‘Turaturam kuvinuwayuyunedi, mayimayiyina tammani kwiinuwayuyunemna.’ Mmkodi gwaradi yadi bata na siragata kirakii, genaboni mududi.”
32 Gwara kana wiiyeveveyana tomoyina iwona bo, “Abawiiyeveveyana, kuvisisiya wiimasi, wiisuwona da God tanagha, bi gegha god tana nama ririnena. 33 God nuwanuwada tupanama, yada noghota tupanama bi yada maragata tupanama taninuwayuyuneni. Bi turaturada taninuwayuyunedi mayimayiyina naboni toudamani tiinuwayuyunedana. Mmkodi gwara yadi bata kabisisiredi na sigekirakii gegha naboni ribiribi tagibudi da God biidi tasuwarana bi kate suwara mududi.”
34 Yesu iyakovi da tomogha noghota miisenama iwonabodeyana, na iwoneni bo, “Tam gegha iyarabaraba da God yana wiibadane kunarughu.” Na wawaya sinaghara da getana iiyabo wiitarakiiyana mududi iyawonenina.
Waghawagha Keriso wiitarakiiyanina
Mat 22:41—23:36; Luk 20:41-47
35 Raghanina Yesu, God yana bare garina kamone iyiyeveveyana, na iwona bo, “Awaki kiiravine Gwara kana wiiyeveveyana damdi sawona da Keriso na Deivid tubuna? 36 Psa 110:1Kanuma Kabikabikuwayina Deivid ivinuwasisiri, na iwona bo,
‘Bada God yagu Bada iwoneni,
“Mabo ririguve kumakekira
bi kam aviya anakabidi da kaye rogumve anatoredi.” ’§§Wiisuwona, Keriso na kiiwawo Deivid kayekikina, bi gegha, da Keriso na igee da igee kirakii, bi kate touna na bada Deivid yana Bada.
37 Deivid tounamani Keriso ikwatuveni da yana Bada. Na metagha konoghonoghosi, Keriso na touna Deivid tubuna bo?” Koroto ghamana Yesu yana sisiya nuwamiiseye siyawaiwaiyaneni.
Yesu, God yana gwara kana wiiyeveveyana damdi irugiuvedi
38 Yesu iyiyevevedi, na iwona bo, “Kokita yapori da gwara kana wiiyeveveyana damdi gesiniyabemina. Tarasowo rukarukaruwanidi siniyagha bi sinapepewa, bi yadi wiina wawaya kabikarawaye sinikiikiivedi wiigimona gawaridiye. 39 Bi yadi wiina makamake gawaridi miisedi kabepepa baredi kamodiye bi kate babada ghamaghamadi yadi gaware sinamake, poragha raghanidiye. 40 Bi sarupari wiiguriguri na wawaya sanaghosi da toudi kabikabikuwayidi, bi kwabukwabura yadi bare sakita kirorovedi na siyabedi da baredi sirapeneyana. Mmkodi wawayidi, na God aro ghamanakina inaveredi.”
Kwabura yana vereyana
Luk 21:1-4
41 Yesu suwara kabomidi gawarina riridiye imakekira God yana bare kamone, bi wawaya metagha mane siyatutoura na iyaruruwiitetedi. Wawaya moumouridi korotodi mane peyaridi siyatutoura. 42 Wasina bi kwabura moyamoyakina ipiika da kopa mane busobusodi bata, itourarughuwana suwara kabomina kamone. Bi mmkodi manedi yadi maragata damina igisikirakii. 43 Na Yesu kana kivikivina ikwatuvedi sipiika bi iwonedi bo, “Wiisuwona awonewonemi, mmko kwaburina moyamoyakina puyo ghamanakina itore, gegha naboni wawaya mududi. 44 Yana basuna, mmkodi wawaya moumouridi tupadi yadi moura ghamadi bi pinimidigha sivereyana, bi noko kwaburina bagune moyamoyakina, bi awaki kana makekawakawa na tupana itore.”
*12:1: Wain kwabuna na touna tanawa pinimina meme urawa tana sawavi. Mmko uravina uwana, bariyawa gamodima sakwatuvedi grapes. Wawaya mmkodi greip kayedima situgudaguda da sarubototavedi ruruboto gawarine, bariyawa gamodima sawona wine press. Bi miina kabikabiwiitaghome satore rughuveni, bi yiwamiwamira da ninina, kana waghawagha wain. Jius kiiravidiyena, noko wain na raghani nonowa kana rarima. Israel na God yana wain kwabuna.
†12:5: Isrel damdi peroperoveta sivisinighiighiiyedi ware kwabu bagibagi tomotomoyidi kadi bada yana wiitamariyana naboni sivisinighiighiiyedi na naboni (Jerimaiya 7:25 da 26; Emos 3:7 bi Jakaraiya 1:6 kokita).
‡12:10: Jius raghani tupana akima sabori da gimadi ghamadi bi bare sayoghana da yoghayoghana. Papasusu akimina na gimana kiitowanina nama papasusuve meme papa bata sibanana. Touna na bare kunukununa bi papa yakabitawana gogona da barena tupana yakakokako. Yesu touna papasusu akimina God yana bare wouna kiiravine, touna taparoro (Efesiyens 2:19-21 kokita).
§12:14: Sisa na touna Roume damdi yadi kiiwawo.
**12:15: Wiirubasina mma naboni: memeda Yesu iyawona bo, “Gegha Sisa biidi teks konimiisana,” na Roume babada Jiudiya siyakoyakoyayina na rubana siyapatumi. Bi memeda iyawona bo, “Sisa biidi teks kovimiisana,” na Jius damdi gegha sinakayovenina.
††12:18: Sadusis toudi dam tana, moumouridi da babada ghamaghamadi Jius kamodiye. Toudi yadi wiigeruwana ivibogaye gegha Perisis naboni na raghani tupadi na sikawakereyana. Sadusis gegha siyigeruwana da wawaya raborabobodi muriye raboboma sinageghomiiri. Toudi gegha siyigeruwana da nama aneyaneya bo kanukanuma mududi. Toudi yadi wiigeruwana na Mosis yana buka yadi imiikovi igirumana (Genisis, Exodas, Livitikas, Nambas, Diutoronomi) bi gegha giruma kabikabikuwayenidi mududina.
‡‡12:25: Aneyaneya toudi gegha siyaraborabobona, bi gegha siyanayinayina bo siyituwana.
§§12:36: Wiisuwona, Keriso na kiiwawo Deivid kayekikina, bi gegha, da Keriso na igee da igee kirakii, bi kate touna na bada Deivid yana Bada.